ο Ελληνισμός της Διασποράς
...αλλά ο Οδυσσέας ποθεί ακόμη και καπνό μονάχα της πατρίδας του να δει να πετιέται προς τ' απάνω κι ας πεθάνει... (Οδύσσεια, α, στ. 57 κ.π.)
ΚΑΠΝΟΝ ΑΠΟΘΡΩΣΚΟΝΤΑ:
Γράμμα στον 'Ελληνα της Διασποράς
ο 'Υμνος του μετανάστη

ο Πρόλογος

Πνεύμα Κοινότητας

Γη των πατέρων μου

Οι αυριανοί Ποσειδωνειάτες του Καβάφη

Αποξεχασμένη μεραρχία

Πάνω στα βράχια της πατρίδας

Στο ελληνόπουλο της διασποράς

'Αγιε μου μετανάστη

η Προσευχή του μετανάστη

το Πάσχα των Ελλήνων της διασποράς

Λαμβρινή Σταύρου

Μάθε, προχτές σου έστειλα

Ο Θάνατος του μετανάστη

Στις εκκλησιές της διασποράς..

Τα απόμακρα κι' ερημικά χωριά της πατρίδας μου

Και λέω άραγε ταχιά

Και είπε ο λαός μου

«'Oπου φωνάζω και να βρίσκεστε αδελφοί»

Κυπριακή παράδοση

Ένα τραγούδι για το 21

Με το τραγούδι το δημοτικό

Στάλα τη στάλα

Και οι μεν πήραν τους δρόμους..

'Ενα ακόμα λάθος

Χαμπέρια

Υστερόγραφο

Οι χωριανοί λιγόστεψαν

Να μου το θυμάσαι..

Στον ύπνο του μικρού παιδιού

Στις αυλές και στα μπαλκόνια

Στις πέρα ανηφοριές

Φύγανε τα χρόνια μας

Στα 2004

Η Ολυμπιακή Φλόγα του μετανάστη

Τόσο μακριά

'Ελα βρε γέρο να μας δεις..

Για μιαν Αθήνα...

Στα 1950 όταν ο Ανδρέας Πούλος... ή το παράπονο του μετανάστη

Το μόνο που ξέχασαν

Σε ψάχνω

Γεννήθηκε στην Γαλλία..

Ζει ο Μεγαλέξανδρος;

Αρετή Κετιμέ

Αφιέρωμα

Η πατρίδα μου

Διασπορά μου

Θέλω να ξέρεις

Κοίτα φίλε μου

Μου ήρθε κοντά..

Παλιέ μου φίλε

Την μάνα την φευγάτη

O έφεδρος λοχίας Παπαχρήστου

Ο χαμένος μου παράδεισος

Tσάμικο, βλάμικο!

Τα παιδιά του μετανάστη

Πρόσωπα

ΠατροΚοσμάς

Αυτός ο τόπος

Είναι το ίδιο??

η Επιστροφή του μετανάστη

Kαι θα υπάρχω έως ότου θα υπάρχεις..

Με πέντε οργιές καζάντι..

Στον τόπο τα κλαρίνα

Γράμμα στην Ελένη Φοκά

Σκληρή Πραγματικότητα

Κοινοτικά και Οργάνωση

Ζητείται ελπίδα

Ελληνική Διασπορά ώρα Μηδέν?

η Ελληνική Διασπορά απ' τους Αρχαίους Χρόνους..

Τι είναι η Διασπορά?

Αντί για Επίλογο





Τι είναι Αμερικανός;    Tracing Your Roots in the Diaspora .. Ιχνηλατώντας τις Ρίζες σου στην Διασπορά..    Κρις Σπύρου,    Πνεύμα Κοινότητας   Νικόλαος Δ. Σκαλκώτος: OI EN ALODAPI! (Those Abroad)    Μάικλ Δουκάκη   Παύλος (Πολ) Τσόγκας    Τζόρτζ Στεφανόπουλος   Με το αίσθημα του νόστου    Οι Τελευταίοι Χαιρετισμοί του Ρήγα    Κάποιοι πρέπει να ντρέπονται   Το θαυμαστό έργο της Αυστραλίας   η MAGNA GRECIA    Cafe Aman Amerika   Οι "Έλληνες" της Ουρουγουάης   Ιστορική καταγραφή του Ελληνισμού της Βραΐλας   Αυστραλία: Ελληνόφωνοι συγγραφείς της Μελβούρνης   τα Ελληνόφωνα της Κάτω Ιταλίας   Η Ρωμιοσύνη της Καππαδοκίας    Έλληνες με μεγάλη καριερα σε κράτη της Διασποράς   
Τι είναι Αμερικανός;
της Θεοδώρας Τσιμπούκη

Ισως η πιο επίμονη ρητορική ερώτηση στην ιστορία του αμερικανικού πολιτισμού είναι: «Τι είναι Αμερικανός;». Η πιο γνωστή, αλλά και παραπλανητική απάντηση, προέρχεται από τον γάλλο συγγραφέα St. Jean de Crevecoeur (1735-1813), ο οποίος ταξίδεψε στις βρετανικές αποικίες και εγκαταστάθηκε για μεγάλο διάστημα στη Νέα Υόρκη, αλλά εξαιτίας της αντίθεσής του στην επανάσταση αναγκάστηκε το 1783 να επιστρέψει οριστικά στην πατρίδα του. Σύμφωνα με τον Crevecoeur, τόπος καταγωγής των Αμερικανών είναι όλη η Ευρώπη και εκεί οφείλεται η τόσο μεγάλη ποικιλία φυλών και εθνοτήτων, που ξεπερνάει κάθε προηγούμενο. Διωγμένοι από τις πατρίδες τους, ρακένδυτοι, ακτήμονες και απροστάτευτοι φέρνουν μαζί στη νέα πατρίδα τους μόνο τη μητρική γλώσσα τους και την τρυφερή ανάμνηση της αγάπης των προγόνων τους. Απαλλαγμένοι από προκαταλήψεις και ξεπερασμένες συμπεριφορές ασπάζονται τον νέο τρόπο ζωής, υπακούουν στη νέα κυβέρνηση και απολαμβάνουν τους καρπούς της σκληρής εργασίας τους. Εδώ όλα τα έθνη της γης λιώνουν (melt) και ξανασμίγουν σε μια νέα φυλή, η οποία στο μέλλον θα προκαλέσει μεγάλες αλλαγές στην παγκόσμια ιστορία (Letter ΙΙΙ, Letters from an American Farmer).

Η αισιόδοξη και σχεδόν προφητική ευχή του Crevecoeur γίνεται το όραμα των μεταναστών αλλά και πηγή καλλιτεχνικής έμπνευσης, με πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα το θεατρικό έργο The Melting Pot («Η Χοάνη», 1909) του Εβραίου αγγλικής καταγωγής Israel Zangwill. Στο έργο αυτό o πρωταγωνιστής, Ντέιβιντ, είναι ένας νεαρός εβραίος μουσικός, ορφανός από γονείς ­ θύματα του πογκρόμ ­ ο οποίος διακηρύσσει την αγάπη του για τη νέα και φιλόξενη πατρίδα. Οταν καλείται να επιλέξει ανάμεσα στον έρωτά του για την κόρη του δολοφόνου των γονέων του και στην πίστη του στις πατροπαράδοτες εβραϊκές αξίες, εκείνος επιλέγει τη νέα εθνική του ταυτότητα, η οποία του επιτρέπει τον γάμο του με την αλλόθρησκη Βέρα.

Οι τρεις φάσεις της μετανάστευσης

Ωστόσο η μεταφορική αυτή εικόνα της τεράστιας χοάνης όπου μέσα της λιώνουν όλες οι εθνικές ταυτότητες, οι οποίες οικειοθελώς συνενώνονται, εμπεριέχει ιστορικές ανακρίβειες. Αν και είναι πέρα από κάθε αμφισβήτηση το γεγονός ότι η ιστορία των Ηνωμένων Πολιτειών διαμορφώθηκε από τα αλλεπάλληλα κύματα των μεταναστών, εν τούτοις υπήρχε ­ και εξακολουθεί να υπάρχει ­ διάχυτη η τάση να υποβαθμίζουμε τη σημασία πολιτισμών που προϋπήρχαν στην αμερικανική ήπειρο, όπως αυτούς των Ινδιάνων (οι οποίοι κατοικούσαν εκεί ήδη 20.000 χρόνια και πολιτογραφήθηκαν αμερικανοί πολίτες μόλις το 1924 με απόφαση του Κογκρέσου) και των Μεξικανών (οι Πολιτείες Τέξας, Καλιφόρνια και Νέο Μεξικό προσαρτήθηκαν από το Μεξικό γύρω στο 1850, η Γιούτα το 1876, ενώ η Αριζόνα το 1912), καθώς και των εννέα εκατομμυρίων Αφρικανών που μεταφέρθηκαν στον Νέο Κόσμο ως δούλοι (υπολογίζεται ότι σε κάθε Ευρωπαίο που μετανάστευε στον Νέο Κόσμο αντιστοιχούσαν τέσσερις με πέντε δούλοι). Ετσι μπορεί η περιγραφή του Crevecoeur για την καταγωγή των νέων αποίκων να ήταν σε μεγάλο βαθμό ακριβής, αντικατόπτριζε όμως μόνο την πρώτη φάση μετανάστευσης που αποτελείτο κυρίως από προτεστάντες από τις βρετανικές νήσους και τη Βόρεια Ευρώπη. Μετά τον εμφύλιο πόλεμο, ένας μεγάλος αριθμός ιρλανδών καθολικών και μεταναστών από τη Γερμανία και τη Σκανδιναβική Χερσόνησο εγκαταστάθηκαν στη νέα γη. Με την αλλαγή του αιώνα ακολουθούν μετανάστες από τη Νότια και Ανατολική Ευρώπη, την Ανατολική Ασία, το Μεξικό και τα νησιά της Καραϊβικής. Τα δύο τελευταία μεταναστευτικά κύματα αποτελούν τη δεύτερη φάση μετανάστευσης. Τέλος, στην τρίτη φάση ανήκει ο μεγάλος αριθμός μεταναστών που απορροφήθηκε από το αμερικανικό έθνος μετά το 1965 και οφείλεται στη μαζική έξοδο Μεξικανών προς τον Βορρά και κατοίκων της Νοτιοανατολικής Ασίας (Κορέα, Φιλιππίνες) προς την Αμερική, καθώς και στη μετανάστευση ατόμων με επαγγελματική και επιστημονική κατάρτιση κυρίως από κράτη του Τρίτου Κόσμου (brain drain).

Η μεταφορική εικόνα της χοάνης είναι ανακριβής και για έναν δεύτερο λόγο, καθώς δίνει την ψευδή εντύπωση της εκούσιας και πλήρους αφομοίωσης των εποικισμένων μειονοτήτων και των μεταναστών στο αμερικανικό πρότυπο. Ωστόσο όχι μόνο οι διάφορες εθνικές μειονότητες δεν έχασαν ποτέ τη συνείδηση της ταυτότητάς τους αλλά ιδιαίτερα στις Ηνωμένες Πολιτείες ­ σε αντίθεση με τη Λατινική Αμερική ­ ελάχιστη συγχώνευση επιτεύχθηκε. Γι' αυτό στην εικόνα της χοάνης αντιπαρατέθηκε αυτή του μωσαϊκού (mosaic), η οποία επιτρέπει στις εθνικές μειονότητες τη διατήρηση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών τους. Και η εικόνα του μωσαϊκού όμως δεν περιγράφει με τον πιο κατάλληλο τρόπο τη σύγχρονη αμερικανική πραγματικότητα, καθώς δεν αντανακλά την αίσθηση της ρευστότητας, τις διακυμάνσεις, τις μεταμορφώσεις και τις αλλαγές που υφίσταται η κοινωνία. Σε αντίθεση με τη συμπαγή μονιμότητα του μωσαϊκού προτείνεται η μεταφορική εικόνα του καλειδοσκοπίου (kaleidoscope), που και αυτή με τη σειρά της επικρίνεται για την πλήρη αστάθεια, αδυναμία πρόβλεψης και την εμφατική υποστήριξη της αλλαγής εις βάρος οποιουδήποτε ουσιαστικού περιεχομένου. Στον κατάλογο των όρων που θα μπορούσαν να απεικονίσουν με ακρίβεια τη σύγχρονη αμερικανική πολιτιστική πραγματικότητα πρέπει να προστεθεί ο όρος «συμμαχία του ουράνιου τόξου» (rainbow coalition ­ χρησιμοποιήθηκε από τον Τζέσι Τζάκσον στην προεκλογική εκστρατεία του), καθώς και οι μη εικονικοί όροι «πολυπολιτισμικός» (multicultural) και «πολυεθνικός» (multi-ethnic), οι οποίοι φαίνεται να κερδίζουν έδαφος και να γίνονται ευρύτερα αποδεκτοί, χωρίς ωστόσο να αναφέρονται αποκλειστικά στην περιγραφή της αμερικανικής εμπειρίας.

Η σαγήνη του ονείρου

Ο εσωτερικός εποικισμός, η μετανάστευση νέων εθνικών μειονοτήτων και, τέλος, η διαρκής εναλλαγή των πληθυσμικών ομάδων που εισρέουν στις Ηνωμένες Πολιτείες ­ από την αρχή της ιστορίας τους ως σήμερα ­ είναι το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό αυτής της χώρας, το οποίο την καθιστά, κατά τον Νέιθαν Γκλέιζερ, «ένα μονίμως ανολοκλήρωτο κράτος» (permanently unfinished country). Αξίζει να σημειωθεί ότι από το 1815 ως το 1980, 46 εκατομμύρια άνθρωποι από όλα τα μέρη του κόσμου υιοθέτησαν την Αμερική ως νέα πατρίδα τους. Στις κατά καιρούς μαζικές μεταναστεύσεις συνετέλεσαν παράγοντες ώθησης (push), όπως η βιομηχανοποίηση της Ευρώπης, οι καλύτερες συνθήκες υγιεινής με αποτέλεσμα την κατακόρυφη αύξηση του πληθυσμού, ο θρησκευτικός φανατισμός (κυρίως εναντίον των Εβραίων) και η απειλή πολέμου, αλλά και παράγοντες έλξης (pull), όπως η ελεύθερη επιχειρηματική δραστηριότητα στον Νέο Κόσμο, ευκαιρίες αγοράς και εκμετάλλευσης μεγάλων εκτάσεων γης, καθώς και οι βελτιωμένες συνθήκες του υπερατλαντικού ταξιδιού.

Ωστόσο το αμερικανικό όνειρο ποτέ δεν έπαψε να σαγηνεύει τους επίδοξους ανά τον κόσμο μετανάστες. Η πίστη σ' αυτό αποτελεί αναμφισβήτητη αξία του πολιτισμού αυτής της χώρας και αναπόσπαστο στοιχείο της αμερικανικής ταυτότητας, που μαζί με μερικά ακόμη στοιχεία ­ όπως η αυτοδημιουργία, η πρόοδος, ο ατομικισμός και η επιτυχία ­ κυριαρχούν στην αμερικανική ιδεολογία του 19ου και 20ού αιώνα. Με ακλόνητη την πίστη στην ισότητα, στην ελευθερία και στην επιδίωξη της ευτυχίας (αρχές που άλλωστε διατυπώνονται και στη Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας) και ατενίζοντας τη μυθική πια πορεία προς την επιτυχία των Μπέντζαμιν Φράνκλιν και Οράτιο Αλτζερ, οι (λευκοί, κυρίως άντρες) Αμερικανοί αγωνίζονται να κατακτήσουν το δικό τους μερίδιο από το αμερικανικό όνειρο, να γευθούν τα αγαθά της Γης της Επαγγελίας. Μεγιστάνες του πλούτου, όπως ο Αντριου Κάρνεγκι, αρχηγοί της Μαφίας, όπως ο Αλ Καπόνε, και μυθιστορηματικοί οραματιστές, όπως ο Τζέι Γκάτσμπι, αποδεικνύουν με τη ζωή τους ότι στον Νέο Κόσμο είναι δυνατόν φτωχοί επαρχιώτες και ρακένδυτοι νέοι να ξεφύγουν από την ανωνυμία και να αναρριχηθούν στην κορυφή της οικονομικής πυραμίδας χάρη στην ενεργητικότητα, στην ευρηματικότητα και στη σκληρή δουλειά.

Μάικλ Δουκάκης και Σβαρτσενέγκερ

Παρά την ευρεία εφαρμογή του, το «χρονικό της επιτυχίας» (success story) δεν ήταν από την αρχή ανοικτό σε όλους. «Το πρόβλημα με τον αμερικανικό πλουραλισμό» γράφει ο Στίβεν Στάινμπεργκ «ξεκινά από το γεγονός ότι κτίστηκε εξαρχής σε άνιση βάση. Αυτό το τραγικό λάθος στέρησε από τον εθνικό πλουραλισμό την πολιτιστική του αθωότητα». Ακολούθησαν προσπάθειες επανόρθωσης μετά το 1965 με το κίνημα κατά των φυλετικών διακρίσεων, αλλά χρειάστηκαν ακόμη μερικές δεκαετίες ώσπου στην εν δυνάμει πραγμάτωση του αμερικανικού ονείρου να συμπεριληφθούν όλοι οι αμερικανοί πολίτες ανεξάρτητα από την ταξική, εθνική ή φυλετική τους προέλευση.

«Είμαι δημιούργημα του αμερικανικού ονείρου και είμαι περήφανος γι' αυτό» διακήρυξε ο Μάικλ Δουκάκης όταν έλαβε το χρίσμα για την υποψηφιότητά του ως πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών (Ατλάντα 1988). «Αυτό το όνειρο έφερε τον πατέρα μου και τη μητέρα μου στον τόπο τούτο 76 χρόνια πριν, χωρίς χρήματα και χωρίς να μιλούν αγγλικά, αλλά με διακαή την επιθυμία να πετύχουν στη νέα αυτή χώρα των ίσων ευκαιριών. Αυτό το όνειρο είναι τόσο βαθιά ριζωμένο στην ανθρώπινη ψυχή, ώστε ούτε η απόσταση ούτε το εμπόδιο της γλώσσας ούτε οι διακρίσεις φυλής, δόγματος ή χρώματος μπορούν ποτέ να το αποδυναμώσουν». Νικητής αυτής της εκλογικής αναμέτρησης αναδείχθηκε ο Τζορτζ Μπους, ο οποίος προκάλεσε πλήθος συζητήσεις με την απόφασή του να ορίσει τον Αφροαμερικανό Κλάρενς Τόμας στη θέση του ανωτάτου δικαστή της χώρας. Την 4η Ιουλίου 1991 ο Μπους χαρακτήρισε τον Τόμας «πρότυπο κάθε Αμερικανού», ενώ ο αρχηγός των Δημοκρατικών, Μπομπ Ντόιλ, συμφώνησε λέγοντας ότι η ζωή τού Τόμας «ενσαρκώνει το αμερικανικό όνειρο». Ο διορισμός του αποδεικνύει με τον πιο εύστοχο τρόπο τη συνεχιζόμενη απήχηση του αμερικανικού ονείρου ακόμη και σε περίοδο όπου ο καπιταλισμός ελέγχεται από τις μεγάλες εταιρείες. Αλλωστε η κυβέρνηση Μπους εκμεταλλεύτηκε τη φυλετική καταγωγή του Τόμας, προβάλλοντας όχι τις αρετές ή τις απόψεις του, αλλά τον ίδιο ως «τον μαύρο Οράτιο Αλτζερ, τον ήρωα του νέγρικου χρονικού επιτυχίας». Αν στην περίπτωση του Κλάρενς Τόμας ήταν η φυλετική καταγωγή του που τον ευνόησε, στην περίπτωση του Αρνολντ Σβαρτσενέγκερ ήταν η σωματική του διάπλαση. Με τη βοήθεια του body building και τη σκληρή άσκηση ο Αυστριακός Σβαρτσενέγκερ δημιούργησε ένα πλήρως ελεγχόμενο, μυώδες σώμα. Στην Αμερική τού δίνεται η ευκαιρία να αναγεννηθεί, να μεταμορφωθεί, να αλλάξει την εικόνα του σώματός του (και επομένως του εαυτού του), βάζοντας στην κυριολεξία σε εφαρμογή τη συνταγή που οδηγεί στην επιτυχία: «Από τα δέκα μου χρόνια ήθελα να είμαι ο καλύτερος. Πίστευα ότι γεννήθηκα σε λάθος χώρα. Το μόνο που ήθελα ήταν να φύγω από την Αυστρία και να έλθω στην Αμερική».

Το μυστικό της επιτυχίας του Αρνολντ ήταν «η τριπλή φόρμουλα: αυτοπεποίθηση, θετική στάση και πολύ σκληρή δουλειά», αλλά η χώρα που του δίνει την ευκαιρία να πραγματοποιήσει το όνειρό του είναι η Αμερική. Ισως γιατί ποτέ στην παγκόσμια ιστορία δεν δόθηκε η δυνατότητα σε τόσα εκατομμύρια μετανάστες να επιλέξουν να γίνουν πολίτες μιας χώρας. Οπως εξηγεί ο Γουόρνερ Σόλορς, οι ανθρωπολόγοι διαχωρίζουν τις σχέσεις σε δύο κατηγορίες: καταγωγής (descent) και συγκατάθεσης (consent). Οι σχέσεις καταγωγής είναι σχέσεις αίματος, ενώ οι σχέσεις συγκατάθεσης είναι σχέσεις εξ αγχιστείας ή με βάση τον νόμο. Και συμπληρώνει ο Σόλορς: «Το μεγάλο δράμα στον αμερικανικό πολιτισμό είναι αυτή ακριβώς η αντίθεση ανάμεσα στις σχέσεις καταγωγής και στις σχέσεις συγκατάθεσης». Από αυτή την οπτική, σίγουρα ένας μεγάλος αριθμός μεταναστών και εποικισμένων επέλεξαν να συμμετέχουν στο αμερικανικό γίγνεσθαι, να ταυτιστούν με τον πολιτισμό και το όραμα αυτής της χώρας. Ταυτόχρονα όμως εξαιτίας της πληθυσμικής ρευστότητας δυσχεραίνεται ο προσδιορισμός της ταυτότητας του σύγχρονου Αμερικανού. «Τι είναι Αμερικανός;», επανέρχεται το ερώτημα δριμύτερο και πιεστικότερο από ποτέ. Χάρη στις κοινωνικοπολιτικές αλλαγές που συντελέστηκαν τις τελευταίες δεκαετίες του αιώνα μας ο σύγχρονος «Αμερικανός» ανακαλύπτει τη μυθική διάσταση της «αμερικανικής του ταυτότητας», ενώ συγχρόνως συνειδητοποιεί τον βαθμό της αφομοίωσής του, το μέγεθος του εξαμερικανισμού του. *

* Η κυρία Θεοδώρα Τσιμπούκη είναι αναπληρώτρια καθηγήτρια Αμερικανικής Λογοτεχνίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.

  


The LAND of GODS Since October 1996   Oakville Ontario Canada

the LAND of GODS : Ενότητες, Ανθολογίες και άλλα..
τα δικά μου γραψίματα:   Οδοιπορικό στο Καρδαρίτσι: το Καρδαρίτσι / Journey to Kardaritsi (η παλιά σελ.) | τα Δημοτικά / Folk songs (η παλιά σελ.) |
το Εικοσιένα / the 1821 (η παλιά σελ.) | Τραγούδια της Ξενιτιάς / The songs of foreign land (η παλιά σελ.) | τα Τραγούδια της αγάπης.. / Songs of love... (η παλιά σελ.) | Μιλώντας τότε.. / Speaking then... (η παλιά σελ.) | Είσαι παιδί / You are a child... (η παλιά σελ.) | τα Τραγούδια μου / My Songs... (η παλιά σελ.) | η Εφηβεία / Adolescence (η παλιά σελ.) | η χαμένη μας Hirosima / Our lost Hiroshima.. (η παλιά σελ.) | Καπνόν Αποθρώσκοντα: Γράμμα στον Έλληνα της Διασποράς / A Letter to the Greek in Diaspora
*** Μετάφραση / Translation   

Ενότητες, Ανθολογίες και Άλλα.. οι Λέξεις : Ευρετήριο της LAND of GODS.. Η Σύγχρονη Αρκαδική και Γορτυνιακή Ανθολογία Ακολουθώντας το δρόμο για το Καρδαρίτσι.. Έλα να δεις..το περιοδικό μας Γη των πατέρων μου τρισαγαπημένη ΑΡΚΑΔΙΑ Ανθολογία: ποιήματα τ' αγαπημένα Ανθολογία: Διηγήματα, Νεοελληνική Πεζογραφία Σελιδες απ' την Ελλ. Λογοτεχνία: Τεύχη 7 Ανθολογία: Αποσπάσματα από το έργο του Οδυσσέα Ελύτη Ανθολογία: Έλληνες ποιητές και συγγραφείς στο διαΔίκτυο ο Ποιητής Γιώργος Σεφέρης τα ΔΕΚΑΧΡΟΝΑ της LAND of GODS (Μικρά ενθυμήματα.. 1996 - 2006) στην Άκρη του Ματιού τα Απομνημονεύματα «Ένας Έλληνας ο Μακρυγιάννης!» τα Απομνημονεύματα Θεόδωρος Κολοκοτρώνης ο Ελληνισμός της Διασποράς η LAND of GODS στο Google Κριτική και ο Λόγος των Φίλων.. Μικρή Ανθολογία της Ένωσης Ελλήνων Λογοτεχνών Συγγραφέων των Πέντε Ηπείρων (ΕΕΛΣΠΗ) A' Λογοτεχνία της ΕΕΛΣΠΗ 'Ελληνες Συγγραφείς των Πέντε Ηπείρων γράφουν και δημιουργούν B' Βιβλία και Αφιερώματα.. το Μικρή Ανθολογία : το ποίημα της ημέρας ο Στίχος της ημέρας Mια Φωτογραφία και ένας τόπος Γιατί το λέμε έτσι.. Κείμενα και Φωτογραφίες 2012 Καινούρια και Παλιά.. τα Δεκάχρονα και Κάτι.. A Newspapers...