the LAND of GODS : Ενότητες, Ανθολογίες και άλλα..    ΠρώτηΣελίδα  /     Τα δικά μου γραψίματα και άλλα../     Γη των πατέρων μου τρισαγαπημένη Αρκαδία/     Αλφαβητικό Ευρετήριο και όχι μόνο../     Σελίδες από την Ελληνική Λογοτεχνία/     Ανθολογία Έλληνες ποιητές: Οδυσσέας Ελύτης/     Οι Ποιητές στο διαΔίκτυο/     τα Απομνημονεύματα του Γιάννη Μακρυγιάννη/     τα Απομνημονεύματα του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη/     A Little Bit of Greece.. Newspapers and more.../     το ηλεκτρονικό μας περιοδικό "Έλα να δεις"/     στην ΑΚΡΗ του ματιού../     ποιήματα τα αγαπημένα/      Νεοελληνική Πεζογραφία/      Ανθολογίες της EELSPH/     Κριτικές Αναλύσεις στην Χώρα των Θεών και άλλα.../     Δελτίο τύπου/     το Ποίημα της ημέρας/      ο Στίχος της ημέρας /     Αρκαδική Ανθολογία /     ο Ελληνισμός της Διασποράς /     Αποθησαυρίσματα της LAND of GODS ...FTP... κ.α./     Βιβλία και Αφιερώματα/     τα ΔΕΚΑΧΡΟΝΑ 1996 - 2006 της LAND of GODS /     youTube SlideShows (pps). Μουσική Βιβλιοθήκη. Οι ποιητές απαγγέλλουν και απαγγέλλονται/     το Καρδαρίτσι μέσα από τις Φωτογραφίες../     Μηνύματα και επιστολές../     Οδοιπορικό στο Καρδαρίτσι /      το Δημοτικό τραγούδι../     Καπνόν Αποθρώσκοντα : Γράμμα στον Έλληνα της Διασποράς/   Τριάντα οκτώ χρόνια περνάνε από τότε... Το Καρδαρίτσι θαρρείς και τα Ιεροσόλυμα!.. Θαρρείς κι ο ίδιος μου ο εαυτός, δεν μου συγχώρησε ΠΟΤΕ! την παιδική μου εκείνη επιπολαιότητα: Την ..μαύρη πέτρα που πέταξα δεν βάρεσε ποτέ το Καρδαρίτσι, παρά στο πέταγμα, πήρε στροφή 180 μοιρών, κι' αντί για το χωριό μου, βάρεσε εμένα κατά κούτελα!. Γιατί αλλιώς δεν εξηγιέται, που αφού γύρισα τον μισό κόσμο, το Καρδαρίτσι παραμένει στο μυαλό και στην καρδιά μου: της γης το πιο όμορφο στολίδι! το Καρδαρίτσι: Της γης το πιο όμορφο στολίδι Αγαπητέ μου φίλε, Aν ήταν να σου ειπώ το πόσο υπερήφανος είμαι για την καταγωγή μου, θα σου έλεγα: Mη το ψάχνεις, γιατί μπορείς και μόνος σου να βρεις, αρκεί και μόνο, να κλείσεις για μια στιγμή τα μάτια σου και να σκεφτείς, ψιθυρίζοντας την λέξη Πατρίδα! κι' ακόμη την λέξη που ονομάζεται το χωριό σου!.. ΚΑΠΝΟΝ ΑΠΟΘΡΩΣΚΟΝΤΑ: Γράμμα στον 'Ελληνα της Διασποράς Γράμμα στον 'Ελληνα της Διασποράς A letter to the Greek in Diaspora ο 'Υμνος του μετανάστη Hymn of the migrant.. ο Πρόλογος Prologue.. Πνεύμα Κοινότητας... Spirit of Community... Γη των πατέρων μου.. Land of my fathers.. ..Οι Ποσειδωνειάτες του Καβάφη.. ..Poseidonians of the future.. Mοιάζουμε αποξεχασμένη μεραρχία.. An abandoned army Πάνω στα βράχια της πατρίδας.. On the rocks of my country.. Στο Ελληνόπουλο της Διασποράς.. The children of the Diaspora.. 'Αγιε μου μετανάστη.. Sainted migrant.. η Προσευχή του μετανάστη.. The migrant's prayer.. το Πάσχα των Ελλήνων της Διασποράς.. Easter of the Greeks of the Diaspora.... Λαμβρινή Σταύρου.. Lamvrini Stavrou Μάθε, προχτές σου έστειλα.. Hear this, the other day I sent.. Ο Θάνατος του Μετανάστη.. Death of the Immigrant Τα ..ερημικά χωριά της πατρίδας μου.. The ..deserted villages of my country Και λέω άραγε ταχιά.. And I wonder tomorrow.. Και είπε ο λαός μου... And my people said.. «'Oπου Φωνάζω και να Βρίσκεστε Αδελφοί» Wherever you are,when I call, my brothers» Κυπριακή παράδοση Cypriot tradition Ένα τραγούδι για το '21 A song for '21 Με το τραγούδι το δημοτικό With the demotic song Στάλα τη στάλα Drop by drop Κοντά στη λογοτεχνία και την ποίηση With literature and poetry 'Ενα ακόμα λάθος.. 'Another mistake Χαμπέρια.. News Οι χωριανοί λιγόστεψαν.. There are fewer villagers Να μου το θυμάσαι.. Remember this Στον ύπνο του μικρού παιδιού .. In the small child's sleep.. Στις αυλές και στα μπαλκόνια In the yardsand on the balconies Στις πέρα ανηφοριές.. Up on the far off hills.. Φύγανε τα χρόνια μας Our years gone Στα 2004 In 2004 Η Ολυμπιακή Φλόγα του μετανάστη The Olympic Flame of the Migrant Τόσο μακριά So far away... 'Ελα βρε γέρο να μας δεις.. Come on old man now hear my call.. Για μιαν ...Αθήνα For an...Athens Στα 1950 όταν ο Ανδρέας Κιούλος.. In 1950 when Andreas Kioulos.. Το μόνο που ξέχασαν.. The only thing they forgot.. Σε ψάχνω.. I seek you Νίκος Αλιάγας Nikos Aliagas Ζει ο Μεγαλέξανδρος; Does Alexander live? η Αρετή Κετιμέ Areti Ketime Αφιέρωμα.. Dedicated.. Η πατρίδα μου My Country Θέλω να ξέρεις.. I want you to know.. Κοίτα φίλε μου... Just look, my friend.. Μου ήρθε κοντά.. It comes close... Την μάνα την φευγάτη The elusive mother O έφεδρος λοχίας Παπαχρήστου Reserve sergeant Papachristou Ο χαμένος μου παράδεισος My paradise lost Tσάμικο, βλάμικο! Tsamiko, vlamiko! Τα παιδιά του μετανάστη Migrants' children Πρόσωπα.. Faces.. ΠατροΚοσμάς Patrokosmas* Αυτός ο τόπος.. This land.. Είναι το ίδιο; Is it the same? Kαι θα υπάρχω έως ότου θα υπάρχεις.. And I will exist as long as you exist Με πέντε οργιές καζάντι.. With five fathoms ..progress.. Στον τόπο τα κλαρίνα.. The clarinets ring loudly.. Γράμμα στην Ελένη Φοκά A letter to Eleni Foka Σκληρή Πραγματικότητα.. Harsh Reality Κοινοτικά και Οργάνωση Community affairs and Organisation Ζητείται ελπίδα Hope wanted Ελληνική Διασπορά ώρα Μηδέν? Greek Diaspora Zero Hour? η Ελληνική Διασπορά απ' τους Αρχαίους Χρόνους.. The Greek Diaspora from Ancient Times.. Τι είναι η Διασπορά? What is the Diaspora? Αντί για Επίλογο In lieu of epilogue Γη των πατέρων μου Γη των πατέρων μου, τρισαγαπημένη πατρίδα. Βάζω τα χέρια μου χωνί κι' απ' το παράθυρο του Διαδικτύου μπήγω φωνή στους άπλετους γαλάζιους ουρανούς για τους θεούς και τ' όνομά σου ! Στην πιο ψηλή κορφή της γης ο πρώτος καβαλάρης και σταυραϊτός Δίπλα μου ο ήλιος χαμογελαστός Σπέρνει τραγούδια, αγάπης λουλούδια. Χιλιάδες άγγελοι στήνουν χορό και σφάζονται μες την ποδιά σου !!! Για εσένα αγαπημένη των ελπίδων μου η ελπίδα! Γλυκύτατή μου Eλληνική πατρίδα. Κώστας Δουρίδας Aπό δώδεκα χρονών έφυγα στην Αθήνα επειδή τι να σου ειπώ; αφού τα ξέρεις.. Μετά τον ανταρτοπόλεμο, η φτώχεια ήταν απλωμένη παντού σαν την ακρίδα, η ψείρα, η ξυπολυσιά και το σαπούνι ..λίγο! Κι' έτσι για το μικρό μου το χωριό το Καρδαρίτσι, ήταν στο πρόγραμμα: Σαν το παιδί τελειώσει το δημοτικό, έλεγαν οι μεγάλοι, να φύγει στην Αθήνα! -"Να φύγει να γλιτώσει! και ποιος ξέρει, μαζί του να γλιτώσουμε κι εμείς". έλεγε η μακαρίτισσα η μάνα μου. -"Να φύγεις παιδάκι μου και να ρίξεις μαύρη πέτρα πίσω σου", μου είπε μια θεία μου. 'Ετσι κι εγώ, σαν ήρθε και η δική μου ώρα να φύγω.. Με πήρε η μάνα μου, καβάλα στο γαϊδουράκι για το διπλανό χωριό, από εκεί, θα έπαιρνα το λεωφορείο για την Αθήνα. 'Ομως, καθώς που φθάσαμε σχεδόν στο σκαπέτημα του χωριού, της ζήτησα με μεγάλη ..επισημότητα να σταματήσουμε, για μια στιγμή. Η καημένη η μάνα μου, ποιος ξέρει, θα νόμισε πως θα'χα κάποια ανάγκη φυσική, κι' έτσι σταμάτησε. 'Ομως εγώ, παρ ότι μια ..σταλιά άνθρωπος: "Θεατρίνος! παιδάκι μου.." έλεγε πάντα η μάνα μου όταν μιλούσε για μένα... Απ' ότι φαίνεται, την είχα δέσει "κλωνιά" την κουβέντα της θείας μου.. Και κατεβαίνοντας από το γαϊδουράκι, προχωράω πίσω δύο βήματα, παίρνω μια πέτρα και την πετάω μ όλη μου την παιδική δύναμη, ίσια προς το χωριό: "Μαύρη πέτρα!" φώναξα. Χωρίς καλά - καλά να καταλαβαίνω τι σήμαιναν όλα αυτά. Να ήτανε άραγε από την θεία μου αυτό μου το κάμωμα;; Αναρωτιέμαι ακόμα και σήμερα.. ή μήπως να κάνω και λίγο τον "καμπόσο" στην μάνα μου που μ' έλεγε θεατρίνο; Ποιος ξέρει!... Πάντως το έκανα. Η καημένη η μάνα μου βλέποντάς με σ αυτό, θαρρείς και την βάρεσε αστραπή: "Παιδάκι μου έκραξε τι έκανες εκεί..". Τριάντα οκτώ χρόνια περνάνε από τότε... Το Καρδαρίτσι θαρρείς και τα Ιεροσόλυμα!.. Θαρρείς κι ο ίδιος μου ο εαυτός, δεν μου συγχώρησε ΠΟΤΕ! την παιδική μου εκείνη επιπολαιότητα: Την ..μαύρη πέτρα που πέταξα δεν βάρεσε ποτέ το Καρδαρίτσι, παρά στο πέταγμα, πήρε στροφή 180 μοιρών, κι' αντί για το χωριό μου, βάρεσε εμένα κατά κούτελα!. Γιατί αλλιώς δεν εξηγιέται, που αφού γύρισα τον μισό κόσμο, το Καρδαρίτσι παραμένει στο μυαλό και στην καρδιά μου: της γης το πιο όμορφο στολίδι! Και ότι είδα, και ότι έμαθα όλα αυτά τα χρόνια, τίποτα μα τίποτα, δεν άγγιξε την ψυχή μου τόσο ιερά, τόσο μυσταγωγικά, όσο τα ευλογημένα εκείνα παιδικά μου χρόνια στο ΑΓΑΠΗΜΕΝΟ ΜΟΥ ΧΩΡΙΟ, το ΚΑΡΔΑΡΙΤΣΙ!!! Κώστας Δουρίδας Oakville, Ontario. Οκτ. 1996 τα Καρδαριτσιώτικα: Δημοτικά Τραγούδια.. του Κώστα Δουρίδα: Γραμμένα στα χρόνια του στρατιωτικού 63/65.. Πανηγύρι στο Καρδαρίτσι Πεντηκοστή ήρθε ξανά πλαντάζουν τα νταούλια πανηγυριάζει το χωριό.. Οι βλάχοι στα καλά τους Κακούρης έχει την σειρά, Τσιούτης παραπερούλια Κολοβελώνης τσαντιριό, έστησε στην χαρά τους. Νζανέτη αρχίνα τον σκοπό την "Καραγκούνα" αρχίνα. Κράταμε Κώστα Καλαθά να χροπουλίσω λίγο.. Κουβάλα Πάϊκο το πιοτό μεζέδια από τα φίνα, σήμερα από την ξενιτιά ήρθα, ταχιά θα φύγω. Του Βέλου ο γιος παντρεύεται Σήμερα ο τόπος καίγεται στο χάϊ στο τουφεκίδι.. Η βλαχουριά γλεντοκοπά βροντάνε τα κλαρίνα. Του Βέλου ο γιος παντρεύεται φέρτε θρακιάρικο γίδι, φέρτε της Ντάριζας κρασιά κι απ'τα Βαρκά ρετσίνα. "Χάϊντε να ζήσουν τα παιδιά" βιολιά καλά το λέτε. Η νύφη σέρνει το χορό απ' τα'κρίβου της το χέρι, Βελοξιφτέρης τραγουδά κι Αγγέλο χροπουλιέται, καμάρι η νύφη το γαμπρό -ζευγαρωμένο ιταίρι Κατάρα να'χεις ξενιτιά "Κατάρα να'χεις ξενιτιά" στο είπαν πολλοί ετούτο. Το ξέρω και κλαίω που δεν μπορώ 'πω σε να πάρω εκδίκια. Ξεσήκωσες την βλαχουριά την πλάνεψες με πλούτο, και μ' άφησες μόνο το χωριό ρημιό τ'αρχοντηλίκια. Πήρες τα σόγια τα καλά -τρανοί νοικοκυραίοι: Που είναι ο Ροδόπουλος ο Γιώργης; ο Νίκος ο Ηλιόπουλος, του Βελοχρήστου τα παιδιά, του Τύρου οι Τσικαίοι 'Ολους τους πήρες ξένη γης, και κλαίει ο δικός μου τόπος. Ρημοκοπήθει το χωριό Ρημοκοπήθει το χωριό Νεκροτοπιά σα να'ναι Στοιχειώσανε τ'αρχοντικά λοθριάσαν τα μποστάνια λαλιά ανθρώπου δεν ακώ πουλιά δεν κελαηδάνε, λες και κατάρα θεϊκιά το'πνιξε στην αφάνεια. Μαυροντυμένα τα βουνά, τα ρέματα, ω και λεω.. Τα βλέπω κλαινε με δαρμό μπρος το μεγάλο τάφο Κλαινε.. μου καινε την καρδιά αρχάω κι εγώ να κλαιω. Και κλαιω π'ακόμη τα ρωτώ και δεν μου λεν να μάθω. Ο χρόνος είν' ο φταίχτης... Μου γαλαριάσαν τα βουνά με σίδερο μ' ατσάλι.. Φράξαν τις στράτες στο Χελμό, στο Ρούσιο στον Αλπούξο, στην Ζήρια στην Μπαλαλονιά στο Διάρχο στον Διχάλι, και μώβαλαν φρόγκο στον λαιμό να μη μπορώ να σκούξω. Κατάρα στον αδικητή στον άτιμο το σκύλο. Οπου μου πήρε την χαρά -κατάρα ο θεομπαίχτης. Χάη - χάη.. βγαίκα καημένη μου ψυχή στου μπαλκονιού το στύλο, κι αποχαιρέτα τα βουνά κι ο χρόνος είν' ο φταίχτης... Μόνο για το φιλί σου Λενιώ γυναικαδέλφη μου και μικροπαντρεμένη. Λυπάμαι που δεν κράτησα μπέσα στον μπατζανάκη. Μα τι να πω το ντέρτι μου ήταν τρανό καημένη, τα χείλη σου λαχτάρισα και τώριο σου κορμάκι. Τώρα ας με κρίνει το χωριό και τα Ντουναίηκα όλα. Κι ο άντρας σου ο Παναγής, και η Μέλπω η αδελφή σου. Όλοι ας μου κάνουν 'φορεσμό ας με πλανέψουν φόλα.. Εγώ γεννήθηκα στην γης μόνο για το φιλί σου. Κουτσομπολόϊ Κακό συνήθειο τώχετε 'σείς οι γεροντοκόρες, μες το χωριό άλλη δουλειά δεν έχετε να κάντε, παρά να κουτσιομπόλετε τι κάνουν οι άλλες κόρες, με ποιον επήγαν την βραδιά και δώστου κουσ' και χάϊντε. Τώχουν και οι χήρες τούτο εδώ, λίγο πολύ ντριβέλι. Σαν απολείψει ο γανωντζής οι χτισται οι γυρολόοι, τότε οι καημένες στο χωριό, -μελίσσια απ' το κουβέλι, βγαίνουν και παν' στης αλληνής για το κουτσιομπολόϊ.. Ο Βλαχοθωδωρής Αϊντε ορέ Βλαχοθωδωρή είσαι διαβόλου φάρα.. Μπελάδες βάζεις στο χωριό κι αναποδιές μ' ατσάλι. Οπώβρεις τσιούπα μοναχή ελεύθερη ή ζευγάρα, την ξελογιάζεις στο λεφτό και της γλεντάς τα κάλλη. Αναθεμά τα μάτια σου και τα καμωματά σου. Σιώγαμπρος! ήρθες στο χωριό -τον κόκορα μας κάνεις! Πάψε πια τα γινάτια σου, πολλά τα κριματά σου Θα δώσεις λόγο στο Θεό, μια μέρα σαν πεθάνεις. Τα παρατράγουδα Βασίλω κόρη του Βρανά, μοναχοδυχατέρα που σ' έχει η μάνα σου ακριβή τ'αδέρφια σου χαϊδιάρα. Πέσε μου χθες στον Αϊλιά τι έκανες όλη μέρα? Με το βοσκόπουλο του Μπαλή στου πουρναριού την κλάρα? -Συ κοίτα το κονάκι σου! κυρά με τις αδράχτες, κι αν θες ακόμα να σου πω, κοίτα την αφεντιά σου! Μηδά το φουστανάκι σου πήδηξε λίγους φράχτες? Η λές δεν ξέρει το χωριό τα παρατραγουδά σου.. Τα Προξενιά Κυρά Μαγδάλω θα στα πω στα μπούνια μ' έχεις φέρει μ' αυτή την δυχατέρα σου και να μου την παινεύεις. Κοίταξε αλλού να βρεις γαμπρό δώστης καν' άλλο ταίρι. Με με' χάνεις την μέρα σου και τζάμπα με παιδεύεις. Ας έχει η κόρη σου λεφτά, και γιούκους στην αράδα Κι ας είν' στην χώρα η πιο χρυσή και μ' ομορφιά μεγάλη. Πως να στο πω δεν μου φτουρνά έχ' άλλη φιλενάδα! Θα την επάρω ας είν' φτωχή Θάχω ήσυχο κεφάλι.. Τσοπανοπούλα του Αϊλιά Τσοπανοπούλα του Αϊλιά και του Βαρλάμη ρούσα Απόψε θάρθω να σε βρω κει πώχεις την κοπή σου, Τέτοια στιγμή στην ερημιά καιρό την καρτερούσα, να σ' εύρω μόνη στο βουνό να πάρω το φιλί σου. Μην μου κακώσεις βρε Μαριώ κι ας είσαι αραβονιάρα του Φέρμελη, στο λέω κοφτά με όρκο και με πάθη. Να μείνεις μόνη στο βουνό τώχω βαριά κατάρα Θα κοιμηθούμε αγκαλιά κανείς δεν θα το μάθει.. Της Χήρας Δυχατέρα Βρε τι κι αν είσαι η μοναχή της χήρας δυχατέρα κι έχεις τον θειο στον Καναδά κι αδέρφια στην Αθήνα? την παρασύκωσες πολύ την άσπρη σου τσεμπέρα και περπατάς καμαρωτά σα νάσαι η βουλευτίνα.. βγαίνεις σαν ξένη την αυγή στη βρύση νερολάτης. Σαν ξένη πας στην εκκλησιά κι ούτε γιορτή σε βλέπει. Θαρρείς πως είσαι η ακριβή και του χωριού κορφιάτης, θαρρείς πως είσαι η παναγιά ..Μ' άλλα να πω δεν πρέπει. ο Κολοκοτρώνης Αντίκρα στην Τροπολιτσά ψηλά στην βουνοτέντα, κάθεται κει ένας Γραικός μονάχος στο κοτρώνι.. Κοιτάει πέρα την Τουρκιά και μόνος εκουβέντα. Είναι των σκλάβων ο αρχηγός τον λέν Κολοκοτρώνη. Βγήκε στην ράχη για να δει ο "γέρος" τους αγάδες. Το πως γλεντούν και χαίρονται.. κι ήρθε η στερνή τους ώρα! Αύριο σαν έρθει η χαραυγή θα βρει τους τουρκαλάδες σαν γιδερά να σέρνονται, θα ξεπαστρέψει η Χώρα. το Εικοσιένα Βαρούν τουφέκια στα βουνά γλεντοκοπούν στις ράχες. Πανηγυριάζουν στα χωριά, έπαψαν πια οι μάχες Η λευτεριά 'πλωσε φτερά πέρα για πέρα στην Γραικιά.. Ζήτω το Εικοσιένα!! Μοριά λεβενταρώνα! Εσύ που πας στα πατρικά τα χώματα καημένε, χαιρέτα μου τα γονικά, τ' αδέλφια τα ξαδέλφια, τις θειές και τα μπαρπάδια μου κι όλους τους Μοραϊτες. Τα λέβεντόκορμα βουνά τις κρουσταλοβρυσούλες, και τις απόσκιερες πλαγιές τα κλέφτικα λαγούμια. Και πέστους ένα τσάμικο, λεβέντικο τραγούδι ένα τραγούδι του Μοριά, που να μιλά γι' αρμάτες, για φουστανέλα για σπαθιά γι' αρματολών λημέρια. Για δόξες για παλικαριές, για νίκες στο Βαλτέτσι.. Στου Λάλα στην Τροπολιτσά στα Δερβενάκια πέρα. Γιάσου χαρά σου αθάνατε Μοριά λεβενταρώνα!.. Βουνοκορφούλες του χωριού Βουνοκορφούλες του χωριού κι' αντικρινές μου του σπιτιού, της μάνας μου γλυκές φελάχες χιλιοτραγουδισμένες ράχες! Στις στράτες σας η δόλια γνεύει πάντα για μένα αγναντεύει, μη και φανώ απ' την ξενιτιά θολή της μάνας η ματιά.. όποιον ειδεί να ξαναφάνει λεει να το παιδί μου που έρχεται και κλαιει.. Βουνοκορφούλες κι' άγια Νάννα μου μηνύστε πέρα εφτού στην μάνα μου, πως γρήγορα θα 'ρθω κοντά της και να χωθώ στην αγκαλιά της. Προσμονή και λήθη Χαροκαμένη αυλόπορτα, κι αργόθωρη η ματιά, παλιάς λιανότρεμης ελπίδας πλανά το δειλινό -πικρή κατάνυξη- σ' ένα στερνό χαμόγελο, στον γυρισμό.. Κι' ως να'τανε ο χαμός πανήγυρη, κι ο θανατάς κανισκιοφόρης, ήρθε το ξέφραγο παράπονο, και γλεντοκόπησε τ'άσπρα μαλλιά, μες την στερνή την γλυκερή την ώρα, μες το κατάλοιπο της ροζιασμένης προσμονής, διαφέντεψε η απόγνωση την λήθη, και ήρθε το σούρουπο.. Κυρά μου καπετάνισσα Ελλάς "η Χώρα των Θεών" των ποιητών και του Καπνόν Αποθρώσκοντα Greek - English Dictionary (Kypros-Net)  /    Gr-spell-check..   /    Google Μετάφραση   /    Yahoo Translations  /    greeklish youtube.com  /    canada411  /    Reverse Number   /    Reverse Address        Λογοτεχνία ο Λόγος: Γλυκιά μου πατρίδα η Μεσόγειος.. δώστε μία λέξη ή φράση αναζήτηση σε: ΕγκυκλοπαίδειαΠολυλεξικό Φωτογραφίες   Κυρά μου καπετάνισσα κυρά, σε βλέπω με την ρόκα σου να σαλαγάς τ αρνιά, κειδά στις ράχες τις ψηλές στο Καρδαρίτσι! Κι εγώ σου το βοσκόπουλο, την προσευχή να κάνω για σε τον τσάμικο!. Κυρά. Να σου πηδώ απ το 'να βουνό στ' άλλο να φέρνω φούρλες, και με του Ζάχου την φωνή να σου λέω την "Βοσκοπούλα"... Κι εσύ κυρά η Κιτσιαρέλαινα να σου χτενίζει τα μαλλιά και η παναγιά να σου φοράει γιορντάνια. Κι εγώ ζωσμένος τ' άρματα ν' αστράφτω! ο αστραπόγιαννος κυρά στην χρυσοπλούμιστη την φορεσιά του γέρου μου Κολοκοτρώνη! Να πάμε μέρα του βαγιού στην εκκλησιά του Αϊ Νικόλα!. Και σαν πιο κει πιο ύστερα, σαν έρθει εικοσιδυό Νοέμβρη, να πάμε πάλι να γιορτάσουμε τα δεκαοκτώ μας χρόνια παντρεμένοι, και νάχουμε τον παπαβασίλη στο Eυαγγέλιο...  THE MISTRESS OF NIGHTINGALES ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΔΟΥΡΙΔΑ www.douridasliterature.com H κυρά των αηδονιών Λέω να βρω καιρό και να μετρήσω την ηλικία της θάλασσας από το βάθος των ματιών σου!. Στα πέντε σου δάχτυλα, στιγμή - στιγμή, δάκρυ το δάκρυ να κάτσω να συλλογιστώ τον ανθρώπινο πόνο ανά τους αιώνας!. Κι' επειδή ο θεός και τ' αστέρια του έδωσε ένα - ένα και με τάξη απλή, να ζωγραφίζουν στο κάθε σου βήμα μικρές παναγιές που ανασταίνονται, λέω: Tα μακρινά ηρωικά βουνά της Αρκαδίας μου, με χίλια μύρια χρώματα, με δυο στρατιές αγγέλους, Σου στέλνουν δώρο στην γιορτή Σου ένα κομμάτι ηλιοβασίλεμα να το κρεμάσεις στον λαιμό σου! Κι' επειδή στ' Oντάριο οι μήνες του χειμώνα είναι σκληροί.. Tα καραούλια απ' τις ψηλές τους τις κορφές στο Καρδαρίτσι: Ο 'Αγιος Γεώργιος, η Αγία Παρασκευή μαζί κι' ο 'Aγιος Κωνσταντίνος, σου στέλνουν γράμμα και γραφή, μαζί κι' ένα ματσάκι δεντρολίβανο να το κρατάς στον κόρφο σου να μην σε πιάνει αβάσκαμα. Κι' επειδή εγώ, και τους χρόνους εβασάνισα.. Λέω. Είναι καιρός τον εαυτό μου να γυρίσω πίσω να του διδάξω ανάγνωση και γραμματική, ώστε να μπορεί σωστά, να συλλαβίζει το όνομά σου! Μικρή κυρά μου αναργιανή, κυρά των αηδονιών της πετροπούλας και του κότσυφα! Kυρά του νου, της όσφρησης και της αφής, θα με περιμένεις; κι' εγώ το καρτερώ, να πάει η ώρα δώδεκα να πάει το μεσημέρι!...   The Mistress of the Nightingales I aim to find the time And measure the age of the sea By the depth of your eyes! By your five fingers, moment by moment Tear by tear to sit and ponder Human suffering throughout the eons! And because God also did his stars provide One by one and in simple array, to portray at your each step Small Madonnas' being resurrected, I declare: The distant heroic mountains of my Arcadia, With a thousand myriad colors, with two legions of angels, Send you as a gift on the day of your patron saint a piece Of the sunset for you to hang around your neck! And since in Ontario the winter months are harsh... The lookouts from the tall peaks at Kardaritsi: Saint George and Saint Paraskevi together With Saint Constantine, send you an epistle and script, Together with a small bouquet of rosemary for you to clutch At your bosom for the evil eye not to seize you. And because I, did the years torment as well I declare. It is time to take my self and go back to instruct him On reading and grammar, so that he may correctly, Articulate your name! My tiny selfless, mistress of the nightingales, Of the partridge and the blackbird. Mistress of the mind, Of the sense of smell and touch, will you wait for me? I too am in expectation, for the hour to go twelve For it to be noon!   κ/δ Μετάσφραση της Αγγελικής Δήμου

Οπωσδήποτε υπάρχουν και πολλοί λεκτικοί ιδιωματισμοί, οι οποίοι καταγράφονται πιο κάτω, με μόνο την ερμηνεία. Αυτό γιατί η προέλευσή του κάθε ενός απαιτεί ιδιαίτερη μελέτη και έρευνα.

             Α Β Γ Δ Ε Ζ Η Θ Ι Κ Λ Μ Ν Ξ Ο Π Ρ Σ Τ Υ Φ Χ Ψ Ω

- Α -

αβανιά, η           η συκοφαντία

αβέρτα πάγκο        ανοικτός

αβερτοσύνη,η        άμετρη ελευθερία

αβίζο               είδηση, γνώση. Το πήρε αβίζο (το κατάλαβε)

αγ(κ)λέουρας,ο      είδος βοτάνου φαρμακευτικού και δηλητηριώδους

αγάλι-αγάλι         σιγά-σιγά

άγαρμπος,ο          ο χωρίς τακτ,ο χοντροκομμένος στους τρόπους                                ανθρωπος

αγγειά,τα           οι όρχεις

αγγελοφοριέμαι      ψυχορραγώ

αγιάζι,το           η νυχτερινή διαπεραστική ψύχρα και υγρασία

αγκομαχάω           βογκάω από κόπο ή από πόνο

αγκουσιάζω          ζεσταίνομαι πολύ, αισθάνομαι δυσφορία

αγκριθωτός,η,ο      αυτός που έχει αγκρίθεια,ακίδες

αγκωνάρι,το         ο ακρογωνιαίος λίθος

αγκωνή,η (ψωμί)     μικρό κομμάτι ψωμί από άκρη καρβελιού

αγνάντια            απέναντι έχοντας οπτική επαφή

αγουρίδα,η          το άγουρο,το ανώριμο φρούτο,κυρίως το ξινό                                           σταφύλι

άγουρος             νεαρός αναπτυγμένος αλλά άπειρος,ανώριμος

αγουρογερασμένος,η  ο πρόωρα γερασμένος

αγουροξενητεμένος,ο αυτός που ξενιτεύτηκε πολύ νέος

αγουροξυπνημένος,ο  ξύπνησε χωρίς να χορτάσει τον ύπνο

αγριάδα η           είδος αγριόχορτου, κατάσταση θυμού και οργής

αγρικώ              καταλαβαίνω,αντιλαμβάνομαι,νιώθω

αδειά,η             σχόλη, ευκαιρία

αδειάζω             ευκαιρώ. Δεν αδειάζω, δεν ευκαιρώ.

άδουλος, η, ο       Τόπος αδούλευτος, χέρσος. Ο ακαμάτης, ο οκνηρός                                   άνθρωπος.

αδρασκελιά, η       το άνοιγμα των σκελών. Μία 'δρασκελιά, ένα βήμα.

αδρασκελάω          διαβαίνω, περνώ κάποιο εμπόδιο. Αδρασκέλησε το                                   χαντάκι.

αδράχνω             πιάνω κάτι με ορμή. Ταρακουνάω κάποιον. Πιάνω την                                   ευκαιρία

αδράχτι, το         εξάρτημα της ρόκας, όπου μαζεύεται το γνέμα

αερικό,το           δαιμονικό, νεράιδα, φάντιασμα

ακαμάτης,ο          ο τεμπέλης,ο οκνηρός

ακεφαλίλα, η        ανοησία, απερισκεψία

ακόνι,το            ειδική πέτρα που ακονίζουν κοφτερά εργαλεία

ακουμπέτι           παρά ταύτα

ακουμπάω            στηρίζομαι. Ακούμπησα να ξαποστάσω

άκουρος,η, ο        ακούρευτος

ακούτραφας,ο        ο αυχένας

αλαφιασμένος-η-ο    τρομαγμένος

αλαφροϊσκιωτος,η,ο  αυτός που βλέπει φαντιάσματα και αερικά

άλειμμα, το         το χοιρινό λίπος

αλικοντάω           δυσκολεύω, καθυστερώ, εμποδίζω

αλισίβα,η           απόσταγμα στάχτης χρήσιμο για πλύσιμο, θελόσταχτη

αλισιβερίσι,το      δοσοληψία

αλλαξιά, η          φορεσιά, στολή, ανταλλαγή, τράμπα

αλάργα              μακριά

αλαργεύω            απομακρύνομαι

αλαργινός, η, ο     μακρινός

αλλοσούσουμος-η-ο   αυτός που έχει διαφορετικά χαρακτηριστικά

αλέγρος, ο          εύθυμος, ευχάριστος

αλογοσούρτης, ο     αλογοκλέφτης

αλογοχόρτι το       είδος αγριοχόρταρου

αλουποπορδή η       είδος μανιταροειδούς φυτού που αναδύει άσχημη                                   οσμή

αλπογανίζω          χασομεράω, χαζεύω, σπαταλάω το χρόνο μου άσκοπα

αλύχτημα,το         γάβγισμα σκύλου όταν έχει μυριστεί θήραμα

αλωνάρης,ο          ο Ιούλιος μήνας

αλωνιάτικο,το       το δικαίωμα σε είδος για το αλώνισμα

αλάλητο, το         αλάλητο κοτόπουλο. Αλάλητο πουλί δεν τρώμε

αματτυά, η          είδος λουκάνικου από τα χονδρά έντερα του                                      χοιρινού

άμε-αμέτε           πηγαίνετε

αμέτι-μουχαμέτι     το 'βαλε αμέτι μουχαμέτι :το 'βαλε πείσμα, σκοπό

αμή,αμέ,αμηδά       αλλά,πως όχι;

αμμουδέρα η         το αμμώδες έδαφος

αμολάω              αφήνω κάποιον ή κάτι ανεμπόδιστο, ελεύθερο.                                            Απολύω

άμπακος,ο           γεμάτο πιάτο, πολύ φαϊ, έφαγε τον άμπακο.

αμπελοκουτσούρα,η   το κλήμα του αμπελιού

αμποδένω            με μάγια κάνω το νιόγαμπρο ανίκανο

αμποδιέται          απαγορευμένο στη βοσκή από ξένα ζώα

αμπράζικος, η, ο    βάναυσος, ανεπιτήδευτος, ασουλούπωτος

άμωρος, η, ο        άδικος, τεμπέλης, ράθυμος

αναβροχιά,η         ανομβρία

αναγελάω            γελάω δυνατά, περιγελώ, χλευάζω

ανάγερτα            ανάδιπλα, ανάποδα

αναγκαίος,ο         το αποχωρητήριο

αναγούλα,η          τάση για εμετό, αποστροφή

ανάγυρα             από μακρινό δρόμο, γύρω-γύρω όχι απ' ευθείας

ανεβατίζω           ζυμώνω

ανεβατό, το         το ψωμί το ένζυμο, με μαγιά ή προζύμι

ανακαψίλα,η         κάψιμο στο στομάχι, καούρα

ανακλαδίζομαι       τεντώνομαι με ταυτόχρονο χασμουρητό

ανάμμα,το           το κόκκινο κρασί, το κρασί της θείας κοινωνίας

ανανίδα,η           είδος αγκαθωτού θάμνου

αναπιάνω            αναπιάνω το προζύμι, το ανακατεύω με αλεύρι και                             νερό

ανάργια             αραιά

αναρραχός, ο        η τύχη, το ποδαρικό

ανασγρουπώνω        αναλαμβάνω δυνάμεις μετά από αρρώστια, ξεγερεύω

ανασταίνω           ανατρέφω κάποιον από μικρό παιδί, επαναφέρω απ'το                                                    θάνατο

ανατσουτσουρώνουμαι αγριεύω με επιθετικές διαθέσεις

αναχαράζω           μηρυκάζω

αναχρικό,το         χρήσιμο αντικείμενο του νοικοκυριού

ανεβάσταγος, η, ο   ο ανυπόμονος, ο ασυγκράτητος

ανεσίφταγος, ο      ο λαίμαργος

ανεμπαίζω           περιγελώ, χλευάζω

ανερώτηγα           χωρίς άδεια

αντάμα              μαζί

αντάρα,η            καπνός από πυροβολισμούς, καταχνιά

ανταρεύομαι         φωνάζω δυνατά, κάνω φασαρία

άνταφλα             απρόσεχτα

άνταφλος, ο         ο απρόσεχτος

αντί,το             εξάρτημα του αργαλειού όπου τυλίγεται το νήμα

αντρομίδα,η         μάλλινο υφαντό κλινοσκέπασμα, είδος μπαντανίας

ανυφάντρα, η        η υφάντρα

ανέκοπα             χωρίς κόπο

απάγγειο,το         το απάνεμο

απαντάω             συναντάω

απαυτώνω            αντί του κακόηχου ρ. της σεξουαλικής πράξης

απέκει              κατόπι

απιθώνω             αφήνω κάπου αυτό που κρατώ

αποίκου             έτοιμος για να ξεκινήσει

απίστομα            ανάποδα, με το στόμα προς τα κάτω

απόβραδο,το         το σούρουπο

αποβραδίς           χθες το σούρουπο

απόζερβα            παράμερα

αποκά               από κάτω

αποκούμπι, το       το καταφύγια, το άσυλο

αποπανίτσα          λίγο πιο πάνω

απόπατος ο          το αποχωρητήριο

αποπαίδι, το        το αποκηρυγμένο, αποκληρωμένο παιδί

αποπαίρνω           επιπλήττω, κατσαδιάζω

απόσκιο,το          ο ανήλιος τόπος

αποσπερού           απόψε

αποσταίνω           αποκάμνω, κουράζομαι

αποστασίλα,η        κούραση

αποσώνω             τελειώνω, ολοκληρώνω κάτι, προσθέτω μέχρι να                                       γεμίσει

αποφαγούδι, το      Τα αποφάγια, τα υπολείμματα του φαγητού

αποχτώ              τελειώνω το χτίσιμο, κάνω δικό μου, αποχτώ ,γεννώ                          παιδί

απόβροχα            μετά τη βροχή

άρα-μάρα,η          ελευθεροστομία, αχαλίνωτη και ακατάληπτη φλυαρία

αραδίζω             περνοδιαβαίνω

αραποσάβανος,η,ο    βρώμικος, λερωμένος

άρβαλος, ο          ο θόρυβος

αρβαλάω             κάνω θόρυβο

αρβάλια,τα          μεταλλικές κινητές χειρολαβές

αρβαλοτεσούλα,η     μετάλλινος κουβάς με μεταλλικές χειρολαβές

αργάζω              κατεργάζομαι μτφ ξυλοκοπώ

αργιεύω             αραιώνω

αργιολόϊ το         το κόσκινο που χρησιμοποιούν για τα δημητριακά

αριάνι, το          το αποβουτυρωμένο γάλα

αρίδα,η             το πόδι

αρίδι το            το χειροκίνητο τρυπάνι

αριολόγι-αριολογάω  το μάζεμα των αριών ελιών, καρυδιών, κοκολόγι-                                  κοκολογάω

αρκουδόβατο το      είδος ακανθώδους θάμνου,χρησιμεύει για φράχτης σε                              περιβόλια

αρλούμπα,η          κουταμάρα, ανοησία σε κουβέντα

αρμαθιά,η           σύνολο ομοειδών πραγμάτων περασμένων σε κλωστή,                                   μπουκέτο

αρμακάς,ο           σωρός, στοίβα

άρνη,η              η άρνηση, η λησμονιά

αρνόκουρα τα        κουρεμένα μαλλιά από αρνιά

αρούκατος,ο         απεριποίητος, ατημέλητος, ατσούμπαλος

αρουλιέμαι          ουρλιάζω

αρτσίδι             μούσκεμα, ο βρεγμένος μέχρι το κόκαλο

αρύς-ια-υ           αραιός-α-ο

ασίκης,ο            λεβέντης, νέος αξιέραστος, γενναίος

ασκέρι,το           παρέα, οικογένεια, σύνολο ανθρώπων

ασκί,το             το τουλούμι

ασκοφυσάω           βγάζω με δύναμη τον αέρα λόγω κούρασης ή θυμού

ασουλούπωτος,η,ο    ατημέλητος, απεριποίητος, αυτός που έχει κακή                                   εμφάνιση

ασπρόγειο,το        το έδαφος από ασπρόχωμα

ασπρόκωλος,ο        είδος πουλιού με άσπρη ουρά

αστράχα,η           ο μεταξύ τοιχίου και στέγης χώρος

αστρίτης,ο          η αρσενική οχιά, είδος οχιάς

αστροφεγγιά,η       το φέγγισμα των άστρων τη νύχτα χωρίς φεγγάρι

ασύφταγος, η, ο     Ο λαίμαργος, ο αδηφάγος

άταρος,η,ο          ο ανώριμος,ο αδύναμος,ο νωθρός

αυγατάω             αυξάνω

αφαλαρίδα,η         είδος χορταριού με αγκάθια

άφερτος,ο           αυτός που δεν έχει έρθει ακόμα

αφορμή η            αιτία για δράση

αφόρμησε            ερεθίστηκε (η πληγή)

άφραγκος,ο          αυτός που δεν έχει χρήματα

άφταιγος,η,ο        εκείνος που δεν φταίει σε τίποτα

άφτουρος,η,ο        εκείνος που δεν φτουράει, δεν επαρκεί

αχαϊρευτος,ο        ο ανεπρόκοπος

αχαμνός,η,ο         ο αδύνατος

αχεργιά η           ο αχυρώνας

άχερο,το            το άχυρο

αχεροκαλύβα,η       καλύβα από ξερόχορτα

αχιβάδα,η           το κοίλωμα της καπνοδόχου ή του ιερού της                                      εκκλησίας

αχνιά, η            η σιγανή φωνή

αχορταγίλα,η        αχορταγία, λαιμαργία

αχούρι,το           στάβλος αλόγων ή γαϊδάρων μτφ το ακατάστατο σπίτι

άχτι, το            εκπλήρωσις τιμωρίας ή εκδικήσεως

αψύς-ια-υ           δριμύς, τσουχτερός

άϊ                  άιντε, πήγαινε

- Β -

βαγιόλι,το          πετσέτα φαγητού

βαλαντώνω-ουμαι     στενοχωριέμαι, φλέγομαι από ερωτικό                                                 πάθος,αρρωσταίνω

βαρβάτο,το          αρσενικό ατίθασο και δυνατό, με πολλές ορμές

βαργκομισμένος,ο    ο λυπημένος,ο δύσθυμος ρ. βαρυγκομώ

βαρκό το            ελώδης τόπος, βάλτος, βούρκος

βασταγό, το         το γαϊδούρι

βατοκόπι, το        κλαδευτήρι που έχει πίσω μεγάλο ξύλο

βεδούρα,η           ξύλινος κάδος, κουβάς

βελάζω              φωνάζω δυνατά χωρίς να λέω τίποτε

βελάνι,το           το βελανίδι

βέλασμα,το          φωνή αιγοπροβάτου

βελέντζα,η          μάλλινο υφαντό που δεν έχει πάει νεροτριβή

βίγλα,η             σκοπιά σε ύψωμα, παρατηρητήριο

βίκα,η              η στάμνα, πήλινο δοχείο για πόσιμο νερό

βίκος, ο            ο μπιζελοειδές φυτό κατάλληλο για κτηνοτροφή

βιλαέτι,το          η επαρχία

βιλάρι,το           ο αργαλειός με το νήμα

βισγάντι το         κατάπλασμα από βισγαντόμυιγες, θεραπευτικό για                              ρευματισμούς

βισγαντόμυγα η      είδος μυίγας με κιτρινόμαυρες ρίγες

βίτσα,η             βέργα λεπτή, μαστίγιο

βλογάει (δε)        δεν υπάρχει ούτε για δείγμα

βοϊδομάτης ο        αυτός που έχει μεγάλα μάτια

βολές,οι            φορές

βουρλίζομαι         περιστρέφομαι σαν σβούρα, βρίσκομαι σε έξαλλη                             κατάσταση

βρακοζώνι,το        η ζώνη του πανταλονιού

βρούντζος ο         η χρυσόμυγα

βρωμίστρα η         το χωράφι απ' όπου θερίστηκε μόλις βρώμη

- Γ -

γαύρο το            άγριο δέντρο με μικρά πριονωτά φύλλα

γάγκλα, η           η στροφή

γαϊδουράγκαθο το    είδος ακανθώδους θάμνου

γαϊδουρεύω          γίνομαι ανάγωγος, με κακούς τρόπους συμπεριφοράς

γαϊδουριά,η         απρεπής συμπεριφορά, παλιανθρωπιά, αναισθησία

γαϊδουρογουστέρα,η  η μεγάλη πράσινη σαύρα

γαϊδουροκυλίστρα,η  όπου κυλίστηκε γάιδαρος, μτφ μεγάλη ακαταστασία

γάϊδουροφαγωμένος,ο ο δαγκωμένος από γάιδαρο, μτφ ο ακανόνιστος,                                           ακαλαίσθητος

γαλίφης,ο           ο κόλακας, ο γλείφτης

γαλιφιά,η           κολακεία, μαλαγανιά

γανίλα, η           αγανωσιά, σκουριά

γδυτός,η,ο          ο γυμνός

γελέκο, γελέκι, το  αμάνικο επανωφόρι, στηθόρουχο.

γέννημα,το          γενικώς τα δημητριακά αλλά κυρίως το σιτάρι

γεντέκι,το          ο εύσωμος και γερός άνθρωπος

γεράνια, η          η γαλάζια

γεροκομάω           φροντίζω, περιποιούμαι ηλικιωμένο άνθρωπο

γητεύω              γιατρεύω με μάγια

γιαργούτη,η         το γιαούρτι

γιατάκι,το          το κατάλυμα, ο τόπος διαμονής ,το κλινοσκέπασμα

γιδοξούρι,το        αυτός που είναι κουρεμένος σαν γίδι

γιδοτόμαρο,το       το ασκί, το τουλούμι

γιόμα,το            το μεσημεριανό γεύμα το μεσημέρι

γιοματάρι,το        βαγένι γεμάτο κρασί που δεν το έχουν ανοίξει                                           ακόμα

γιορντάνι,το        περιδέραιο από αργυρά και χρυσά νομίσματα

γιούκος,ο           στοίβα από χοντρικά ρούχα, κλινοσκεπάσματα

γιουρντάω           ορμάω, αντεπιτίθεμαι

γιουρντί,το         βαρύ επανωφόρι από τραγόμαλο χωρίς μανίκια

γιουρούκι,το        ο χοντροφτιαγμένος και δυσκίνητος άνθρωπος, ο                             γέρος

γκαβαλίνα,η         η κοπριά του γάιδαρου

γκαβίζω             αλληθωρίζω

γκαβός,ο            ο αλλήθωρος

γκαλιουρίζω         αλληθωρίζω, κοιτάζω κάπως στραβά

γκαλντερίμι,το      λιθόστρωτος δρόμος

γκανιάζω            διψάω πολύ

γκάργκανο,το        ο ξερός και άνυδρος τόπος

γκαρδιακός,ο        φίλος αληθινός, αγαπημένος και έμπιστος

γκεστάω             αγανακτώ από κούραση

γκλαφουνάω          ζητάω με κλάματα

γκουβούνα,η         κοπριά ζώου, μικρός σωρός από ακαθαρσίες

γκουμούλα,η         σωρός από σκουπίδια ή ακαθαρσίες

γκράς,ο             είδος όπλου εμπροσθόγιομο

γκρεμίλα,η          επικίνδυνα επικλινές και άγονο έδαφος

γκριτζάλα,η         ξύλινος τάκος με δόντια όπου τρίβουν το αραβοσίτι

γλαντζινιά,η        είδος αειθαλούς δέντρου

γλάρα,η             νύστα, υγρασία

γλαρός,ο            ο μαλακός

γλιέπω              βλέπω

γλυκάδι,το          το ξίδι

γλύνα, η            ο άργιλος

γνέθω               φτιάχνω νήμα για ύφανση στη ρόκα

γνέμα,το            το προϊόν του γνεσίματος, το νήμα

γνώρα, η            γνώριση, δεν του 'δωκα γνώρα: έκανα πως δεν τον                            γνώρισα

γομάρι,το           το φορτίο, κατ' επέκταση ο γάιδαρος

γουβαλοσκάστης,ο    ο βουβαλοσκάστης, ο ανυπόφορος άνθρωπος

γούβης,ο            είδος πουλιού, μτφ.ο άνθρωπος ο σκυθρωπός και                               λιγόλογος

γουβίτσα,η          το κοίλωμα στο πίσω μέρος του κεφαλιού, παιχνίδι                                  παιδικό

γούβρα,η            η περίοδος ζευγαρώματος των γουρουνιών

γουβράω             ζητάω ζευγάρωμα

γουλισιά,η          η λάσπη που φέρνει το ποτάμι όταν φουσκώνει

γούλισμα το         το έδαφος που έγινε από την γουλισιά που έφερε το                                   ποτάμι       

γούπατο,το          το χαμήλωμα του εδάφους, το βαθύπεδο

γουργουλιάνα,η      πολτοποιημένη μάζα

γουρμάζω            ωριμάζω

γουρμοφάγος,ο       ο ωριμοφάγος

γούρνα,η            λακκούβα φυσική ή τεχνιτή όπου μαζεύεται νερό

γουρνί,το           το πίσω μέρος της εστίας όπου μαζεύεται η στάχτη

γουρνοκατσίλα,η     η κοπριά του γουρουνιού

γουστέρα,η          η σαύρα

γραμμένη,η          ζωγραφιστή, καλλίγραμμη, ωραία

γρανίτσα η          ένα είδος βελανιδιάς, ρουπάκι

γρέκι,το            μαντρί γιδοπροβάτων

γρουμπούλι,το       το καρούμπαλο, το εξόγκωμα από κάποιο χτύπημα, ο                                   σβώλος

γράνα, η            βαθύ χαντάκι, αυλάκι

γωνιά,η             η εστία στο σπίτι

- Δ -

δα                  μόλις

δασιά,τα            πυκνά

δαυλίτης ο          παράσιτο που καταστρέφει τα αραποσίτια

δεκριάνι,το         ξύλινο εργαλείο σε σχήμα πιρουνιού για συλλογή                              σανού

δεματικό, το        το περίδεμα από στάχυα, με το οποίο δένουν πολλά                          χερόβολα

δεματοπούλα,η       πολλά χειρόβολα δεμένα μαζί

δεμάτι, το          το χειρόβολο, μία χεριά στάχυα

δεντρογαλιά,η       είδος φιδιού

δεφτέρι,το          κατάστιχο, τετράδιο

διάη, διάκε        διάβηκε, πήγε

διάζω               ετοιμάζω το διασίδι (στημόνι) για την ύφανση,                             ιδιάζω

διακονιάρης,ο       ο ζητιάνος

διάσελο,το          το ξέφωτο σε κάποιο ύψωμα

διαταή, διάτα       διαταγή

διάτανος, ο         ο σατανάς

διβολάω             οργώνω για δεύτερη φορά για καλύτερη απόδοση

διβόλισμα,το        το δεύτερο χέρι οργώματος πριν τη σπορά

δικολάβος,ο         ο δικηγόρος, ο διπλωμάτης και καταφερντζής                                            άνθρωπος

διμούτσουνος,η,ο    ο διπρόσωπος

διπλό,το            εργαλείο που στουμπάν' το καλαμπόκι

διφόρια,τα          καρποί που γίνονται μετά τη συγκομιδή της σοδιάς

δόγα,η              η μία από τις πολλές τάβλες του βαγενιού

δόλιος,α,ο          ο φτωχός και αξιολύπητος άνθρωπος

δοξαπατρί,το        κατακούτελα

δραγάτης,ο          ο αμπελοφύλακας

δραγουμάνος,ο       ο αγγελιαφόρος

δραπέτσι, το        Το πολύ δρυμό ξίδι

δριμόνι,το          το μεγάλο κόσκινο για το ξεκαθάρισμα των                                        δημητριακών

δρυμός,η,ο          ο οξύς, ο σκληρός, ο καυστικός

δροτσίλα, το        εξάνθημα

δυχατέρα,η          η θυγατέρα, η κόρη

- Ε -

έγκομος,η,ο         ο παχύς, ο ευτραφής

εδεφτού, εδεκεί     εκεί ακριβώς

είναιτος            αυτός υπάρχει

έλαχε               έτυχε

ελόγιασα            αντιλήφθηκα, είδα

έμπα,το             η είσοδος

εμπατή, η           η είσοδος του σπιτιού

εξαποδώ,ο           ο διάβολος

εξεπιτούτου         ακριβώς γιαυτό το σκοπό

εξηνταβελώνης,ο     ο τσιγκούνης, ο σπαγκοραμμένος...

επιπόνου            με πολύ στεναχώρια

επρογκίξανε         τρόμαξαν και τράπηκαν σε φυγή

ερμοκκλήσι,το       το εξωκκλήσι

έστησε              συνέλαβε μετά το μάρκαλο

ετώρα               τώρα

εφούμισε            εκαλλωπίσθηι, εδοξάσθη

εφτούνος εφτού      αυτός εκεί

έχι,το              το βιός, η περιουσία

- Ζ -

ζα,τα               τα ζώα

ζάβαλη, η           η καημένη

ζαβλακωμένος        ο ζαλισμένος, ο αδιάθετος

ζαγάρι,το           κυνηγετικό σκυλί

ζάγκλα, η           η στροφή

ζακόνι,το           η συνήθεια, το έθιμο

ζαλιά,η             το φορτίο

ζαλιακό, το         ζάλη, σκοτοδίνη

ζαλούκα,η           η μεταφορά ανθρώπου από άνθρωπο στους ώμους

ζαλώνω              φορτώνομαι

ζαμάν φου           λαϊκιστική έκφραση περιφρόνησης

ζαμάνι,το           μεγάλο χρονικό διάστημα

ζαμπλαρίκος,ο       ο τραχανάς με μπουκιές τσιγαρισμένος με χοιρινό λίπος

ζαμπούνης           κακόκεφος, ζαμπουνιασμένος

ζάπι,το             το δάμασμα

ζαπίζω              χτυπώ κάποιον,το χαλιναγωγώ

ζαπίτης, ο          αυτός που επιβάλλει την τάξη με τη βία

ζαράρικος, η, ο     ο ελαττωματικός

ζαρούγκλα, η        η πτυχή, η πιέτα, η ζάρα

ζάφτω               πίνω

ζεβζέκης, ο         ο αναποδιάρης, ο σκανταλιάρης

ζεματάω             είμαι πολύ ζεστός,υπερθερμαίνω κάτι

ζεματίζουμαι        υπερθερμαίνομαι

ζεμπερέκι,το        το πόμολο της πόρτας

ζευγάρι,το          ζευγάρι βοδιών που όργωναν τη γη,μτφ το όργωμα

ζευγολάτης,ο        ο γεωργός

ζεύλα,η             εξάρτημα του ζυγού που ζεύουν τα βόδια

ζευλώνω             ζεύω,περνάω τη ζεύλα,μτφ,παντρεύω,πειθαναγκάζω     

ζέχνω               μυρίζω άσχημα, βρωμάω, είμαι λερωμένος βρώμικος

ζηώ                 ζώ, είμαι εν ζωή

ζιακουτάω           χτυπάω, σπρώχνω κάποιον ελαφρά

ζιζί,το             το φόβητρο των παιδιών

ζόμπολα,τα          μικρές στρογγυλές πέτρες

ζούδι,το            το άγριο ζώο,ειδικά ο λαγός

ζουλάπι,το          το αγρίμι

ζουλάω              σπρώχνω

ζουμπουνιάζω        σπρώχνω ασφυκτικά

ζουνάρι,το          η ζώνη, ο ζωστήρας

ζουπάω              πιέζω, ζουλάω

ζούριξε             ταλαιπωρήθηκε μέχρι να πεθάνει

ζουρλοκοπέλλες οι   τα άγρια μανιτάρια

ζυγάλετρα,τα        το σύνολο των εργαλείων του οργώματος

ζυγιά,η             το ζεύγος, η δίπλα του χορού

ζυγώνω              πλησιάζω κοντά

- Η -

ηλιακός.ο           τοποθεσία που τη βλέπει πολύ ο ήλιος

ημεράδι το          ένα είδος βελανιδιάς, ρουπάκι

ημιπληγία           το εγκεφαλικό επεισόδιο, όπου παραλύει κατά το μισό

- Θ -

θαμπίζω             μόλις που βλέπω

θανατικό,το         θανατηφόρα επιδημία, λοιμός

θανατικός,ο         ο πολύ φανατικός για κάτι

θανατίκι, το        η δαπάνη για την ταφή

θειακούλα,η         η θειούλα, θείτσα

θελά                ήθελα

θέλημα,το           κάτι που αποφεύγεται να κατονομαστεί, η                                         παραγγελία

θελόσταχτη,η        η αλυσίβα

θελός,η,ο           θολός

θεριακωμένος, ο     ο υπερφυσικός, ο τεράστιος

θεριό,το            το θηρίο

θεριστής,ο          ο μήνας Ιούνιος

θερμαίνομαι         ριγώ, κρυώνω

θέρμη, η            ρίγος από πυρετό, η ελονοσία

θημωνιά,η           σωρός από στάχυα έτοιμα για αλώνισμα

θράσιος,α,ο         ο ψόφιος, ο άνοστος μτφ. ο άνθρωπος που                                          χαραμίζεται

θροϊζομαι           ριγώ, κατά μία έννοια και φοβάμαι, αγριεύομαι

θροϊλα,η            το σύγκρυο ,η ανατριχίλα από φόβο ή φρίκη

θρόϊσμα,το          το ελαφρό χάδι που προκαλεί ελαφρό ρίγος

θρύψαλα,τα          πολύ μικρά κομματάκια από σπάσιμο, θραύσματα

θυγατέρα,η          η κόρη

- Ι -

ιορδάνης ποταμός    ο γαλαξίας

ίσκα,η              είδος παράσιτου των δέντρων, χρήσιμο για το άναμμα                    φωτιάς

ιταίρι, το          σύζυγος, να χαίρεσαι το ιταίρι σου

ινάτι, το           το πείσμα, το καπρίτσιο

- Κ -

κα                  κάτω

καββουρομάνα η      η καββουρίνα

καγιανάς,ο          είδος φαγητού, παστό χοιρινό με αυγά και ντομάτα

καδένα,η            η αλυσίδα, κατά μία έννοια το κόσμημα

κάδη,η              ξύλινος κάδος όπου χτυπούσαν το γάλα για να βγει                              το βούτυρο

καζάντια,τα         τα υπάρχοντα, τα πλούτη, τα κέρδη

καζαντώ             αποκτώ πλούτη, κερδίζω

καζάρμα,η           η φυλακή

καϊλα,η             αίσθημα καύσου, σφοδρή επιθυμία, παίδεμα,                                       ταλαιπωρία

κακαράντζα,η        η κοπριά των γιδοπροβάτων

κακαφορμίζω         ερεθίζομαι άσχημα, πρήζομαι

κακαϊδή, η          κακή νύφη στο είδος και στη μορφή

κακογραμμένος,η,ο   ο κακορίζικος που έχει κακό τέλος, ο δύσμοιρος

κακοζάκανος, ο      ο κακοφτιαγμένος

κακοντέλης,α,ικο    ο  φουκαράς, ο έχων κακό τέλος

κακορίζικος,η,ο     αυτός που του έχει γράψει η μοίρα ατυχίες και                                δυστυχία

κακοτρέχω           κακολογώ κάποιον με κάθε ευκαιρία

καλαμάρι,το         η θήκη των κοντυλοφόρων

καλαμιά,η           ο κορμός των δημητριακών μέχρι το στάχυ, το                                           θερισμένο χωράφι

καλαμίζω            μασουρίζω, τυλίγω το νήμα στο καλάμι

καλαμιώνας,ο        φυτεία καλαμιών

καλαμοβύζα,η        η προβατίνα που έχει χοντρά βυζιά δύσκολα στο                            θηλασμό

καλαμοδόντα,η       το στοιχειό της λίμνης ή του ποταμού

καλαμωτή η          καλαμένιο χώρισμα, εργαλείο για ψάρεμα

καλιάζω             σκαρφαλώνω, γαντζώνομαι

καλιακούδα,η        η καρακάξα, η κάργια

καλιγώνω            πεταλώνω

καλικούτσια         καβαλικευτά τα παιδιά στους ώμους των μεγάλων με τα

                    πόδια ανοιχτά

καλιμάνα η          είδος αποδημητικού πουλιού που έρχεται όταν                                           πιάσουν τα κρύα

καλμπάτσα, η        αρρώστεια των προβάτων που βόσκουν στα έλη.

καλντερίμι,το       λιθόστρωτο δρομάκι, ή χώρος

καλοσκαιρίζω        γεύομαι για το καλό του χρόνου

καλοφάγανος,ο       ο εύκολος στο φαγητό αντιθ. κακοφάγανος

κάλπικος,η,ο        ο ψεύτικος, ο κίβδηλος

καμάτι το           το όργωμα, η σπορά

καμούσι, το         το σώσμα, το τελευταίο κρασί στο βαρέλι

καμτσί,το           το μαστίγιο

κανα                κανένα

κανακεύω            χαϊδεύω, χαϊδολογάω

κανάκια,τα          τα χάδια

κάνουλα,η           η βρύση, κυρίως του βαγενιού

κάνω                γεννώ

κάνω (χωράφι)       οργώνω, σπέρνω

κάπα,η              χοντρό μάλλινο επανωφόρι των βοσκών με κουκούλα

καπάτσα,η           η πολύ δραστήρια και καταφερτζού γυναίκα

καπελιάνα,η         η γυναίκα η καπάτσα, η δραστήρια

καπινός ,ο          ο καπνός

καπίστρι,το         το χαλινάρι  του γάιδαρου

καπίτσα,η           η λέρα, η σωματική βρωμιά

καπρίτσιο,το        το πείσμα

καπροδόντης,α,ικο   αυτός που έχει στραβά δόντια

καρακαηδόνα,η       η κοπέλα η πεταχτή, η λογού και τσαχπίνα

καρακούσι,το        γενικά η αρρώστια

καραμπαλίκια,τα     τ'αχαμνά, οι όρχεις

καραμπουζουκλής,ο   ο λεβέντης, με διάθεση αστειότητας

καραούλι,το         η σκοπιά, το παρατηρητήριο

κάργα               πολύ

καργιά,η            η καρυδιά

καρδαμώνω           γερεύω μετά από αρρώστια, γίνομαι εύρωστος,                                        δυνατός

καρδάρα,η           ξύλινο δοχείο που χρησιμεύει για να μετρούν το                               γάλα κυρίως

καρκάσελος, ο       ο ολόγυμνος

καρλαύτης,ο         αυτός που έχει μεγάλα αυτιά

κάρμα,το            το ψοφίμι, το ψόφιο ζώο

καρμηροσάκκουλος ο  ο τσιγκούνης

καρμίρης,ο          ο τσιγκούνης, ο στυγνός ατομιστής

καρμπούσι,το        το κοτσάνι του αραβόσιτου

καρούτζαφλας, ο     ο λάρυγγας

καρούλα η           πληγή από κάψιμο ή μαστίγωμα

καρούτα,η           ξύλινος δίαυλος για να περνά νερό για άρδευση                                κυρίως, σκάφη

καρτερώ             περιμένω, εμποδίζω να περάσει κάποιος ή κάτι

καστραβέτσι, το     το αγγούρι

κατάλακα            εντελώς φανερά και αδικαιολόγητα

κατάραχα            στην κορυφή στη ράχη, στον λόφο

καταράχι,το         ο λόφος

κατάσαρκα           ακριβώς επάνω στη σάρκα

κατάχαμα            ολότελα χάμω

καταχερίζω          δέρνω κάποιον κατεβάζοντας επάνω του το χέρι μου

κατής,ο             ιεροδίκης των Τούρκων, που δίκαζε σύμφωνα με τη                             θρησκεία    

κάτινου             κάποιου

κατουρλοκάνατο το   το ουροδοχείο, μτφ. χλευαστικά ο ανήμπορος                                     άνθρωπος

κατραπακιά,η        χτυπώ κάποιον στο κεφάλι με την παλάμη μου

κατράκι, το         δυσάρεστο συμβάν

κατσάβραχα,τα       τα βραχολίθαρα με πολλές αυλακώσεις από τη                                        διάβρωση

κατσιαπλιάς,ο       ο κλέφτης που φυγοδικεί ρακένδυτος

κατσικόδρομος ο     μικρό και δύσβατο μονοπάτι

κατσικοπόδαρος ο    ο γρουσούζης

κατσικώνομαι        πεισμώνω, συμπεριφέρομαι ιδιότροπα

κατσιούλα η         η κουκούλα της κάπας

κατσιουλιέρα,η      το πουλί κορυδαλλός

κατσιφάρα,η         η καταχνιά, η ομίχλη

κατσούλα,η          η γάτα

κατώι,το            το ισόγειο στις παραδοσιακές κατοικίες

καυκαλίθρα,η        είδος αγριόχορτου

καύκαλο το          κοκάλινο περίβλημα, καβούκι ζώου

κάφυρο, το          το ρουθούνι

καψαλιά,η           τόπος καμένος από πυρκαϊά

καψερός ,ο          έκφραση συμπάθειας σε κακότυχο

καψοκαλύβας,ο       εκείνος που τα θυσιάζει όλα για τη φιλοξενία

κειάφι,το           το θειάφι

κελάρης,ο           ο αρμόδιος, ο υπεύθυνος για την αποθήκη τροφίμων

κεραλοιφή,η         φαρμακευτικό παρασκεύασμα ειδικό για                                                   δερματοπάθειες

κερατάς,ο           αυτός που έχει κέρατα, ο απατημένος σύζυγος.

κερατούκλης,ο       ο κατεργάρης

κιβούρι,το          το μνήμα, ο τάφος

κιλίμι,το           λεπτό χαλί

κιούπι,το           πήλινο σταμνί που μέσα παστώνουν το χοιρινό κρέας

κιρκινέζι το        είδος γερακιού που ζυγιάζεται στον αέρα

κιώσανε             τελειώσανε

κλαρί το            κομμένα κλαδιά δέντρων για τροφή ζώων, κλαδί

κλαψοπούλι,το       νυχτοπούλι με κλαψιάρικη λαλιά

κλιμαντήρα,η        η έντονη επιθυμία να φάω κάτι                                                      συγκεκριμένο...ρ.κλημαντηρίζω

κλιματσίδα η        η κλιματόβεργα

κλινάρι το          μτφ.ο αδύνατος, ο άρρωστος, ο σκελετωμένος                                    άνθρωπος ή ζώο

κλουβιά η           εργαλείο με το οποίο φτιάχνουν τα κεριά

κλωθογυρίζω         γυρίζω γύρω σαν την κλώσα

κλωνά,η             η ίνα, η κλωστή

κλωσσόπλο το        το κοττοπουλάκι όταν βγαίνει από το αυγό

κογιόνης,ο          το πειραχτήρι, αυτός που κάνει καλαμπούρια και                               φάρσες

κότσια              οι αστράγαλοι, κουράγιο, ηθικό, τόλμη, παιδικό                           παιχνίδι

κοκκινογούλι,το     το ραπανάκι

κοκκολόγημα,το      το μάζεμα

κοκκόσια η          ένα καρύδι

κοκκολόγια,τα       καρύδια ή αμύγδαλα που έμειναν κάτω μετά το                                        μάζεμα

κοκκοσιέλι το       το χαλάζι

κολίνα,ο            η λεπτή φέτα των εσπεριδοειδών, η σκελίδα του σκόρδου κολιτσάκι το   μεταλλικός γάντζος στο σαμάρι

κολάνια,τα          ιμάντες που δένουν το σαμάρι του γάιδαρου

κολαντρίζω          περιποιούμαι τον άντρα μου για να 'ναι όμορφος

κόλεθρο,το          το μόλις πεσμένο από την κοιλιά της μάνας του                                παιδί

κολοκουρίζω         κουρεύω τα οπίσθια των προβάτων

κολορίζι το         η δυνατή ρίζα δέντρου

κωλώνω              εμποδίζω, καρτεράω, δειλιάζω

κολόστρα,η          το πρώτο γάλα μετά τη γέννα των ζώων, τρώγεται                            τηγανητό

κομπωτής,ο          ο απατεώνας

κονάκι το           το σπίτι, το νοικοκυριό, το κατάλυμα

κονάκι το           φίδι μαύρο, τυφλό, δηλητηριώδες που τσιμπάει μόνο                                   Σάββατο

κοντοκαρτέρει       σιγοβάδιζε και περίμενε

κοντομοίρι,το       ένα κομμάτι ξύλο που χρησιμεύει και για όπλο ή                              μπαστούνι

κοντύλι,το          ο κοντυλοφόρος, κομμάτι σχιστολίθου που έγραφαν                          στην πλάκα

κοπιάζω             έρχομαι

κοπρίτης,ο          ο βρωμιάρης, ο ανεπρόκοπος και τεμπέλης άνθρωπος

κορακιάζω           υποφέρω πολύ από δίψα, τρώω λαίμαργα, αποπατώ                                   δημοσίως

κορακοζώητος,ο      αυτός που ζεί πολλά χρόνια

κόρδα,η             χορδή, νεύρο, ξύλινο δοκάρι, βασικό στήριγμα της                             στέγης

κορδελλάκια,τα      τα τσαλιμάκια

κορδονούρα, η       η υπερήφανη

κορήτα,η            πέτρινη ή ξύλινη γούρνα για πότισμα ή τάισμα ζώων

κορκολίκι το        το πικρό στη γεύση ,το δηλητήριο

κορκοφίγκι,το       το πρωτόγαλα που γίνεται στερεό όταν βράσει

κόρμπα,η            η μαύρη γίδα

κορφολογάω          κόβω τις κορυφές τρυφερών βλαστών, κυρίως                                        αμπελιού

κορώνω              βρωμάω

κοτάω               τολμάω

κοτζάμ              τόσο μεγάλος

κοτρώνι,το          ογκόλιθος, μεγάλη πέτρα

κουβέλι,το          κυψέλη σε κουφάλα δέντρου

κούγελο,το          ο χαζός, ο ξεμωραμένος, ο αφελής

κουκουνιάζω         ερεθίζομαι από κάτι, αφηνιάζω

κουμάσι, το         ακάθαρτο υπόγειο, στάβλος

κουμούτσι ,το       ξεροκόμματο ψωμί

κουνενές,ο          το μωρό

κουνημένος,η,ο      μτφ. εκείνος που ξενιτεύτηκε και πέρασε θάλασσα

κουνιάδα,ος         η αδελφή -ος της -του συζύγου

κουνούκλα η         είδος αγρίου θαμνώδους φυτού με όμορφα μωβ                                       λουλούδια

κουντίνα,η          κίνδυνος, αρρώστια

κουπαδέλι το        η κούπα

κούρβουλο,το        το ξερό κλήμα, μτφ το σακατεμένο χέρι ή πόδι

κουριάζω            κόβω σε τεμάχια

κουρκούτι,το        ο χυλός από σιτάλευρο μτφ.το θολωμένο μυαλό

κουρμπέτι,το        το ταξίδι, σεριάνι

κούρνια,η           το κοτέτσι, ο ύπνος των κοτών

κουρνιαχτός,ο       η σκόνη, ο μπουχός

κουρούνα,η          η κάργια, η καρακάξα

κουρούτα, η         προβατίνα με κέρατα

κούτελο,το          το μέτωπο

κουτουλάω           νυστάζω

κουτουπώνω          σκεπάζω, μτφ για τη σεξουαλική πράξη

κούτρα,η            το κεφάλι

κουτρούλι, το       βουναλάκι από χώμα που συσσωρεύεται με το σκάψιμο                              της αμπέλου

κούτσικος,η,ο       ο μικροκαμωμένος, το παιδάκι

κουτσούνα,η         η κούκλα

κούτσουρο το        κοντοκομμένος κορμός δέντρου, μτφ. ο έρημος, ο                                   μοναχικός  

κοψοχολιάζω         ανησυχώ κάποιον για κακό που τελικά αποφεύχθηκε

κοψοχρονιά          μισοτιμή

κοψίδι, το          κομμάτι κρέας

κράζω               καλώ, φωνάζω

κραίνω              λέγω, μιλώ, απαντώ

κράνη,η             η μεγάλη πείνα

κριθαριά η          το χωράφι απ'όπου μόλις θερίστηκε σιτάρι

κρικέλι,το          ο κρίκος

κρίμα,το            το αμάρτημα

κριτσέπι το         άνυδρος κακοτράχαλος και πετρώδης τόπος

κρουστός,η,ο        ο σφιχτός και πυκνός στην ύφανση

κρυγιαίνω           κρυώνω

κυράτσα,η           η αρχόντισσα

κύρης,ο             ο αρχηγός της οικογένειας, ο πατέρας αφέντης

- Λ -

λαβδαριά,η          μεγάλος ξύλινος δοκός που στηρίζει τον όροφο του                          σπιτιού

λάβρα,η             η σπίθα που πετάγεται, η μεγάλη ζέστη

λαβροτανάω          ταλαιπωρώ, βασανίζω κάποιον παίζοντας μαζί του

λάγανο, το          κούραση από φασαρία, ή πολύ δουλειά

λάγαρο,το           το υπογάστριο ζώου

λαγγεύει (το μάτι)  σκιρτάει, παίζει, κάνει νευρικό τικ

λάγιος,α,ο          το μαύρο πρόβατο ή γίδα

λαγκοδέρνει         κάνει προθανάτιους σπασμούς

λαγομηζύθρα η       είδος αγριόχορτου

λαγομηλιά η         ακανθώδης θάμνος που φυτρώνει στα δάση

λαδοκατόσταρο το    δοχείο που χωράει εκατό δράμια λάδι

λάζο,το             απάνεμο λιβάδι με πλούσιο χορτάρι για βοσκή

λαθουρός, η, ο      ο πετρωτός, ο σταχτόχρωμος με στίγματα λευκά

λαήνα η             το λαγήνι, το κιούπι

λάκα,η              επίπεδο τμήμα εδάφους, ισιάδα

λακάω               φεύγω κυνηγημένος τρέχοντας

λακιτός,η,ο         ο βιαστικός κάτω από πιεστικές συνθήκες

λάκκος,ο             μτφ. ο αργαλειός

λακριντί,το         ιδιαίτερη συζήτηση....κατά μια έννοια το                                   κουτσομπολιό

λαλαγκίδες,οι       είδος λουκουμάδων, οι τηγανίτες

λάμια,η             δράκαινα ανθρωποφάγος, στρίγγλα

λαμπίκου            πολύ καθαρά, αστραφτερά

λαναρίζω            ξαίνω μαλλί με τα λανάρια

λαπάντι,το          το καθαρό, το γνήσιο

λαρμανίζω           ταλαιπωρώ, κάνω κάποιον ότι θέλω, τον                                                    κακομεταχειρίζομαι

λατανάω             θηλάζω τα αρνοκάτσικα σε άλλες μανάδες που δεν                             αρμέχτηκαν

λαφτακάω            λεηλατώ

λεβέτι,το           μεγάλο δοχείο υγρών από χαλκό, το καζάνι

λεημόνι,το          το λεμόνι

λειριασμένος,η,ο    μτφ. ο μαραμένος

λεμές,ο             άνθρωπος κατώτερης στάθμης, κάθαρμα, παλιάνθρωπος

λέσι το             το ψοφίμι

λεσιάρα,η           το γιδοπρόβατο με πολύ πυκνά μαλλιά και βρωμιά

λεφούσι,το          το πολύ πυκνό πλήθος από ανθρώπους ή ζώα

λεχρίτης,ο          ο βρωμιάρης και ρακένδυτος άνθρωπος

λεχωνούδι,το        το μόλις γεννημένο βρέφος

λησμονάω            ξεχνώ

λιάρτζα,η           είδος πουλιού που κοιτά κατά τον ήλιο όταν                                       κάθεται

λιάρος,ο            ο παρδαλός, ο πλουμιστός, ο άσπρος και μαύρος

λιθαροπάτι          τραύμα στην πατούσα, στο πέλμα του ποδιού

λιμαντέρα η         η μεγάλη, η βασανιστική πείνα

λιμοτάγαρο, ,το     μτφ ο πειναλέος, ο ζητιάνος περιφρονητικά

λίμπα,η             μεγάλο πήλινο δοχείο, μτφ ο πλημμυρισμένος νερά

λιμπί,το            το ροϊ, το δοχείο αποθήκευσης του λαδιού

λιμπίζουμαι         επιθυμώ πολύ, λαχταρώ

λιοκρίζει           (το φεγγάρι) είναι σαν ήλιος, η πανσέληνος

λιοντίρι το         μικρό ερπετό όμοιο με τη σαύρα, το σαμιαμίδι

λιτρίβα,η           κυλινδρική πέτρα που αλέθουν τις ελιές ή κόβουν                               αλάτι κλπ

λιχνάω              ξεχωρίζω το σιτάρι από το άχυρο με τη βοήθεια

                    του αέρα

λογγιά η            δασώδης έκταση

λόζος,ο             θολωτό κτίσμα, ο χώρος όπου στεγάζεται το                                  γουρούνι

λόπια,τα            είδος φασολιών

λόρδα,η             η πείνα

λούζα,η             δέντρο με πυκνό φύλλωμα που προστατεύει απ' τη                        βροχή

λουμάκι,το          το ευθυτενές, λείο και τρυφερό βλαστάρι ενός

                    φυτού

λούμπα,η            η λακκούβα με σκοτεινά ή θολά νερά

λουμπούσι,το        ο κωνοειδής καρπός, το στάχυ του καλαμποκιού

λουμώνω             κρύβομαι και σιωπώ συστελόμενος

λούρα,η             η βέργα, η υγρή ατμόσφαιρα

λυγιά,η             η λυγαριά

λυγερή,η            κόρη λεπτή, ψηλή, ευκίνητη, κομψή

λυκοφάγωμα,το       το δαγκωμένο από λύκο ζώο, μτφ το πολύ σκληρό

                    και ατίθασο

λυκοφαμελιά,η       μτφ η μεγάλη οικογένεια που δε χορταίνει ούτε το                             ψωμί

λυκώνω              διαπερνώ

λυσσιακό,το         το στοιχείο της λύσσας, η λύσσα

λυχνοστάτης ο       σανίδα απ'όπου κρεμούσαν το λυχνάρι

λοβός, ο            ο ελαττωματικός, ο καχεκτικός, ο αδύνατος

- Μ -

μαγάρα,η            η ακαθαρσία, το σκατό

μαγαρισμένος,η,ο    ο ανήθικος, ο αρνησίθρησκος

μάγκανα,τα          τα μαλώματα, οι τσακωμοί, οι φιλονικίες

μαγκούφης,ο         ο μοναχικός, ο έρημος, ο μόνος στον κόσμο

μαδός,η ο           ο μαλακός, η ψίχα του ψωμιού

μαέρεμα,το          το μαγέρεμα, το φαγητό

μάζεψη,η            η συνάθροιση, η συγκέντρωση

μαζούκλα, η         σωρός τροφής, απόθεμα

μαηδέ               μηδέ

μαθές               βέβαια, φυσικά

μακεδονήσι,το       ο μαϊντανός

μάκια,τα            χαϊδευτικά τα φιλιά

μακρυσκοινίζω       προσθέτω σχοινί ώστε να βοσκάει μακριά το δεμένο                             ζώο

μαλαγάνης,ο         ο διπλωμάτης, ο δικολάβος, κατά μία έννοια ο                                    κόλακας

μαλέτσικο,το        το παιδάκι

μαλίνα,η            η αρρώστια, το κρυολόγημα

μάμα,η              το στομάχι της κότας

μανάρι,το           το θρεφτάρι

μαναστήρι,το        το μοναστήρι

μαναστηριακό ,το    το μοναχικό, το έρημο.

μάνι μάνι           τώρα αμέσως

μανιάρα,η           το κλαδευτήρι

μανουσάκι,το        το κυκλάμινο

μάνταλο, το         σύρτης ασφαλείας

μαντάτο,το          το νέο, η είδηση

μάντζα, η           κομμάτι χώμα

μαντζουράνα η       είδος αρωματικού φυτού με θεραπευτικές ιδιότητες

μαντρί,το           περιφραγμένος χώρος όπου κλείνουν τα πρόβατα

μαραγκιάζω          μαραίνομαι, ζαρώνω, καίγομαι από τον πάγο

μαράζι,το           ο μεγάλος καημός

μαραζωμένος,η,ο     ο ζαρωμένος από μεγάλο καημό, ο καχεκτικός ρ.                    μαραζώνω

μαραχουλάω          πιάνοντας κάτι το ρυπαίνω και αχρηστεύεται

μαριόλικο,το        το ναζιάρικο

μάρκαλος ο          το ξευγάρωμα των αιγοπροβάτων

μαρμάγκα,η          φαρμακερή, μεγαλόσωμη μαύρη αράχνη

μαρμάρα,η           το στείρο θηλυκό ζώο

μασιά,η             εργαλείο που χρησιμοποιείται στο τζάκι για τη                       φωτιά

μασκαντουράω        φτύνω για να μη βασκάνω-ματιάσω-κάτι που θαυμάζω

μασκαντούρης ο      ο όμορφος, ο επικίνδυνος να ματιαστεί

μασούρι,το          λεπτό κομμάτι από καλάμι όπου τυλίγουν επάνω νήμα                             ή γνέμα

μαστραπάς,ο         πήλινο, γυάλινο ή μεταλλικό δοχείο υγρών

μαστάρι, το         το βυζί επί ζώων συνήθως

μασώ,να             να μαζέψω

ματαράκι ,το        μεγάλο  χοντρό μάλλινο στρώμα όπου μέσα φυλάγουν                             κουβέρτες

ματιάζω             ρίχνω τη ματιά μου, το βλέμμα μου, μτφ βασκάνω

ματσούκι,το         το ρόπαλο, μτφ ο ξυλοδαρμός

ματσουλάω           σιγομασάω

μαυρόγειο,το        το χωράφι με μαύρο χώμα

μαυροτσούκαλος,ο    ο μαύρος σαν το τσουκάλι

μαχαλάς,ο           η γειτονιά

μαχιάς,ο            η κορυφή της στέγης

μαχμουρλής,ο        κακοδιάθετος, ο κακόκεφος ο μισοάρρωστος

μαχτός,ο            φαγητό για γουρούνια από αποφάγια

μεϊντάνι,το         το ξάγναντο, η πλατεία, η αγορά

μέλα η              είδος παράσιτου που φυτρώνει επάνω στα δέντρα                          όπως ο κισσός

μέλεγος ο           είδος άγριου δέντρου με λείο και εύκαμπτο κορμό

μελεούνι,το         αμέτρητο πλήθος

μελεύω              διατηρώ ,εξοικονομώ

μελιγκώνι,το        είδος μυρμηγκιού των δέντρων

μελιγκωνιάρης,ο     αυτός που έχει μελιγκώνια

μελίστρα η          χώρος κατάλληλος για τοποθέτηση κυψελών