σήμερα είναι:
1996    2008
    
a Little bit of Greece

  • News on Line

  • Greek Culture: travel to Greece

  • Hellenic Diaspora

  • History Pages

  • Hellenic Church

  • Greek Music: Dance like a Zorba

  • Beautifull Sites

  • Επιστολές


  • Επόμενη Ενότητα..
    Ακολουθείτε το τόξο για την επόμενη ενότητα
    Greek History
    "....Θα διαφυλάξεις την ιστορία του 'Ελληνα που εδώ και δώδεκα χιλιάδες χρόνια πολέμησε με νύχια και με δόντια να κρατηθεί στο κακοτράχαλο βουνό της μοίρας του.."... "Καπνόν Αποθρώσκοντα"

    Προηγούμενη  σελίδα Κεντρική σελ. της Ενότητας Επόμενη  σελίδα
    ηλεκτρονικό περιοδικό
    Λογοτεχνίας και πολιτισμού
    λα να δεις...
    ΠρώτηΣελίδα
    News Culture History Diaspora Church Music Beautifull Sites Search Επιστολές
    Σελίδες από την Ελληνική Ιστορία του ιστορικού συγγαφέα και δημοσιογράφου Παντελή Στεφ. Αθανασιάδη

    Βιογραφικό: ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης Γεννήθηκε στο Διδυμότειχο Έβρου. Σπούδασε Πολιτικές Επιστήμες στην Πάντειο Ανωτάτη Σχολή Πολιτικών Επιστημών. Εργάσθηκε σε εφημερίδες και περιοδικά, καθώς και στην τηλεόραση και το ραδιόφωνο. Ειδικά από το 1975 εργάσθηκε έως το 1989, εργάσθηκε ως υπεύθυνος των δελτίων ειδήσεων προς ΗΠΑ και Καναδά του ραδιοφωνικού σταθμού βραχέων κυμάτων της ΕΡΤ «Η Φωνή της Ελλάδας». Από το 1989 έως τον 2000, εργάσθηκε στην τηλεόραση ως κοινοβουλευτικός συντάκτης της ΕΡΤ (και αργότερα ΝΕΤ). Έχει δημοσιεύσει σε πολλές εφημερίδες και περιοδικά, ιστορικά και άλλα άρθρα με ανέκδοτα στοιχεία για τη Θράκη του 1Θ΄ αιώνα. Έγραψε τα βιβλία με τα βιογραφικά «Βουλευτές και Ευρωβουλευτές- Εθνικές Εκλογές 22-9-1996 και Ευρωεκλογές 11-6-1994» και «Βουλευτές και Ευρωβουλευτές- Εθνικές εκλογές 9-4-2000 και Ευρωεκλογές 13-6-1999» (εκδόσεις της Βουλής των Ελλήνων) και "Ψηφίδες από τη Θράκη του χτες" (2003). Έχει γράψει και είναι προς έκδοση το βιβλίο «1850-1880- Η άγρια καθημερινότητα- Συμβολή στην Ιστορία της Θράκης» Τιμήθηκε το 1991 με το βραβείο του Ιδρύματος Προαγωγής Δημοσιογραφίας «Αθ. Μπότση». Επίσης βραβεύθηκε με το αργυρό μετάλλιο του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού (1976). Το 1974 κέρδισε το Γ΄ βραβείο της Ελληνικής Γλωσσικής Εταιρείας για την μελέτη του «Συλλογή ιδιωματικών δημοσιογραφικών λέξεων». Μέλος της Ένωσης Συντακτών Ημερησίων Εφημερίδων Αθηνών.



    Επισκευθείτε τον συγγραφέα ιστορικό στην προσωπική του σελίδα ΝΕΩΤΕΡΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ
    Το «Κρυφό Σχολειό» στην υπόδουλη Θράκη

    *Ο γνωστός πίνακας του Γύζη, το "Κρυφό Σχολείο" Αυτό που συνηθίσαμε να λέμε σχηματικά «Κρυφό Σχολειό», είναι όσα φέρνει στο νου μας, ο γνωστός πίνακας του Νικ....

    Η επιβίωση εκφράσεων της αρχαίας Ελληνικής στη Νέα Ελληνική Γλώσσα

      Μια εξαιρετική εργασία του κ. Ρεντζέλου Δημήτρη, καθηγητή 1ου Ενιαίου Πειραματικού Λυκείου Αθηνών (ΓΙΑ ΝΑ ΕΝΘΥΜΟΥΜΕΘΑ ΤΗΝ ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΚΑΙ...

    Η ΑΓΡΙΑ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟΤΗΤΑ ΣΤΗ ΘΡΑΚΗ ΤΟΥ ΙΘ' ΑΙΩΝΑ ΚΑΙ ΟΙ ΑΣΒΕΣΤΕΣ ΕΛΠΙΔΕΣ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗΣ

    *Χάρτης της ΘράκηςΓράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης          Ο ΙΘ' αιώνας, είναι αιώνας αντιφάσεων στη Θράκη, καθώς η Τουρκία πιεζόμενη από τις μεγάλες Δυνάμεις...

    Όσοι φίλοι μπορείτε, να πάτε.... Να ενισχυθούν οι...

    Όσοι φίλοι μπορείτε, να πάτε.... Να ενισχυθούν οι νέοι επιστήμονες!!!

    Ο φίλος και αναγνώστης Μάκης Μπούσιος... ξαναχτυπά!!!...

    Ο φίλος και αναγνώστης Μάκης Μπούσιος... ξαναχτυπά!!! Και μου στέλνει ένα κείμενο του μοναδικού Εμμανουή Ροΐδη, που αν και γραμμένο δεκάδες χρόνια πριν, αντανακλά το σήμερα με μεγάλη επιτυχία!!! ... και εγώ συμπληρώνω με την πολύ γνωστή ρήση ότι "Στην Ελλάδα επιπλέουν, οι φελλοί και οι κουράδες"!!!

    ΙΘ΄ ΑΙΩΝΑΣ: ΟΡΕΙΝΟΙ ΚΑΙ ΠΕΔΙΝΟΙ ΣΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ

    *Οι Πεδινοί της Γιαλλικής Εθνοσυνέλευσης Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης             Στις μέρες μας όλο και σπανιότερα χρησιμοποιείται για τη Βουλή, η...

    Εν μεγάλη Ελληνική αποικία, 200 π.Χ.

      Ο φίλος και αναγνώστης Μάκης Μπούσιος, μου έστειλε ένα περίφημο ποίημα του Κωνσταντίνου Καβάφη με τίτλο "Εν μεγάλη Ελληνική αποικία, 200 π.Χ.". Αξίζει να το...

    Εναν μήνα πριν την 21η Απριλίου... Ο στρατηγός δεν πήγε ταξίδι, είχε δουλειές...
    1873: ΜΙΑ ΑΓΝΩΣΤΗ ΠΥΡΚΑΓΙΑ ΣΤΟ ΠΑΛΑΙΟ ΔΙΔΥΜΟΤΕΙΧΟ

    Εκατό καταστήματα και εργαστήρια και 15 σπίτια, παρανάλωμα του πυρός. Γράφει ο  Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης           Οι πυρκαγιές είναι πάντα καταστρεπτικές,...

    Η ΠΥΡΚΑΓΙΑ ΤΟΥ 1905 ΠΟΥ ΕΚΑΨΕ ΤΗΝ ΑΔΡΙΑΝΟΥΠΟΛΗ

    *Το Δημαρχείο της Αδριανούπολης  -Κάηκαν 4.000 κτίσματα.-Συγκινητική αλληλεγγύη για τους πυρόπληκτους.-Παλαιότερες πυρκαγιές. Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης...

    ΟΤΑΝ ΤΟ ΜΕΓΑΡΟ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ ΕΓΙΝΕ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ

    *Τραυματίες από το μέτωπο της Ανατολικής Θράκης στον περίβολο της σημερινής Βουλής Γράφει ο Παντελής Αθανασιάδης           Η αίθουσα Τροπαίων ή όπως ονομάζεται...





    *Το Ζάππειο της Αδριανούπολης. Πολύτιμη εστία πολιτισμού.

    'Aγνωστες πτυχές του πολιτισμού Οραματισμοί για δημοτικά θέατρα, ήδη από το 1874. ’γνωστες θεατρικές παραστάσεις σε Αδριανούπολη, Φιλιππούπολη, Βάρνα, Σαράντα Εκκλησιές, Διδυμότειχο, Σουφλί και άλλες πόλεις. Εντόπιοι ηθοποιοί, νέα παιδιά κυρίως. Ελληνικό και διεθνές ρεπερτόριο.

    Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

    Η άνθηση του θεάτρου στη Θράκη, κατά τη διάρκεια του ΙΘ΄ αιώνα, είναι μια από τις άγνωστες εποποιίες του Πολιτισμού της ευρύτερης περιοχής, που την εποχή εκείνη, υπό ενιαία μορφή, τελούσε υπό τον ζυγό των Οθωμανών με ό,τι αυτό συνεπάγεται.

    Οι Θράκες των μεγάλων αστικών κέντρων, χρησιμοποίησαν την τέχνη του Θεάτρου, για να διδάξουν στις νεώτερες γενιές, την ιστορία του Ελληνισμού, ανεβάζοντας ανάλογα έργα, αλλά και για να διευρύνουν τους πνευματικούς ορίζοντες των συμπατριωτών τους.

    Τα στοιχεία που υπάρχουν για το Θέατρο στη Θράκη, αφορούν κυρίως τις αρχές του 20ου αιώνα, ενώ σπανίζουν τα στοιχεία για τα χρόνια του ΙΘ΄ αιώνα, που προηγήθηκαν. Αυτήν ακριβώς την εποχή, επιχειρούμε διερευνήσουμε και να φωτίσουμε εδώ.

    Είναι μάλιστα εντυπωσιακό το γεγονός, ότι όσοι στα χρόνια εκείνα ασχολήθηκαν με το Θέατρο στη Θράκη, είχαν συναίσθηση της πολλαπλής ψυχαγωγικής και επιμορφωτικής χρησιμότητας αυτής της μορφής της Τέχνης. Συναίσθηση, που μας οδηγεί ευθέως, σε πρακτικές και αντιλήψεις της εποχής μας, με τα ποικίλα Δημοτικά περιφερειακά θέατρα, γνωστά με την συντομογραφία ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ!!!

    Για την μεγάλη άνθηση του θεάτρου στη Θράκη του ΙΘ΄ αιώνα και την αντίληψη για την ωφελιμότητά του, αντί άλλου σχολίου, θα παραθέσω από τον «Νεολόγο» της Κωνσταντινούπολης της 11 Μαΐου 1874, την ακόλουθη παράγραφο, ανταπόκρισης από τη Βάρνα.

    «Εάν αι των κεντρικωτέρων πόλεων αι δημαρχίαι αφίνοντο ελεύθεραι να κτίσωσιν εν εκάστη εξ αυτών ανά έν θεατρίδιον, ο λαός εντός ολιγίστων ετών θα εμορφούτο εις ήθη και φρονήματα κοινωνικότατα, ών ατυχώς στερείται εν πολλοίς ήδη. Παρετηρήθη, ότι βαθείαν προξενώσιν αίσθησιν τα έμπρακτα ταύτα διδάγματα εις τους συνοίκους ημών Οθωμανούς…».

    Δηλαδή, όσα σήμερα ονομάζονται Δημοτικά Περιφερειακά Θέατρα και χρησιμοποιούνται για την άσκηση πολιτιστικής πολιτικής, και για την παροχή ψυχαγωγίας στο λαό, υπάρχουν σαν σύλληψη και όραμα, στις λίγες λέξεις της ανταπόκρισης αυτής, από την πατρίδα του Κώστα Βάρναλη και μάλιστα από το 1874, πριν καν γεννηθεί ο μεγάλος ποιητής μας.

    Από τα στοιχεία που υπάρχουν κυρίως στον Τύπο της εποχής εκείνης, προκύπτει ότι στη Θράκη, το θέατρο είχε σημαντική θέση μεταξύ των Ελλήνων και σε πολλές περιπτώσεις, αυτό είδος της ψυχαγωγίας επηρέαζε και τους Οθωμανούς.

    *Οι ρωμαϊκές θέρμες της Βάρνας

    Η Βάρνα δείχνει και από άλλα στοιχεία, πως είχε κάνει προόδους στον τομέα του θεάτρου, αφού ανέβαζε έργα του ευρωπαϊκού αλλά και του νεοελληνικού ρεπερτορίου της εποχής.

    Στο «Νεολόγο» της Κωνσταντινούπολης στις 4 Μαρτίου 1871, αριθμ. φύλου 746, δημοσιεύθηκε μια ανταπόκριση από την οποία προκύπτει, ότι το σημαντικό αυτό λιμάνι του Ευξείνου Πόντου, πρέπει να είχε αποκτήσει θέατρο, από το 1860 τουλάχιστον. Οι νέοι της πόλης συμμετείχαν εθελοντικά στο ανέβασμα των έργων και είχαν όλη την άλλη φροντίδα για την λειτουργία του. Τα έσοδα από τις παραστάσεις τα διέθεταν για την ενίσχυση των σχολείων.

    Είναι εκπληκτικός, ο μεγάλος αριθμός των σημαντικών μάλιστα έργων που ανέβαζαν. Γράφει στην αξιοσημείωτη ανταπόκριση ο «Νεολόγος» ότι κατά την περίοδο εκείνη, είχαν διδαχθεί από σκηνής οι τραγωδίες «Ο οδοιπόρος» του Π. Σούτσου, «Ο Όμασις ή Ιωσήφ εν Αιγύπτω» του Λορμιάν και ο «Σαούλ» του Αλφιέρη καθώς και οι κωμωδίες «Γάμος άνευ νύμφης» του Αλεξ. Ρίζου Ραγκαβή, «Ο ακούσιος ιατρός» του Μολιέρου, «Δικηγορικά γελοία», «Κομψευόμενος υπηρέτης», «Ο θηριώδης» και η κωμικοτραγωδία «Ο Μανιώδης».

    Ως αίθουσα παραστάσεων, χρησιμοποιούσαν την αίθουσα τελετών του Παρθεναγωγείου, που φωτίζονταν από πολυελαίους και λυχνίες. Στους τοίχους, ήταν αναρτημένες εικόνες διάσημων Αρχαίων Ελλήνων.

    Η ορχήστρα που ήταν χωρισμένη από το κοινό με ένα κιγκλίδωμα έπαιζε στα διαλείμματα ευρωπαϊκή μουσική.

    Στην αίθουσα αυτή που είχε κιονοστοιχίες, εκτός από τα υποχρεωτικά εμβλήματα του Σουλτάνου υπήρχαν και ανάγλυφες παραστάσεις του Αγίου Όρους, των ανακτόρων των Φαραώ και του βιβλικού στρατοπέδου του Ισραήλ.

    Οι φιλοπρόοδοι κάτοικοι της Βάρνας, θέλησαν να μεταδώσουν τη θεατρική παιδεία και στους Οθωμανούς, αρχίζοντας από τα σχολεία, αλλά συνάντησαν πεισματική άρνηση.

    Γράφει συγκεκριμένα ο άγνωστος ανταποκριτής:

    «Τελευταίαν δεν δύναμαι να παρέλθω εν σιγή και πρότασιν τινά της εφορίας των ημετέρων σχολείων προς τους εν τέλει της διοικήσεως όπως ευμενώς αποδεχθώσι ούτοι παράστασιν τινά προς όφελος των Οθωμανικών σχολείων του δήμου. Αλλ' η ευγενής εκείνη προσφορά, εν πνεύματι συμπατριωτισμού και αδελφότητος προταθείσα, εντελώς απερρίφθη».

    Η Βάρνα αποδείχθηκε πρωτοπόρα και ριζοσπαστική. Στη Βάρνα στις αρχές Φεβρουαρίου 1874 όπως γράφει ο «Νεολόγος» στις 11 Φεβρουάριου 1874, στη μεγάλη αίθουσα του Παρθεναγωγείου δόθηκε παράσταση, στην οποία επαναλήφθηκε η τριλογία του Ι.Μ. Ραπτάρχη «’γγελος Τύραννος» και η μονόπρακτη κωμωδία «Η Κόρη του Παντοπώλου» του Α. Σ. Βλάχου. Οι εισπράξεις διατέθηκαν όπως συνέβαινε πάντα, υπέρ των εκπαιδευτηρίων της πόλης.

    Στην ίδια πόλη λίγες μέρες αργότερα, διδάχθηκαν από σκηνής μέσα σε ένα επταήμερο, το δράμα «Η κόρη του Ραβίνου» και η κωμωδία «Φιάκας». Τις παρακολούθησαν περίπου 300 άτομα. Στην παράσταση μετείχαν οι Ασπρώτης Γεώργιος, Βάλσαμος Νικόλαος, Σεπρικός Λεονάρδος, Τουρλόπουλος Περικλής, Προδρόμου Αλέξανδρος, Γουναρόπουλος Ν., Ποιμενίδης Α., Ξάνθης Δ., Κωνσταντινίδης Γ., Κ. Αϊβάζογλους Π. Θ. Το Μάιο της ίδιας χρονιάς και επί δύο εβδομάδες δίνονταν στη Βάρνα οθωμανικές δραματικές παραστάσεις με ηθοποιούς Αρμένιους, Αρμένισες και μερικούς Τούρκους. Μεταξύ άλλων έπαιζαν και την εξάπρακτη τουρκική τραγωδία «Λεϊλά και Μετζνούν».

    Στη Βάρνα επίσης τέλη Ιανουαρίου του 1875 παίχθηκαν τα προαναφερθέντα έργα «Βελισάριος» και «Η Κόρη του Παντοπώλου» από νέους της πόλης.

    Οι νέοι της Βάρνας όμως, που μετείχαν στον τοπικό θίασο βρήκαν το μπελά τους, όταν η εφημερίδα «Θράκη» της Κωνσταντινούπολης στο υπ' αριθμ. 399 φύλλο της στις αρχές του 1875, τους κατηγόρησε, ότι σφετερίσθηκαν χρήματα των παραστάσεων, που προορίζονταν για την ενίσχυση των σχολείων. Οι θιγόμενοι αντέδρασαν με επιστολή τους, που δημοσιεύεται στο «Νεολόγο» στις 11 Μαρτίου 1875, τονίζοντας:

    «Το τοιούτον ουδέν άλλον ή αποκύημα αριδήλου εθελοκακίας και διαβολής, διαψεύδοντες άρδην, αποκαλούμεν τον τοιαύτα γράφοντα διαστροφέα της αλήθειας».

    Την επιστολή υπέγραφαν οι Σεπρικός Λεονάρδος, Τουρλόπουλος Περικλής, Βάλσαμος Ν., Κράχτογλους Κ., Τσελεμπάκης Ε.Δ., Τουρλόπουλος Ζαφ., Αϊβάζογλους Δ. Ιατρός, Γουναρόπουλος Ρ.Ν.

    *Η Αδριανούπολη

    Παραστάσεις στην Αδριανούπολη

    Το Δεκέμβριο του 1872 ο Φιλεκπαιδευτικός Σύλλογος της Αδριανούπολης, οργάνωσε θεατρική παράσταση με το γνωστό θίασο του Ι. Βασιλειάδη και στην πρώτη παράσταση που δόθηκε, προσκλήθηκε ο γενικός διοικητής της πόλης Μουχλίς Πασάς και ο πρόξενος της Αυστροουγγαρίας Κομερλόχερ. Στην παράσταση «επαιάνιζεν θίασος γερμανίδων μουσικών».

    Την ίδια χρονιά, είχε συσταθεί στην Αδριανούπολη η Φιλόμουσος Αδελφότης «Αγάπη» για την ενίσχυση των σχολείων. Τον Ιανουάριο της επόμενης χρονιάς, σχημάτισε όπως πρόβλεπε και το καταστατικό της θεατρική ομάδα, με σκοπό να ενισχύει και το ταμείο της, από τις παραστάσεις. Στις 13 Ιανουαρίου 1873 μάλιστα, έπαιξαν και το δράμα «Βελισάριος» του Δ. Μισιτζή σε πέντε πράξεις και την μονόπρακτη κωμωδία «Ο Τζαρλατάνος». «Η πρόθυμος συρροή των πατριωτών ημών εξ αμφοτέρων των φύλων υπήρξε λίαν μεγάλη και τολμώ ειπείν πρωτοφανής» έγραψε ο χρονογράφος της εποχής.

    Στην Αδριανούπολη, το Δεκέμβριο του 1873, το Διοικητικό Συμβούλιο της Αδελφότητας «Πρόοδος» προχώρησε στη δημιουργία θεατρικής ομάδας με νέους της πόλης.

    «Απήρτισε κατ' αυτάς εκ νέων ευφυών και ικανών θίασον, παρασκευάσαν συγχρόνως και σκηνήν αρκούντως ωραίαν, εν τη ευρυχώρω αιθούση της αλληλοδιδακτικής σχολής. Αι παραστάσεις ήρξαντο από της γνωστής κωμωδίας «Βαβυλωνία».

    Ευτυχώς στο «Νεολόγο» της Κωνσταντινούπολης έχουν διασωθεί τα ονόματα των πρώτων εκείνων νεαρών ηθοποιών. Ήταν οι Στέφανος Π. Τζιριτίδης και ο αδελφός του Αθανάσιος, Ιάκωβος Δ. Βασίδης, Χ. Αντώνιος Κωνσταντίνου, Αβράμιος Δημητρίου, Γεώργιος Ζελίδης, Ιωάννης Γεωργιάδης, Σταύρος Ιωάννου, Γρηγόριος Θεοδωρίδης, Αθανάσιος Αγγελίδης, Χριστόδουλος Διαμαντίδης, Κωστάκης Βασιλείου.

    Στα μέσα του Φεβρουαρίου 1875 οι νέοι της Αδριανούπολης ανέβασαν στην αίθουσα της Φιλομούσου Αδελφότητας θεατρική παράσταση με το έργο «Ο Μανιώδης» που την παρακολούθησε πολύς κόσμος. Αυτή η συρροή κόσμου έκανε τους παράγοντες της πόλης να αρχίσουν να σκέπτονται να χτίσουν αίθουσα θεάτρου.

    Το Δεκέμβριο της ίδιας χρονιάς οι νέοι της πόλης που είχαν ασχοληθεί με το θέατρο, δοκίμασαν μια απογοήτευση. Είχε σημειωθεί ένα σημαντικό έλλειμμα στο ταμείο των σχολείων της Αδριανούπολης και όταν προσφέρθηκαν να δώσουν χρηματική ενίσχυση 60 λιρών από θεατρικές παραστάσεις στην Φιλεκπαιδευτική Αδελφότητα της Αδριανούπολης ο μητροπολίτης δεν δέχτηκε την προσφορά, γιατί όπως έλεγε κατά τον «Νεολόγο» δεν αναγνώριζε συλλόγους, αδελφότητες κλπ.

    Στις 22 Φεβρουαρίου 1875 στη Φιλιππούπολη παίχθηκε στην αίθουσα του Κεντρικού Ελληνικού Παρθεναγωγείου από νέους εκλεκτών οικογενειών της πόλης η τραγωδία «Αριστόδημος». Παρά το δριμύ ψύχος η αίθουσα ήταν κατάμεστη. Τον Αριστόδημο υποδύθηκε ο Μ. Αργυριάδης.

    Στις 4 Φεβρουαρίου 1876 δημοσιεύεται στο «Νεολόγο» η είδηση, ότι «εν Αδριανουπόλει το ελληνικό θέατρον δίδει ελληνικάς παραστάσεις εις άς προς τοις λοιποίς παρευρίσκονται οι πρόξενοι των δυνάμεων μετά των κυριών αυτών και των εκεί παροίκων Ευρωπαίων».

    Το ειδησάριο αυτό, δεν διασώζει ούτε τα έργα που παίχθηκαν ούτε τα ονόματα των ηθοποιών. Διασώζει όμως το θεατρόφιλο πνεύμα αυτής της πόλης, που παρουσίαζε γενικότερα μεγάλη πολιτιστική ανάπτυξη.

    Από την ίδια εφημερίδα της 23 Φεβρουαρίου 1876 πληροφορούμαστε πάλι ότι πριν από λίγες μέρες στην μεγάλη αίθουσα της αλληλοδιδακτικής σχολής της Καλλίπολης, δόθηκαν από τη νεολαία της πόλης δύο θεατρικές παραστάσεις, για να ενισχυθούν τα σχολεία της. Και εδώ δεν διασώζονται άλλες πληροφορίες. Οι Θρακιώτες γενικά γλεντούσαν. Η νέα μορφή όμως της διασκέδασης, η ευρωπαϊκή είχε αρχίσει να κάνει την εμφάνισή της και στη Θράκη ιδίως στα μεγάλα αστικά κέντρα. Ο σιδηρόδρομος εκτός από την ανάπτυξη,[i] έφερνε και νέες συνήθειες. Το Φεβρουάριο του 1875, προφανώς λόγω της Αποκριάς οι υπάλληλοι των σιδηροδρόμων έδωσαν μεγάλο χορό μεταμφιεσμένων στην Αδριανούπολη. Ο Τύπος της εποχής επισημαίνει ότι πήραν μέρος σχετικά λίγοι Αδριανουπολίτες. Λίγες μέρες μετά οι υπόλοιποι παρεπιδημούντες Ευρωπαίοι έδωσαν και αυτοί το δικό τους χορό.


    *Οι Σαράντα Εκκλησιές

    Θέατρο σε Σαράντα Εκκλησιές, Διδυμότειχο και Σουφλί

    Τον αμέσως επόμενο μήνα, το Φεβρουάριο 1873, το Φιλεκπαιδευτικό Σωματείο των Σαράντα Εκκλησιών «Ελπίς» οργάνωσε θεατρική παράσταση με το δράμα «Ο Εξόριστος Μνηστήρ» και την κωμωδία «Η Κόρη του Παντοπώλου».

    Η «Ελπίς» είχε ιδρυθεί δύο χρόνια νωρίτερα.

    Η μονόπρακτη κωμωδία «Η Κόρη του Παντοπώλου» είχε γραφεί στη δημοτική, από τον Αγγ. Βλάχο, λόγιο και νομομαθή, ο οποίος εισήλθε στο Υπουργείο των Εξωτερικών το 1858 και διαδοχικά έγινε πρεσβευτής, βουλευτής και υπουργός.

    Κατά τον ιστορικό του θεάτρου Ι. Σιδέρη «Η Αυλή και οι υπουργοί αποτελούσαν το κέντρο της κοινωνικής ζωής. Η καλή αυτή τάξη, άγουρη και αχόρταγη έβλεπε φυσικά, με μια νεοπλουτική δυσφορία, τους παρακατιανούς να ζητάνε να τους μιμηθούν, σα να φοβόντουσαν, μη χάσουν την αριστοκρατικότητά τους από τον κίνδυνο, μη τυχόν τους ξεπερνούσαν. Αυτή την τάση ενσάρκωσε «Η κόρη του παντοπώλου»…».

    Από τις ελάχιστες πληροφορίες που διαθέτουμε για τη Θράκη, της εποχής εκείνης, εντύπωση προκαλεί, ότι στο Διδυμότειχο[1], εξασφάλιζαν πόρους για την Παιδεία μέσω του θεάτρου.

    *Το Διδυμότειχο, σε σπάνια φωτογραφία

    Περί το 1884 έφτασε στην πόλη κάποιος θίασος, ο οποίος μη βρίσκοντας άλλη κατάλληλη αίθουσα για τις παραστάσεις του, ζήτησε να του παραχωρηθεί η αίθουσα της Αστικής Σχολής, που λειτουργούσε δίπλα στον Ιερό Ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Οι παραστάσεις δόθηκαν μάλιστα υπό την αιγίδα του Μουτεσαρίφη (νομάρχη) της περιοχής, του ομογενούς από την Κωνσταντινούπολη, Τζώρτζη Πασά.

    Ο θίασος αυτός έδωσε παράσταση υπέρ των εκπαιδευτηρίων της πόλης και μια δεύτερη παράσταση στην αίθουσα του Παρθεναγωγείου της πόλης. Συγκεντρώθηκε μάλιστα ποσό 104 μετζιτίων, δηλαδή 21 Οθωμανικών λιρών, το οποίο παραδόθηκε στην Σχολική Εφορίας της Δημογεροντίας για να διανεμηθεί στα σχολεία του Διδυμοτείχου. Το ποσό αυτό θεωρείται υπέρογκο για τα δεδομένα της εποχής, αν αναλογισθούμε ότι την ίδια χρονιά είχαν προσληφθεί ένας διδάσκαλος της Τουρκικής γλώσσας ο Δημ. Χρηστάκης και ένας διδάσκαλος της Γαλλικής γλώσσας ο

    Λεοντόπουλος, αντί 4 μετζιτίων μηνιαίως έκαστος.

    Θεατρική κίνηση όμως υπήρξε και στο γειτονικό Σουφλί τουλάχιστον από το 1878. Τότε σχηματίσθηκε εκεί ένας δραστήριος όμιλος νέων της πόλης με επικεφαλής έναν άρχοντα του τόπου, τον Γεώργιο Χατζηαποστόλου και πρωτεργάτη τον Μαυρουδή Μπρίκα. Στον όμιλο αυτό μετείχαν επίσης ο Πασχάλης Παπάζογλου (μετέπειτα πρόεδρος του Γεωργικού Συνεταιρισμού) και οι Παναγιώτης Χαραμπάρας, Γεώργιος Δεμερτζής, Απόστολος Πελαργίδης, Μόσχος Γλύστρας, Σταμάτιος Μπαμπαλίτης κ.ά. Ο θεατρικός όμιλος του Σουφλίου ανέβασε τότε έργα όμως «Η Μερόπη», «Ο Ιουστινιανός» κ.ά.[2]

    *Το ρωμαϊκό θέατρο της Φιλιππούπολης

    Παραστάσεις και στη Φιλιππούπολη

    Στη Φιλιππούπολη στις αρχές Νοεμβρίου 1873 έδινε παραστάσεις ο ελληνικός θίασος «Ορφέας» του Κ. Πετρίδη «υπό την προστασίαν του συλλόγου Φιλομούσων». Παίχθηκαν τότε με μεγάλη επιτυχία τα έργα «Μερόπη» και «Ο αρχιληστής Ροβέρτος» καθώς και οι κωμωδίες «Οι τρεις δεκανείς» και τα «Δύο αγάλματα».

    Η «Μερόπη» ήταν τραγωδία του Δ. Βερναρδάκη. Σε μια ανυπόγραφη παρουσίαση του έργου αυτού στην «Παλιγγενεσία» των Αθηνών[3] το 1866, αναφέρεται μεταξύ άλλων: «…ως άνδρες βλέπομεν εις το θέατρον τραγωδίας ως την Μερόπην, εν ή φέρονται προ των οφθαλμών σκηναί ζωγραφίζουσαι τους εθνικούς πόθους, αδύνατον δε η ψυχή μας να μην επιστραφή εις εαυτήν και να μην αισθανθή το μέγεθος του καθήκοντος, ό έχομεν προς αλλήλους οι ελεύθεροι προς τους δούλους».

    Η «Βαβυλωνία» θεατρικό έργο με υπόθεση την νεοελληνική ασυνεννοησία εξαιτίας των διαφορετικών τοπικών διαλέκτων έκανε την πρώτη έκδοσή της στο Ναύπλιο το 1836.

    Το 1862 σημειώθηκε στο Ναύπλιο, μια αποτυχημένη εξέγερση αξιωματικών της φρουράς, κατά του οθωνικού καθεστώτος. Τότε ο Γ. Δ. Κανακάρης, υποπρόξενος στη Φιλιππούπολη αποφάσισε να γλεντήσει για την καταστολή της εξέγερσης. Από αυτήν αναφορά πληροφορούμεθα ότι δίνονταν και θεατρικές παραστάσεις σε ιδιωτικούς χώρους αλλά και ότι υπήρχε δυνατότητα να ακούν οι Φιλιππουπολίτες κλασσική μουσική. Σε αναφορά του προς το υπουργείο Εξωτερικών γραμμένη στις 20 Φεβρουαρίου αναφέρει:

    «Καθήκον μου εθεώρησα να εορτάσω την χαροποιόν ταύτην αγγελίαν, διό και ιδίαις δαπάναις, έδωσα ιδιωτικήν όλως, εσπερινήν συναναστροφήν εν τη οικία μου την παρελθούσαν τελευταίαν Κυριακήν των Απόκρεω 18 ισταμένου μηνός εις την οποίαν προ του χορού παρεστάθη μικρά κωμωδία».

    Στο γλέντι του Κανακάρη παρέστη ο διοικητής της πόλης και ο πρόξενος της Αυστρίας, ενώ δεν ανταποκρίθηκαν στην πρόσκληση οι πρόξενοι της Αγγλίας και της Ρωσίας.

    Επιπλέον ο επίσκοπος της Δυτικής Εκκλησίας Ανδρέας Καννόβας, όταν πληροφορήθηκε το σκοπό της διασκέδασης που οργάνωσε ο Κανακάρης, έστειλε ορχήστρα 12 οργάνων, υπό τη διεύθυνση καθολικών ιερέων, για να παίξει μουσική. «Και ούτω- καταλήγει ο Κανακάρης- εγένετο εορτή τοιαύτη οίαν ουδέποτε άλλοτε είδεν η Φιλιππούπολις».

    Στη Φιλιππούπολη εξάλλου, το 1875 με πρωτοβουλία του Μητροπολίτη Νεόφυτου, κάθε Τρίτη γινόταν συγκεντρώσεις στις οποίες συνέρεε μεγάλο πλήθος «μεταξύ του οποίου δέον να μνημονεύσω προς τιμήν αυτού, ότι διακρίνεται το ωραίον φύλον» όπως αναφέρει ο χρονογράφος της εποχής εκείνης. Τις διαλέξεις για ποικίλα θέματα, έκαναν οι γιατροί Αντωνιάδης, Βλάδος και Βινθύλος. ο σχολάρχης Σκορδέλης και ο δάσκαλος Αγίας Παρασκευής Θωμάς.

    To 1880 ένας θίασος με την επωνυμία «Θέσπις»[4] έδωσε στη Φιλιππούπολη 25 παραστάσεις, στο θέατρο «Απόλλων» της πόλης. Τον επόμενο χρόνο ένας ακόμη θίασος με την ίδια επωνυμία «Θέσπις» έδωσε παραστάσεις, από τον Σεπτέμβριο έως τον Δεκέμβριο του 1881 υπό την διεύθυνση του ηθοποιού Βασίλειο Ανδρονόπουλου, χρησιμοποιώντας την αίθουσα του θεάτρου «Διεθνές». Τα έργα που ανέβαζαν οι θίασοι αυτοί ήταν του Σαίξπηρ, του Μολιέρου, του Γκολντόνι και διάφορα κωμειδύλλια, που ήταν τότε στη μόδα.

    Αργότερα το 1889 στη Φιλιππούπολη έδωσε παραστάσεις ο θίασος Σφήκα με πρωταγωνίστρια την μεγάλη ηθοποιό Ευαγγελία Παρασκευοπούλου. Όταν μάλιστα ο θίασος έπαιξε τη «Γαλάτεια» του Βασιλειάδη, παρέστη ο βούλγαρος ηγεμόνας Φερδινάνδος.[5].

    Τον ίδιο χρόνο στο θέατρο «Λουξεμβούργο» έδωσε παραστάσεις ο θίασος του Κ. Πέρβελη με το έργο του Κλέωνος Ραγκαβή «Η δούκισσα των Αθηνών» (10 Απριλίου 1889).

    Αργότερα έπαιξαν στη Φιλιππούπολη και διάφοροι άλλοι ελληνικοί θίασοι, όπως στα τέλη 1895, όταν έφτασε εκεί από το Παρίσι ο Ελληνικός Δραματικός Θίασος της Αικατερίνης Βερώνη, που έπαιξε τη «Φαύστα» του Δ. Βερναρδάκη, τη «Γκόλφω» του Περεσιάδη, τη «Γαλάτεια», την «Πριγκίπισσα της Βαγδάτης» και άλλα έργα.

    *Αδριανούπολη, η αγαπημένη των Θρακών

    Χρόνια ανόδου του πολιτισμού

    Το θέατρο, είχε για καλά εισβάλει στη ζωή των Θρακιωτών, που κατοικούσαν σε μεγαλύτερα αστικά κέντρα. Αν και ορισμένες φορές χρησιμοποιήθηκε και για άλλους σκοπούς, δολιότερους. Όπως τον Ιανουάριο του 1873, όταν στην Βουλγαρική Σχολή της Σιλιστρίας δόθηκε παράσταση για να διακωμωδηθεί ο Οικουμενικός Πατριάρχης και η Ιερά Σύνοδος[6]

    Τα χρόνια που περιγράφουμε ήταν και χρόνια ανόδου του πολιτισμού γενικότερα. Δεν είναι τυχαίο, ότι από τις μεγάλες θρακικές πόλεις περνούσαν γνωστοί άνθρωποι των γραμμάτων ή διέμεναν σ' αυτές για μικρά διαστήματα.

    Μια τέτοια διέλευση και τετραήμερη διαμονή του ποιητή Αλέξανδρου Σούτσου στην Αδριανούπολη, τον Οκτωβρίου του 1859. Συγκεκριμένα είχε γνωστοποιηθεί στην Αθήνα, ότι λίγες μέρες νωρίτερα πέρασε από την Αδριανούπολη ο ποιητής Αλέξανδρος Σούτσος ο οποίος διέμεινε τέσσερις μέρες και στη συνέχεια αναχώρησε για τη Φιλιππούπολη, απ' όπου σχεδίαζε να μεταβεί στη Σερβία. Ο Σούτσος είχε διακριθεί όχι μόνο σαν ποιητής, αλλά και σαν πολιτική προσωπικότητα εξαιτίας της συμμετοχής του στους αγώνες για την επικράτηση συνταγματικής τάξης στην Ελλάδα, πριν ακόμα εκδηλωθεί η συνταγματική επανάσταση των Μακρυγιάννη- Καλλέργη εναντίον της ελέω Θεού μοναρχίας του Όθωνα. Το 1859 μάλιστα, δικάστηκε και καταδικάστηκε, όταν κυκλοφόρησε την ποιητική συλλογή του «Ο Περιπλανώμενος» και θεωρήθηκε, ότι ο πρόλογός του περιείχε σκληρά υπονοούμενα για την Οθωνική απολυταρχία.

    Το ενδιαφέρον των Θρακιωτών για έργα πολιτισμού και φιλοπατρίας, εκδηλώνονταν με κάθε ευκαιρία. Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι όταν το 1865 η ελληνική κυβέρνηση κυκλοφόρησε το Λαχείο των Αρχαιοφίλων, για να ενισχύσει τις αρχαιολογικές ανασκαφές, αμέσως οι Φιλιππουπολίτες έσπευσαν να αγοράσουν το λαχείο της Αθήνας. Ο υποπρόξενος Γ.Δ. Κανακάρης με έγγραφό του ζήτησε να του στείλουν 300 γραμμάτια του λαχείου.

    Π. Σ. ΑΘΑΝΑΣΙΑΔΗΣ

    -----------------------------------------------------------p> [1] Δημ. Μανάκα «Ιστορία της Παιδείας του Διδυμοτείχου και περιχώρων (1778-1953) Έκδοση Θρακικού Κέντρου 1959.
    [2] Μιχ. Πατέλη «Σουφλίου Εγκώμιον» Έκδοση ΠΑ.ΚΕ.ΘΡΑ. Ξάνθη Απρίλιος 2000.
    [3] «Παλιγγενεσία» Αθηνών 25 Ιουλίου 1866.
    [4] ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ «Επτά Ημέρες» 7 Σεπτεμβρίου 2003.
    [5] «Νέα Εφημερίδα» 9-3-1889.
    [6] «Παλιγγενεσία» Αθηνών, 25 Ιανουαρίου 1873.
    Δημοσιεύματα "Νεολόγου" Κωνσταντινούπολης.
    --------------------------------------------------------------

    Ανάρτηση Από τον/την SITALKIS στο ΝΕΩΤΕΡΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ τη 3/09/2010 05:30:00 μμ



    Από: SITALKIS Θέμα: [ΝΕΩΤΕΡΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ] 1822: H Επιστολή του Προέδρου της ΑΪτής Ζαν Πιερ Μ... Προς: sitalkisking@yahoo.gr Ημερομηνία: Κυριακή, 31 Ιανουάριος 2010, 11:13

    Ο φοβερός σεισμός της Αϊτής με τις εκατοντάδες χιλιάδες νεκρούς, επανέφερε στη μνήμη μας, την μεγάλη προσφορά της χώρας αυτής προς την επαναστατημένη Ελλάδα του 1822. Η Αϊτή ήταν η πρώτη χώρα, που αναγνώρισε τότε την ανεξάρτητη Ελλάδα και παρείχε ηθική και υλική συμπαράσταση στον απελευθερωτικό αγώνα των Ελλήνων. Η επιστολή αυτή δημοσιεύεται σήμερα στην ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ.

    Το 1822, ο πρόεδρος της Αϊτής, Ζαν Πιερ Μπουαγιέ, απέστειλε στην Ελληνική Επιτροπή των Παρισίων και τα μέλη του «διευθυντηρίου» της, Αδαμάντιο Κοραή, Κ. Πολυχρονιάδη, Α. Βογορίδη και Χρ. Κλωνάρη, επιστολή, με την οποία η χώρα της Καραϊβικής αναγνώριζε τότε την ανεξάρτητη Ελλάδα. Είχε προηγηθεί έκκληση της επιτροπής για ηθική και υλική συμπαράσταση στον ελληνικό απελευθερωτικό αγώνα.

    Το γράμμα προς τον Αδαμάντιο Κοραή και τους άλλους τρεις Ελληνες, διασώθηκε, σε ελληνική μετάφραση, στο "Δοκίμιον Ιστορικόν περί της Ελληνικής Επαναστάσεως" του φιλικού και αγωνιστή του ?21, Ιωάννου Φιλήμονος:


    *Ο Αδαμάντιος Κοραής

    «Ιωάννης Πέτρου Βόγερ, πρόεδρος του Χαϊτίου, προς τους πολίτας της Ελλάδος Α. Κοραήν, Κ. Πολυχρονιάδην, Α. Βογορίδην και Χρ. Κλωνάρην.

    Εις τα Παρίσια

    Πριν ή δεχθώμεν την επιστολή υμών, σημειουμένην εκ Παρισίων τη 20ή παρελθόντος Αυγούστου, έφθασεν ενταύθα η είδησις της επαναστάσεως των συμπολιτών υμών κατά του δεσποτισμού, του επί τρεις περίπου διαρκέσαντος εκατονταετηρίδας. Μετά μεγάλου ενθουσιασμού εμάθομεν ότι η Ελλάς αναγκασθείσα τέλος πάντων εδράξατο των όπλων, ίνα κτήσηται την ελευθερίαν αυτής και την θέσιν, ην μεταξύ των εθνών του κόσμου κατείχε. Μία τόσον ωραία και τόσον νόμιμος υπόθεσις, και προ πάντων αι συνοδεύσασαι ταύτην πρώται επιτυχίαι, ουκ εισίν αδιάφοροι τοις Χαϊτίοις, οίτινες, ως οι Ελληνες επί πολύν καιρόν έκλινον τον αυχένα υπό ζυγόν επονείδιστον και διά των αλύσεων αυτών συνέτριψαν την κεφαλήν της τυραννίας.

    Ευχηθέντες προς τον ουρανόν, όπως υπερασπισθή τους απογόνους του Λεωνίδου, εσκέφθημεν ίνα συντρέξωμεν τας γενναίας δυνάμεις τούτων, ει μη διά στρατευμάτων και πολεμοφοδίων, τουλάχιστον διά χρημάτων, ως χρησίμων εσομένων διά προμήθειαν όπλων, ων έχετε ανάγκην. Συμβεβηκότα όμως, επιβαλόντα τη πατρίδι ημών μεγάλην ανάγκη, επησχόλησαν όλον το χρηματικόν, εξ ου η Διοίκησις ηδύνατο καταβάλει μέρος. Σήμερον έτι η επανάστασις, η κατά το ανατολικόν μέρος της νήσου επικρατούσα, υπάρχει νέον προς την εκτέλεσιν αυτού του σκοπού κώλυμα. Επειδή το μέρος όπερ ηνώθη μετά της Δημοκρατίας, ης προεδρεύω, υπάρχει εν μεγίστη ενδεία και προκαλεί δικαίως μεγάλην του ταμείου ημών την δαπάνην. Εάν δ? επέλθωσι κατάλληλοι, ως επιθυμούμεν, αι περιστάσεις, τότε βοηθήσωμεν προς τιμήν τοις τέκνοις της Ελλάδος, όσον δυνηθώμεν.

    Πολίται, διερμηνεύσατε προς τους συμπατριώτας υμών τας θερμοτέρας ευχάς, ας λαός του Χαϊτίου αναπέμπει υπέρ της ελευθερώσεως αυτών. Οι μεταγενέστεροι Ελληνες ελπίζουσιν εν τη αναγεννωμένη ιστορία τούτων άξια της Σαλαμίνος τρόπαια. Είθε παρόμοιοι τοις προγόνοις αυτών αποδεικνυόμενοι και υπό των διαταγών του Μιλτιάδου διευθυνόμενοι, δυνηθώσιν εν τοις πεδίοις του νέου Μαραθώνος τον θρίαμβον της ιεράς υποθέσεως, ην επεχείρησαν υπέρ των δικαιωμάτων αυτών, της θρησκείας και της πατρίδος. Είθε, τέλος, διά των φρονίμων διατάξεων αυτών μνημονευθώσιν εν τη ιστορία οι κληρονόμοι της καρτερίας και των αρετών των προγόνων. Τη 15η Ιανουαρίου 1822 και 19η της Ανεξαρτησίας».

    Ας θυμόμαστε πάντα αυτόν τον βασανισμένο λαό και ας προσπαθήσουμε ατομικά ο καθένας μας να τον βοηθήσει όπως μπορεί.

    Ανάρτηση Από τον/την SITALKIS στο ΝΕΩΤΕΡΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ τη 1/31/2010 11:13:00 πμ



    Από: SITALKIS Θέμα: [ΝΕΩΤΕΡΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ] ΤΑ ΧΑΜΕΝΑ ΓΙΑ ΣΑΡΑΝΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΑ ΤΟΥ 1844 Κ... Προς: sitalkisking@yahoo.gr Ημερομηνία: Τετάρτη, 27 Ιανουάριος 2010, 17:08

    *Το Μέγαρο της Παλαιάς Βουλής

    Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

    Τα πρωτότυπα των Συνταγμάτων του 1844 και του 1864, είναι από τα πολυτιμότερα κοινοβουλευτικά ντοκουμέντα, που φυλάσσονται στο Τμήμα Πολυτίμων και Κειμηλίων της Βιβλιοθήκης της Βουλής. Την περιπέτειά τους, όταν από το 1866 περίπου είχαν χαθεί, θα αφηγηθούμε σήμερα.

    Σαράντα χρόνια, είχαν μείνει στο σκοτάδι τα πρωτότυπα κείμενα των Συνταγμάτων του 1844 και του 1864. Με το πρώτο, θεσμοθετήθηκε ο συνταγματικός κοινοβουλευτικός βίος στην Ελλάδα και καταργήθηκε η Ελέω Θεού Μοναρχία. Αντ' αυτής καθιερώθηκε η συνταγματική μοναρχία. Με το δεύτερο, εγκαθιδρύθηκε η βασιλευομένη δημοκρατία με καθιέρωση της αρχής της λαϊκής κυριαρχίας.

    *Η Παλαιά Βουλή, όπου χάθηκαν τα δύο Συντάγματα και ξαναβρέθηκαν μετά από 40 χρόνια

    Τι είχε συμβεί και εξαφανίσθηκαν τα πολύτιμα αυτά κείμενα; Όπως αφηγήθηκε στην Γ΄ Συντακτική Συνέλευση στις 3 Μαΐου 1921 ο πληρεξούσιος Νικόλαος Λεβίδης, υπήρχε στη Βουλή ένα χρηματοκιβώτιο, μέσα στο οποίο μπήκαν τα δύο πολύτιμα συνταγματικά κείμενα για ασφάλεια…Χάθηκαν όμως τα κλειδιά, τα χρόνια πέρασαν τα κείμενα ξεχάστηκαν εκεί μέσα… Έτσι φτάσαμε στο 1906, όταν πρόεδρος της Βουλής έγινε ο Νικόλαος Λεβίδης.

    *Ο Νικόλαος Λεβίδης, Πρόεδρος της Βουλής το 1906

    Ο Νικόλαος Λεβίδης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1848 και σπούδασε νομικά και φιλοσοφία. Υπήρξε ιδρυτικό μέλος του Φιλολογικού Συλλόγου «Παρνασσός» και επί προεδρίας του το 1872 ιδρύθηκε και η Σχολή Απόρων Παίδων, όπου δίδαξε και ο ίδιος. Στην πολιτική εισήλθε το 1877 εκλεγείς κατ' επανάληψη βουλευτής Αττικής. Το 1895 με κυβέρνηση Θεόδωρου Δηλιγιάννη, έγινε υπουργός Ναυτικών. Αργότερα στις κυβερνήσεις Γεωργίου Θεοτόκη, έγινε υπουργός Δικαιοσύνης το 1903 και Εσωτερικών το 1908. Προηγουμένως από το 1906 έως το 1908 διετέλεσε Πρόεδρος της Βουλής. Το 1921 ήταν πρόεδρος της Επιτροπής Συντάξεως Σχεδίου Συντάγματος στη Γ΄ Συντακτική Συνέλευση.

    Σύμφωνα με την αφήγησή του λοιπόν, το 1906 που έγινε Πρόεδρος της Βουλής συγκρότησε επιτροπή και με αντικλείδια άνοιξαν το χρηματοκιβώτιο και βρέθηκαν ενώπιον πραγματικού εθνικού θησαυρού. Μέσα βρήκαν το πρωτότυπο κείμενο του Συντάγματος του 1864… και ένα άλλο μικρό χρηματοκιβώτιο! Όταν το άνοιξαν και αυτό, βρήκαν μέσα το πρωτότυπο του Συντάγματος του 1844 με τις υπογραφές των βουλευτών και το χειρόγραφο της ορκωμοσίας του Όθωνα. Εκείνο το μικρό χρηματοκιβώτιο στην εξωτερική του όψη έχει ζωγραφισμένο ένα σκύλο… ίσως αποτρεπτικός για ενδεχόμενη παραβίαση.

    *Ο Κωνσταντίνος Αργασάρης Λομβάρδος, Πρόεδρος της Γ' Συντακτικής Συνέλευσης του 1921

    Ο πρόεδρος της Συντακτικής Συνέλευσης Κωνσταντίνος Αργασάρης Λομβάρδος, απάντησε, ότι την εποχή εκείνη, δηλαδή το 1921, ζήτησε τα κλειδιά του χρηματοκιβωτίου, αλλά και πάλι δεν βρέθηκαν, γιατί διαπιστώθηκε μετά από έρευνα, ότι τα κρατούσε κάποιος κλητήρας του Αρείου Πάγου, γιατί τα είχε παραλάβει για να τοποθετηθούν εντός του χρηματοκιβωτίου δύο δικογραφίες του Ειδικού Δικαστηρίου.

    Τελικά τα κλειδιά βρέθηκαν και όταν ανοίχτηκε πάλι το περίφημο χρηματοκιβώτιο, ο Πρόεδρος Αργασάρης Λομβάρδος βρήκε μέσα δύο κιβώτια, που είχαν τοποθετηθεί από τον προκάτοχό του Πρόεδρο της λεγόμενης Βουλής των Λαζάρων Θεμιστοκλή Σοφούλη. Τα κιβώτια αυτά περιείχαν 400 παράσημα και μετάλλια που προορίζονταν για τους βουλευτές με τις ισάριθμες μινιατούρες, που τοποθετούνται στις μπουτονιέρες των σακακιών. Τα είχε παραγγείλει με επιστολή του στην Αμερική, ο Θεμιστοκλής Σοφούλης.

    Τέλος καλό, όλα καλά… Τα πολύτιμα πρωτότυπα δύο Συνταγμάτων, είχαν διασωθεί.

    *Ο Όρκος που έδωσε ο βασιλεύς Όθων να φυλάττει το Σύνταγμα, που θέσπισε η Α΄ Εθνική Συνέλευση, το 1844

    --

    Ανάρτηση Από τον/την SITALKIS στο ΝΕΩΤΕΡΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ τη 1/27/2010 05:08:00 μμ





    Από: SITALKIS Θέμα: [ΝΕΩΤΕΡΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ] ΟΙ ΠΡΟΕΔΡΟΙ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ Προς: sitalkisking@yahoo.gr Ημερομηνία: Δευτέρα, 1 Φεβρουάριος 2010, 20:41


    *Το Προεδρικό Μέγαρο, επί της οδού Ηρώδου Αττικού

    Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

    Εκλέγεται την Τετάρτη 3 Φεβρουαρίου από την Ολομέλεια της Βουλής και αναλαμβάνει εκ νέου τα καθήκοντά του Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κάρολος Παπούλιας, που είχε εκλεγεί πανηγυρικά στις 8 Φεβρουαρίου 2005, με αριθμό ψήφων- ρεκόρ.

    Με αφορμή τη σημερινή ορκωμοσία, επιχειρούμε μια αναδρομή στο θεσμό του Προέδρου της Δημοκρατίας και στα πρόσωπα που τίμησαν το ύπατο αξίωμα της χώρας από το 1974 έως σήμερα, είτε ως προσωρινοί είτε ως εκλεγμένοι για πλήρη θητεία.

    Είναι χαρακτηριστικό, ότι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κ. Κάρολος Παπούλιας, εξελέγη για πρώτη φορά το 2005, με τη σύμφωνη γνώμη των δύο μεγάλων κομμάτων, συγκεντρώνοντας 279 ψήφους επί συνόλου 296 ψηφισάντων, δηλαδή αριθμός ψήφων ρεκόρ. Η ψηφοφορία διεξήχθη στις 8 Φεβρουαρίου. Αμέσως μετά, η τότε πρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων κ. ’ννα Ψαρούδα- Μπενάκη, επικεφαλής των μελών του διακομματικού προεδρείου επισκέφθηκε τον κ. Παπούλια στο γραφείο του και τον ενημέρωσε για το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας και την εκλογή του. Ο νέος Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ευχαρίστησε συγκινημένος.

    Ας επιχειρήσουμε τώρα, ένα ταξίδι στην Ιστορία για να θυμηθούμε την εκλογή των προηγηθέντων Προέδρων Δημοκρατίας από το 1974 έως σήμερα.


    Ο Μιχαήλ Στασινόπουλος

    Η χώρα, μετά την ανατροπή της επτάχρονης δικτατορίας, οδηγήθηκε σε ελεύθερες εκλογές για την εκλογή κυβέρνησης και σε δημοψήφισμα για την οριστική μορφή του Πολιτεύματος. Το Δημοψήφισμα διεξήχθη στις 8 Δεκεμβρίου 1974, άψογα και ο ελληνικός λαός σε ποσοστό 69,2% τάχθηκε υπέρ της Αβασίλευτής Δημοκρατίας. Δέκα ημέρες αργότερα η Βουλή εξέλεξε ως πρώτο και προσωρινό Πρόεδρο της Δημοκρατίας τον επίτιμο πρόεδρο του Συμβουλίου της Επικρατείας και βουλευτή Επικρατείας της ΝΔ, Μιχαήλ Στασινόπουλο. Υπερψηφίσθηκε από τους 220 βουλευτές, που διέθετε η Νέα Δημοκρατία.


    Ο Κωνσταντίνος Τσάτσος

    Στις 18 Ιουνίου 1975 και ενώ είχε ολοκληρωθεί η ψήφιση του νέου Συντάγματος, που καθιέρωνε και επίσημα το Πολίτευμα της Δημοκρατίας, η Βουλή συνήλθε και εξέλεξε ως δεύτερο κατά σειρά Πρόεδρο Δημοκρατίας τον ακαδημαϊκό, πρώην υπουργό, βουλευτή Κωνσταντίνο Τσάτσο, ο οποίος έλαβε 210 ψήφους, από τους βουλευτές της Νέας Δημοκρατίας.


    Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής

    Το 1980, όταν ο πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής αποφάσισε να μεταπηδήσει στην Προεδρία της Δημοκρατίας, χρειάσθηκε να γίνουν τρεις ψηφοφορίες, γιατί η Νέα Δημοκρατία διέθετε τότε στη Βουλή 175 έδρες. Στην πρώτη ψηφοφορία ο Καραμανλής συγκεντρώνει 179 ψήφους , στην δεύτερη ψηφοφορία 181 και τελικά εκλέγεται τρίτος κατά σειρά Πρόεδρος Δημοκρατίας από την τρίτη ψηφοφορία, με 183 ψήφους. Υπέρ του είχαν ψηφίσει οι βουλευτές της Νέας Δημοκρατίας και μια μερίδα βουλευτών από την ΕΔΗΚ και από την Εθνική Παράταξη. Οι 93 βουλευτές του ΠΑΣΟΚ αρνήθηκαν ψήφο, οι βουλευτές της Αριστεράς έδωσαν «λευκή ψήφο» ενώ οι υπόλοιποι βουλευτές της ΕΔΗΚ έγραψαν στα ψηφοδέλτια τα ονόματά τους ή ονόματα άλλων, αντιδρώντας με τον τρόπο αυτό στην εκλογή του Καραμανλή.


    Ιωάννης Αλευράς και Χρήστος Σαρτζετάκης

    Η εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας το 1985 ήταν ταραχώδης. Από δηλώσεις του πρωθυπουργού Ανδρέα Παπανδρέου και άλλων στελεχών του κυβερνώντος ΠΑΣΟΚ, είχε σχηματισθεί η εντύπωση ότι θα ανανεωθεί η θητεία του Κωνσταντίνου Καραμανλή για άλλη μια πενταετία. Τελικά όμως ο Ανδρέας Παπανδρέου μιλώντας στην Κεντρική Επιτροπή του κόμματός του ανακοινώνει την απόφαση του για αναθεώρηση του Συντάγματος με στόχο την κατάργηση των λεγομένων υπερεξουσιών του Προέδρου της Δημοκρατίας και προτείνει ως υποψήφιο ανώτατο άρχοντα τον αρεοπαγίτη Χρ. Σαρτζετάκη, γνωστό ανακριτή της υπόθεσης Λαμπράκη, το 1963 στη Θεσσαλονίκη.

    Ο Καραμανλής, παραιτείται πρόωρα και για το υπόλοιπο της θητείας του, αναλαμβάνει κατά το Σύνταγμα ως προσωρινός τέταρτος κατά σειρά Πρόεδρος Δημοκρατίας, ο πρόεδρος της Βουλής Ιωάννης Αλευράς. Στην πρώτη ψηφοφορία ο κ. Σαρτζετάκης συγκεντρώνει 184 ψήφους των βουλευτών του ΠΑΣΟΚ και του ΚΚΕ. Στην κάλπη βρίσκονται και δύο λευκά ψηφοδέλτια, που γεννούν πολλά ερωτηματικό. Έτσι στη δεύτερη ψηφοφορία διανέμονται έγχρωμα ψηφοδέλτια για να διακρίνονται από τα λευκά. Ο υποψήφιος της πλειοψηφίας λαμβάνει 181 ψήφους, ενώ μέσω πανδαιμονίου από τις διαμαρτυρίες της Νέας Δημοκρατίας. Στην τρίτη ψηφοφορία παίρνει μέρος και ο Ιωάννης Αλευράς, που ασκεί χρέη προσωρινού Προέδρου. Η αντιπολίτευση αμφισβητεί έντονα τη διαδικασία Τελικά ο κ. Σαρτζετάκης εκλέγεται πέμπτος κατά σειρά Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Ακολουθεί η αναθεώρηση του Συντάγματος, που οδηγεί στην κατάργηση των υπερεξουσιών του Προέδρου και στην κατάργηση της μυστικότητας της ψήφου εκλογής Προέδρου.

    Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής

    Την άνοιξη του 1990, με Οικουμενική κυβέρνηση υπό τον ακαδημαϊκό Ξενοφώντα Ζολώτα, η Βουλή αποτυγχάνει να εκλέξει στις τρεις ψηφοφορίες Πρόεδρο Δημοκρατίας και η χώρα οδηγείται σε πρόωρες εκλογές. Τις εκλογές κερδίζει η Νέα Δημοκρατία υπό τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη με οριακή πλειοψηφία και προτείνει ως υποψήφιο ξανά τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, ο οποίος στη δεύτερη ψηφοφορία εκλέγεται ως έκτος κατά σειρά Πρόεδρος Δημοκρατίας με 153 ψήφους.

    Ο Κωνσταντίνος Στεφανόπουλος

    Μετά τη λήξη και της δεύτερης θητείας του Καραμανλή, η Βουλή εξέλεξε νέο Πρόεδρο της Δημοκρατίας το 1995. Τότε κυβερνητική πλειοψηφία ήταν το ΠΑΣΟΚ, που διέθετε στη Βουλή 170 έδρες, αδυνατώντας να εκλέξει Πρόεδρο. Η λύση προτάθηκε από το κόμμα της Πολιτικής ’νοιξης του Αντώνη Σαμαρά. Να εκλέξουν οι βουλευτές του ΠΑΣΟΚ και της Πολιτικής ’νοιξης, που διέθεταν ένα σύνολο 181 ψήφων, έβδομο κατά σειρά Πρόεδρο, τον κ. Κωνσταντίνο Στεφανόπουλο, ο οποίος λίγους μήνες νωρίτερα είχε διαλύσει το δικό του κόμμα τη Δημοκρατική Ανανέωση και αποσύρθηκε από την ενεργό πολιτική. Ο κ. Στεφανόπουλος, εξελέγη Πρόεδρος στην τρίτη ψηφοφορία συγκεντρώνοντας και στις δύο προηγηθείσες ψηφοφορίες τον ίδιο αριθμό ψήφων δηλαδή 181.

    Ο κ. Στεφανόπουλος επανεξελέγη όγδοος κατά σειρά Πρόεδρος της Δημοκρατίας και στην επόμενη θητεία του, που άρχισε την άνοιξη του 2000.

    Έτσι φθάνουμε στην ορκωμοσία του Προέδρου της Δημοκρατίας του κ. Κάρολου Παπούλια, ο οποίος είναι ως πρόσωπο, ο έβδομος κατά σειρά ανώτατος άρχων της χώρας, στην ένατη θητεία από τη Μεταπολίτευση του 1974.

    Οι Πρόεδροι του Μεσοπολέμου

    Ωστόσο στην Πολιτική Ιστορία της χώρας καταγράφονται από την εποχή του Μεσοπολέμου, δύο άλλες προσωπικότητες, που υπηρέτησαν τη χώρα ως Πρόεδροι Δημοκρατίας. Πρόκειται για τον ηρωικό ναύαρχο Παύλο Κουντουριώτη και για τον Αλέξανδρο Ζαΐμη.

    To 1923, απομακρύνθηκε από τη χώρα ο βασιλεύς Γεώργιος Β΄ και ο ναύαρχος Παύλος Κουντουριώτης ανέλαβε καθήκοντα αντιβασιλέως. Όταν το Μάρτιο του 1924 καταργήθηκε η Βασιλεία, ο Κουντουριώτης ανέλαβε προσωρινός Πρόεδρος της Δημοκρατίας και διατηρήθηκε στο αξίωμα αυτό ως το Μάρτιο του 1926. Τότε ο στρατηγός Θεόδωρος Πάγκαλος, επέβαλε δικτατορία. Ο Κουντουριώτης διαφωνώντας παραιτήθηκε και αποσύρθηκε στην Ύδρα. Η βραχύβια δικτατορία του Πάγκαλου ανατράπηκε στις 26 Αυγούστου 1926. Ο Κουντουριώτης επανήλθε και ανέλαβε τα καθήκοντα του Προσωρινού Προέδρου. Τακτικός Πρόεδρος της Δημοκρατίας, εξελέγη το Μάιο του 1929, αλλά παραιτήθηκε για λόγους υγείας στις 10 Δεκεμβρίου του ιδίου έτους.

    Κατά το Σύνταγμα, κλήθηκε και τον αντικατέστησε ο πρόεδρος της Γερουσίας Αλέξανδρος Ζαΐμης. Στις 14 Δεκεμβρίου, Γερουσία και Βουλή εξέλεξαν Πρόεδρο Δημοκρατίας το Ζαΐμη με 257 ψήφους επί 327 ψηφισάντων.

    Στις 19 Οκτωβρίου 1934 ο Αλέξανδρος Ζαΐμης εξελέγη για δεύτερη φορά Πρόεδρος της Δημοκρατίας με 197 ψήφους επί 330 παρόντων γερουσιαστών και βουλευτών.

    Στις 10 Οκτωβρίου 1935 εξερράγη νέο κίνημα στις τάξεις του Στρατού, που οδήγησε στην κατάργηση της Αβασίλευτης Δημοκρατίας και στο δημοψήφισμα της 3ης Νοεμβρίου 1935, με το οποίο επέστρεψε στην Ελλάδα ο βασιλεύς Γεώργιος Β΄.

    Καθήκοντα Προέδρου Δημοκρατίας, άσκησαν οι επικεφαλής δικτατορικών καθεστώτων, Θεόδωρος Πάγκαλος, Γεώργιος Παπαδόπουλος και Φαίδων Γκιζίκης

    Ας δούμε όμως τι λέει το ισχύον Σύνταγμα.

    Πρόεδρος της Δημοκρατίας μπορεί να εκλεγεί από τη Βουλή, όποιος είναι Έλληνας πολίτης, πριν από πέντε έτη τουλάχιστον, έχει από πατέρα ή μητέρα ελληνική καταγωγή, είναι άνω των 40 ετών και έχει το δικαίωμα του εκλέγειν. Η θητεία του ορίζεται πενταετής και μπορεί να ανανεωθεί μόνο μία φορά. Δηλαδή κανείς δεν μπορεί να ασκήσει καθήκοντα Προέδρου πλέον των 10 ετών.

    Υποψήφιο Πρόεδρο, μπορούν να υποδείξουν μόνο τα κοινοβουλευτικά κόμματα. Η ψηφοφορία στη Βουλή είναι φανερή και οι βουλευτές εκφωνούν μόνο το όνομα του υποψηφίου, χωρίς να αιτιολογούν την ψήφο τους.

    Για να εκλεγεί Πρόεδρος Δημοκρατίας, απαιτούνται στην πρώτη ψηφοφορία 200 ψήφοι, όπως και στην δεύτερη. Αν πάλι δεν εκλεγεί κανένας, στην τρίτη ψηφοφορία απαιτούνται πλέον 180 ψήφοι. Αν δεν συγκεντρωθεί αυτός ο αριθμός των θετικών ψήφων, τότε διαλύεται η Βουλή, και η χώρα οδηγείται σε πρόωρες εκλογές. Μετά τη διεξαγωγή των εκλογών η Βουλή με τη νέα σύνθεσή της καλείται να εκλέξει Πρόεδρο. Στην πρώτη ψηφοφορία απαιτούντα 180 ψήφοι, στη δεύτερη 151 ψήφοι και στην τρίτη εκλέγεται Πρόεδρος της Δημοκρατίας, όποιος συγκεντρώνει τη σχετική πλειοψηφία

    Οι ευχές όλων Ελλήνων, συνοδεύουν τον νέο Πρόεδρο της Δημοκρατίας, εκλέγεται και αναλαμβάνει τα καθήκοντά του.

    --

    Ανάρτηση Από τον/την SITALKIS στο ΝΕΩΤΕΡΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ τη 2/01/2010 08:41:00 μμ





    Από: SITALKIS Θέμα: [ΝΕΩΤΕΡΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ] 1913: Η ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΩΝ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ Προς: sitalkisking@yahoo.gr Ημερομηνία: Δευτέρα, 8 Φεβρουάριος 2010, 13:51


    *Μάχες στο Μπιζάνι
    Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

    Η απελευθέρωση των Ιωαννίνων, το Φεβρουάριο του 1913, υπήρξε ένα σπουδαίο στρατιωτικό και πολιτικό γεγονός στην έκβαση του Βαλκανικού Πολέμου. Και δικαιολογημένα ανήγγειλε τη μεγάλη στρατιωτική νίκη ο πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος, προσερχόμενος στη Βουλή.

    Ο πρόεδρος της Βουλής Κωνσταντίνος Ζαβιτσιάνος, το απόγευμα της 21ης Φεβρουαρίου 1913, έδωσε το λόγο αμέσως μόλις κήρυξε την έναρξη της συνεδρίασης, στον πρωθυπουργό και υπουργό των Στρατιωτικών Ελευθέριο Βενιζέλο, που είχε προσέλθει περιχαρής.

    Και εκείνος, εν μέσω θυελλωδών χειροκροτημάτων, ανήλθε στο βήμα και ανακοίνωσε το τηλεγράφημα του αρχιστρατήγου και διαδόχου Κωνσταντίνου, που είχε σταλεί από το στρατηγείο του στο Χάνι του Εμίν Αγά. «Την τρίτην πρωινήν, ήρξατο γενική επίθεσις κατά του φρουρίου Ιωαννίνων».


    *Ο Εσάτ Πασάς, που παρέδωσε τα Ιωάννινα στον Κωνσταντίνο

    Στη συνέχεια διάβασε τις αναλυτικές αναφορές για την επίθεση και τα επόμενα τηλεγραφήματα, σύμφωνα με τα οποία, στις 8 το πρωί ο στρατιωτικός διοικητής των Ιωαννίνων Εσάτ Πασάς επιθυμούσε να παραδώσει τα Ιωάννινα. Έστειλε μάλιστα αντιπροσωπεία να διαπραγματευθεί τα της παραδόσεως.

    Και ενώ η αίθουσα σείονταν από τα χειροκροτήματα, ο Βενιζέλος, διάβασε το τηλεγράφημα του υπαρχηγού του Επιτελείου, σύμφωνα με το οποίο «τρεις ίλαι ιππικού υπό την διοίκησιν του υποστρατήγου Σούτσου, εισήλθον εις τα Ιωάννινα μετά της χωροφυλακής».

    Αμέσως μετά μίλησαν οι Κυριακούλης Μαυρομιχάλης, Γεώργιος Θεοτόκης, Δημήτριος Ράλλης, Δημήτριος Γούναρης και άλλοι.

    Προς το τέλος της συνεδρίασης, ελήφθη από το Χάνι του Εμίν Αγά και άλλο τηλεγράφημα, που γνωστοποιούσε την υπογραφή του πρωτοκόλλου της παραδόσεως. Το φρούριο των Ιωαννίνων- έλεγε το τηλεγράφημα- παραδίδεται στον Ελληνικό Στρατό. Οι στρατιώτες και οι αξιωματικοί, παραδίδονταν ως αιχμάλωτοι πολέμου, μαζί με όλο το υλικό τους, τις σημαίες και τα άλογά τους.

    Η απελευθέρωση των Ιωαννίνων, χαιρετίσθηκε με ενθουσιασμό και από τον Τύπο. Ο ποιητής Χρήστος Χρηστοβασίλης δημοσίευσε ποίημα, ειδικά για την περίσταση, αναφέροντας μεταξύ άλλων:

    Δεν ήρθε πρώιμα η άνοιξη κι ουδέ το καλοκαίρι
    Χαιρόμαστε, χορεύουμε και ψιλοτραγουδούμε,
    Γιατί ελευτερωθήκανε, Αϊτέ, τα Γιάννινα μας.

    Ο Γεώργιος Σουρής έγραψε στο "Ρωμηό" ανάλογο ποίημα.

    Τα πήραμε τα Γιάννινα
    Μάτια πολλά το λένε,
    όπου γελούν και κλαίνε.
    Το λεν πουλιά των Γρεβενών
    κι αηδόνια του Μετσόβου…

    Η συνεδρίαση ελύθη για να παραστούν οι βουλευτές, στην Δοξολογία που ετελείτο στη Μητρόπολη Αθηνών.

    Η απελευθέρωση των Ιωαννίνων έγινε μετά από πολυήμερη σκληρή πολιορκία των οχυρωμένων θέσεων της ευρύτερης περιοχής, κάτω σκληρές καιρικές συνθήκες. Η γενική επίθεση κατά της οχυρωμένης τοποθεσίας του Μπιζανίου, άρχισε το πρωί της 20ης Φεβρουαρίου 1913. Οι μαχητές του 1ου Συντάγματος Ευζώνων διακρίθηκαν για τις τολμηρές διεισδύσεις τους. Οι άλλες ελληνικές δυνάμεις με διάφορα στρατηγικά τεχνάσματα, κατόρθωσαν να παραπλανήσουν τους Τούρκους. Το πυροβολικό έβαλε ασταμάτητα.

    Στις 11 το βράδυ ο διοικητής των Ιωαννίνων Εσάτ Πασάς αναγκάσθηκε να στείλει απεσταλμένους για παράδοση της πόλης. Η συμφωνία επιτεύχθηκε και η παράδοση της πόλης ορίσθηκε για τις 8 το πρωί της 21ης Φεβρουαρίου. Υπεγράφη και σχετικό πρωτόκολλο παράδοσης. Το υπέγραφε ο διοικητής της οχυρωμένης τοποθεσίας Τούρκος αντισυνταγματάρχης Βεχήπ Μπέης και οι Έλληνες λοχαγοί Ιωάννης Μεταξάς και Ξενοφών Στρατηγός.

    Ο αρχιστράτηγος και Διάδοχος Κωνσταντίνος εισήλθε στην πόλη στις 22 Φεβρουαρίου και μαζί με το Στράτευμα έγιναν δεκτοί από τους κατοίκους με ενθουσιώδεις εκδηλώσεις. Επακολούθησε δοξολογία στη Μητρόπολη.

    Η Ήπειρος ολόκληρη ζούσε μεγάλες στιγμές.

    *Τούρκοι αιχμάλωτοι στα Ιωάννινα





    *Το ποίημα του Χριστοβασίλη πρωτοσέλιδο στην "Ακρόπολη"




    *Η πρώτη σελίδα του "Νουμά"




    *O Ελεθέριος Βενιζέλος




    *Ο Κωνσταντίνος




    *H απελευθέρωση των Ιωαννίνων στο διεθνή Τύπο




    *H δοξολογία στη Μητρόπολη των Ιωαννίνων




    *H είσοδος του Ελληνικού Στρατού στα Ιωάννινα


    --

    Ανάρτηση Από τον/την SITALKIS στο ΝΕΩΤΕΡΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ τη 2/08/2010 12:41:00 μμ





    Από: SITALKIS Θέμα: [ΝΕΩΤΕΡΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ] ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΧΑΡΙΛΑΟΣ- ΕΝΑΣ ΑΓΝΩΣΤΟΣ ΑΙΝΙΤΗΣ ΑΓΩΝΙΣΤΗ... Προς: sitalkisking@yahoo.gr Ημερομηνία: Τρίτη, 19 Ιανουάριος 2010, 21:39

    *Ερείπια της Αίνου, η οποία σήμερα ανήκει στην Τουρκία


    *Έφερε στο σώμα του δυο ουλές.
    *Πολέμησε στην τελευταία μάχη του Πέτα.
    *Υπηρέτησε στην προξενική υπηρεσία
    Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

    Ο Δημήτριος Χαρίλαος, είναι ένας από τους άγνωστους αγωνιστές του 1821, που πρόσφεραν τα πάντα για να δουν την Ελλάδα ελεύθερη από τον βαρύ Οθωμανικό ζυγό.

    Και αυτός, όπως ο Μαργαρίτης Κούταβος, είναι Αινίτης στην καταγωγή και κατέβηκε στην Ελλάδα, μαζί με δεκάδες άλλους συμπατριώτες του, για να πάρει μέρος στο μεγάλο ξεσηκωμό του Γένους. Η προσφορά του, όπως και η προσφορά χιλιάδων άλλων πατριωτών, έμεινε σχετικά άγνωστη.

    Η πατρίδα του η Αίνος, στις εκβολές του ποταμού Έβρου τα χρόνια εκείνα, λογίζονταν ως μεγάλη ναυτική δύναμη. Το 1821, όταν ξέσπασε η Επανάσταση εναντίον της Οθωμανικής κυριαρχίας η Αίνος, αριθμούσε 300 πλοία περίπου, τα οποία όργωναν τη Μεσόγειο, ασκώντας επικερδές μετακομιστικό εμπόριο. Ο Γάλλος πρόξενος στην Πάτρα και ιστορικός της εποχής του, έχει γράψει ότι νωρίτερα, το 1813, η Αίνος είχε μόνο τέσσερα μεγάλα καράβια και 60 σακολέβες. Αυτό δείχνει, πώς οι δραστήριοι, προνοητικοί και εργατικοί Αινίτες, κατόρθωσαν σε λίγα χρόνια να καταστήσουν πλούσια την πατρίδα τους και ισχυρή στη θάλασσα. Οι ραγιάδες κάτοικοί της έγιναν αγέρωχοι Έλληνες. Και παρέμειναν Έλληνες πατριώτες ακόμα και όταν μετά τον Αγώνα, έμειναν πάμπτωχοι, αφού έδωσαν τις περιουσίας τους, τα καράβια τους και πολλοί από αυτούς και της ζωή τους.

    Ο Δημήτριος Χαρίλαος, για τον οποίο τα στοιχεία δεν είναι και πολλά, γεννήθηκε στην Αίνο και χωρίς δεύτερη σκέψη κατέβηκε στην επαναστατημένη Ελλάδα, όπου και πήρε μέρος σε πολλές ναυμαχίες αλλά και μάχες στη στεριά.

    Έχει διασωθεί μια αναφορά που είχε στείλει στις 21 Ιουλίου 1854 στον υπουργό Εξωτερικών της Ελλάδος για να διεκτραγωδήσει τη δεινή οικονομική του κατάσταση. Ο Δημήτριος Χαρίλαος, μετά τον Αγώνα, παραιτούμενος από τον στρατιωτικό κλάδο, έγινε διπλωμάτης.

    *Το Πέτα 'Aρτας, όπου έγινε η τελευταία μάχη της Εθνεγερσίας του 1821


    Στο δραματικό αυτό κείμενο, που αποτελεί μια σύντομη αυτοβιογραφία του, αναφέρει χαρακτηριστικά:

    «Ο υποφαινόμενος-έγραφε- εξ Αίνου, λείψανον του τάγματος των φιλελλήνων της εν Πέτα δυστυχούς μάχης, έπειτα της εν Καρύστω κλπ. εις τον υπέρ της ανεξαρτησίας της Πατρίδος αγώνα, παραιτηθείς του στρατιωτικού σταδίου κατά το 1825 μετερχόμην το εμπόριον εν Σύρω. Επομένως νυμφευθείς εν Τήνω και μετά τινα έτη περιστοιχισθείς από πολυμελή οικογένειαν δια το ανεπαρκές των ωφελειών μου ηναγκάσθην να προσφύγω εις δημοσίαν υπηρεσίαν. Όθεν κατά το 1835 διορίσθην υποπρόξενος της Α.Μ. εν Βόλω, όπου διετέλεσα ως τοιούτος δέκα έτη διαρκώς. Προσβληθείσης δε ακολούθως της υγείας μου, ως εκ του νοσώδους εκεί κλίματος, επεκαλέσθην επανειλημμένως μετάθεσιν, αλλά μη εισακουσθείς υπεχρεώθην επί τέλους ένεκα της τότε δεινώς πασχούσης υγείας μου να παραιτηθώ της θέσεως εκείνης, με την ενδόμυχον πεποίθησιν ότι ως αγωνιστής φέρων δύο ουλάς ως αριστείον, ουδεμίαν δ' άλλην αμοιβήν λαβών ει μη τον βαθμόν του επιτίμου λοχαγού και δια την πολυετή προξενικήν υπηρεσίαν μου, καθ' ήν άπειρα ευχαριστήρια έσχον από τους κατά καιρούς υπουργούς των Εξωτερικών δια τον ζήλον, αφοσίωσιν, τιμιότητα, ικανότητα κλπ. δύναμαι να επιτύχω μετά την ανάρρωσίν μου βελτίωσιν της τύχης και προβιβασμόν μου εις αυτόν τον κλάδον, αλλά πόσον ηπατημένος ευρέθην, ότε μετά την ανάρρωσίν μου επιστρέψας προς αναζήτησιν τοιαύτης απέτυχον μείνας, εις παντελή αργίαν τέσσαρα έτη, άχρις ού η Α.Μ. ο Βασιλεύς ηυδόκησε να διατάξη τον διορισμόν μου ως προξένου της, αύθις εν Βάρνη κατά το 1851, ένθα διετέλουν αμισθί εξοικονομούμενος με τας ευτελείς εισπράξεις του εις δραχμάς 450-500 κατά τριμηνίαν αναβαινούσας».

    Από το σύντομο αυτό υπηρεσιακό κείμενο, μαθαίνουμε ότι ο Χαρίλαος, μαχόταν ως το τέλος του Αγώνα, αφού η μάχη του Πέτα, θεωρείται η τελευταία της Επανάστασης του 1821. Έφερε μάλιστα στο σώμα του και δύο ουλές, που ο ίδιος τις χαρακτήριζε Αριστείον Ανδρείας.

    Επικεφαλής μιας πολυμελούς οικογένειας, υποχρεώθηκε να μεταβεί στο Βόλο αλλά και στη μακρινή Βάρνα στον Εύξεινο Πόντο υπηρετώντας ως πρόξενος της Ελλάδας.

    Στο ίδιο αρχείο διασώθηκε μια άλλη αναφορά του Δ. Χαρίλαου, ως πρόξενου στη Βάρνα, με ημερομηνία 13 Ιουλίου 1852.

    Μ' αυτήν ειδοποιεί, ότι όλη η περιοχή της Βουλγαρίας, μαστίζεται από τη ληστεία και επισυνάπτει μια αναφορά ομογενών από τη Σούμλα, η οποία είχε υποβληθεί βασικά προς την Οθωμανική κυβέρνηση. Ο Έλληνας που τη συνέταξε, ήταν φίλος του πρόξενου και του έδωσε ένα αντίγραφο. Στην αναφορά αυτή περιγράφεται με ενάργεια η ατμόσφαιρα τρόμου, εξαιτίας ληστών και άλλων κακούργων, που ουσιαστικά δρούσαν ανενόχλητοι. Έγραφε:

    «Ο γεωργός δεν τολμά να εξέλθει όχι μόνον εις τα παρακείμενα δάση προς ξύλευσιν, αλλ' ούτε εις τον αγρόν του προς αναζήτησιν του βοός και προς καλλιέργειαν των γαιών του».

    Αλλά γινόταν και απαγωγές παιδιών για αναζήτηση λύτρων.

    «’λλοι δε εξαγοράζοντες τους παίδας των, καίτοι γνωρίζοντες τους κακούργους, δεν τολμώσιν να τους ομολογήσωσι διότι το κακόν προβαίνει εις τα χειρότερα».

    Πλήγματα όμως δέχονταν και το εμπόριο.

    «Ο έμπορος δεν τολμά να μεταβεί από χωρίον εις χωρίον αλλ΄ ούτε από πόλεως εις πόλιν διότι ή γυμνώνεται ή και φονεύεται ενταυτώ».

    Αλλά δύο χρόνια αργότερα, η κατάσταση δεν είχε καλυτερέψει. Από το υποπροξενείο Αδριανούπολης ο Ιωσήφ Βαρότσης αναφέρει στις 14 Ιανουαρίου 1854:

    «Αταξίαι ληστείαι και φόνοι καθ' εκάστην συμβαίνουν εις την επαρχίαν Ζααράς εκ της αδρανείας της διοικήσεως του Καϊαμακάμου Αβδερχαμάν Βέη».



    *Το Κάστρο της Αίνου


    Επιπλέον είναι αποκαλυπτικό το γεγονός, διαπιστωμένο εξάλλου από πολλές πηγές, ότι οι μεταρρυθμίσεις του Χάτι Χουμαγιούν, σε πλείστες όσες περιπτώσεις έμειναν γράμμα κενό, αφού οι Τούρκοι, όπως άλλωστε πράττουν διαχρονικά, περιφρονούν έμπρακτα και εσωτερικούς νόμους και διεθνές δίκαιο.

    Ο υποπρόξενος της Βάρνας Δ. Χαρίλαος, ανέφερε στις 16 Ιουλίου 1856 το περιστατικό της δολοφονίας από ληστές, εμπόρου με το όνομα Ηλίας και της συζύγου του, που μετέβαιναν από τη Σούμλα του Δούναβη στη Βάρνα. Οι Τούρκοι συνέλαβαν τρεις Βούλγαρους και τους καταβασάνισαν να ομολογήσουν, ότι αυτοί διέπραξαν τη ληστεία και τις δύο δολοφονίες, που είχαν λεία 1.000 λιρών στερλινών. Κατά το Χαρίλαο όμως, η ληστεία είχε διαπραχθεί από Οθωμανούς. Η μάστιγα της ληστείας παρουσίαζε κατά καιρούς διακυμάνσεις. Πότε έφθινε, πότε δυνάμωνε. Ποτέ όμως δεν εξαλείφθηκε, τον περασμένο αιώνα.

    Μια ανάλογη περίπτωση, η οποία προκάλεσε και επέμβαση των προξένων της Αγγλίας και της Γαλλίας και η οποία δείχνει, ότι ορισμένοι Οθωμανοί δεν είχαν ηθικούς φραγμούς, ανέφερε με ημερομηνία 9 Μαΐου 1856 στο υπουργείο Εξωτερικών ο Έλληνας υποπρόξενος στη Βάρνα Δ. Χαρίλαος.

    «Λαμβάνω την τιμήν να αναγγείλω προς την Υμ. Ε. ότι το εν Βαλτζηκίω συμβούλιον, παρέπεμψεν κατ' αυτάς δεκατετραετούς ηλικίας Χριστιανόπαιδα Ζέλιον τ' όνομα υιόν του εκ χωρίου Σοουτζούκι της αυτής επαρχίας Χριστιανού Αγγέλου καλουμένου συνοδευόμενον με μασπατάν του, προς την ενταύθα διοίκησιν δι' ού επικαλείται αυτήν, του να διαταχθή η περιτομή αυτού, ως επιθυμούντος δήθεν να προσέλθει εις τον ισλαμισμόν.

    Ο Αρχιεπίσκοπος Βάρνης ειδοποιηθείς περί του πράγματος ητήσατο την εις αυτόν παράδοσιν του Χριστιανόπαιδος τούτου παραστήσας εις την διοίκησιν ότι ανηλίκου όντος, ούτε κρίσιν ούτε ιδίαν θέλησιν δύναται να έχη εις το να μεταβάλη θρήσκευμα. Αλλά μη εισακουσθείσης της αιτήσεώς του ηναγκάσθη να επικαλεσθεί την συνδρομήν των προξένων της Αγγλίας και της Γαλλίας, εξ ών ο τελευταίος αυθημερόν απήτησε παρά της διοικήσεως την απόλυσιν του και παραπομπήν του εν λόγω παιδός προς τον επίσκοπον των Ορθοδόξων με τας αυτάς εκείνου παρατηρήσεις. Το δε συμβούλιον όμως αποδοκιμάσαν και την αίτησιν του προξένου αντιπαρετήρησεν, ότι το θεωρεί ενήλικον καθ' ό δυνάμενον να τεκνοποιήσει, διό και μέχρι τούδε μένει παρά τω διοικητή, μη περιτμηθέν, κατηχούμενον δε».



    *Εικόνα από τη Βάρνα, η οποία ανήκει σήμερα στη Βουλγαρία


    Στο ίδιο έγγραφο αναφέρεται επίσης η περίπτωση ενός παιδιού δεκατριών ετών. Ήταν γιος του Δημητρίου Νικολάου, ο οποίος εργαζόταν ως υπηρέτης στον χιλίαρχο της Βάρνας Ουσεΐν Αγά. Καταγόταν από τη Σόφια. Ο χιλίαρχος ήθελε να εξισλαμίσει το παιδί. Όταν έγιναν αντιληπτές οι προθέσεις του φυγάδευσαν το παιδί και το έκλεισαν στο σπίτι του Μητροπολίτη της Βάρνας. Ο χιλίαρχος άγνωστο πώς, πληροφορήθηκε το κρησφύγετο και κατόρθωσε να πάρει πίσω το παιδί ακριβώς κατά την διάρκεια του εορτασμού του Πάσχα «ώστε η εξόμωσίς του θεωρείται αναπόφευκτος» κλείνει την αναφορά του ο Χαρίλαος.

    Την ίδια χρονιά στις 6 Ιουνίου ο υποπρόξενος της Ελλάδας Δ. Χαρίλαος, ειδοποιεί από τη Βάρνα ότι περιορίσθηκαν οι εισπράξεις του προξενείου και αυξήθηκαν τα έξοδα του προξένου «ώστε μη υπάρχοντος περισσεύματος προς διατήρησιν της αξιοπρεπείας του και προς διατροφήν εμού και της πολυαρίθμου οικογενείας μου, εις τας παρούσας μάλιστα κρισίμους περιστάσεις, ότι των τροφίμων αι τιμαί ετριπλασιάσθησαν ενταύθα, αδύνατος πλέον η διατήρησίς του».

    Νωρίτερα με αναφορά του στις 26 Φεβρουαρίου προς τον πρέσβη στην Κωνσταντινούπολη Α. Μεταξά διεκτραγωδούσε την κακή οικονομική κατάσταση του προξενείου ενόψει μάλιστα Ρωσοτουρκικής έντασης και προειδοποιούσε ότι το προξενείο δεν έχει πόρους, γράφοντας χαρακτηριστικά: «Έχω ανάγκην νέου ιστού, διότι ο υπάρχων εντελώς εφθάρη, ως και η σημαία του».

    Ο Χαρίλαος, το 1854 βρέθηκε στην Αθήνα. Είχε προκύψει κάποια επιδείνωση των ελληνοτουρκικών σχέσεων, και κλήθηκαν στην Αθήνα όλοι οι Έλληνες πρόξενοι, που υπηρετούσαν στην Οθωμανική Αυτοκρατορία για διαβουλεύσεις. Τότε διαπίστωσε:

    «… οι μεν έμμισθοι πρόξενοι να λαμβάνωσιν τα 2/3 της μισθοδοσίας των, οι δε μ' επιχορήγησιν να λαμβάνωσιν αυτήν, εις τινας δε μόνον και ούτοι εισίν δύο ή τρεις μόνον, δεν έχουν ούτε μισθοδοσίαν, ούτε επιχορήγησιν αλλά από τα τυχηρά μόνον εξοικονομούμενοι από της θέσεώς των, εις ήν κατηγορίαν υπάγομαι και εγώ, είναι δίκαιον τούτο, οι μεν των συναδέλφων μας να εντρυφώσιν, οι δε να δυστυχούν! Προ τριών μηνών από της αφίξεώς μου ώδε ανεφέρθην επικαλεσθείς πρόνοιαν εξοικονομήσεως και δι' εμέ ως και της πληρωμής των εξόδων μου δια την εις Βάρναν μετάβασίν μου, αλλά ουδέν άχρι τούδε μέτρον ελήφθη, μολονότι οι πλείστοι των μισθοδοτουμένων συναδέλφων μου επληρώθησαν αυτά».

    Και φυσικά παρακαλούσε να του πληρώσουν τα έξοδα της μετάβασης στη Βάρνα! Το ταξίδι αυτό όμως στην Αθήνα είχε και άλλες δυσάρεστες συνέπειες. Όπως προκύπτει από αναφορά του Δ. Χαρίλαου στις 18 Οκτωβρίου 1854, όταν ήλθε στην Αθήνα για τις διαβουλεύσεις, τον Μάρτιο, ασφάλισε το αρχείο του υποπροξενείου σε ένα καρφωμένο κιβώτιο και μαζί με άλλα σκεύη τα έβαλε σε μια λιθόκτιστη αποθήκη άλλου υποπροξενείου της πόλης. Η αποθήκη όμως κάηκε τον Ιούλιο με αποτέλεσμα να αποτεφρωθούν τα αρχεία και τα σκεύη.

    Δεν ήταν μόνο η οικονομική καχεξία του υπουργείου Εξωτερικών, που είχε επιπτώσεις στη λειτουργία των ελληνικών προξενείων στη Θράκη. Ήταν και η υπεροπτική συμπεριφορά των Οθωμανών. Ο Δ. Χαρίλαος από τη Βάρνα, περιγράφει τον Απρίλιο του 1857ένα τέτοιο περιστατικό, από τον καινούργιο διοικητή της πόλης Αζίζ Πασά, 28 ετών.

    Όταν ο Έλληνας υποπρόξενος χρειάσθηκε να τον επισκεφθεί για μια υπηρεσιακή υπόθεση διαπίστωσε ηθελημένη περιφρονητική στάση στο πρόσωπό του. Μόλις μπήκε στο δωμάτιο, ο Αζίζ δεν σηκώθηκε να τον υποδεχθεί «μήτε καπνοσύριγξ και καφφές, μοι προσεφέρθη κατά την εθιμοταξίαν» ενώ οι άλλοι παριστάμενοι

    «εκάπνιζον, ανακαινιζομένων συνεχώς των καπνοσυρίγγων».

    Και προσθέτει στην αναφορά του:

    «Η άνευ αιτίας απροσδόκητος αύτη περιφρόνησις κατά του επισήμου χαρακτήρος μου, μεθ' ού ειμί περιβεβλημένος και ο προσβλητικός και απότομος τρόπος με τον οποίον προσεφέρθη η Εξοχότης του να μ' ερωτήση εν τη παραστάσει μου τι θέλω, εμβρόντητον με κατέστησαν».

    Ο Χαρίλαος όμως δεν το έβαλε κάτω ούτε φοβήθηκε τη σκαιά συμπεριφορά του Πασά της Βάρνας, που… δεν του πρόσφερε ναργιλέ και καφεδάκι. Με τις αναφορές του στο υπουργείο Εξωτερικών και στην πρεσβεία μας στην Κωνσταντινούπολη, προκάλεσε διάβημα, με αποτέλεσμα ο υπερόπτης Αζίζ Πασάς, να δεχθεί τις επιπλήξεις του Βεζίρη Μουσταφά Ρεσίτ. Μετά τις οποίες, δέχθηκε το Δ. Χαρίλαο «φιλοφρόνως»!

    Η Αίνος κατά τον 19ο αιώνα είχε αναδείξει πάμπολλους μαχητές της Ελευθερίας.

    ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΣΤ. ΑΘΑΝΑΣΙΑΔΗΣ

    Πηγή: Ιστορικό Αρχείο Υπουργείου Εξωτερικών


    --

    Ανάρτηση Από τον/την SITALKIS στο ΝΕΩΤΕΡΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ τη 1/19/2010 09:39:00 μμ



    Κυριακή, 07 Μαρτίου 2010

    Η ΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΒΡΕΤΑΝΙΑΣ ΣΤΗΝ ΥΠΟΘΕΣΗ ΤΩΝ ΕΞΙ: «Φάρσα από νομικής απόψεως»

    Από το ΒΗΜΑ της ΚΥΡΙΑΚΗΣ

    http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&ct=2&artId=318814&dt=07/03/2010


    *Η δίκη των Εξ στην αίθουσα της Βουλής (σήμερα Παλαιά Βουλή)

    Της ΦΩΤΕΙΝΗΣ ΤΟΜΑΗ*

    ΑΠΟ ΟΛΕΣ τις ξένες δυνάμεις, η Βρετανία είχε τον πλέον αυξημένο ρόλο και επιρροή στα ελληνικά πράγματα σε ολόκληρη τη διάρκεια του εθνικού διχασμού, στον οποίο είχε οδηγήσει η σφοδρή αντιπαράθεση Βενιζελικών και οπαδών του στέμματος. Οι δεσμοί αίματος της ελληνικής δυναστείας με τη βρετανική ήταν ένας από τους παράγοντες ενδιαφέροντος της γηραιάς Αλβιώνος. Ασφαλώς όμως υπήρχαν και άλλοι λόγοι. Οι διπλωματικές εκθέσεις της εποχής, όπως και οι αγορεύσεις στη Βουλή των Κοινοτήτων την ίδια περίοδο, μεταξύ αυτών και του τότε πρωθυπουργού Μπόναρ Λο, που ανακοίνωνε την ίδια ημέρα εκτελέσεως των Εξι τη διακοπή των διπλωματικών σχέσεων της χώρας του με την Ελλάδα χαρακτηρίζοντας την «εις κεφαλικήν ποινήν καταδίκην των πρώην υπουργών ως πράξιν βαρβαρότητος» , περιλαμβάνουν εξαιρετικά οξείς χαρακτηρισμούς σε βάρος της Επαναστατικής Επιτροπής, που διέταξε την παραπομπή των υπευθύνων της Μικρασιατικής Καταστροφής. 


    *Η δίκη των Έξ

    Σε ένα ιδιαίτερα δυσμενές, όπως είδαμε και στο προηγούμενο άρθρο, διεθνές διπλωματικό περιβάλλον, η αναγγελία διακοπής των διπλωματικών σχέσεων Ελλάδας Βρετανίας ήταν αναμφίβολα μεγάλο πλήγμα για τη χώρα. Ο βρετανός πρεσβευτής στην Αθήνα Λίντλεϊ χαρακτήριζε σε μακροσκελή του έκθεση την καταδίκη των Εξι ως μία «φάρσα από δικαστικής και νομικής απόψεως», για δε τους δικαστές σημείωνε ότι «ούτε αμερόληπτοι ήσαν, ούτε πείραν διέθετον». Ο ίδιος δε, μόλις πληροφορήθηκε περί τις 2 το μεσημέρι την εκτέλεση των Εξι, αφού απηύθυνε ρηματική διακοίνωση στο ελληνικό ΥΠΕΞ, με την οποία εξηγούσε τον λόγο της αναχωρήσεώς του για τη Λωζάννη με τον σιδηρόδρομο SimplonΟrient, ανακοίνωνε ταυτόχρονα και τη διακοπή των ελληνοβρετανικών διπλωματικών σχέσεων.


    Την μήνιν των Βρετανών για «το βενιζελικό έγκλημα», όπως το χαρακτήριζε ο Λίντλεϊ, φυσικά δεν διέφυγε ούτε ο ίδιος ο Βενιζέλος, που ευρισκόμενος στη συνδιάσκεψη της Λωζάννης, έλαβε μήνυμα από τον ομόλογό του λόρδο Κόρζον να απουσιάσει την επομένη από τις εργασίες της, ενώ το γεγονός ότι ο Κόρζον τον απέφευγε με επιδεικτικό τρόπο στους διαδρόμους της διασκέψεως επί ημέρες, ακριβώς γιατί δεν είχε καταλήξει με ποιο τρόπο έπρεπε να αντιδράσει στη φρικτή εντύπωση που είχαν προκαλέσει «αι δικαστικαί εκείναι δολοφονίαι» (these judicial murders, επείγον, no 266, 14 Νοεμβρίου 1922), οδήγησε τον έλληνα πολιτικό στην απόφαση να υποβάλει αίτημα παραιτήσεώς του από τις εργασίες της Λωζάννης, υποδεικνύοντας μάλιστα ως αντικαταστάτη του τον Νικόλαο Πολίτη (Απόρρητον, Α.Π. 13383 16/29 Νοεμβρίου 1922, ώρα 7.00 μ.μ.). Ηταν φανερό, πως η διαπίστωση, κατά απόλυτο μάλιστα και κατηγορηματικό τρόπο του βρετανού πρεσβευτή στην Αθήνα Λίντλεϊ που βεβαίωνε «το ότι ο Βενιζέλος ηδύνατο να εμποδίση τας εκτελέσεις οποτεδήποτε προ της παραιτήσεως της πολιτικής κυβερνήσεως, θεωρώ ως αναμφισβήτητον» (F.Ο. Documents, First Series vol ΧVΙΙΙ, no232) δεν άφηνε κανένα περιθώριο επιείκειας των Βρετανών έναντι του Κρητός πολιτικού προκειμένου να αποτρέψει «κάτι το οποίον θα εθεωρείτο από την κοινήν γνώμην ως ειδεχθές έγκλημα» (οπ.π., no. Εγγ. 232). Σε φάκελο του ΥΠΕΞ η αλληλογραφία των τεσσάρων συνηγόρων των κατηγορουμένων, εκ των οποίων του ενός αναγιγνώσκεται μετά βεβαιότητος η υπογραφή (Σωτηριάδης) υπάρχει λίστα είκοσι συνολικά αιτουμένων στοιχείων (αλληλογραφίας, τηλεγραφημάτων κ.λπ.) «προς τον Πρόεδρον της Ανακριτικής Επιτροπής... καθόσον πάντα τα έγγραφα ταύτα εισί στοιχειωδώς απαραίτητα διά την αποκάλυψιν της αληθείας και την πλήρη ημών υπεράσπισιν». Στο αίτημα, ο Επαναστατικός Επίτροπος Νεόκοσμος Γρηγοριάδης, συνταγματάρχης πεζικού, απαντούσε εμμέσως πέντε ημέρες αργότερα με έγγραφό του προς το ΥΠΕΞ (αρ. 6, 27 Οκτωβρίου 1922) με το οποίο εισηγείτο ότι «επειδή ευρίσκομεν το ίνα λάβωσι γνώσιν των υπ΄ αυτών αιτηθέντων φακέλων...λίαν ασύμφορον,παρακαλούμεν όπως, ευαρεστούμενοι διατάξητε ένα εκ των υφ΄ υμάς υπαλλήλων ίνα προσκομίση τους ως άνω φακέλους εις τας φυλακάς Αβέρωφ, ένθα οι ως άνω κατηγορούμενοι κρατούνται, καθ΄ ώραν παρ΄ υμών ορισθησομένην» .

    Η κυρία Φωτεινή Τομαή είναι ιστορικός, Πρεσβευτής Σύμβουλος Α΄ στο υπουργείο Εξωτερικών. 
    ΠΩΣ ΤΕΛΕΙΩΝΑΝ ΟΙ ΑΠΟΛΟΓΙΕΣ ΤΩΝ ΕΚΤΕΛΕΣΘΕΝΤΩΝ
    Δ. Γούναρης 
    Από τη φυλακή όπου βρισκόταν με υψηλό πυρετό: «Ημείς ευρόντες εκκρεμή την επιχείρησιν ταύτην αρξαμένην υπό όρους ελαττωματικούς, παραταθείσαν επί διετίαν άνευ χρησιμοποιήσεως της τότε ευνοϊκής καταστάσεως, ουδ΄ επί στιγμήν εσκέφθημεν να εξάρωμεν τα ελαττώματα της επιχειρήσεως, αλλ΄ ως Έλληνες μόνον εις το εθνικόν συμφέρον αποβλέποντες κατεβάλομεν πάσας ημών τας δυνάμεις, ίνα εξασφαλίσωμεν την επιτυχίαν αυτής, εργασθέντες και επί του στρατιωτικού και επί του διπλωματικού εδάφους με παν μέσον το οποίον διαθέταμεν, εις ουδέν έτερον αποβλέποντες παρά εις την επιτυχίαν των εθνικών σκοπών και την πραγμάτωσιν των εθνικών πόθων. Εν τω κατηγορητηρίω μάς αποδίδονται διάφοροι ενέργειαι, αι οποίαι κατά το κατηγορητήριον χαρακτηρίζονται ως αποτελούσαι το έγκλημα της εσχάτης προδοσίας. Υποτίθεται δηλαδή κατά το κατηγορητήριον ότι αι ενέργειαι αύται αι οποίαι κατ΄ αυτό ήγαγον εις το αποτέλεσμα της εγκαταλείψεως της Ασιατικής χώρας εγένοντο υφ΄ ημών επί τω σκοπώ να επιτευχθή το αποτέλεσμα τούτο... ’νευ της τοιαύτης υποθέσεως δεν ημπορεί να γίνη λόγος περί εγκλήματος εσχάτης προδοσίας. Αμα αρθή εκ του μέσου η υπόθεσις και αν υποτεθή ότι πράγματι υφ΄ ημών εγένοντο και απέβησαν επιβλαβείς θα απετέλουν το πολύ αδεξίαν ή αμελή διαχείρισιν των συμφερόντων του Κράτους, ουδέποτε όμως εσχάτην προδοσίαν, ήτις διαπράττεται μόνον όταν ο πράττων πράξιν (καθ΄ ωρισμένον τρόπον και εις ωρισμένην έκτασιν) επιβλαβή εις τα εθνικά συμφέροντα αποβλέπει εις την βλάβην αυτήν και θέλει την βλάβην αυτήν. Αλλ΄ η υπόθεσις ότι ημείς απεβλέψαμεν και ηθελήσαμεν την εις το Μικρασιατικόν έδαφος εισβολήν του εχθρού δεν είνε αξία καν ανασκευής». Γ. Μπαλτατζής

    «...Από της απόψεως αυτής νομίζω ότι εκάμαμεν ό,τι ήτο ανθρωπίνως δυνατόν, προσεφέραμεν εις τον τόπον με όλην την ειλικρίνειαν και αφοσίωσιν, ό,τι είχεν η ψυχή μας, ό,τι είχεν η καρδιά μας και η διάνοιά μας, είναι δε εκ των φοβερωτέρων ονείρων όταν μετά τοιαύτην εργασίαν εφθάσαμεν να ριφθώμεν εδώ εις το εδώλιον των κατηγορουμένων, κατηγορούμενοι διά το απαισιώτερον των εγκλημάτων. Κύριε Πρόεδρε, την συγκίνησιν και την αγωνίαν την οποίαν ησθάνθησαν οι εκεί αγωνιζόμενοι τον αγώνα, την συναισθανόμεθα βαθύτατα μέχρι των μυχιωτάτων της ψυχής μας. Εδώσαμεν ό,τι είχαμε εις τον τόπον μας εις υμάς απόκειται να κρίνετε...». Ν. Θεοτόκης

    «Π ερί ήττης αυτό δεν το ομολογώ. Ουδέ παραδέχομαι τοιαύτην. Ατυχίαν έσχεν, φρικτήν ατυχίαν, ήτις όμως είναι εκ των δυνατών εις όλους τους στρατούς. Οι μεγαλείτεροι (sic) στρατοί οι ενδοξότεροι στρατοί ητύχησαν, εν τη ιστορία αυτών.Διά τον στρατόν τον ιδικόν μας η ατυχία αυτή κατά την εμήν γνώμην δεν είναι ανεπανόρθωτος. Η δύναμις, η ζωτική της φυλής ημών είναι μεγάλη. Ο Στρατός παρ΄ ημίν είναι Στρατός εθνικός. Ό,τι επετέλεσε, το επετέλεσε διότι εν εαυτώ είχε την δύναμιν του Έθνους. Ο στρατός δι΄ όσων έπραξε διότι εν τη ιστορία θα μείνουν αναμφισβητήτως ως μεγάλαι σελίδες δόξης τα γενόμενα εν Μ. Ασία- επετέλεσε πράγματα τα οποία υπερβαίνουν ίσως όλα τα μέχρι τούδε παρ΄ αυτού του ιδίου Στρατού επιτελεσθέντας, ο οποίος εν τη επιτυχία αυτού σελίδας δόξης έδρεψε εν τη αποτυχία αυτού». Γ. Χατζανέστης

    «...Κύριοι Στρατοδίκαι! Δεν έχω άλλα να προσθέσω! Καταλήγω εις το εξής. Αναμένω εντελώς ήρεμος την ετυμηγορίαν σας. Τόσον ήρεμος, όσον είνε η συνείδησίς μου, η οποία δι΄ εμέ είνε το υπέρτατον κριτήριον. Υπέρτατον, διότι είνε Αγία αυτή καθ΄ εαυτήν μέχρι του Θεού! Αλλ΄ αισθάνομαι την ανάγκην να σας είπω και κάτι τι το οποίον πιέζει τα στήθη μου. Ουδεμία ποινή ούτε η βαρυτέρα δεν θα είνε οδυνηρωτέρα από τους διαρκείς εξευτελισμούς και τας ταπεινώσεις και το μαρτύριον, το οποίον υφίσταμαι επί 1μήνα όχι μόνον ως άτομον αλλά και ως αντιστράτηγος ιδίως...». Π. Πρωτοπαπαδάκης

    «...Αντί απολογίας κύριοι δικασταί, διά την κατηγορίαν της εσχάτης προδοσίας, η οποία μας απεδόθη, επιτρέψατέ μοι να εκφέρω μίαν ευχήν, η οποία και θ΄ αποτελέση τας τελευταίας λέξεις του πολιτικού μου σταδίου. Επιτρέψατέ μοι να ευχηθώ, όπως ο εξευτελισμός, τον οποίον υπέστησαν μέχρι σήμερον τ΄ ανώτατα αξιώματα του Κράτους εν τω προσώπω μου και εν τω προσώπω των συναδέλφων μου μη παρεμποδίση όσους ακόμη δύνανται να προσφέρωσιν υπηρεσίας εις την Πατρίδα, να τας προσφέρωσι». Ν. Στράτος

    Η έξωθεν ενισχυομένη οργή, η επιζητουμένη Νέμεσις, ουδεμίαν θέσιν έχει εν τω Δικαστηρίω τούτω του οποίου την ατμόσφαιραν προσπαθούσι να θολώσωσι. Το Δικαστήριον κρίνον περί υποδίκων, περί κατηγορουμένων τοιούτου είδους- δεν εννοώ την περιωπήν (sic) την πολιτική, αλλά με την σημασίαν, την οποίαν δύναται να έχη μία απόφασις ως προς τα πολιτικά πράγματα της Χώρας- οι κ. Δικασταί κρίνοντες κατηγορουμένους των οποίων τοιούτον είναι το παρελθόν και τοιαύτην επήρειαν θα έχη εις τα πολιτικά πράγματα της Χώρας διά το μέλλον, οι κ. Δικασταί, είμαι βέβαιος ότι θα έχωσιν εν εαυτοίς το θείον Πνεύμα, το οποίον επιβλέπει παν Δικαστήριον, του οποίου αντιπρόσωπος ο Ιησούς Χριστός κρέμαται άνωθεν του τοίχου παντός δικάζοντος δικαστηρίου. Διότι η ανθρώπινη Δικαιοσύνη είναι υπόλογος απέναντι της θείας Δικαιοσύνης. Αλλ΄ η Νέμεσις, η οποία έξωθι του Δικαστηρίου θέλει να εισέλθη υπό τους θόλους αυτού, η Νέμεσις αύτη εισάγει μόνον εις τον εφαρμόζοντα ταύτην τας Ερινύας εις το διηνεκές». 







    Κυριακή, 07 Μαρτίου 2010

    Η δικτατορία του Μεταξά








    Από την Καθημερινή της Κυριακής
    https://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_ell_1_07/03/2010_393338




     Το καθεστώς της 4ης Αυγούστου, 
    που επιβλήθηκε από τον Γεώργιο Β΄
     ήταν επιστέγασμα 
    σειράς πολιτικών «ανωμαλιών»







    *Ο Μεταξάς κυρίαρχος πλέον δικτάτωρ

    Επιμέλεια: Στέφανος Xελιδόνης

    Ως στρατιωτικός ο Ιωάννης Μεταξάς διακρίθηκε από τις σπουδές του κιόλας στην Πολεμική Ακαδημία του Βερολίνου. Συμμετείχε στον ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897 και στους Βαλκανικούς, ενώ από το 1903 είχε τοποθετηθεί στο τότε νεοσύστατο κατά τα ξένα πρότυπα Γενικό Επιτελείο Στρατού, συμβάλλοντας σημαντικά στην οργάνωση των ενόπλων δυνάμεων. Από νωρίς συνδέθηκε φιλικά με τη βασιλική οικογένεια και όταν το 1910 ο Γεώργιος Α΄ διόρισε πρωθυπουργό τον Ελευθέριο Βενιζέλο, ο Κρητικός τού προσέφερε τη θέση του πρώτου υπασπιστού του. Ετσι, ο Μεταξάς έγινε ο σύνδεσμος μεταξύ Βενιζέλου και ανακτόρων. Η ρήξη μεταξύ τους ήρθε το 1915, όταν ο Μεταξάς με την παραίτησή του μετέπεισε τον Κωνσταντίνο Α΄ ως προς την είσοδο της χώρας στον πόλεμο, στο πλευρό των συμμάχων. Ο Βενιζέλος δεν τον συγχώρεσε ποτέ και, το 1917, τον εξόρισε στην Κορσική από όπου γύρισε υστερα από την επιστροφή των βασιλικών στην εξουσία. Οταν στις 25 Μαρτίου 1921 οι Πρωτοπαπαδάκης, Θεοτόκης και Γούναρης του προσέφεραν τη θέση του αντιστρατήγου της Μικράς Ασίας, ο Μεταξάς αρνήθηκε. Από το 1914 είχε καταθέσει υπόμνημα στο ΓΕΣ, με το οποίο προεξοφλούσε την ήττα του ελληνικού στρατού σε περίπτωση επέμβασης στην Ιωνία. Στις 12 Οκτωβρίου 1922 ίδρυσε το κόμμα των Ελευθεροφρόνων. Μετά τη δικτατορία Πάγκαλου, κατά την οποία φυλακίστηκε και εκτοπίστηκε, συμμετείχε στις εκλογές της 11ης Νοεμβρίου 1926. Κατέλαβε 51 έδρες και διορίστηκε υπουργός Συγκοινωνίας στην κυβέρνηση Ζαΐμη. Αργότερα υπηρέτησε και ως υπουργός Εσωτερικών στην κυβέρνηση Τσαλδάρη. Ωστόσο, σε κάθε εκλογική αναμέτρηση, οι Ελευθερόφρονες σημείωναν όλο και χειρότερες επιδόσεις. Οταν το 1936 κατέλαβαν επτά έδρες, όλα έδειχναν ότι η πολιτική σταδιοδρομία του Μεταξά έφτανε στο τέλος της. Ο Γεώργιος Β΄ όμως είχε διαφορετική άποψη.

    *Ο Ιωάννης Μεταξάς και ο Βασιλεύς Γεώργιος Β΄ συνέπλευσαν





    Η υπονόμευση του κοινοβουλευτισμού

    Της Μαρίνας Πετράκη*

    Τα πολιτικά πάθη, αποτέλεσμα της μακροχρόνιας έχθρας βενιζελικών και αντιβενιζελικών, υπονόμευσαν και αποδυνάμωσαν τον κοινοβουλευτισμό και οδήγησαν σε πολιτικό αδιέξοδο. Τον Νοέμβριο του 1935, μετά τη διεξαγωγή «νόθου» δημοψηφίσματος, ο Γεώργιος Β΄ επανήλθε στον θρόνο της Ελλάδας.
    Η παλινόρθωση της βασιλείας, μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα του 1935, εγκαινίασε μια δραματική σειρά γεγονότων, που κατέληξαν στη δικτατορία της 4ης Αυγούστου. Μετά την επιστροφή του, ο Γεώργιος αποπέμπει τον Κονδύλη και αναθέτει τον σχηματισμό κυβέρνησης στον Κωνσταντίνο Δεμερτζή, ενώ την 26η Ιανουαρίου διεξάγονται άψογες εκλογές, που αναδεικνύουν ισοδύναμες τις δύο μεγάλες παρατάξεις, με ρυθμιστή το Παλλαϊκό Κόμμα (δεσπόζουσα δύναμη το ΚΚΕ). Οταν γίνεται γνωστή η μυστική συμφωνία (σύμφωνο Σοφούλη - Σκλάβαινα) μεταξύ των Φιλελευθέρων και του ΚΚΕ, προκαλούνται αναταράξεις στις ένοπλες δυνάμεις που δυσαρεστούν τον Γεώργιο, ο οποίος αποπέμπει τον Παπάγο από το Υπουργείο Στρατιωτικών και στη θέση του διορίζει τον Ιωάννη Μεταξά. Μετά τον θάνατο του Δεμερτζή, στις 13 Απριλίου, ο Μεταξάς αναλαμβάνει και τα καθήκοντα του πρωθυπουργού, ενώ στις 27 Απριλίου λαμβάνει ψήφο εμπιστοσύνης από τη Βουλή. Στις 8 Μαΐου, κατά τη διάρκεια καπνεργατικών διαδηλώσεων, ξέσπασαν τα γεγονότα της Θεσσαλονίκης που κατέληξαν στις πλέον βίαιες συγκρούσεις ανάμεσα στους απεργούς και τη χωροφυλακή, στη διάρκεια των οποίων σκοτώθηκαν δώδεκα διαδηλωτές.
    Η ανακοίνωση για γενική απεργία στις 5 Αυγούστου 1936 προσέφερε στον Μεταξά, «ελέω του Γεωργίου Β΄», την απαιτούμενη δικαιολογία για την εγκαθίδρυση της δικτατορίας της 4ης Αυγούστου, που ήταν το επιστέγασμα μιας σειράς εσωτερικών πολιτικών «ανωμαλιών» και αποτελούσε, σύμφωνα με τον Γεώργιο, μια «δυσάρεστη αναγκαιότητα». Τα παραδοσιακά κόμματα, αποδυναμωμένα από τις έριδες και στερημένα από τους ηγέτες τους (οι Κονδύλης, Τσαλδάρης, Δεμερτζής και Βενιζέλος όλοι πέθαναν μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα) ήταν ανίκανα να κινητοποιήσουν τον λαό, που, κουρασμένος και απογοητευμένος από τους πολιτικούς, παρέμεινε απαθής. Εξάλλου, οι ιθύνουσες τάξεις είδαν στο πρόσωπο του Μεταξά τον εκφραστή των συμφερόντων τους και τον εγγυητή ασφάλειάς τους έναντι του «επερχόμενου» κομμουνισμού.
    Παράλληλα, η θέση του Μεταξά διευκολύνθηκε την εποχή αυτή από τη διεθνή συγκυρία. Η κομμουνιστική απειλή φάνταζε, το 1936, πολύ μεγαλύτερη από την κρίση του κοινοβουλευτισμού στην Ευρώπη και την επικράτηση του φασισμού και του ναζισμού. Τα καθεστώτα αυτά και οι εκφραστές τους ασκούσαν μια περίεργη γοητεία στους πληθυσμούς των ευρωπαϊκών κρατών, που παρακολουθούσαν με θαυμασμό τη νέα πειθαρχημένη δύναμη του ναζισμού και την προβολή του «χαρισματικού» αδιαφιλονίκητου ηγέτη του, Αδόλφου Χίτλερ, να προβάλλονται μέσα από τα βραβευμένα προπαγανδιστικά φιλμ της Ρίφενσταλ, στα πολυπληθή ακροατήρια των μεγάλων ευρωπαϊκών πόλεων. Ο κομμουνιστικός κίνδυνος, υπό το φάσμα του ισπανικού εμφυλίου που μόλις είχε ξεσπάσει, ανησυχούσε πολύ περισσότερο τους Ευρωπαίους, απ’ ό,τι η κατάληψη της αποστρατιωτικοποιημένης Ρηνανίας από τον Χίτλερ το 1936, και η αυξανομένη επιθετικότητα του Μουσολίνι, μετά την εισβολή στην Αιθιοπία.
    Ετσι λοιπόν το διεθνές κλίμα και η έκρυθμη εσωτερική πολιτική κατάσταση, που διευκολύνονταν από την έλλειψη εμπιστοσύνης του Γεωργίου προς τα αστικά πολιτικά κόμματα, «ευνοούσαν» την εγκαθίδρυση της Δικτατορίας. Γεγονός που επιβεβαιώνεται και από τις «χλιαρές» αντιδράσεις –με εξαίρεση το κίνημα των Χανίων– που εκδηλώθηκαν εναντίον της 4ης Αυγούστου.




    *Ο Ιωάννης Μεταξάς, επέβαλε απολυταρχικό καθεστώς

    Απολυταρχικό καθεστώς με λαϊκίστικες τάσεις και πρακτικές

    Οι πρώτες ενέργειες του καθεστώτος, μετά την άρση των θεμελιωδών άρθρων του Συντάγματος και την κατάργηση της ελευθερίας του Τύπου, ο οποίος κατέστη προπαγανδιστικό εργαλείο του καθεστώτος, με αντάλλαγμα πολλά προνόμια, ήταν η καταστολή του κομμουνιστικού κινδύνου, αλλά και του κομματικού κοινοβουλευτισμού, που αποτελούσαν τη «διπλή τυραννία» του τόπου. Οι αθρόες συλλήψεις και οι εκτοπίσεις των αντιφρονούντων, αλλά και οι αποτελεσματικοί μηχανισμοί που αφορούσαν την καθιέρωση του Πιστοποιητικού Κοινωνικών Φρονημάτων και των Δηλώσεων Μετανοίας (που ανήλθαν σε 47.000, όταν η δύναμη του ΚΚΕ ήταν περίπου 15.000) εξουδετέρωσαν κάθε εσωτερική απειλή και έδωσαν τη δυνατότητα στον Μεταξά να υλοποιήσει τα σχέδιά του. Πρωταρχικός σκοπός του καθεστώτος ήταν η ίδρυση ενός «Νέου Κράτους» που θα βασιζόταν στις υπέρτατες αξίες και στα ιδεώδη που είχαν πλέον χαθεί και θα οδηγούσε στην «Αναγέννηση της Ελλάδος» και στη δημιουργία του «Τρίτου Ελληνικού Πολιτισμού» που ήταν συνέχεια του Αρχαίου και του Βυζαντινού. Η έλλειψη λαϊκής βάσης οδήγησε τον Μεταξά, μιμούμενο ξένα φασιστικά και ναζιστικά πρότυπα, στην ίδρυση και οργάνωση ενός πανίσχυρου οργανισμού νεολαίας, της ΕΟΝ, που συμπεριέλαβε το σύνολο σχεδόν του νεανικού πληθυσμού της χώρας και αποτέλεσε το αποτελεσματικότερο μέσον, αλλά και αποδέκτη της μεταξικής ιδεολογίας και προπαγάνδας, βασικότερο στοιχείο της οποίας αποτελούσε η λατρεία προς τον Ηγέτη, Ιωάννη Μεταξά.

    *Το προωπικό ημερολόγια του Μεταξά, πολύτιμη πηγή ιστορικών πληροφοριών




    Κοινωνική πολιτική

    Ωστόσο, παρά τις πρακτικές και τα χαρακτηριστικά των φασιστικών καθεστώτων που υιοθέτησε, η 4η Αυγούστου δεν ταυτίστηκε ποτέ με τη φασιστική ιδεολογία αλλά παρέμεινε ένα απολυταρχικό καθεστώς με φιλολαϊκές τάσεις που συχνά οδηγούσαν σε λαϊκίστικες πρακτικές. Ο Μεταξάς, όπως συχνά προκύπτει μέσα από το ημερολόγιό του και τις ομιλίες του, ήθελε να είναι ο ηγέτης του λαού και προστάτης των οικονομικά ασθενέστερων. Στο πλαίσιο αυτής της πατερναλιστικής στάσης που χαρακτήρισε ολόκληρη τη διακυβέρνηση του «χαρά μου οι φτωχοί και τα παιδιά», εφάρμοσε ένα εκτεταμένο πρόγραμμα κοινωνικής πολιτικής για την ανακούφιση των ασθενέστερων τάξεων, όπως οι αγρότες και οι εργάτες.
    Τα πιο σημαντικά μέτρα στον τομέα της αγροτικής πολιτικής ήταν η ρύθμιση των αγροτικών χρεών, η μεταβίβαση των τίτλων ιδιοκτησίας της γης και η κατάργηση της φορολογίας στο ελαιόλαδο.
    Τα μέτρα για τους εργάτες περιελάμβαναν την καθιέρωση των συλλογικών συμβάσεων εργασίας και την αναγκαστική διαιτησία μεταξύ εργατών και εργοδοτών, ενώ εφαρμόζεται ο νόμος για την κοινωνική ασφάλιση με την ίδρυση του ΙΚΑ. Παράλληλα, καθιερώνεται το οκτάωρο, καθορίζεται κατώτερο ημερομίσθιο και λαμβάνονται μέτρα για βελτίωση των συνθηκών υγιεινής και τον έλεγχο των ενδημικών νόσων με σημαντική αύξηση στις δαπάνες υγείας.

    *Μεταξάς και Γεώργιος Β΄ έδωσαν βάρος στη στρατιωτική θωράκιση της χώρας




    Στρατιωτική θωράκιση για τον επερχόμενο πόλεμο

    Η σημαντικότερη ωστόσο προσπάθεια του καθεστώτος επικεντρώθηκε από την αρχή στην αμυντική θωράκιση της χώρας. Δεμένος στο «παραδοσιακό άρμα» της φιλοβρετανικής εξωτερικής πολιτικής, παρά τη γερμανική του παιδεία και την οικονομική εξάρτηση της χώρας από τη Γερμανία, ο Μεταξάς αναζήτησε, μέσα στo πλαίσιo της πολιτικής ουδετερότητας που του επέβαλαν η γεωπολιτική και η στρατιωτική του θεώρηση, στη Βρετανία, τη μεγαλύτερη ναυτική Δύναμη, τον σύμμαχο απέναντι στην αυξανόμενη ιταλική επιθετικότητα, όπως αυτή διαμορφώθηκε μετά την Αιθιοπική Κρίση και τη συμμετοχή της Ελλάδας στις οικονομικές κυρώσεις κατά της Ιταλίας. Παράλληλα άρχισε η μεγάλη στρατιωτική και ψυχολογική προετοιμασία της χώρας για την αντιμετώπιση πιθανής εισβολής από την Ιταλία, αλλά και τη Βουλγαρία, με την κατασκευή εντυπωσιακών οχυρωματικών έργων, όπως η Γραμμή Μεταξά και η ανασυγκρότηση του ελληνικού στρατού, ενώ είχε αρχίσει και ένα εκτεταμένο πρόγραμμα αυτάρκειας και εξοικονόμησης αγαθών.
    Ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος βρήκε την «ουδέτερη» Ελλάδα αμυντικά προετοιμασμένη και αποφασισμένη να αντισταθεί, ενώ είχε κηρυχθεί από τον Απρίλη του 1939 μερική επιστράτευση. Οι ιταλικές προκλήσεις εναντίον της Ελλάδας το καλοκαίρι του 1940 είχαν ως αποκορύφωμα τον τορπιλισμό του ευδρόμου «Ελλη» στην Τήνο στις 15 Αυγούστου. Η εμπλοκή της Ελλάδος στον πόλεμο ήταν πια βεβαία.

    *Ο Μεταξάς με ’λκιμους, μέλη της οργάνωσης της δικτατορικής νεολαίας




    Πλήρης σύμπνοια

    Το πρωινό της 28ης Οκτωβρίου 1940, στην οικία του Ιωάννου Μεταξά στην Κηφισιά άρχισε να γράφεται μία από τις πλέον ένδοξες σελίδες της νεώτερης ελληνικής ιστορίας. Η άρνηση του Μεταξά, «Alors c’est la guerre», να υποκύψει στις ιταλικές διεκδικήσεις απορρίπτοντας το ιταλικό τελεσίγραφο που του επέδωσε ο Γκράτσι δεν ήταν προϊόν στιγμιαίας εθνικής έξαρσης, αλλά, όπως προκύπτει από τις προσωπικές του και κρατικές μαρτυρίες, μια ώριμη, μελετημένη, ιστορική απόφαση η οποία οδήγησε την Ελλάδα σε στιγμές μεγαλείου και δόξας. Ο ελληνικός λαός, ενωμένος, βρισκόταν για πρώτη ίσως φορά σε πλήρη σύμπνοια με τον αρχηγό του καθώς ξεχυνόταν στους δρόμους πανηγυρίζοντας με αληθινό ενθουσιασμό και εθνική υπερηφάνεια. Ο Ιωάννης Μεταξάς πέθανε στις 29 Ιανουαρίου 1941, «εν πλήρει δόξη», και η απώλειά του την κρίσιμη αυτή στιγμή απεδείχθη τραγική, δημιουργώντας μεγάλο στρατιωτικό και πολιτικό κενό. Η έλλειψη ικανού διαδόχου σε συνδυασμό με την ήττα και τη γερμανική κατοχή αναζωπύρωσαν τα πολιτικά πάθη του παρελθόντος οδηγώντας τη χώρα στον καταστροφικό εμφύλιο.

    * Η κ. Μαρίνα Πετράκη είναι ιστορικός/ερευνήτρια.

    Παρασκευή, 05 Μαρτίου 2010

    ΒΟΥΛΗ: ΔΥΟ ΠΑΡΑΘΥΡΑ ΜΕ ΣΗΜΑΣΙΑ



    *Το Μέγαρο της Βουλής. Αριστερά το τρίτο παράθυρο μονίμως κλειστό. Δεξιά, το τέταρτο παράθυρο,
    από όπου έγινε ο διάλογος Όθωνα- Καλλέργη


    Πενήντα δύο παράθυρα έχει η πρόσοψη του κτιρίου της Βουλής, που βλέπει προς την πλατεία Συντάγματος. Δύο από τα παράθυρα αυτά, έχουν ιδιαίτερη σημασία.
    Εάν σταθεί κανείς στη κέντρο της πλατείας Συντάγματος και ατενίσει προς το Μέγαρο του Κοινοβουλίου, μπορεί στην πρόσοψή του να μετρήσει συνολικά 52 παράθυρα. Στο δεύτερο όροφο υπάρχουν συνολικά 16 ισομεγέθη παράθυρα και στο κέντρο τρία μεγαλύτερα. Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει και στον πρώτο όροφο του κτιρίου. Στο ισόγειο εκατέρωθεν της εισόδου, υπάρχουν άλλα 14 παράθυρα.
    Ιστορικό όμως παραμένει το τέταρτο παράθυρο του ισογείου της δεξιάς πλευράς της δυτικής όψης του Μεγάρου, που βλέπει προς την πλατεία Συντάγματος. Εκεί μπροστά, έφιππος ο συνταγματάρχης Δημήτριος Καλλέργης διατύπωσε το αίτημα της Επανάστασης, που είχε οργανώσει με τον Ιωάννη Μακρυγιάννη στις 3 Σεπτεμβρίου 1843, για παροχή Συντάγματος.
    Στη μία μετά τα μεσάνυχτα, η Φρουρά των Αθηνών με δύο συνθηματικούς πυροβολισμούς στον αέρα, ξεκίνησε από τους στρατώνες στο Μοναστηράκι για τα Ανάκτορα, για να απαιτήσει Σύνταγμα. Μπροστά πήγαιναν… οι σαλπιγκτές, ακολουθούσε μια στρατιωτική μπάντα και τέλος η στρατιωτική δύναμη με τις σημαίες της να ανεμίζουν μέσα στη νύχτα. Ο κόσμος, αραιός στην αρχή, όταν πύκνωσε στην οδό Ερμού, άρχισε να φωνάζει «Ζή-τω το Σύν-ταγ-μα», «Ζή-τω το Σύν-ταγ-μα»!!!
    Ο βασιλιάς Όθων, μελετούσε ακόμα στο γραφείο του όταν ένας υπασπιστής του, ανήγγειλε, πως ο Στρατός στασίασε. Ταυτόχρονα ξύπνησε και η βασίλισσα Αμαλία. Ο βασιλιάς τελικά, διέταξε τον υπασπιστή του Γρίβα Γαρδικιώτη να συναντήσει τον επικεφαλής της στρατιωτικής δύναμης και να τον ρωτήσει τι θέλει. Ο Καλλέργης διατάσσει τη σύλληψή του και τελικά ο Όθων αποφασίζει να βγει στο παράθυρο για να μιλήσει ο ίδιος με τους επαναστατημένους. Στο γραφείο του τετάρτου παραθύρου, στεγάζονταν η γραμματεία του βασιλιά Όθωνα. Από εκεί πρόβαλε ο βασιλιάς με τη βασίλισσα πίσω του και ρώτησε τον Καλλέργη, τι θέλει.


    *Ο διάλογος του Καλλέργη με τον Όθωνα, ο οποίος πρόβαλε από το τέταρτο παράθυρο, σε  λιθογραφία εποχής


    Ο Καλλέργης απαντά: «Μεγαλειότατε, ευδοκήσατε να ικανοποιήσετε την αίτησιν του στρατού και του λαού, ομογνωμόνως ζητούντων Σύνταγμα».
    Ο Όθων προσπαθεί να κερδίσει χρόνο και ειδοποιεί το Πυροβολικό να τον προστατεύσει, αλλά ο διοικητής του Σχινάς έρχεται και τοποθετεί τα κανόνια του με τις κάνες στραμμένες προς τα Ανάκτορα.
    Τα υπόλοιπα είναι γνωστά. Η χώρα, από ελέω Θεού Μοναρχία μεταβλήθηκε σε συνταγματική μοναρχία, ψήφισε νέο Σύνταγμα και έθεσε τις βάσεις για ένα γνήσιο κοινοβουλευτικό βίο. Το παράθυρο του ισογείου, έμεινε στην Ιστορία.

    *Φωτογραφία του Πέτρου Πουλίδη, την επαύριο της Μικρασιατικής Καταστροφής, όταν στο μέγαρο
    είχαν εγκατασταθεί υπηρεσίες περίθλαψης προσφύγων. Διακρίνεται το περίφημο
    τρίτο παράθυρο με ανασηκωμένες τις γρίλιες.
    Μέσα, φαίνεται πώς είναι χτισμένο (Οπτικοακουστικό αρχείο ΕΡΤ).

    Εδώ θα πρέπει να αναφερθούμε και στο άλλο παράθυρο με κάποια σημασία. Είναι το «τυφλό» παράθυρο του ισογείου από την πλευρά του Μεγάρου που βλέπει προς το Μνημείο του ’γνωστου Στρατιώτη, δηλαδή τη δυτική πλευρά. Πρόκειται για το τρίτο παράθυρο από την αριστερή πλευρά, όπως βλέπει κανείς το κτίριο απέξω. Έχει κατασκευαστεί μόνο για λόγους οπτικής συμμετρίας. Στην πραγματικότητα δεν ανοίγει ποτέ γιατί ακριβώς πίσω, βρίσκεται η εσωτερική σκάλα του Μεγάρου.

    Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

    *Η Επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου 1843, σε λαϊκή λιθογραφία

    *Μια άλλη άποψη του Μεγάρου σε παλιά καρτ ποστάλ







    Δευτέρα, 01 Μαρτίου 2010

    Οι αργυρώνητοι του Τύπου, έχουν βαρύτατο παρελθόν




    Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

    Η σχέση Τύπου και Πολιτικής, είναι σχέση βαθιά ερωτική... Με τις μεγάλες αγάπες και τους όρκους αιώνιας πίστης χάριν της Δημοκρατίας... Με τα αβυσσαλέα μίση και τις φοβερές συγκρούσεις χάριν της ελευθεροτυπίας... Με τις ζηλοτυπίες και τις αμφιβολίες... Με απέραντο πάθος και απεριόριστο μίσος...
    Σφιχτοί εναγκαλισμοί και σκληρές απωθήσεις... Εναγκαλισμοί, που ίσως στις μέρες μας αποδίδονται μερικές φορές καλύτερα με τον όρο «διαπλοκή», με ό,τι συνεπάγεται ο νεολογισμός αυτός, που εισήχθη στο πολιτικό μας λεξιλόγιο το 1993 από τον Κ. Μητσοτάκη και έκτοτε εγκαταστάθηκε στα πολιτικά μας πράγματα, γιγαντώθηκε ασύμμετρα και υπέρμετρα και αποτελεί πλέον ορατή απειλή, για την ουσία της Δημοκρατίας.
    Η διαπλοκή του Τύπου με την κάθε μορφής εξουσία, ιστορικά πήρε διάφορες μορφές, ανάλογα με τις εξελίξεις κάθε εποχής. Πήρε την μορφή της αμειβόμενης προπαγάνδας, τη μορφή του εκβιασμού της πολιτικής εξουσίας από το μεγάλο κεφάλαιο που διαχειρίζεται και χειραγωγεί τον Τύπο και τα ΜΜΕ, πήρε τη μορφή των «μυστικών κονδυλίων», πήρε... και τι δεν πήρε.
    Γι’ αυτό η σχέση Τύπου και πολιτικής έχει τα χαρακτηριστικά ερωτικής σχέσης με τα συνεπακόλουθα μίση και πάθη. Αυτός ο ιδιότυπος έρωτας, που πότε κρατούσε λουλούδια και πότε κράδαινε στιλέτα, πολλές φορές και σε διαφορετικές εποχές απασχόλησε τη Βουλή, τόπο πολιτικής ζύμωσης, αξιολογικής κριτικής και αποτίμησης των εξελίξεων.
    Τι να πρωτοθυμηθεί κανείς;..
    Έτσι ένα πρόχειρο απάνθισμα από τις…αποθήκες της μνήμης (μνήμης μάλλον τλήμονος…) δίνει μερικές πτυχές αυτού του περίεργου έρωτα.
    Την εποχή που άρχισε να φουντώνει στην πατρίδα μας ο εθνικός διχασμός με τις συγκρούσεις Κωνσταντίνου – Βενιζέλου, είχε καταγγελθεί μια ύπουλη προσπάθεια της γερμανικής πρεσβείας, να εξαγοράσει εφημερίδες στην Ελλάδα, για να ασκηθεί φιλογερμανική προπαγάνδα.
    Ο Ελευθέριος Βενιζέλος, θύμα αυτής της προπαγάνδας, ξιφούλκησε μέσα στη Βουλή το Σεπτέμβριο του 1915 και μίλησε απευθυνόμενος προς τον Τύπο για «αργυρώνητους» προσθέτοντας με υψωμένο τον οξύ τόνο της φωνής του:






    *Ο Ελευθέριος Βενιζέλος

    «Ο χαρακτηρισμός τούτος αφορά όχι πάντα, αλλά μόνον ορισμένα όργανα της δημοσίας γνώμης, τα οποία κατόρθωσαν εις διάστημα βραχύτερον των 24 ωρών, να μεταβάλλωσιν εντελώς πολιτικήν διότι εν τω μεταξύ υπήρξεν εξώθησις ασυνείδητος εκ μέρους ξένης προπαγάνδας».
    Ήταν ιδιοτελής εναγκαλισμός και διαπλοκή Τύπου και ξένης προπαγάνδας, εις βάρος της χώρας. «Αργυρώνητοι» είπε ο Ελευθέριος Βενιζέλος...
    Σήμερα, πολλές φορές μιλάμε για την αδικαιολόγητη διεθνώς, αλλά και στην Ελλάδα, υπερσυγκέντρωση ΜΜΕ στα χέρια ολίγων επιχειρηματιών, οι οποίοι επιβάλλουν τις απόψεις τους στην πολιτική εξουσία. Πρόκειται για το διεθνώς γνωστό φαινόμενο της υπερσυγκέντρωσης μεγάλων δικτύων επιχειρήσεων ΜΜΕ (εφημερίδες, τηλεοράσεις, ραδιόφωνα, περιοδικά κλπ) από μεγάλα επενδυτικά συγκροτήματα, που υποβάλουν αυτά τη «γραμμή» και διαμορφώνουν μέσα από αδιαφανείς διαδικασίες τις πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές εξελίξεις.






    *Ο Αλέξανδρος Παπαναστασίου

    Τον κίνδυνο αυτό είχε διαβλέψει από τον Μάϊο του 1929, ο Αλέξ. Παπαναστασίου ο οποίος σε μια αγόρευσή του στη Βουλή, είχε πει: «Αι δημοσιογραφικαί επιχειρήσεις υπόκεινται πολλάκις εις ένα νόμο γενικώτερον, ισχύοντα εις την βιομηχανικήν οικονομίαν, της συγκεντρώσεως. Και δύνανται ευκόλως να κατακτηθούν από τους εκπροσωπούντας κεφαλαιοκρατικά συμφέροντα. Αποτέλεσμα αυτών των συνθηκών είναι ότι η δημοσία συζήτησις, ο δημόσιος έλεγχος, περιέρχεται εις τας χείρας ολίγων ανθρώπων, μονοπωλείται μπορεί να είπη κανείς από ολίγας επιχειρήσεις».
    Μερικά χρόνια νωρίτερα, τον Ιανουάριο του 1925 ο Ιωσήφ Κούνδουρος, είχε μιλήσει σκληρότερα, τονίζοντας:
    «Η τυραννία ήτις ασκείται υπό μερίδος τινός του Τύπου επί των πολιτικών ανδρών της χώρας, είναι καταφανής…». 
    Αλλά και αργότερα πολλά χρόνια, το Φεβρουάριο του 1959 ο Κ. Μητσοτάκης, έλεγε στη Βουλή περιγράφοντας μια άλλη μορφή διαπλοκλής πολιτικής– Τύπου: «Δεν είναι νοητόν εθνικά μυστικά κονδύλια, να διοχετεύονται προς ελληνικά εφημερίδας ή προς Έλληνας δημοσιογράφους». Επί κυβερνήσεώς του όμως το 1990-1993 είχε καταγγελθεί ότι το υπουργείιο Εξωτερικών (υπουργός Εξωτερικών ο Αντώνης Σαμαράς) είχε δώσει μυστικά κονδύλια σε δημοσιογράφους, όπως ο ίδιος ο κ. Μητσοτάκης είχε καταγγείλει εκ των υστέρων, όταν έχασε την κυβέρνηση.
    Δεν είναι τυχαίο, ότι ο υπουργός Εξωτερικών της γιουγκοσλαβικής κυβέρνησης Γιοβάνοβιτς, όταν μαίνονταν ο πόλεμος εναντίον της γειτονικής χώρας, είχε καταγγείλει, ότι άνθρωπος του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών εξαγόραζε εφημερίδες και δημοσιογράφους στη χώρα του, για να στραφούν εναντίον του Μιλόσεβιτς.






    *Ο Κώστας Καραμανλής

    Είναι επίσης γνωστό ότι ο πρώην πρωθυπουργός Κώστας Καραμανλής μίλησε για «πέντε» νταβατζήδες» που κάνουν κουμάντο στη χώρα και όταν την επομένη ο υπουργός Εμπορικής Ναυτιλίας Μαν. Κεφαλογιάννης προκλήθηκε, κατονόμασε ως νταβατζήδες τρείς μεγάλους επιχειρηματίες, που έχουν ή είχαν άμεση και έμμεση σχέση με επιχειρηματίες Τύπου.






    *Ο Δημήτριος Χριστόφιας

    Επίσης με αφορμή το δημοψήφισμα επί του σχεδίου Ανάν, για λύση του Κυπριακού, στη Λευκωσία έγιναν καταγγελίες για χρήματα προερχόμενα πέραν του Ατλαντικού, που μοιράσθηκαν στο χώρο του Τύπου με αδιαφανείς διαδικασίες για να «διαφημιστεί» το «ναι». Επιπλέον, όταν από την Ουάσιγκτον ο εκπρόσωπος του Στέϊτ Ντιπάρτμεντ Ρ. Μπάουτσερ έκανε κάποιες διευκρινιστικές δηλώσεις, η εντύπωση που σχηματίσθηκε, από τις περιφράσεις του, ήταν πως από τα χρήματα αυτά, ορισμένα δόθηκαν και στην Ελλάδα για τον ίδιο σκοπό.
    Λίγο αργότερα, όταν πραγματοποιούσε επίσημη επίσκεψη στην Αθήνα ο τότε πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων της Κύπρου, Δημ. Χριστόφιας- σήμερα Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας-ρωτήθηκε από τους δημοσιογράφους για την υπόθεση αυτή. Και διευκρίνισε, ότι μέσω μιας οργάνωσης του ΟΗΕ, δίδονταν ανέκαθεν κονδύλια στην Κύπρο για αναπτυξιακούς λόγους. Δηλαδή για έργα προστασίας του περιβάλλοντος κλπ, δικοινοτικής όμως χρησιμότητας και πέραν της γραμμής αντιπαράθεσης. Από ένα σημείο και μετά όμως– κατά τον κ. Χριστόφια– εμφανίσθηκε χρηματοδότηση, που θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί παρέμβαση στα εσωτερικά της Κύπρου για να διαφημιστεί το δημοψήφισμα. Φυσικά διευκρίνισε, ότι δεν έχει ονόματα, ούτε άλλες πληροφορίες.
    Όταν αμέσως μετά ρωτήθηκε αν γνωρίζει όπως προέκυπτε έμμεσα από τις δηλώσεις Μπάουτσερ ότι τέτοια λεφτά διοχετεύτηκαν και στην Ελλάδα, απάντησε ότι δεν έχει γνώση και πληροφόρηση αν ήρθαν τέτοια χρήματα στην Ελλάδα και πώς ήρθαν. Οι δημοσιογράφοι όμως πρόσεξαν, ότι έκλεισε τη φράση του με ένα υπαινικτικό χαμόγελο, που μόνο …ονόματα δεν… κραύγαζε! Αργότερα, όταν εκτός συνεντεύξεως του επισημάνθηκε ότι το χαμόγελό του τα έλεγε όλα, αρκέσθηκε να απαντήσει με ένα επιπλέον πιο «κραυγαλέο» και υπαινικτικό χαμόγελο… Και ο εωρακώς μεμαρτύρηκεν!
    Από τότε που γίναμε ελεύθερο κράτος και αποκτήσαμε ελεύθερο Τύπο, η έννοια της διαπλοκής με διάφορες μορφές, απασχόλησε τη Βουλή κατ’ επανάληψη… Από το αστειάκι και το παμπάλαιο επιθεωρησιακό νούμερο «ή υπούργημα μου δίνεις η εφημερίδα βγάζω» φθάσαμε στα σημερινά, που όλοι τα γνωρίζουμε και όλους μας απασχολούν.
    Το δίλημμα που τίθεται ενώπιον της πολιτικής εξουσίας, αλλά και των δημοσιογράφων, είναι αμείλικτο. Πώς θα επέλθει κάθαρση;
    Οι δημοσιογραφικές ενώσεις, κατ’ επανάληψη έχουν καταδικάσει τέτοια φαινόμενα, αλλά είναι γεγονός, ότι οι ίδιες, ποτέ δεν πήραν άμεσα και αποφασιστικά μέτρα ή δεν φάνηκαν να ερευνούν μόνες τους (αφού οι εξουσίες είναι απρόθυμες) για να αποκαλύψουν φαινόμενα τέτοια.
    Η κυβέρνηση θα πρέπει να κάνει τις έσχατες κινήσεις με τη θέσπιση νέου θεσμικού πλαισίου,  ώστε να σπάσει ο δεσμός, των μεγάλων επιχειρήσεων που δουλεύουν με κρατικές προμήθειες ή δημόσια έργα, ασκώντας αποτελεσματική πίεση στην εξουσία, μέσω των επιχειρήσεων Τύπου που διαθέτουν. Το νέο νομοθετικό πλαίσιο, παραμένει το μεγάλο ερωτηματικό. Θα πετύχει η κυβέρνηση να εξαλείψει το καρκίνωμα αυτό ή έστω κάποια κομμάτια του;
    Η σχέση Τύπου – ΜΜΕ και πολιτικής είναι βαθύτατα ερωτική. Το πάθος και την αγάπη, διαδέχεται το μίσος...
    Τι είχες Γιάννη, τι είχα πάντα;





    Π.Σ. ΑΘΑΝΑΣΙΑΔΗΣ







    Κυριακή, 28 Φεβρουαρίου 2010

    Οι Έξι στου Γουδή και στο βάθος Μακεδονικό!


    Από το ΒΗΜΑ της ΚΥΡΙΑΚΗΣ

    http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&ct=32&artid=316313&dt=21/02/2010


    *Από τη Δίκη των Έξ. Η απολογία του στρατηγού Χατζανέστη

    Από την εποχή της Μικρασιατικής καταστροφής

     η Ιταλία απεργαζόταν την «αυτονόμηση» 

    ελληνικών εδαφών

    Ο χορός των κατασκόπων, 

    το όργιο της προπαγάνδας 

    και τα εγκληματικά σχέδια

    Της κ. ΦΩΤΕΙΝΗΣ ΤΟΜΑΗΗ ΠΡΟΣΦΑΤΗ απόφαση του Αρείου Πάγου για επανάληψη της δίκης των Εξι προκάλεσε το ενδιαφέρον για ανάσυρση των οικείων φακέλων βάσει του συστήματος ηλεκτρονικής διαχείρισης του Διπλωματικού και Ιστορικού Αρχείου ΥΠΕΞ. Δεν μπορούμε να γνωρίζουμε ποια είναι τα νέα στοιχεία που οδήγησαν απογόνους των θυμάτων ναπροσφύγουν στο ανώτατο δικαστήριο της χώρας προκειμένου να κρίνει την αθωότητα των κατηγορουμένων, γιατί αγνοούμε το περιεχόμενο των δικαστικών φακέλων της πολύκροτης εκείνης δίκης. Εκείνο που εντοπίσαμε, πάντως, και έρχεται για πρώτη φορά στο φως είναι ότι σε εκείνη την ιδιαίτερα κρίσιμη από κάθε άποψη περίοδο για τη χώρα μας οικονομικά και γεωστρατηγικά συμφέροντα επεξεργάζονταν από τότε αυτονόμηση της Μακεδονίας. Η δεύτερη έκπληξη οφείλεται στο γεγονός ότι τα σχέδια αυτά προέρχονταν από την εταίρο μας σήμερα στην Ευρωπαϊκή Ενωση Ιταλία... Τα πυκνογραμμένα Δελτία Πληροφοριών του 2ου Γραφείου της Επαναστατικής Επιτροπής (η Κεντρική Υπηρεσία Πληροφοριών ιδρύθηκε 30 χρόνια αργότερα, το 1953) κατά το δίμηνο Σεπτεμβρίου- Οκτωβρίου 1922 που προηγήθηκε της δίκης είναι αποκαλυπτικά του απροκάλυπτου τρόπου με τον οποίο δρούσαν μυστικοί πράκτορες κάθε προέλευσης που είχαν διεισδύσει στη χώρα στοχεύοντας στο φρόνημα λαού και στρατού. Από όλους ιδιαίτερη εντύπωση προκαλούσαν οι Ιταλοί που διέθεταν τεράστια ποσά προσηλυτίζοντας ακόμη και Έλληνες στο δίκτυο πρακτόρων που έστηναν με τόση σπουδή, αδιαφορώντας σε πολλές περιπτώσεις να κρατήσουν κάποια έστω προσχήματα, όπως για παράδειγμα σε επενδύσεις στις οποίες προέβαιναν. «Πληροφορούμαι» έγραφε στις 22 Οκτωβρίου 1922 ο διευθυντής του 2ου Γραφείου, λοχαγός Ματθιός, «ότι η ενταύθα ιταλική προπαγάνδα λόγω των μεγάλων προσπαθειών άς καταβάλλει πρόκειται να εισδύση εις το Σώμα των αγροτών. Προς τούτοις ηγοράσθησαν τα πιεστήρια της “Εσπερινής” αντί 450 χιλιάδων δραχμών και ενοικιάσθη οικία αντί πέντε χιλιάδων δραχμών μηνιαίως. Εις την ως άνω προπαγάνδαν έχουσι ήδη διατεθή 2 εκατομμύριαλιρέττες».
    *Η καταστροφή της Σμύρνης
    «Πράκτωρ ημών μεταδίδει...»

    Από την ελληνική αντικατασκοπία, η οποία, όπως φαίνεται, ενεργούσε με υποδειγματικό ζήλο και υπευθυνότητα, δεν εξαιρούνταν ούτε τα μέλη της κυβέρνησης, ακόμη και η ίδια η βασιλική οικογένεια, κυρίως όμως οι αξιωματικοί του Στρατού, ιδιαίτερα εκείνοι που προσκαλούνταν σε κατ΄ ιδίαν συνομιλίες από τις ξένες πρεσβείες. Σε ένα πολυσέλιδο τέτοιο δελτίο, που άρχιζε όπως όλα ανωνύμως, 
    «Πράκτωρ ημών μεταδίδει...» διαβάζουμε, μεταξύ άλλων, για το περιεχόμενο τηλεφωνικής συνομιλίας Κοτζιά- Μεταξά περί εκλογών, την προσπάθεια τούρκων αιχμαλώτων στον Πειραιά και κεμαλικών πρακτόρων να διεισδύσουν στους εξουθενωμένους πρόσφυγες που έφταναν με τα καράβια για να αντλήσουν χρήσιμες πληροφορίες, το στέκι όπου σύχναζαν γάλλοι και ιταλοί κατάσκοποι και δεν ήταν άλλο από το ζαχαροπλαστείο «Ηνωμένα Βουστάσια» κτλ. Για τους τελευταίους έγραφε χαρακτηριστικά η έκθεση: «Σχεδόν άπαντες οι πράκτορες του Γραφείου παρατηρούσιν εις Πειραιά από τριών ημερών εξαιρετικήν κίνησιν πλήθους πρακτόρων Ιταλών αφικνουμένων εκ Σμύρνης και αναχωρούντων μετά τρεις έως τέσσαρας ημέρας. Μεταφέρουσι χρηματικά ποσά. Υποδεικνύεται ανάγκη παρακολουθήσεως τούτων».Μεγαλύτερη ανησυχία ωστόσο προέδιδε η «Εκθεσις Πληροφοριών της 30ής Σεπτεμβρίου 1922». Αναφέρονται αποσπασματικά: «Μεγίστη κίνησις παρετηρήθη χθες και σήμερον εν τη ενταύθα Ιταλική Πρεσβεία. Διάφοροι πράκτορες έλαβον εντολήν να παρακολουθούν αγρύπνως τας κινήσεις των δρώντων Δωδεκανησίων. Οι εν τη Ιταλική Πρεσβεία φοβούνται έκρηξιν επαναστάσεως εις τα Δωδεκάνησα.Τέσσαρες πράκτορες [...] απεσπάσθησαν εις το εν Πειραιεί Γραφείον Ιταλικής προπαγάνδας με εντολήν να συλλέγουν πληροφορίας διά τας κινήσεις των εν Πειραιεί Δωδεκανησίων και ειδικώς διά την ενεργουμένην λαθραίαν αλληλογραφίαν δρώντων ενταύθα Δωδεκανησίων μετά διαφόρων συμπολιτών των μέσωπληρωμάτων των ελληνικών ατμοπλοίων. Εις την διάθεσιν του Γραφείου Ιταλικής Προπαγάνδας Πειραιώς ετέθησαν 1.000.000 δραχμαί. Επίσης εγκατεστάθη και ειδική υπηρεσία φωτοτυπίας επιστολών. (Πληροφορία απολύτως βεβαία)» . Με την ένδειξη αυτή, που σε άλλες περιπτώσεις παρελείπετο, διαπιστωνόταν από τον υπογράφοντα ο βαθμός αξιοπιστίας.

    * Η Δίκη των Έξ

    Στο ίδιο δελτίο μεταξύ πολλών άλλων αναφέρονταν δύο ακόμη σημαντικές πληροφορίες:
    «Διάδοσις μη εξηκριβωμένη φέρει ότι η Ιταλική Πρεσβεία καταβάλλει προσπαθείας προς εξαγοράν Αθηναϊκών εφημερίδων και συγκεκριμένως την “Νέαν Ημέραν” και “Ελεύθερον Τύπον”. Η Γαλλική Πρεσβεία θεωρεί βεβαίαν την πληροφορίαν της εξαγοράς του“Ελευθέρου Τύπου” υπό της Ιταλικής Πρεσβείας», και: «Η Ιταλική Κυβέρνησις εξακολουθεί θέτουσα εις την διάθεσιν της ενταύθα Ιταλικής Πρεσβείας πάντα τα δυνατά μέσα, χρηματικά και άλλα, προς παρεμπόδισιν της ανασυγκροτήσεως του Ελληνικού Στρατού. Διότι κυρία βάσις εφ΄ ης η Αγγλία και Γαλλία θα στηρίξουν την ενδεχόμενην μεταστροφήν της Ανατολικής Πολιτικής είναι ο Ελληνικός Στρατός»

    Η κυρία Φωτεινή Τομαή είναι ιστορικός, Πρεσβευτής Σύμβουλος Α' στο υπουργείο Εξωτερικών.«Ινα δημιουργηθή σφην μεταξύ Ελλάδος και Σερβίας»
    Τα γεγονότα επιδέχονταν κάθε φορά διαφορετικές ερμηνείες. Ετσι, για παράδειγμα, τη μη καταδίκη των κριθέντων ως ενόχων η Αγγλία επεδίωκε για δικούς της λόγους και κυρίως για τη διάσωση της συγγενικής με το βρετανικό στέμμα ελληνικής βασιλικής οικογένειας, η Γαλλία προκειμένου να αποφευχθούν τα πάθη και ο βαθύτερος διχασμός του ελληνικού στρατεύματος, ενώ η Ιταλία, σύμφωνα με όσα μεγαλοφώνως στους διαδρόμους της πρεσβείας διατύπωνε ο επιτετραμμένος Μοντάνια, για έναν και μοναδικό λόγο: η αθώωσή τους θα λειτουργούσε ανασταλτικά στην επανασυγκρότηση του Στρατού και θα ενθάρρυνε την ανυπακοή και διάλυση συμμόρφωσης στην ιεραρχία. Ο Μοντάνια εξάλλου εμφανιζόταν μέσα στα έγγραφα ως πρωταγωνιστής σε εγκληματικά σχέδια της Ιταλίας περί της Μακεδονίας. Ανέφερε το Δελτίο Πληροφοριών της 28ης Οκτωβρίου 1922: Τηλεγράφημα της ιταλικής πρεσβείας λέγει ότι «η δημιουργία αυτονόμου Μακεδονίας είναι απολύτως αναγκαία διά την Ιταλικήν πολιτικήν ίνα δημιουργηθή σφην μεταξύ Ελλάδος και Σερβίας. Το Κράτος αυτό θα ηνούτο βραδύτερον μετά της Ιταλίας και θα ετέλει υπό Ιταλικήν επιρροήν. Η Ιταλική Κυβέρνησις ζητεί όπως ο κ. Μοντάνια ορίση ποίων μέσων έχει ανάγκην διά την πραγματοποίησιν του σκοπού τούτου. Ηδη συνέστη εις Κορυτσάν παράρτημα του Μακεδονικού κομιτάτου, το οποίον θα κατευθύνη την συμμοριακήν δράσιν διά την αυτονόμησιν. Η Ιταλική Κυβέρνησις διατάσσει όπως ο κ. Μοντάνια αποστείλη διά του Προξενείου Ιωαννίνων εις το κομιτάτον όλας τας πληροφορίας των πρακτόρων του».

    Επιστολή του Γεωργίου Βλάχου, ιδιοκτήτη και διευθυντή της εφημερίδας «Η Καθημερινή», με την οποία γνωστοποιούσε στον έλληνα πρεσβευτή στη Ρώμη Δ. Μεταξά την πρόθεσή του να επιστρέψει στην Αθήνα. «Ανεχώρησα όπως αποφύγω την κατά τας πρώτας ώρας ανεύθυνον βίαν, ης δείγμα υπήρξεν η κατά του οίκου και των γραφείων μου επιδρομή» έγραφε, προσθέτοντας: «Μανθάνω παρά των εδώ εφημερίδων ότι καταζητούμαι υπό της Επιτροπής της αναλαβούσης την τιμωρίαν των ενόχων της εθνικής συμφοράς». Αριστερά, ακόμη και οι εξουθενωμένοι πρόσφυγες έγιναν στόχος δράσης των κάθε λογής πρακτόρων που οργίαζαν στην Ελλάδα μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή.
    «Εκτακτον Δελτίον Πληροφοριών»(24 Οκτωβρίου 1922, ώρα 17.10)
    «ΧΘΕΣ εσπέραν ανεχώρησε διά Θεσσαλονίκην νέα αποστολή οκτώ (8) ατόμων εκ μέρους της Ιταλικής προπαγάνδας. Τα πρόσωπα ταύτα είναι Ελληνες, τα δε ονόματα τούτων θα γνωσθώσιν ημίν ίσως μέχρις αύριον πρωΐας. Εντολή δοθείσα εις αυτούς είναι άμεσος επαφή αυτών μετά των εν Θεσσαλονίκη Κωνσταντινικών Αξιωματικών προς δημιουργίαν φαινομενικώς μεν στρατιωτικού κινήματος αντιεπαναστατικού, πραγματικώς δε ίνα εκρηγνυομένου του κινήματος τούτου δοθή ευκαιρία εις τα Τουρκοβουλγαροαλβανικά στοιχεία ν΄ αναλάβωσιν ενεργητικήν δράσιν καθ΄ άπασαν την Μακεδονίαν προς επίτευξιν της αυτονομίας. Είς εκ των Κωνσταντινικών Αξιωματικών ούς θα συναντήση η άνω προπαγανδιστική αποστολή φέρεται ο Λοχαγός του Πεζικού Αναστασόπουλος. Ετερος γνωστός πράκτωρ εξ άλλης πηγής μάς πληροφορεί σήμερον ότι εντός δεκαημέρου επίκειται εισβολή εις Μακεδονίαν και Δυτικήν Θράκην τριών συμμοριών εκάστη περίπου 100μελής ως εξής: Μία Αλβανοτουρκική εκ Κορυτσάς. Ετέρα Τουρκοβουλγαρική εκ του Τομέως Δεμίρ- Ισσάρ. Τρίτη Τουρκοβουλγαρική διά των συνόρων της Δυτικής Θράκης. Εντολή των συμμοριών: Διανομή όπλων εις τα ανθελληνικά στοιχεία της Μακεδονίας». 




    1935: Η παλινόρθωση της μοναρχίας






    Από την ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ της ΚΥΡΙΑΚΗΣ
    https://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_ell_1_28/02/2010_392392


     75 χρόνια πριν.


    Επειτα από ένα διαβλητό δημοψήφισμα, 
    εν μέσω μακρόχρονης πολιτικής κρίσης,
    ο Γεώργιος Β΄ επανήλθε στην Ελλάδα




    *Ο Γεώργιος Β΄



    Επιμέλεια: Στέφανος Xελιδόνης


    Γιος του Κωνσταντίνου και της Σοφίας, ο Γεώργιος Β΄, στο μεγαλύτερο μέρος της ζωής του, ακολούθησε τον πατέρα του. Υπηρέτησε στον στρατό ως υπασπιστής του, παρέμεινε στο πλευρό του κατά τη διάρκεια της σύγκρουσής του με τον Ελευθέριο Βενιζέλο και τον ακολούθησε το 1917 στην εξορία, αλλά παραμερίστηκε στη σειρά διαδοχής από τον μικρότερο αδελφό του Αλέξανδρο, κατόπιν απαιτήσεως της Αντάντ και του Βενιζέλου. Επέστρεψε από την εξορία το 1920, μετά την ήττα του Βενιζέλου και την επαναφορά του Κωνσταντίνου στον θρόνο. Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, το Κίνημα των Πλαστήρα, Γονατά και Φωκά, και την παραίτηση του Κωνσταντίνου, διαδέχτηκε τον πατέρα του στις 27 Σεπτεμβρίου 1922. Η Επαναστατική Κυβέρνηση εξετέλεσε τους Εξι εν ονόματί του και έπειτα από έναν χρόνο τον ανάγκασε να εγκαταλείψει την Ελλάδα. Λίγους μήνες αργότερα με απόφαση της Εθνοσυνέλευσης κηρύχθηκαν αυτός και η δυναστεία έκπτωτοι. Παρήλθαν 11 περίπου έτη εξορίας για να επανέλθει, μετά το διαβλητό δημοψήφισμα του 1935 και αφού πρώτα με το Κίνημα των Παπάγου, Ρέππα και Οικονόμου, που οργανώθηκε από τον Γ. Κονδύλη, καταργήθηκε η Αβασίλευτη Δημοκρατία και επαναφέρθηκε προσωρινά σε ισχύ το Σύνταγμα του 1911. Με την επιστροφή του στην Ελλάδα, ο Γεώργιος Β΄ στήριξε τον Ιωάννη Μεταξά στην εγκαθίδρυση δικτατορίας. Αργότερα συνέδεσε το όνομά του με το Επος του 1940. Οταν όμως η Ελλάδα απελευθερώθηκε, υποχρεώθηκε να παραμείνει στο εξωτερικό και να δεχθεί την Αντιβασιλεία. Και όταν κλήθηκε ξανά να επανέλθει το 1946, απεβίωσε μετά έξι μήνες, από καρδιακή ανακοπή. Επειδή από τον γάμο του δεν είχε αποκτήσει παιδιά, τον διαδέχτηκε ο αδελφός του Παύλος.



    *Ο Βασιλεύς Γεώργιος Β΄ στον ’γνωστο Στρατιώτη





    Η πολύχρονη ιστορία 
    του Πολιτειακού Ζητήματος

    Του Σωτήρη Pιζά*

    Η παλινόρθωση της μοναρχίας το 1935 αποτελούσε ένα επεισόδιο στη μακρά ιστορία του πολιτειακού ζητήματος αλλά και ένα σύμπτωμα της αδυναμίας της ελληνικής πολιτικής να δημιουργήσει σταθερούς θεσμούς βασισμένους σε ευρεία πολιτική και κοινωνική συναίνεση.
    Η ελληνική πολιτική εξέλιξη δεν οδηγούσε μοιραία προς το αποτέλεσμα αυτό. Η αβασίλευτη δημοκρατία που ανακηρύχθηκε τον Μάρτιο του 1924 είναι γεγονός ότι δεν διέθετε ευρύτατη πολιτική βάση. Στηριζόταν σε μια συμμαχία αδιάλλακτων στρατιωτικών προερχόμενων από τον βενιζελισμό, της σοσιαλδημοκρατικής συνιστώσας της ελληνικής πολιτικής υπό τον Παπαναστασίου του οποίου η απήχηση ήταν μάλλον στενή και μιας μεγαλύτερης μερίδας βενιζελικών οι οποίοι κατανόησαν ότι η πολιτική του Ελευθερίου Βενιζέλου, για συναινετική λύση του πολιτειακού με αλλαγή δυναστείας, δεν ήταν εφαρμόσιμη στις συνθήκες που επικρατούσαν ευθύς μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή και την πλήρη αδυναμία του αντιβενιζελισμού ο οποίος είχε αποβληθεί από τον Στρατό μετά το αποτυχημένο κίνημα του 1923.
    Το Λαϊκό Κόμμα, κύριος φορέας του αντιβενιζελισμού, δεν αναγνώρισε την αβασίλευτη αν και ο Ιωάννης Μεταξάς έσπευσε να την αναγνωρίσει το 1924 ελπίζοντας ότι θα βγάλει τον αντιβενιζελισμό από την απομόνωση και υπό την ηγεσία του. Ενδεικτικό όμως των αντιλήψεων του πολιτικού χώρου που υπηρετούσε ήταν το γεγονός ότι ακριβώς αυτή η εκ μέρους του αναγνώριση της αβασίλευτης δημοκρατίας είχε συνέπεια να διατηρήσει το Λαϊκό Κόμμα την εκλογική πρωτοκαθεδρία του ευρύτερου αντιβενιζελικού ρεύματος στις εκλογές του 1926. Η τάση αυτή εντάθηκε στις εκλογές του 1928 στις οποίες συμμετείχε ο Βενιζέλος. Ενώπιον της πόλωσης ο Μεταξάς συνετρίβη και μόνο το Λαϊκό Κόμμα διατήρησε μια υπολογίσιμη εκπροσώπηση.



    *Ο Γεώργιος Β΄ αναγιγνώσκει τον λόγο του θρόνου, όταν ανέλαβε το 1936 
    η κυβέρνηση Κωνσταντίνου Δεμερτζή




    Ο απολογισμός

    Η αβασίλευτη δεν φάνηκε να κινδυνεύει κατά τη διάρκεια της βενιζελικής τετραετίας. Αν και τείνει να ταυτίζεται με επανειλημμένες στρατιωτικές επεμβάσεις, δηλαδή με την αδυναμία του κοινοβουλευτικού συστήματος να επιβάλει πολιτικό έλεγχο στον Στρατό -πιο σημαντικό παράδειγμα εκτροπής η δικτατορία του Παγκάλου το 1925-26- ο απολογισμός της δημοκρατίας δεν ήταν αμελητέος: Η οικουμενική κυβέρνηση που ακολούθησε τη δικτατορία του Παγκάλου πέτυχε τη νομισματική σταθεροποίηση με τη συνεργασία της Κοινωνίας των Εθνών και χρηματοδότησε ένα πρόγραμμα αποκατάστασης των προσφύγων από τη Μικρά Ασία, ενώ ο Βενιζέλος ομαλοποίησε τις ελληνοτουρκικές σχέσεις το 1930 αφού προηγουμένως είχε αποκαταστήσει ομαλές έως φιλικές σχέσεις με το σύνολο των Μεγάλων Δυνάμεων, αξιοποιώντας την ειρηνική φάση του Μεσοπολέμου από το 1923 έως το 1933, οπότε άρχισε να γίνεται αισθητή η πίεση στο διεθνές σύστημα από την άνοδο των αναθεωρητικών δυνάμεων. Το κοινοβουλευτικό σύστημα λειτουργούσε μετά τη δικτατορία Παγκάλου, είχε μάλιστα αποδειχθεί ικανό για συνεργασίες μάλλον πρωτοφανείς, όπως η οικουμενική κυβέρνηση, αλλά και για σχήματα υπό την ηγεμονία ενός ασυνήθιστα ισχυρού πολιτικού όπως ο Βενιζέλος.




    Πολιτικοί και στρατιωτικοί «ελιγμοί»

    Αυτό που δεν επέλυσε έως το 1932 η αβασίλευτη δημοκρατία ήταν το στρατιωτικό ζήτημα και η αποτυχία αυτή αντανακλούσε με τη σειρά της την έλλειψη μιας θεμελιώδους συμφωνίας για τους κανόνες του πολιτικού παιχνιδιού. Ο Βενιζέλος δεν μπορεί να θεωρηθεί άμοιρος ευθύνης για μια πορεία που άρχισε το 1932 και οδήγησε τελικά στην παλινόρθωση. Ο Κρητικός πολιτικός, διαπιστώνοντας ότι η οικονομική κρίση του 1931 είχε περιορίσει τις εκλογικές προοπτικές του, διεξήγαγε τις εκλογές του 1932 με τρόπο πολωτικό παραπέμποντας στον εθνικό διχασμό του 1915 και επισείοντας τον κίνδυνο παλινόρθωσης. Το αποτέλεσμα των εκλογών, χωρίς να τον δικαιώσει, οπωσδήποτε δεν συνιστούσε πλήρη επικράτηση των αντιβενιζελικών.
    Ο Βενιζέλος αξιοποίησε τον στρατιωτικό παράγοντα κατά τρόπο αντικοινοβουλευτικό και υποχρέωσε το Λαϊκό Κόμμα σε δημόσια αναγνώριση της αβασίλευτης δημοκρατίας ως προϋπόθεση για να επιτραπεί στον αρχηγό του Λαϊκού Κόμματος να σχηματίσει κυβέρνηση. Η κυβέρνηση αυτή ήταν βραχύβια, καθώς ο Βενιζέλος την ανέτρεψε για να προκαλέσει νέες εκλογές τον Μάρτιο του 1933 τις οποίες, παρά τις προσδοκίες του, έχασε και αυτή τη φορά, αλλά σαφώς αφού το πλειοψηφικό σύστημα παρήγαγε σαφή αντιβενιζελική πλειοψηφία με κορμό το Λαϊκό Κόμμα και ελάσσονες εταίρους τον πρώην βενιζελικό στρατηγό Κονδύλη και τον Μεταξά. Ευθύς αμέσως ένας φαύλος κύκλος πολιτικής σύγκρουσης εξουδετέρωσε, σε διάστημα δυόμισι χρόνων, τις μετριοπαθείς δυνάμεις που θα μπορούσαν να στηρίξουν την αβασίλευτη δημοκρατία και τον κοινοβουλευτισμό.



    *Η δίκη των πραξικοπηματιών του 1938. Δεξιά με τα πολιτικά ο Στέφανος Σαράφης



    Πραξικόπημα Πλαστήρα

    Το βράδυ των εκλογών ο απόστρατος στρατηγός Πλαστήρας, χωρίς να παρεμποδιστεί από τον Βενιζέλο, επιχείρησε πραξικόπημα επικαλούμενος κίνδυνο για τη δημοκρατία από τη νίκη του αντιβενιζελισμού. Το πραξικόπημα απέτυχε αλλά τα ερωτήματα για τον Βενιζέλο παρέμειναν. Στις 6 Ιουνίου ο Κρητικός πολιτικός έγινε θύμα δολοφονικής απόπειρας στην οποία βρέθηκαν αναμεμειγμένα στελέχη των υπηρεσιών ασφαλείας προσκείμενα στους αντιβενιζελικούς αλλά όχι στον πρωθυπουργό Παναγή Τσαλδάρη. Εφεξής ο Βενιζέλος θα αναζητούσε βίαιες λύσεις ανατροπής της αντιβενιζελικής κυβέρνησης. Ο Στρατός παρέμενε στη μεγάλη πλειοψηφία του προσκείμενος στον βενιζελισμό αλλά ταυτόχρονα ήταν ανήσυχος από την πιθανότητα ανατροπής της εσωτερικής του ισορροπίας, ιδίως αφού ο Κονδύλης, προερχόμενος από τον βενιζελισμό, ήταν πλέον σύμμαχος των Λαϊκών. Το φθινόπωρο του 1934 ο Βενιζέλος απέτυχε να εκλεγεί Πρόεδρος της Δημοκρατίας και συνειδητοποίησε ότι οι πολιτικές δυνατότητές του ήταν περιορισμένες καθώς ήταν πιθανό να απολέσει και τον έλεγχο του δεύτερου νομοθετικού σώματος, της Γερουσίας, την άνοιξη του 1935.




    *O Κονδύλης, που ανέτρεψε τον Παναγή Τσαλδάρη

    Ο Κονδύλης ανατρέπει τον Παναγή Τσαλδάρη

    Το στρατιωτικό κίνημα που εξερράγη με την έγκριση του Βενιζέλου την 1η Μαρτίου 1935 ισχυριζόταν ότι απέβλεπε στην προστασία της δημοκρατίας από τον κίνδυνο της παλινόρθωσης. Στην πραγματικότητα ο κίνδυνος αυτός ήταν μάλλον ανύπαρκτος. Ο Βενιζέλος επεδίωκε να εγκαταστήσει ένα νέο καθεστώς με ενισχυμένη εκτελεστική εξουσία, το οποίο θα ήταν σε θέση να αντιμετωπίσει την οικονομική και κοινωνική κρίση του Μεσοπολέμου για τη διαχείριση της οποίας πίστευε ότι ήταν ακατάλληλος ο κοινοβουλευτισμός. Επρόκειτο για μια αντίληψη που κέρδιζε έδαφος στο πλαίσιο της ελληνικής πολιτικής εντός της οποίας όμως ανταγωνίζονταν διάφοροι παράγοντες για την επιβολή της. Το κίνημα της 1ης Μαρτίου απέβλεπε επίσης στην προστασία ενός συσχετισμού πολιτικών και στρατιωτικών δυνάμεων που ήταν πλέον παρωχημένος και η αποτυχία έθεσε σε κίνηση τη διαδικασία προς το αποτέλεσμα το οποίο υποτίθεται ότι επεδίωκε να αποτρέψει.
    Ως συνέπεια της αποτυχίας του κινήματος ο βενιζελισμός έχασε τα ερείσματά του στον στρατό με την απόταξη περίπου 1.500 αξιωματικών. Επρόκειτο για την εκκίνηση της ίδιας διαδικασίας που είχε οδηγήσει στην επιβολή της αβασίλευτης δημοκρατίας το 1923. Ακολούθησε η απόφαση των βενιζελικών να απόσχουν από τις εκλογές για συντακτική συνέλευση του Ιουνίου του 1935. Επρόκειτο για προφανές σφάλμα καθώς μια μειοψηφία βενιζελικών θα μπορούσε να συνεργαστεί με μια πλειοψηφία μετριοπαθών αντιβενιζελικών και να αποτρέψουν την πορεία προς την παλινόρθωση. Ο Παναγής Τσαλδάρης και μια ισχυρή μερίδα Λαϊκών δεν έβλεπε πλέον κάποιο πιεστικό λόγο για την παλινόρθωση καθώς το κόμμα είχε και δεν είχε ιδιαίτερη ανάγκη, από θεσμική ή συμβολική άποψη, τη μοναρχία. Τα πενιχρά ποσοστά του Μεταξά, που τώρα υποστήριζε την παλινόρθωση, στις εκλογές έδειξαν επίσης ότι δεν υπήρχε ιδιαίτερο ρεύμα υπέρ της μοναρχίας. Την υποστήριξή της ανέλαβε όμως ο Κονδύλης ο οποίος, αφελώς, όπως έδειξαν οι εξελίξεις, θεωρούσε την παλινόρθωση ως ιδανικό συμβολικό προκάλυμμα για την επιβολή μιας προσωποπαγούς δικτατορίας. Διαθέτοντας ερείσματα στις ένοπλες δυνάμεις αλλά όχι και στη συντακτική συνέλευση ανέτρεψε τελικά με πραξικόπημα τον Τσαλδάρη και με την παρουσία μόλις 82 πληρεξουσίων, σύνολο 300, επανέφερε τη μοναρχία. Ενα προφανώς διαβλητό δημοψήφισμα επρόκειτο να επικυρώσει την παλινόρθωση στις 3 Νοεμβρίου. Ο Γεώργιος Β΄ επανήλθε στην Ελλάδα στις 25 Νοεμβρίου. Αν και αποδεχόμενος την παραίτηση του Κονδύλη και οδηγώντας τη χώρα σε αδιάβλητες εκλογές, έδειξε ότι επεδίωξε τη γεφύρωση του χάσματος και την ομαλή λειτουργία του κοινοβουλευτισμού, η συμφιλιωτική πολιτική του είχε σαφή όρια: Ανήσυχος από την προοπτική επανόδου στον στρατό βενιζελικών αξιωματικών αλλά και από κοινωνικές κινητοποιήσεις, θα αναζητούσε τη σταθεροποίηση της πολιτικής κατάστασης στη δικτατορία, μια φόρμουλα ευρέως χρησιμοποιούμενη στην Ευρώπη του Μεσοπολέμου.


    * Ο κ. Σωτήρης Ριζάς είναι διευθυντής ερευνών του Κέντρου Ερεύνης της Ιστορίας του Νεωτέρου Ελληνισμού της Ακαδημίας Αθηνών.


    *Τα γραμματόσημα που εκδόθηκαν για να γιορτασθεί η Παλινόρθωση της Μοναρχίας





    *Το πραξικόπημα κατά της κυβέρνησης Παναγή Τσαλδάρη






    Πέμπτη, 26 Νοεμβρίου 2009

    "ΔΥΣΤΥΧΩΣ ΕΠΤΩΧΕΥΣΑΜΕΝ"... ΕΛΕΧΘΗ Ή ΟΧΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΧΑΡΙΛΑΟ ΤΡΙΚΟΥΠΗ?

         Η φράση, που ιστορικά έχει συνδεθεί με τον Χαρίλαο Τρικούπη, «δυστυχώς επτωχεύσαμεν» ελέχθη μέσα στη Βουλή ή όχι; Για το θέμα αυτό και τις αμφισβητήσεις που εγέρθηκαν, θα μιλήσουμε σήμερα εδώ. 
         Συνεδρίαση της Βουλής, 1 Δεκεμβρίου 1893 με το παλαιό ημερολόγιο. Το κλίμα βαρύ. Τα οικονομικά του κράτους σε άθλια κατάσταση. Υπερδανεισμός, έκτακτες πολεμικές δαπάνες των προηγούμενων ετών, έλλειψη παραγωγικών πηγών, υψηλή φορολογία. Είναι η εικόνα κράτους της εποχής εκείνης, το οποίο αντιμετώπιζε οξεία δημοσιονομική κρίση και τεράστιες πιέσεις από τους δανειστές του εξωτερικού.




         Στο βήμα ο πρωθυπουργός Χαρίλαος Τρικούπης, περιγράφει την κατάσταση και αναλύει το νομοσχέδιο με τα μέτρα, που πρέπει να ληφθούν. Μέτρα, που στην πράξη αποτελούσαν απόλυτο πτωχευτικό συμβιβασμό της μικρής και αδύναμης Ελλάδας, με τους πανίσχυρους δανειστές του εξωτερικού.
         Τελικά, ο Τρικούπης είπε ή δεν είπε την περίφημη φράση «Δυστυχώς επτωχεύσαμεν» που συνοδεύει την πολιτική του ιστορία έκτοτε; Στα Πρακτικά της Βουλής, δεν έχει καταγραφεί, η φράση αυτή.
         Ο ιστορικός Παύλος Καρολίδης εκφράζει την άποψη, ότι η περίφημη φράση δεν ελέχθη προς τη Βουλή, αλλά την παρενέβαλε ο Τρικούπης εν τη ρύμη του λόγου του, απευθυνόμενος εκτός Βουλής προς τους δανειστές. Υποστηρίζει μάλιστα ότι τη φράση εκμεταλλεύθηκε η αντιπολίτευση αποσκοπώντας να παρουσιάσει τους βουλευτές του Τρικουπικού κόμματος να χειροκροτούν την αναγγελία των σκληρών οικονομικών μέτρων και να επιδοκιμάζουν την πολιτική εκείνη.
         Αντίθετα ο Ανδρέας Συγγρός που την εποχή εκείνη ήταν και βουλευτής, και είχε ανάμιξη στα δάνεια του εξωτερικού, στα Απομνημονεύματά του είναι κατηγορηματικός. Διαβεβαιώνει ότι ο ίδιος που ήταν παρών στη συνεδρίαση, άκουσε τη φράση.
         Μια ανάλογη άποψη εξέφρασε και ο Εμμανουήλ Ρέπουλης σε άρθρο του με τίτλο «Η Βουλή της βασιλείας του Γεωργίου» που είχε δημοσιευθεί σε συλλογική έκδοση του Βλάση Γαβριηλίδη το 1896.



        Την ημέρα της κατάθεσης του νομοσχεδίου, ο βουλευτής της αντιπολίτευσης Κορομάντζος, είχε μιλήσει για επαίσχυντη χρεοκοπία. Την επομένη 2 Δεκεμβρίου 1893 ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης Θεόδωρος Δηλιγιάννης απαντώντας στον πρωθυπουργό Χαρίλαο Τρικούπη τόνισε χαρακτηριστικά: «Ωνόμασα το νομοσχέδιον περί πτωχεύσεως ενώ ο εισαγαγών αυτό υπουργός των Οικονομικών, ωνόμασεν αυτό «Περί υπηρεσίας εθνικών δανείων».
         Πάντως τέσσερις μέρες μετά την κατάθεση του επίμαχου νομοσχεδίου, ο ποιητής Ευάγγελος Κουσουλάκος, είχε δημοσιεύει με το ψευδώνυμο «Πελαργός» σατιρικό ποίημα, υπογραμμίζοντας:


    "Μαύρ’ είν’ η νύχτα στα βουνά 
    Δεν δίνουμε κουπόνι 
    Τα βρήκαμε πολύ στενά 
    Και ρίχνουμε κανόνι".


         ’σχετα αν την είπε ή δεν την είπε μέσα στη Βουλή, η πτώχευση της Ελλάδος, υπήρξε ένα αναμφισβήτητο γεγονός, με τραγικές και επιζήμιες συνέπειες, που φάνηκαν και αργότερα με την επιβολή του Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου.

    Π.Σ.Α.




    Παρασκευή, 27 Νοεμβρίου 2009

    Μέγαρο της Βουλής ΚΟΣΜΗΜΑ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ







    Η ιστορία του συνυφασμένη στενά, 
    με την Πολιτική Ιστορία της Ελλάδας


    Γράφει ο Παντελής Στέφ. Αθανασιάδης


    Λιτό, αλλά επιβλητικό, το Μέγαρο της Βουλής, με τις δωρικές κιονοστοιχίες του, έχει γράψει τη δική του ιστορία στην νεώτερη πολιτική ιστορία της Ελλάδος, τα τελευταία 169 χρόνια.
    Το κτίριο αυτό, συνοδεύεται από μια αθηναϊκή παράδοση, που μεταδίδεται από στόμα σε στόμα.  Σχετίζεται… με ένα κομμάτι κρέας, το οποίο άργησε να σαπίσει όταν το τοποθέτησαν εκεί, την εποχή που αναζητούσαν τον καταλληλότερο και υγιεινότερο χώρο, για να χτισθούν τα ανάκτορα του βασιλιά Όθωνα και της βασίλισσας Αμαλίας.
    Αυτή η παράδοση, με όλη την γραφικότητά της, έφτασε ως τις ημέρες μας, αλλά είναι βέβαιο, ότι περιέχει και ένα ψήγμα αλήθειας, αφού η επιλογή του χώρου, στην μικρή και ασήμαντη τότε μεταπελευθερωτική Αθήνα, σχετίζεται με το υγιεινό της περιοχής, αλλά και το απυρόβλητο, από τα τηλεβόλα των πολεμικών πλοίων.
    Το κτίριο αυτό, συνδέεται στενά με σημαντικά πολιτικά  γεγονότα της νεώτερης Ελλάδας, τόσο κατά τη διάρκεια της λειτουργίας του ως ανακτόρου δύο βασιλικών οικογενειών, όσο και κατά τη διάρκεια της λειτουργίας του ως Μεγάρου της Βουλής των Ελλήνων.
    Το έτος 1834, που η πρωτεύουσα του νεοσύστατου ελληνικού κράτους μεταφέρθηκε από το Ναύπλιο στην Αθήνα, προέκυψε ζήτημα ανέγερσης ανακτόρων για τη βασιλική οικογένεια του Όθωνα και της Αμαλίας. Την εποχή εκείνη οι αρχιτέκτονες- πολεοδόμοι Κλεάνθης και Shaubert σχεδίαζαν αρχικά να χτιστούν τα Ανάκτορα του Όθωνα στη σημερινή πλατεία Ομονοίας. Ο πατέρας του Όθωνα, βασιλιάς της Βαυαρίας Λουδοβίκος, ζητούσε μάλιστα να επιλεγεί τέτοια θέση για τα ανάκτορα του γιου του, ώστε να μην μπορούν να τα κανονιοβολούν από τη θάλασσα του Φαλήρου, τα κανόνια των μεγάλων εχθρικών πολεμικών  πλοίων! Όμως οι αλλαγές που επήλθαν αργότερα στον πολεοδομικό σχεδιασμό της Αθήνας, αλλαγές που οφείλονταν και στις φαυλοκρατικές πιέσεις των μεγαλοκτηματιών, μετέφεραν, στα σχέδια πάντα, τα Ανάκτορα στον Κεραμικό προς την πλευρά της πλατείας Ασωμάτων.  Μια τοποθεσία που απορρίφθηκε αργότερα.  Ο μεγάλος Βαυαρός αρχιτέκτονας Friedrich von Gaertner, όταν τον έφερε από το Μόναχο στην Αθήνα ο βασιλιάς της Βαυαρίας Λουδοβίκος, θεώρησε το χώρο ανθυγιεινό και υπολόγισε, ότι το χτίσιμο εκεί, θα είχε μεγαλύτερο κόστος. Έτσι έψαξε για άλλη τοποθεσία, έχοντας ως κριτήριο το υγιεινό της περιοχής και το επιβλητικό του χώρου, όπως αποδείχθηκε η τοποθεσία, παρά την κρήνη της Μπουμπουνίστρας, όπως ελέγετο η περιοχή στη σημερινή διασταύρωσης των οδών Όθωνος και Αμαλίας.
    Η επιλογή της θέσης των Ανακτόρων είχε και άλλα απρόοπτα. Την εποχή εκείνη ο αδελφός του Όθωνα Μαξιμιλιανός, πρότεινε να χτισθούν τα ανάκτορα επάνω στην Ακρόπολη!!! Μάλιστα ο Πρώσος μηχανικός Karl Friedrich Schinker έκανε και κάποια προοπτικά σχέδια για τη μορφή που θα είχαν τα ανάκτορα επάνω στην Ακρόπολη. Ευτυχώς αυτό το σχέδιο δεν ευοδώθηκε ποτέ και διασώθηκε η Ακρόπολη, από την ανοικοδόμηση. Εξετάσθηκαν τότε και απορρίφθηκαν και άλλες τοποθεσίες, όπως η περιοχή της οδού Κολοκοτρώνη κ.λπ.




    Όθων και Αμαλία


    Λίθον θέμεθλον, με επτά χρυσά νομίσματα…

    Η οριστική διαμόρφωση του χώρου που ήταν ένα χαμηλός λοφίσκος, άρχισε στις 2 Ιανουαρίου 1836 από 150 βαυαρούς στρατιώτες του Μηχανικού και η θεμελίωσή των Ανακτόρων (με το παλαιό ημερολόγιο) έγινε στις 25 Ιανουαρίου 1836. Είχε προηγηθεί δοξολογία στον Ιερό Ναό της Αγίας Ειρήνης, που τότε ήταν Μητρόπολη των Αθηνών. Μετά οι βασιλείς και οι λοιποί επίσημοι πήγαν εν πομπή στο χώρο της θεμελίωσης. Ο Όθωνας έβαλε 7 χρυσά νομίσματα και μια μαρμάρινη πλάκα, ως θεμέλιο λίθο,  που έγραφε: «Γη μήτερ, δέχου ευμενώς λίθον θέμεθλον, Όθωνος βασιλέως, εν δόμοις 1836».
    Για την κατασκευή του παλατιού, χρησιμοποιήθηκαν μάρμαρα από την Πεντέλη και τούβλα από το Μοσχάτο. Δούλεψαν 200 Κυκλαδίτες κτίστες. Κατά τη διάρκεια της οικοδόμησης, ο Friedrich von Gaertner χρησιμοποίησε ως βοηθούς τον Ρίντελ και τον υπολοχαγό Χοχ και αργότερα τον Έλληνα αρχιτέκτονα Παναγιώτη Κάλκο. Όσο διαρκούσαν τα χτισίματα, γίνονταν και απολύσεις εργατών, με αποτέλεσμα ο Τύπος της Αθήνας να γράψει τότε ότι απέλυσαν τους Έλληνες εργάτες για τα ταΐζουν με τα χρήματα αυτά τους «νεοαφικνουμένους Γερμανούς καλοφαγάδες»!
    Η ολοκλήρωση του κτιρίου διήρκεσε έως το 1842, δηλαδή έξι ολόκληρα χρόνια. Τη δαπάνη για τη ανέγερση των Ανακτόρων κατέβαλε εξ ολοκλήρου ο Όθωνας με δάνειο που πήρε από την πατέρα του Λουδοβίκο. Όπως αναφέρει μάλιστα ο Σπ. Μαρκεζίνης, στην «Πολιτική Ιστορία της Νεώτερης Ελλάδας» ουδέποτε και μάλιστα μετά την έκπτωσή του από το θρόνο, διεκδίκησε αποζημίωση για τη δήμευση του μεγάρου. Το ζήτημα ανακίνησε αργότερα ο Μπίσμαρκ για λογαριασμό των κληρονόμων του Όθωνα.
    Όταν τελείωσε αρχικά το χτίσιμο των Ανακτόρων το 1840, παρατέθηκε ένα μεγάλο γεύμα σε όλους τους εργάτες. Μεταξύ άλλων είχαν ψηθεί 50 οβελίες και μοιράσθηκαν 4.000 μπουκάλια κρασί.
    Κατοικήθηκε από τον Όθωνα και την Αμαλία, από τον Ιούλιο του 1843 μέχρι την έξωσή τους από την Ελλάδα, τον Οκτώβριο του 1862.
    Οι ζωγραφικές διακοσμήσεις του ολοκληρώθηκαν το 1853.




    *Το Μέγαρο των Βασιλικών Ανακτόρων


    Η δυναστεία του Γεωργίου Α΄ και τα μετέπειτα

    Η δεύτερη βασιλική δυναστεία που χρησιμοποίησε το μέγαρο αυτό σαν ανάκτορο ήταν του Γεωργίου του Α΄ από τον Οκτώβριο του 1963 μέχρι το Μάρτιο του 1913, οπότε δολοφονήθηκε ο γενάρχης της δυναστείας στη Θεσσαλονίκη από τον αναρχικό Σχινά.
    Ο Κωνσταντίνος που τον διαδέχθηκε, χρησιμοποίησε ως βασιλικό ανάκτορο το Μέγαρο της οδού Ηρώδου του Αττικού (το σημερινό Μέγαρο της Προεδρίας της Δημοκρατίας), που έως τότε ήταν η κατοικία του Διαδόχου.
    Στα Παλαιά πλέον Ανάκτορα παρέμεινε χρησιμοποιώντας ένα τμήμα τους, η βασιλομήτωρ Όλγα, μέχρι την απομάκρυνση της δυναστείας από την Ελλάδα το 1922, με την Επανάσταση των Γονατά- Πλαστήρα.
    Ένα άλλο τμήμα των Παλαιών Ανακτόρων από το 1918 χρησιμοποιήθηκε σαν νοσοκομείο τραυματιών πόλεμο. Στο «Εμπρός» του Καλαποθάκη, το Ιούλιο του 1920 είχε δημοσιευθεί μια φωτογραφία με νοσηλευόμενους στρατιώτες στα σκαλιά που βρίσκονται σήμερα επάνω από το Μνημείο του ’γνωστου Στρατιώτη και μια φωτογραφία με ένα ιππήλατο κάρο που μεταφέρει (προς τη γωνία του προαυλίου, εκεί που δεσπόζει σήμερα ο ανδριάντας του Ελ. Βενιζέλου) φέρετρο με τη σορό ενός αποθανόντος τραυματία στρατιώτη.
    Αργότερα κατά τα έτη 1923-1930 στεγάσθηκαν στο πρώην βασιλικό ανάκτορο διάφορες κρατικές  υπηρεσίες και οργανώσεις περίθαλψης προσφύγων της Μικρασιατικής Καταστροφής.
    Στο ισόγειο είχε εγκαταστήσει τα γραφεία του ο Μοργκεντάου, ο οποίος πρόσφερε τότε πολύτιμη βοήθεια για την περίθαλψη των προσφύγων της Μικράς Ασίας.
    Το κτίριο εκείνη την εποχή, με φανερά τα σημάδια της καταστροφής από την πυρκαγιά του 1909, είχε καταληφθεί τις πρώτες εκείνες δραματικές ημέρες από ξεριζωμένους πρόσφυγες που άπλωναν τις σχισμένες κουρελούδες τους στα μπαλκόνια ή άναβαν φουφούδες στα μωσαϊκά του κτιρίου για να ζεσταθούν.




    *Η οικογένεια του βασιλέως Γεωργίου Α' 


    Πώς ήταν αρχικά το Μέγαρο

    Με βάση τα σχέδια του Μεγάρου όσα διασώθηκαν στο Πολυτεχνείο του Μονάχου, προκύπτει ότι:
    Στο υπόγειο του κτιρίου υπήρχαν οι αποθήκες. Στο ισόγειο στεγάζονταν οι διοικητικές υπηρεσίες του παλατιού  και το ανακτορικό ταμείο. Στην μεσημβρινή άκρη της ανατολικής πλευράς του κτιρίου ήταν ο προτεσταντικός ναός των ανακτόρων (εκεί που σήμερα στεγάζεται το γραφείο του πρωθυπουργού) και η κατοικία του ιερέως και στη βορινή πλευρά το ζαχαροπλαστείο. Στο χώρο που σήμερα είναι το γραφείο του προέδρου της Βουλής, επί Όθωνος ήταν η «αίθουσα του Κήπου». Αργότερα επί βασιλείας του Γεωργίου Α΄, το προτεσταντικό παρεκκλήσι παρέμεινε στην ίδια θέση, ενώ στο χώρο του γραφείου του Προέδρου της Βουλής εγκαταστάθηκαν το γραφείο του βασιλιά και η βιβλιοθήκη.
    Στο χώρο του ισογείου εκεί που στεγάζονται σήμερα οι κοινοβουλευτικοί συντάκτες υπήρχαν τα μαγειρεία και ο θάλαμος εργασίας των μαγείρων.
    Στον ημιώροφο υπήρχε η λινοθήκη των Ανακτόρων.
    Στο μεσημβρινό τμήμα του 1ου ορόφου, ήταν οι επίσημοι χώροι υποδοχής και κατοικίας των βασιλέων. Υπήρχε η αίθουσα των υπασπιστών. Η αίθουσα του Θρόνου, ο χώρος εργασίας του βασιλιά, τα λουτρά, οι γκαρνταρόμπες, η καθημερινή τραπεζαρία των βασιλέων, η αίθουσα του καφέ, μια αίθουσα μπιλιάρδου και το… λακείον (αίθουσα για υπηρέτες υπηρεσίας, λακέδες)!!! Η μεσαία πτέρυγα του 1ου ορόφου που συμπίπτει με το χώρο της σημερινής αίθουσας της Γερουσίας, χρησιμοποιούνταν για χορούς, γεύματα, δεξιώσεις και παίγνια. Στο βορινό τμήμα που βλέπει στην λεωφόρο Βασιλίσσης Σοφίας ήταν οι χώροι εργασίας του υπηρετικού προσωπικού των ανακτόρων.  Εκεί που σήμερα είναι η αίθουσα του υπουργικού συμβουλίου, στεγάζονταν η αίθουσα υποδοχής ή ακροάσεων της βασίλισσας.
    Ο Μέγας Αυλάρχης και το προσωπικό, στεγάζονταν στον δεύτερο όροφο Εκεί ήταν και η κατοικία των διαδόχων, τους οποίους με τόση λαχτάρα προσδοκούσαν να αποκτήσουν, αλλά δεν τα κατάφεραν ποτέ, ο Όθωνας και η Αμαλία.

    Το κόκκινο μολύβι του Λουδοβίκου της Βαυαρίας

    Όταν ο Friedrich von Gaertner τελείωσε τα σχέδια ο πατέρας του Όθωνα βασιλιάς της Βαυαρίας Λουδοβίκος διέγραψε με κόκκινο μολύβι όλα τα εξωτερικά διακοσμητικά στοιχεία του μεγάρου και ο Gaertner ορισμένος παρατήρησε: Τώρα απομένει μόνο ένας στρατώνας». Παρ’ όλα αυτά ο αρχιτέκτονας αυτός κατόρθωσε με το δικό του αισθητήριο να δώσει στο κτίριο την απαιτούμενη μεγαλοπρέπεια και με επιβλητικότητα, παρά την δωρική λιτότητα της εξωτερικής μορφής του.
    Όπως αναφέρει στο έργο της η αρχιτέκτων κ. Αικατερίνη Δεμενεγή- Βιριράκη «όλα τα διακοσμητικά στοιχεία των όψεων που σχεδίασε ο Gaertner θα πρέπει να τα φαντάσθηκε φτιαγμένα με μάρμαρο. Το κόστος όμως της κατασκευής αυτού του έργου, που ξεκίνησε με δάνειο του Λουδοβίκου προς το γιο του Όθωνα, αλλά που ξεπλήρωσε ο ελληνικός λαός στο Βίσμαρκ, ήταν σημαντικά μεγάλο και αναγκαστικά έγιναν πολλές απλουστεύσεις τόσο στα σχέδια όσο και στα υλικά της κατασκευής τους».
    Όταν κατασκευάσθηκαν τα Ανάκτορα, με βάση τις τεχνικές δυνατότητες της εποχής, φωτίζονταν κυρίως με πολυελαίους κεριών. Αργότερα, όταν μια γαλλική εταιρεία έφερε στην Αθήνα το φωταέριο, έγινε στο κτίριο εγκατάσταση φωταερίου. Τα Ανάκτορα ηλεκτροδοτήθηκαν το 1889 με την ευκαιρία και των γάμων του διαδόχου Κωνσταντίνου με τη Γερμανίδα πριγκίπισσα Σοφία.
    Ιστορικό παραμένει το δεύτερο παράθυρο της δεξιάς πλευράς της δυτικής όψης του Μεγάρου που βλέπει προς την πλατεία Συντάγματος. Εκεί μπροστά, έφιππος ο συνταγματάρχης Δημήτριος Καλλέργης διατύπωσε το αίτημα της Επανάστασης που είχε οργανώσει με τον Ι. Μακρυγιάννη, για παροχή Συντάγματος. Στο γραφείο του δευτέρου παραθύρου στεγάζονταν η γραμματεία του Όθωνα.
    Εδώ θα πρέπει να αναφέρουμε και το «τυφλό» παράθυρο του ισογείου από την πλευρά του Μεγάρου που βλέπει προς το Μνημείο του ’γνωστου Στρατιώτη, δηλαδή τη δυτική πλευρά. Είναι το τρίτο παράθυρο από την αριστερή πλευρά, όπως βλέπει κανείς το κτίριο απέξω. Έχει κατασκευαστεί μόνο για λόγους οπτικής συμμετρίας. Στην πραγματικότητα δεν ανοίγει ποτέ γιατί ακριβώς πίσω βρίσκεται η εσωτερική σκάλα του Μεγάρου.
    Αλλαγή της εξωτερικής όψης των Ανακτόρων επιθυμούσε ο Γεώργιος Α΄ ο οποίος μάλιστα ζήτησε από τον φημισμένο αρχιτέκτονα Ερνέστο Τσίλερ να του κάνει προτάσεις. Αυτός υπέβαλε σχέδια, τα οποία για λόγους άγνωστους δεν προχώρησαν. Κύριο χαρακτηριστικό των αλλαγών που πρότεινε ο Τσίλερ ήταν η κατασκευή στην κορυφή του κτιρίου, στο οξυκόρυφο αέτωμα, εκεί που κυματίζει η σημαία, του γνωστού εμβλήματος της βασιλικής οικογένειας , με την ελληνική σημαία, επ’ αυτής το βασιλικό στέμμα και εκατέρωθεν τους ροπαλοφόρους Ηρακλείς του Στέμματος. Πρόβλεπε επίσης πρόσθετα εξωτερικά διακοσμητικά στοιχεία, τοποθέτηση ανθεμίων, αγαλμάτων κ.λπ.



    *Η πυρκαγιά του 1909


    Οι μεγάλες πυρκαγιές

    Δυο μεγάλες πυρκαγιές συνοδεύουν την ιστορία του κτιρίου.
    Η πρώτη επί πρωθυπουργίας Χαρίλαου Τρικούπη, τον Ιούλιο του 1884. Η εφημερίδα «Αιών» έγραφε στις 24-7-1884: «…προσέδραμον δ’ εκεί και πάντες οι υπουργοί, εν οίς πρώτος ο πρωθυπουργός κ. Τρικούπης». Η «Νέα Εφημερίς έγραφε στις 25 Ιουλίου 1884: «Προσέδραμον πάντες οι υπουργοί, πρώτος ο πρωθυπουργός…».
    Η πυρκαγιά σημειώθηκε στον 2ο όροφο του κτιρίου, στη βορινή πλευρά, αυτή δηλαδή που βλέπει προς τη λεωφόρο Βασιλίσσης Σοφίας. Τότε κάηκε μεγάλο μέρος της στέγης.
    Η δεύτερη μεγάλη πυρκαγιά σημειώθηκε στις 24 Δεκεμβρίου 1909. Κατέστρεψε μεγάλο μέρος του κτιρίου και ειδικότερα την κεντρική πτέρυγα και τμήματα της ανατολικής και δυτικής πτέρυγας. Η πυρκαγιά προήλθε μάλλον από το ορθόδοξο παρεκκλήσιο της βασίλισσας Όλγας. Τότε ακόμα και αγήματα αγγλικών και ρωσικών πολεμικών πλοίων τα οποία ναυλοχούσαν στον όρμο του Φαλήρου πήραν μέρος στην κατάσβεση της πυρκαγιάς. Τις εργασίες της πυρκαγιάς συντόνιζε επιτόπου ο πρωθυπουργός Μαυρομιχάλης.



    *Το Κοινοβούλιο

    Η μετατροπή των Ανακτόρων σε Κοινοβούλιο

    Το πρώτο και μεγαλύτερο σε όγκο νεοκλασικό κτίριο της νέας πρωτεύουσας της Αθήνας, ήταν Μέγαρο των Ανακτόρων την εποχή που κτίσθηκε.
    Οι εργασίες μετατροπής του σε κτίριο του Κοινοβουλίου, άρχισαν επί κυβερνήσεως Ελ. Βενιζέλου το 1930.
    Για τη μελέτη της μετατροπής εργάσθηκε επί πέντε μήνες ο αρχιτέκτονας Α. Κριεζής, που είχε ως επιβλέποντα μηχανικό τον Ι. Οικιάδη.
    Η απόφαση της κυβέρνησης Βενιζέλου να προχωρήσει στη μετατροπή των Παλαιών Ανακτόρων που ήταν τότε ένα γιατί σε κακό χάλι, σε μέγαρο Βουλής. Γερουσίας και Συμβουλίου της Επικρατείας δεν έγινε εύκολα δεκτή.
    Για παράδειγμα, ο Αλέξανδρος Παπαναστασίου ήταν υπέρ της μετατροπής του ιστορικού κτιρίου σε Εθνογραφικό Μουσείο, όπως είχε πει στη συνεδρίασης της 23-11-1928.
    Στη συνεδρίαση εκείνη, είχε γίνει και ο ακόλουθος χαρακτηριστικός διάλογος:
    Λ. ΝΑΚΟΣ: Ο μηχανικός Κριεζής είχεν ειπή ότι η μεγάλη αίθουσα των ανακτόρων δύναται να χρησιμοποιηθεί ως αίθουσα Βουλής.
    ΕΛ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ: Δεν υφίσταται αίθουσα. Είναι γης Μαδιάμ!
    Τελικά στις 2 Νοεμβρίου 1930 ο πρόεδρος της Βουλής Θεμιστοκλής Σοφούλης ανακοίνωσε την ημερομηνία τελετής έναρξης μετατροπής του κτιρίου των Παλαιών Ανακτόρων σε Μέγαρο Βουλής και Γερουσίας.
    Ο Βενιζέλος δέχτηκε και σκληρή κριτική για την απόφαση της κυβέρνησής του να μετατρέψει τα Παλαιά Ανάκτορα σε Κοινοβούλιο. Όπως για παράδειγμα από τον βουλευτή Α. Αθηνογένη, που την 1-11-1933 έλεγε στη Βουλή: «Ο πολιτικός ούτος έζησεν μακράν της ελληνικής πραγματικότητος. Απόδειξις τούτου είναι ότι, ενώ ο προσφυγικός πληθυσμός έζη εις τρώγλας αυτός εδαπάνα δεκάδας εκατομμυρίων και επεσκεύαζε τα Ανάκτορα δια να κάμη περιττά Μέγαρα Νέων Βουλών, καθ’ ην στιγμήν τα υπάρχοντα κτίρια είναι ικανά, να εξυπηρετήσωσι τας ανάγκας του Ελληνικού λαοί επί πολλάς δεκαετηρίδας».
    Λίγο αργότερα στις 22 Νοεμβρίου 1933 ζητήθηκε ακόμα και η σύσταση εξεταστικής επιτροπής για τη διαρρύθμιση των Παλαιών Ανακτόρων.
    Για την εποχή του, επρόκειτο για μεγάλο έργο. Ο Κριεζής είχε κατανείμει την ολοκλήρωσή του σε 70 εργολάβους και υπεργολάβους. Σαν συγκριτικό στοιχείο θα μπορούσε να αναφερθεί ο ηλεκτρικός σταθμός που λειτουργούσε στα υπόγεια και είχε δυνατότητα παραγωγής περισσοτέρων κιλοβάτ ρεύματος, από όσα παρήγε το ηλεκτρικό εργοστάσιο της Λάρισας.
    Η μοίρα του κτιρίου έχει μέσα της κάτι από τους ελληνικούς θρύλους και τη λαογραφία, πως για να στεριώσει ένα μεγάλο τεχνικό έργο πρέπει να χυθεί αίμα. Κατά τη διάρκεια των εργασιών της μετατροπής των Ανακτόρων σε Μέγαρο του Κοινοβουλίου, ένας εργάτης έχασε τη ζωή του εκεί από εργατικό ατύχημα.
    Στις 2 Αυγούστου 1934 σε επίσημη τελετή έγινε η εγκατάσταση της Γερουσίας, την ύπαρξη της οποίας πρόβλεπε το Σύνταγμα του 1927. Πρόεδρος της Γερουσίας ήταν ο Στυλ. Γονατάς. Στην εναρκτήρια τελετή παρέστη ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Θρασυβ. Ζαΐμης και ο πρωθυπουργός Γ. Κονδύλης. Έξω από τη Βουλή είχε παραταχθεί ένα τάγμα Ευζώνων.
    Την 1η Ιουλίου 1935 ημέρα Δευτέρα, μεταφέρθηκε εκεί και λειτούργησε και η Βουλή για να αρχίσει τις εργασίες της η Ε΄ Εθνοσυνέλευση, ο βίος της οποίας έληξε άδοξα την 4η Αυγούστου 1936 λόγω της επελθούσας δικτατορίας του Ιω. Μεταξά.
    Όπως γράφει η «Καθημερινή» το προεδρείο της Βουλής είχε απαιτήσει να παραστούν οι πληρεξούσιοι με επίσημο ένδυμα φορώντας δηλαδή «ζακέτα» αλλά αυτοί «απειθούντες προκλητικά ενεφανίσθησαν με παντός είδους κοστούμια πλην της επισήμου ζακέτας. Εβλέπατε λινά, κουκουλάρικα, καμπαρντίνες, κασμήρια και πάσαν ετερόκλητον εμφάνισιν, αλλ’ η ζακέτα εφιγουράρει εις τα υπουργικά εδώλια και μόνον».
    Τα θεωρεία ήταν υπερπλήρη από κυρίες, αξιωματικούς Έλληνες και ξένους δημοσιογράφους και «άφθονον λαόν».
    Προήδρευσε στην πρώτη εκείνη συνεδρίαση ο αντιπρόεδρος της προηγούμενης Βουλής Αθ. Αθηνογένης και πρωταγωνίστησαν  ο πρωθυπουργός Παν. Τσαλδάρης και Ι Ιω. Μεταξάς.



    *Δημοσίευμα της "Καθημερινής"


    Το Μνημείο του ’γνωστου Στρατιώτη

    Το Μνημείο του ’γνωστου Στρατιώτη άρχισε να κατασκευάζεται το 1929 με εκσκαφή του χώρου μπροστά από τη Βουλή, σε βάθος 6 μέτρων. Το Μνημείο αυτό εγκαινιάσθηκε στις 25 Μαρτίου 1932 από τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης Ανδρέα Μιχαλακόπουλο. Τον πανηγυρικό της ημέρα εκφώνησε ο Θεμ. Σοφούλης, που τότε ήταν Πρόεδρος της Βουλής. Το Μνημείο παριστάνει σε ανάγλυφη μορφή έναν αρχαίο οπλίτη, να πέφτει νεκρός στο πεδίο της μάχης.




    *Η ορκωμοσία της κυβέρνησης Κ. Δεμερτζή και ο λόγος του Θρόνου από τον Γεώργιο Β΄


    Στις διαρρυθμίσεις του περιβάλλοντος χώρου κατά το διάστημα 1930-34 εντάσσεται και η κατασκευή των ανθοπωλείων από την πλευρά της λεωφόρου Βασιλίσσης Σοφίας, για να εκλείψουν κάποια; άθλια παραπήγματα ανθοπωλείων, που υπήρχαν εκεί από παλαιότερα.
    Στην περίοδο της δικτατορίας Μεταξά στέγασε το υπουργείο Ασφαλείας, το οποίο συνέχισε να στεγάζεται στον ίδιο χώρο και κατά τη διάρκειας της ναζιστικής κατοχής. Ορισμένα άλλα γραφεία χρησιμοποίησαν οι κατοχικές κυβερνήσεις της χώρας.
    Κατά τη διάρκεια της ναζιστικής Κατοχής χρησιμοποιήθηκε ως έδρα των κατοχικών κυβερνήσεως, ενώ ορισμένοι χώροι χρησιμοποιήθηκαν από τους κατακτητές. Ωστόσο, στο κτίριο κυμάτιζε η ελληνική σημαία, δίνοντας ελπίδες στους σκλαβωμένους Έλληνες.
    Το 1944, στο κτίριο στεγάζονταν η Εθνοφυλακή όπου κλήθηκαν οι έφεδροι, όταν ξέσπασαν οι μάχες των Δεκεμβριανών και οι οποίοι μεταφέρονταν εκεί με τεθωρακισμένα οχήματα και υπό την προστασία αγγλικών δυνάμεων.
    Τη νύχτα της 21ης Απριλίου 1967 το Μέγαρο της Βουλής είχε καταληφθεί από στρατιωτικούς που είχαν τοποθετήσει περιμετρικά του κτιρίου άρματα μάχης και στους εξώστες του πρώτου ορόφου οπλοπολυβόλα. Αποτέλεσε την έδρα των δικτατορικών κυβερνήσεων και ελάχιστες φορές η αίθουσα της Ολομέλειας και η αίθουσα της Γερουσίας χρησιμοποιήθηκαν για ανακοινώσεις του Γ. Παπαδόπουλου ή για μεγάλες συνεντεύξεις Τύπου. Επίσης χρησιμοποιήθηκε από την  «Συμβουλευτική Επιτροπή» που είχε δημιουργήσει η Χούντα.
    Για πολλά χρόνια ακόμα και μετά το 1967 πολλά γραφεία του ήταν διατεθειμένα σε άλλες υπηρεσίες, ενώ ένα όροφο κατείχε το Συμβούλιο της Επικρατείας, το οποίο μεταστεγάσθηκε στο Αρσάκειο Μέγαρο επί προεδρίας Αθαν. Τσαλδάρη.
    Επί προεδρίας Απ. Κακλαμάνη, έχουν γίνει μεγάλης εκτάσεως βελτιωτικές εργασίες, στο κτίριο, με κυριότερη την κατασκευή του υπόγειου γκαράζ, επισκευές διακοσμήσεις κ.λπ.
    Το Μέγαρο της Βουλής θα παραμείνει εσαεί κόσμημα της Αθήνας και της Δημοκρατίας.

    Π.Σ. ΑΘΑΝΑΣΙΑΔΗΣ



    Πηγές- Βοηθήματα: 

    *Αικατερίνης Δεμενεγή- Βιριράκη «Παλαιά Ανάκτορα Αθηνών, 1836-1986» έκδοση Τεχνικού Επιμελητηρίου της Ελλάδας. 1994.
    *Νικ. Μακρυγιάννη «Η ιστορία του Μεγάρου της Βουλής» β΄ έκδοση 1978.
    *Σπ. Μαρκεζίνη «Πολιτική Ιστορία της Νεωτέρας Ελλάδος» Εκδόσεις Πάπυρος.
    *«Ιστορία της Εθνικής Αντίστασης» Εκδόσεις Αυλός.
    *Επίσημα Πρακτικά της Βουλής.
    *Δημοσιεύματα αθηναϊκών εφημερίδων.
    *Ιδιωτικά αρχεία.




    Σάββατο, 02 Ιανουαρίου 2010

    1935: ΕΝΟΠΛΗ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ ΣΤΟ ΜΕΓΑΡΟ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ




    * O στρατηγός Παναγιωτάκος, τραυματίας


    *Η περίοδος της δυσχερούς Δημοκρατίας
    *Τραυματίες  ο στρατηγός Χ. Παναγιωτάκος 
    και ο βουλευτής αδελφός του
    *Με δυο πιστόλια και ο Κ. Δαβάκης
    *Οι αρχηγοί των Επιτελείων καταργούν 
    την κυβέρνηση Παν. Τσαλδάρη εν μέση οδώ
    *Ο ρόλος του Γεώργιου Κονδύλη





    *Το ένοπλο επεισόδιο και ο τραυματισμός του αντιστράτηγου Χ. Παναγιωτάκου




    Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

    Το 1935, ήταν τραυματική χρονιά για τους δημοκρατικούς θεσμούς της χώρας, καθώς ποικίλα γεγονότα, έθεσαν σε δοκιμασία τις ομαλές πολιτικές εξελίξεις. 
    Ένα από τα άγνωστα, αλλά χαρακτηριστικά περιστατικά της πολυπραγμοσύνης των στρατιωτικών είναι και το ένοπλο επεισόδιο στον προθάλαμο του υπουργικού συμβουλίου μεταξύ ανώτατων αξιωματικών, που κατέληξε στον τραυματισμό ενός αντιστρατήγου και του αδελφού βουλευτή.
      Εκείνο το τραυματικό φθινόπωρο του 1935, η χώρα ζούσε μέσα σε ένταση, φήμες και απειλές. Φήμες για δήθεν αναβολή του Δημοψηφίσματος, που είχε ορισθεί από την κυβέρνηση Παναγή Τσαλδάρη για τις 3 Νοεμβρίου 1935. Αρθρογραφία του Τύπου που καλλιεργούσε την ένταση. Και απειλές για επικείμενο πραξικόπημα παλινόρθωσης της Μοναρχίας πριν από το καθορισμένο Δημοψήφισμα.
      Το αποτυχημένο βενιζελικό πραξικόπημα του Μαρτίου 1935 και οι απροκάλυπτες απαιτήσεις των βασιλοφρόνων για ταχεία επαναφορά της βασιλείας, είχαν ξύσει για άλλη μια φορά τις πληγές του Διχασμού.  
      Η κυβέρνηση του Παναγή Τσαλδάρη, που είχε προκηρύξει Δημοψήφισμα για το Πολιτειακό, προσπαθούσε να ισορροπήσει σε τεντωμένο σκοινί, τηρώντας τις δημοκρατικές διαδικασίες και τις υποσχέσεις της. Αντίθετα, ο υπουργός Στρατιωτικών Γεώργιος Κονδύλης, εξέφραζε ανοιχτά, την καχυποψία του για τις προθέσεις του Τσαλδάρη και ενθάρρυνε τους βασιλόφρονες αξιωματικούς να απαιτήσουν δυναμικά επαναφορά της Βασιλείας ακόμα και πριν από το Δημοψήφισμα της 3ης Νοεμβρίου. Ταυτόχρονα πραγματοποιούσε νυχτερινές συσκέψεις με ανώτατους αξιωματικούς.





    *Ο Γεώργιος Κονδύλης


      Μέσα στο ναρκοθετημένο αυτό κλίμα, ήταν επόμενο να βρίσκουν πρόσφορο έδαφος κάθε είδους φήμες, για πραξικόπημα και εκτροπή.
      Οι φήμες αυτές, άρχισαν να εντείνονται τις πρώτες μέρες του Σεπτεμβρίου και ανάγκασαν στις 7 Σεπτεμβρίου το διοικητή του Α΄ Σώματος Στρατού αντιστράτηγο Χ. Παναγιωτάκο να περιοδεύσει στις μονάδες και να μιλήσει στους αξιωματικούς για αποχή του Στρατεύματος από την πολιτική. Οι φήμες όμως δεν υποχωρούσαν.       Έτσι το βράδυ της 8ης Σεπτεμβρίου ο Παναγιωτάκος, αντικατέστησε διοικητές μονάδων στην Αθήνα τοποθετώντας πιστούς του Μανιάτες αξιωματικούς, όπως τον Κετσέα και τον Χρηστέα και διέταξε μεταστάθμευση άλλων μονάδων. Ο ίδιος μάλιστα, όπως έγραψε το «Βήμα» διανυκτέρευσε στα Παραπήγματα, όπου έδρευαν το 1ο και το 34ο Σύνταγμα Πεζικού. 
      Την επομένη, ο Κονδύλης ενοχλήθηκε και ζήτησε την απομάκρυνση του Παναγιωτάκου, απειλώντας ακόμη και με παραίτηση από την κυβέρνηση.
      Το πρωί, της 9ης Σεπτεμβρίου, τον Παναγή Τσαλδάρη που τα ξημερώματα είχε επιστρέψει από το εξωτερικό, επισκέφθηκε στο σπίτι του στην Κηφισιά, επιτροπή του Κέντρου των Βασιλοφρόνων αποτελούμενη από τους βουλευτές Ι. Ανδρεόπουλο, Π. Ράλλη, Κ. Λούρο, Γ. Σταμούλη, Χ. Μπροκούμη και Αθ. Αργυρό πιέζοντας για επαναφορά της Βασιλείας. Ο πρωθυπουργός απάντησε στην επιτροπή ότι θα εξαγγείλει τις αποφάσεις του το ταχύτερον και ότι το Δημοψήφισμα που είχε προκηρυχθεί για τις 3 Νοεμβρίου 1935 θα γίνει όπως είχε αποφασίσει η Εθνοσυνέλευση. Πρόσθεσε πάντως για να καταπραΰνει τους εξημμένους βασιλόφρονες βουλευτές του, ότι και ο ίδιος προσωπικά θα εκδηλώσει την επί του Πολιτειακού προτίμησή του.
      Μια ώρα αργότερα, συνεδρίαζε το Υπουργικό Συμβούλιο στο Πολιτικό Γραφείο. Εκεί, μια ομάδα βασιλοφρόνων βουλευτών με επικεφαλής των κερκυραίο Τζων Θεοτόκη, και τους βουλευτές Γιαννόπουλο, Μοσχούλα, Λιβιεράτο, Παπαθανάση κ.ά. παραβίασε την είσοδο και μπήκε στο Υπουργικό Συμβούλιο απαιτώντας επαναφορά του βασιλιά. Στους διαδρόμους του Μεγάρου της Βουλής συνωθούνταν αξιωματικοί, αστυνομικοί, δημοσιογράφοι και πολιτευόμενοι. Τα πνεύματα ήταν εξημμένα.
          Στην αίθουσα του υπουργικού συμβουλίου όμως, στο ισόγειο του κτιρίου της Βουλής μπήκε και ο συνταγματάρχης Μαυρομάτης για να ενημερώσει τον Κονδύλη για μετακίνηση στρατιωτικής δυνάμεως από την Τρίπολη. Ο Μαυρομάτης, έμπιστος του Κονδύλη, ήταν προσωπάρχης του υπουργείου των Στρατιωτικών. Ο Κονδύλης απαίτησε  άμεσες εξηγήσεις.


    Το ένοπλο επεισόδιο


      Ο πρωθυπουργός Παναγής Τσαλδάρης, ζήτησε τότε να συναντηθεί με το διοικητή του Α΄ Σώματος Στρατού αντιστράτηγο Παναγιωτάκο για να πληροφορηθεί τι ακριβώς συνέβη. Εκείνος προσήλθε, συνοδευόμενος από τον αντισυνταγματάρχη Κωνσταντίνο Δαβάκη.
      Βγαίνοντας ο συνταγματάρχης Μαυρομάτης, είδε τον αντισυνταγματάρχη Δαβάκη με τον οποίο λογόφερε και τον χαστούκισε δύο φορές. Ο Δαβάκης για εκφοβισμό και μόνο, τράβηξε περίστροφο, αλλά τον αφόπλισαν. Τράβηξε και δεύτερο περίστροφο αλλά και πάλι τον αφόπλισαν.
      Προκλήθηκε μεγάλη αναταραχή στον προθάλαμο του υπουργικού συμβουλίου και μια αδέσποτη και αναληθής φήμη διέτρεξε τους διαδρόμους του Μεγάρου της Βουλής. «Τραυμάτισαν τον Κονδύλη»!!! Τότε, προσέτρεξε εκεί ο υπασπιστής του υπολοχαγός Λουκίδης, καλώντας τη φρουρά στα όπλα. Μέσα στη γενική σύγχυση, κάποιοι πυροβόλησαν, ενώ στρατιώτες (οι οποίοι στρατωνίζονταν στο Μέγαρο) χρησιμοποίησαν τις ξιφολόγχες τους.  
      Αποτέλεσμα της συμπλοκής όλων, ήταν να τραυματισθεί ο αντιστράτηγος Παναγιωτάκος, ο οποίος μεταφέρθηκε στην «Κλινική Γερουλάνου» για επίδεση των τραυμάτων του. Διαπιστώθηκε ότι είχε διαμπερές τραύμα στη γνάθο από βλήμα όπλου μάνλιχερ και τραύμα από ξιφολόγχη στο πόδι του. Τραυματίσθηκε επίσης ο αδελφός του Παναγιώτης, γιατρός, πληρεξούσιος του Πειραιά, από ξιφολόγχη, και μεταφέρθηκε στον «Ευαγγελισμό».





    *Στον "Ευαγγελισμό" ο βουλευτής Παναγιώτης Παναγιωτάκος, αδελφός του τραυματισθέντος αντιστρατήγου


      Η συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου διαλύθηκε κακήν κακώς. Ο Κονδύλης βγήκε από την αίθουσα του υπουργικού συμβουλίου ρωτώντας τι συμβαίνει: 
      Ο υπασπιστής του Λουκίδης, απαντά: 
      -Εγώ διέταξα, διότι σε είχαν αιχμάλωτο και ήθελαν να σε σκοτώσουν.
      Ο Κονδύλης ατάραχος απαντά:
      -Μα γιατί κάνετε τέτοια πράγματα, χωρίς με να ρωτάτε; Και διατάζει τους έξαλλους στρατιώτες, να κατεβάσουν τα όπλα κάτω. Πάντως ο Τσαλδάρης και ο Κονδύλης, έφυγαν από το Μέγαρο της Βουλής εκείνη την ημέρα, από διαφορετικές πόρτες. 
      Ο πρωθυπουργός Παναγής Τσαλδάρης πιεζόμενος αντικατέστησε αμέσως στο Α΄ Σώμα Στρατού τον αντιστράτηγο Παναγιωτάκο με τον αντιστράτηγο Αλέξανδρο Παπάγο. 




    *O Κωνσταντίνος Δαβάκης


    Η εκδοχή του Κ. Δαβάκη


      Για το επεισόδιο ο Κ. Δαβάκης (ο κατοπινός ήρωας της Πίνδου το 1940) έδωσε την δική του εκδοχή στην «Καθημερινή» λίγες ημέρες αργότερα, εξηγώντας ότι πράγματι είχε συνοδεύσει τον στρατηγό Παναγιωτάκο και τον ανέμενε στον προθάλαμο του υπουργικού συμβουλίου. Τότε μπήκε ο συνταγματάρχης Μαυρομάτης και χωρίς να γίνει άλλη συζήτηση τον ρώτησε:
      -Δεν ντρέπεσαι εσύ;
      Ο Δαβάκης του απάντησε, ότι δεν είχε δικαίωμα να του μιλάει με τον τρόπο αυτό. Ο Μαυρομάτης τότε, είπε ο Δαβάκης «μου κατέφερε δύο γρόνθους». Έτσι αναγκάσθηκε να τραβήξει το περίστροφό του για να αμυνθεί. Ο παριστάμενος φίλος του Κονιωτάκης, τμηματάρχης του υπουργείου Εσωτερικών, που ήταν αποσπασμένος στο Πολιτικό Γραφείο του πήρε το περίστροφο από το χέρι. Εν τω μεταξύ όμως ο Δαβάκης είδε να καταφτάνουν κάποιο τύποι με πιστόλια στα χέρια. Τότε τράβηξε και το δεύτερο περίστροφο που είχε επάνω του, αλλά επενέβησαν διάφοροι άλλοι και δεν δόθηκε συνέχεια. 
      Τα σημάδια από τις σφαίρες είχαν μείνει στην οροφή του κτιρίου για 24 χρόνια και απαλείφθηκαν στα τέλη του 1959, όταν έγιναν εκτεταμένες επισκευές στο Μέγαρο της Βουλής, για την επίσκεψη του Αμερικανού προέδρου Ντουάϊτ Αϊζενχάουερ. 
      Οι ανεξίτηλα τραυματισμένοι όμως, ήταν οι δημοκρατικοί θεσμοί της Ελλάδας. Ο μεσοπόλεμος ήταν περίοδος της πραγματικά δυσχερούς δημοκρατίας. 


    Η κατάργηση του Τσαλδάρη 
    από τους αρχηγούς των Επιτελείων


      Η εποχή του Μεσοπολέμου στην Ελλάδα, ήταν εποχή της ασταθούς Δημοκρατίας. Η χώρα έζησε κάτω από συνθήκες ανώμαλων πολιτικών εξελίξεων, με ποικίλα στρατιωτικά κινήματα, βραχύβιες κυβερνήσεις και πολιτική ρευστότητα.





    *Η κατάργηση της κυβέρνησης Παναγή Τσαλδάρη, από τους αρχηγούς των Επιτελείων 
    των Ενοπλων Δυνάμεων


      Ένα από τα πραξικοπήματα, ήταν και αυτό των αρχηγών των Επιτελείων, που κατάργησαν εν μέσω οδώ, τον εκλεγμένο πρωθυπουργό Παναγή Τσαλδάρη, ένα μήνα μετά το ένοπλο επεισόδιο στον προθάλαμο του υπουργικού συμβουλίου.  Ήταν 11 πρωί στις 10 Οκτωβρίου 1935.  Ο εκλεγμένος πρωθυπουργός Παναγής Τσαλδάρης κατέβαινε από το σπίτι του στην Κηφισιά, στο κέντρο της Αθήνας, όταν ένα αυτοκίνητο, που ερχόταν από την αντίθετη κατεύθυνση, σταμάτησε μπροστά στο πρωθυπουργικό και από μέσα βγήκαν τρεις άνδρες με στολές, που τους γνώριζε ο πρωθυπουργός. Ήταν οι αρχηγοί των Επιτελείων, υποστράτηγος Αλέξανδρος Παπάγος του Στρατού, υποναύαρχος Δημήτριος Οικονόμου των Ναυτικών και υποπτέραρχος Γεώργιος Ρέππας της Αεροπορίας.
    Οι τρεις στρατιωτικού χωρίς περιστροφές ζήτησαν από τον πρωθυπουργό να επιστρέψει στο σπίτι του μαζί τους επειγόντως. 
    Ο Τσαλδάρης θεωρώντας ότι κάτι σημαντικό έχουν να του ανακοινώσουν, δέχτηκε και επέστρεψε στην Κηφισιά. Εκεί οι τρεις αρχηγοί του ανακοίνωσαν χωρίς περιστροφές, ότι οι Ένοπλες Δυνάμεις απαιτούν άμεση πολιτειακή μεταβολή και επαναφορά της Βασιλείας με απόφαση της Εθνοσυνέλευσης, παρά το γεγονός, ότι είχε προκηρυχθεί Δημοψήφισμα για τις 3 Νοεμβρίου του ίδιου έτους.
    Όταν όμως ο εκλεγμένος πρωθυπουργός εξέφρασε αντιρρήσεις και δισταγμούς, απερίφραστα οι τρεις επιτελάρχες απάντησαν:
    -Εν τοιαύτη περιπτώσει η κυβέρνησίς σας καταργείται από τας Ενόπλους Δυνάμεις. 
    Ο Τσαλδάρης εμβρόντητος επιστρέφει στην Αθήνα και συγκαλεί έκτακτο Υπουργικό Συμβούλιο, όπου ανακοινώνει την κατάργηση της κυβέρνησής του. Ο υπουργός των Στρατιωτικών και βασικός εμπνευστής του πραξικοπήματος Γεώργιος Κονδύλης, εξηγεί ότι είναι αδύνατον να αντιμετωπίσει τους πραξικοπηματίες.
    Έτσι η κυβέρνηση για να αποφύγει αιματοχυσία, εκδίδει μια ανακοίνωση για τις συνθήκες απομάκρυνσής της από την εξουσία, που καταλήγει με τη φράση: «Κατόπιν τούτου η κυβέρνησις εθεώρησεν εαυτήν καταλυθείσαν βία».
    Ο Γεώργιος Κονδύλης, που καιροφυλακτεί, σχηματίζει αμέσως κυβέρνηση με υπουργό Στρατιωτικών τον Θεόδωρο Πάγκαλο.


    Ο Κονδύλης με έκτακτες εξουσίες


    Το απόγευμα συνέρχεται η Εθνοσυνέλευση, ενώ μέσω πλήρους στρατοκρατίας. Ένοπλοι γύρω από το κτίριο και μέσα στους διαδρόμους. Η τριανδρία των στρατηγών, παρούσα στη συνεδρίαση.
      Ο Παναγής Τσαλδάρης καταργημένος πρωθυπουργός, κάθεται στα πρώτα βουλευτικά έδρανα. 
      Ο πρόεδρος της Βουλής Χαράλαμπος Βοζίκης αρνείται να προεδρεύσει και παραιτείται. Την έδρα του προέδρου, καταλαμβάνει ο αντιπρόεδρος Αθανάσιος Αθηνογένης.




    *Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Αλέξανδρος Ζαΐμης, που καταργήθηκε από τον Γεώργιο Κονδύλη


         Η νέα κυβέρνηση ορκίζεται ενώπιον της Εθνοσυνελεύσεως και όχι ενώπιον του Προέδρου της Δημοκρατίας, αφού το πραξικόπημα είχε στόχο την κατάργηση της Αβασίλευτης Δημοκρατίας και την επαναφορά της Βασιλείας.
    Μετά παίρνει το λόγο ο Τσαλδάρης, ο οποίος καταγγέλλει το πραξικόπημα και αποχωρεί ακολουθούμενος από την πλειονότητα των βουλευτών του Λαϊκού Κόμματος. Η Εθνοσυνέλευση χωρίς απαρτία εγκρίνει το ψήφισμα που υποβάλει ο Κονδύλης για κατάργηση της Δημοκρατίας. Ο ίδιος ο Κονδύλης αυτοανακηρύσσεται και αντιβασιλέας. Ταυτόχρονα τίθεται σε ισχύ, ο νόμος περί καταστάσεως πολιορκίας και η κυβέρνηση αποκτά δικτατορικές εξουσίες.  
      Την επομένη, τρεις αξιωματικοί επισκέπτονται στο σπίτι του στο Φάληρο τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Αλέξανδρο Ζαΐμη και του ανακοινώνουν την απαλλαγή από τα καθήκοντά του.
    Η χώρα βάδιζε πλέον νομοτελειακά προς τη δικτατορία, πρώτα του Γεωργίου Κονδύλη και μετά από ένα χρόνο του Ιωάννη Μεταξά.


    Π.Σ. Αθανασιάδης 




    Κυριακή, 07 Μαρτίου 2010

    Η δικτατορία του Μεταξά








    Από την Καθημερινή της Κυριακής
    https://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_ell_1_07/03/2010_393338




     Το καθεστώς της 4ης Αυγούστου, 
    που επιβλήθηκε από τον Γεώργιο Β΄
     ήταν επιστέγασμα 
    σειράς πολιτικών «ανωμαλιών»







    *Ο Μεταξάς κυρίαρχος πλέον δικτάτωρ

    Επιμέλεια: Στέφανος Xελιδόνης

    Ως στρατιωτικός ο Ιωάννης Μεταξάς διακρίθηκε από τις σπουδές του κιόλας στην Πολεμική Ακαδημία του Βερολίνου. Συμμετείχε στον ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897 και στους Βαλκανικούς, ενώ από το 1903 είχε τοποθετηθεί στο τότε νεοσύστατο κατά τα ξένα πρότυπα Γενικό Επιτελείο Στρατού, συμβάλλοντας σημαντικά στην οργάνωση των ενόπλων δυνάμεων. Από νωρίς συνδέθηκε φιλικά με τη βασιλική οικογένεια και όταν το 1910 ο Γεώργιος Α΄ διόρισε πρωθυπουργό τον Ελευθέριο Βενιζέλο, ο Κρητικός τού προσέφερε τη θέση του πρώτου υπασπιστού του. Ετσι, ο Μεταξάς έγινε ο σύνδεσμος μεταξύ Βενιζέλου και ανακτόρων. Η ρήξη μεταξύ τους ήρθε το 1915, όταν ο Μεταξάς με την παραίτησή του μετέπεισε τον Κωνσταντίνο Α΄ ως προς την είσοδο της χώρας στον πόλεμο, στο πλευρό των συμμάχων. Ο Βενιζέλος δεν τον συγχώρεσε ποτέ και, το 1917, τον εξόρισε στην Κορσική από όπου γύρισε υστερα από την επιστροφή των βασιλικών στην εξουσία. Οταν στις 25 Μαρτίου 1921 οι Πρωτοπαπαδάκης, Θεοτόκης και Γούναρης του προσέφεραν τη θέση του αντιστρατήγου της Μικράς Ασίας, ο Μεταξάς αρνήθηκε. Από το 1914 είχε καταθέσει υπόμνημα στο ΓΕΣ, με το οποίο προεξοφλούσε την ήττα του ελληνικού στρατού σε περίπτωση επέμβασης στην Ιωνία. Στις 12 Οκτωβρίου 1922 ίδρυσε το κόμμα των Ελευθεροφρόνων. Μετά τη δικτατορία Πάγκαλου, κατά την οποία φυλακίστηκε και εκτοπίστηκε, συμμετείχε στις εκλογές της 11ης Νοεμβρίου 1926. Κατέλαβε 51 έδρες και διορίστηκε υπουργός Συγκοινωνίας στην κυβέρνηση Ζαΐμη. Αργότερα υπηρέτησε και ως υπουργός Εσωτερικών στην κυβέρνηση Τσαλδάρη. Ωστόσο, σε κάθε εκλογική αναμέτρηση, οι Ελευθερόφρονες σημείωναν όλο και χειρότερες επιδόσεις. Οταν το 1936 κατέλαβαν επτά έδρες, όλα έδειχναν ότι η πολιτική σταδιοδρομία του Μεταξά έφτανε στο τέλος της. Ο Γεώργιος Β΄ όμως είχε διαφορετική άποψη.

    *Ο Ιωάννης Μεταξάς και ο Βασιλεύς Γεώργιος Β΄ συνέπλευσαν





    Η υπονόμευση του κοινοβουλευτισμού

    Της Μαρίνας Πετράκη*

    Τα πολιτικά πάθη, αποτέλεσμα της μακροχρόνιας έχθρας βενιζελικών και αντιβενιζελικών, υπονόμευσαν και αποδυνάμωσαν τον κοινοβουλευτισμό και οδήγησαν σε πολιτικό αδιέξοδο. Τον Νοέμβριο του 1935, μετά τη διεξαγωγή «νόθου» δημοψηφίσματος, ο Γεώργιος Β΄ επανήλθε στον θρόνο της Ελλάδας.
    Η παλινόρθωση της βασιλείας, μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα του 1935, εγκαινίασε μια δραματική σειρά γεγονότων, που κατέληξαν στη δικτατορία της 4ης Αυγούστου. Μετά την επιστροφή του, ο Γεώργιος αποπέμπει τον Κονδύλη και αναθέτει τον σχηματισμό κυβέρνησης στον Κωνσταντίνο Δεμερτζή, ενώ την 26η Ιανουαρίου διεξάγονται άψογες εκλογές, που αναδεικνύουν ισοδύναμες τις δύο μεγάλες παρατάξεις, με ρυθμιστή το Παλλαϊκό Κόμμα (δεσπόζουσα δύναμη το ΚΚΕ). Οταν γίνεται γνωστή η μυστική συμφωνία (σύμφωνο Σοφούλη - Σκλάβαινα) μεταξύ των Φιλελευθέρων και του ΚΚΕ, προκαλούνται αναταράξεις στις ένοπλες δυνάμεις που δυσαρεστούν τον Γεώργιο, ο οποίος αποπέμπει τον Παπάγο από το Υπουργείο Στρατιωτικών και στη θέση του διορίζει τον Ιωάννη Μεταξά. Μετά τον θάνατο του Δεμερτζή, στις 13 Απριλίου, ο Μεταξάς αναλαμβάνει και τα καθήκοντα του πρωθυπουργού, ενώ στις 27 Απριλίου λαμβάνει ψήφο εμπιστοσύνης από τη Βουλή. Στις 8 Μαΐου, κατά τη διάρκεια καπνεργατικών διαδηλώσεων, ξέσπασαν τα γεγονότα της Θεσσαλονίκης που κατέληξαν στις πλέον βίαιες συγκρούσεις ανάμεσα στους απεργούς και τη χωροφυλακή, στη διάρκεια των οποίων σκοτώθηκαν δώδεκα διαδηλωτές.
    Η ανακοίνωση για γενική απεργία στις 5 Αυγούστου 1936 προσέφερε στον Μεταξά, «ελέω του Γεωργίου Β΄», την απαιτούμενη δικαιολογία για την εγκαθίδρυση της δικτατορίας της 4ης Αυγούστου, που ήταν το επιστέγασμα μιας σειράς εσωτερικών πολιτικών «ανωμαλιών» και αποτελούσε, σύμφωνα με τον Γεώργιο, μια «δυσάρεστη αναγκαιότητα». Τα παραδοσιακά κόμματα, αποδυναμωμένα από τις έριδες και στερημένα από τους ηγέτες τους (οι Κονδύλης, Τσαλδάρης, Δεμερτζής και Βενιζέλος όλοι πέθαναν μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα) ήταν ανίκανα να κινητοποιήσουν τον λαό, που, κουρασμένος και απογοητευμένος από τους πολιτικούς, παρέμεινε απαθής. Εξάλλου, οι ιθύνουσες τάξεις είδαν στο πρόσωπο του Μεταξά τον εκφραστή των συμφερόντων τους και τον εγγυητή ασφάλειάς τους έναντι του «επερχόμενου» κομμουνισμού.
    Παράλληλα, η θέση του Μεταξά διευκολύνθηκε την εποχή αυτή από τη διεθνή συγκυρία. Η κομμουνιστική απειλή φάνταζε, το 1936, πολύ μεγαλύτερη από την κρίση του κοινοβουλευτισμού στην Ευρώπη και την επικράτηση του φασισμού και του ναζισμού. Τα καθεστώτα αυτά και οι εκφραστές τους ασκούσαν μια περίεργη γοητεία στους πληθυσμούς των ευρωπαϊκών κρατών, που παρακολουθούσαν με θαυμασμό τη νέα πειθαρχημένη δύναμη του ναζισμού και την προβολή του «χαρισματικού» αδιαφιλονίκητου ηγέτη του, Αδόλφου Χίτλερ, να προβάλλονται μέσα από τα βραβευμένα προπαγανδιστικά φιλμ της Ρίφενσταλ, στα πολυπληθή ακροατήρια των μεγάλων ευρωπαϊκών πόλεων. Ο κομμουνιστικός κίνδυνος, υπό το φάσμα του ισπανικού εμφυλίου που μόλις είχε ξεσπάσει, ανησυχούσε πολύ περισσότερο τους Ευρωπαίους, απ’ ό,τι η κατάληψη της αποστρατιωτικοποιημένης Ρηνανίας από τον Χίτλερ το 1936, και η αυξανομένη επιθετικότητα του Μουσολίνι, μετά την εισβολή στην Αιθιοπία.
    Ετσι λοιπόν το διεθνές κλίμα και η έκρυθμη εσωτερική πολιτική κατάσταση, που διευκολύνονταν από την έλλειψη εμπιστοσύνης του Γεωργίου προς τα αστικά πολιτικά κόμματα, «ευνοούσαν» την εγκαθίδρυση της Δικτατορίας. Γεγονός που επιβεβαιώνεται και από τις «χλιαρές» αντιδράσεις –με εξαίρεση το κίνημα των Χανίων– που εκδηλώθηκαν εναντίον της 4ης Αυγούστου.




    *Ο Ιωάννης Μεταξάς, επέβαλε απολυταρχικό καθεστώς

    Απολυταρχικό καθεστώς με λαϊκίστικες τάσεις και πρακτικές

    Οι πρώτες ενέργειες του καθεστώτος, μετά την άρση των θεμελιωδών άρθρων του Συντάγματος και την κατάργηση της ελευθερίας του Τύπου, ο οποίος κατέστη προπαγανδιστικό εργαλείο του καθεστώτος, με αντάλλαγμα πολλά προνόμια, ήταν η καταστολή του κομμουνιστικού κινδύνου, αλλά και του κομματικού κοινοβουλευτισμού, που αποτελούσαν τη «διπλή τυραννία» του τόπου. Οι αθρόες συλλήψεις και οι εκτοπίσεις των αντιφρονούντων, αλλά και οι αποτελεσματικοί μηχανισμοί που αφορούσαν την καθιέρωση του Πιστοποιητικού Κοινωνικών Φρονημάτων και των Δηλώσεων Μετανοίας (που ανήλθαν σε 47.000, όταν η δύναμη του ΚΚΕ ήταν περίπου 15.000) εξουδετέρωσαν κάθε εσωτερική απειλή και έδωσαν τη δυνατότητα στον Μεταξά να υλοποιήσει τα σχέδιά του. Πρωταρχικός σκοπός του καθεστώτος ήταν η ίδρυση ενός «Νέου Κράτους» που θα βασιζόταν στις υπέρτατες αξίες και στα ιδεώδη που είχαν πλέον χαθεί και θα οδηγούσε στην «Αναγέννηση της Ελλάδος» και στη δημιουργία του «Τρίτου Ελληνικού Πολιτισμού» που ήταν συνέχεια του Αρχαίου και του Βυζαντινού. Η έλλειψη λαϊκής βάσης οδήγησε τον Μεταξά, μιμούμενο ξένα φασιστικά και ναζιστικά πρότυπα, στην ίδρυση και οργάνωση ενός πανίσχυρου οργανισμού νεολαίας, της ΕΟΝ, που συμπεριέλαβε το σύνολο σχεδόν του νεανικού πληθυσμού της χώρας και αποτέλεσε το αποτελεσματικότερο μέσον, αλλά και αποδέκτη της μεταξικής ιδεολογίας και προπαγάνδας, βασικότερο στοιχείο της οποίας αποτελούσε η λατρεία προς τον Ηγέτη, Ιωάννη Μεταξά.

    *Το προωπικό ημερολόγια του Μεταξά, πολύτιμη πηγή ιστορικών πληροφοριών




    Κοινωνική πολιτική

    Ωστόσο, παρά τις πρακτικές και τα χαρακτηριστικά των φασιστικών καθεστώτων που υιοθέτησε, η 4η Αυγούστου δεν ταυτίστηκε ποτέ με τη φασιστική ιδεολογία αλλά παρέμεινε ένα απολυταρχικό καθεστώς με φιλολαϊκές τάσεις που συχνά οδηγούσαν σε λαϊκίστικες πρακτικές. Ο Μεταξάς, όπως συχνά προκύπτει μέσα από το ημερολόγιό του και τις ομιλίες του, ήθελε να είναι ο ηγέτης του λαού και προστάτης των οικονομικά ασθενέστερων. Στο πλαίσιο αυτής της πατερναλιστικής στάσης που χαρακτήρισε ολόκληρη τη διακυβέρνηση του «χαρά μου οι φτωχοί και τα παιδιά», εφάρμοσε ένα εκτεταμένο πρόγραμμα κοινωνικής πολιτικής για την ανακούφιση των ασθενέστερων τάξεων, όπως οι αγρότες και οι εργάτες.
    Τα πιο σημαντικά μέτρα στον τομέα της αγροτικής πολιτικής ήταν η ρύθμιση των αγροτικών χρεών, η μεταβίβαση των τίτλων ιδιοκτησίας της γης και η κατάργηση της φορολογίας στο ελαιόλαδο.
    Τα μέτρα για τους εργάτες περιελάμβαναν την καθιέρωση των συλλογικών συμβάσεων εργασίας και την αναγκαστική διαιτησία μεταξύ εργατών και εργοδοτών, ενώ εφαρμόζεται ο νόμος για την κοινωνική ασφάλιση με την ίδρυση του ΙΚΑ. Παράλληλα, καθιερώνεται το οκτάωρο, καθορίζεται κατώτερο ημερομίσθιο και λαμβάνονται μέτρα για βελτίωση των συνθηκών υγιεινής και τον έλεγχο των ενδημικών νόσων με σημαντική αύξηση στις δαπάνες υγείας.

    *Μεταξάς και Γεώργιος Β΄ έδωσαν βάρος στη στρατιωτική θωράκιση της χώρας




    Στρατιωτική θωράκιση για τον επερχόμενο πόλεμο

    Η σημαντικότερη ωστόσο προσπάθεια του καθεστώτος επικεντρώθηκε από την αρχή στην αμυντική θωράκιση της χώρας. Δεμένος στο «παραδοσιακό άρμα» της φιλοβρετανικής εξωτερικής πολιτικής, παρά τη γερμανική του παιδεία και την οικονομική εξάρτηση της χώρας από τη Γερμανία, ο Μεταξάς αναζήτησε, μέσα στo πλαίσιo της πολιτικής ουδετερότητας που του επέβαλαν η γεωπολιτική και η στρατιωτική του θεώρηση, στη Βρετανία, τη μεγαλύτερη ναυτική Δύναμη, τον σύμμαχο απέναντι στην αυξανόμενη ιταλική επιθετικότητα, όπως αυτή διαμορφώθηκε μετά την Αιθιοπική Κρίση και τη συμμετοχή της Ελλάδας στις οικονομικές κυρώσεις κατά της Ιταλίας. Παράλληλα άρχισε η μεγάλη στρατιωτική και ψυχολογική προετοιμασία της χώρας για την αντιμετώπιση πιθανής εισβολής από την Ιταλία, αλλά και τη Βουλγαρία, με την κατασκευή εντυπωσιακών οχυρωματικών έργων, όπως η Γραμμή Μεταξά και η ανασυγκρότηση του ελληνικού στρατού, ενώ είχε αρχίσει και ένα εκτεταμένο πρόγραμμα αυτάρκειας και εξοικονόμησης αγαθών.
    Ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος βρήκε την «ουδέτερη» Ελλάδα αμυντικά προετοιμασμένη και αποφασισμένη να αντισταθεί, ενώ είχε κηρυχθεί από τον Απρίλη του 1939 μερική επιστράτευση. Οι ιταλικές προκλήσεις εναντίον της Ελλάδας το καλοκαίρι του 1940 είχαν ως αποκορύφωμα τον τορπιλισμό του ευδρόμου «Ελλη» στην Τήνο στις 15 Αυγούστου. Η εμπλοκή της Ελλάδος στον πόλεμο ήταν πια βεβαία.

    *Ο Μεταξάς με ’λκιμους, μέλη της οργάνωσης της δικτατορικής νεολαίας




    Πλήρης σύμπνοια

    Το πρωινό της 28ης Οκτωβρίου 1940, στην οικία του Ιωάννου Μεταξά στην Κηφισιά άρχισε να γράφεται μία από τις πλέον ένδοξες σελίδες της νεώτερης ελληνικής ιστορίας. Η άρνηση του Μεταξά, «Alors c’est la guerre», να υποκύψει στις ιταλικές διεκδικήσεις απορρίπτοντας το ιταλικό τελεσίγραφο που του επέδωσε ο Γκράτσι δεν ήταν προϊόν στιγμιαίας εθνικής έξαρσης, αλλά, όπως προκύπτει από τις προσωπικές του και κρατικές μαρτυρίες, μια ώριμη, μελετημένη, ιστορική απόφαση η οποία οδήγησε την Ελλάδα σε στιγμές μεγαλείου και δόξας. Ο ελληνικός λαός, ενωμένος, βρισκόταν για πρώτη ίσως φορά σε πλήρη σύμπνοια με τον αρχηγό του καθώς ξεχυνόταν στους δρόμους πανηγυρίζοντας με αληθινό ενθουσιασμό και εθνική υπερηφάνεια. Ο Ιωάννης Μεταξάς πέθανε στις 29 Ιανουαρίου 1941, «εν πλήρει δόξη», και η απώλειά του την κρίσιμη αυτή στιγμή απεδείχθη τραγική, δημιουργώντας μεγάλο στρατιωτικό και πολιτικό κενό. Η έλλειψη ικανού διαδόχου σε συνδυασμό με την ήττα και τη γερμανική κατοχή αναζωπύρωσαν τα πολιτικά πάθη του παρελθόντος οδηγώντας τη χώρα στον καταστροφικό εμφύλιο.

    * Η κ. Μαρίνα Πετράκη είναι ιστορικός/ερευνήτρια.

    Παρασκευή, 05 Μαρτίου 2010

    ΒΟΥΛΗ: ΔΥΟ ΠΑΡΑΘΥΡΑ ΜΕ ΣΗΜΑΣΙΑ



    *Το Μέγαρο της Βουλής. Αριστερά το τρίτο παράθυρο μονίμως κλειστό. Δεξιά, το τέταρτο παράθυρο,
    από όπου έγινε ο διάλογος Όθωνα- Καλλέργη


    Πενήντα δύο παράθυρα έχει η πρόσοψη του κτιρίου της Βουλής, που βλέπει προς την πλατεία Συντάγματος. Δύο από τα παράθυρα αυτά, έχουν ιδιαίτερη σημασία.
    Εάν σταθεί κανείς στη κέντρο της πλατείας Συντάγματος και ατενίσει προς το Μέγαρο του Κοινοβουλίου, μπορεί στην πρόσοψή του να μετρήσει συνολικά 52 παράθυρα. Στο δεύτερο όροφο υπάρχουν συνολικά 16 ισομεγέθη παράθυρα και στο κέντρο τρία μεγαλύτερα. Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει και στον πρώτο όροφο του κτιρίου. Στο ισόγειο εκατέρωθεν της εισόδου, υπάρχουν άλλα 14 παράθυρα.
    Ιστορικό όμως παραμένει το τέταρτο παράθυρο του ισογείου της δεξιάς πλευράς της δυτικής όψης του Μεγάρου, που βλέπει προς την πλατεία Συντάγματος. Εκεί μπροστά, έφιππος ο συνταγματάρχης Δημήτριος Καλλέργης διατύπωσε το αίτημα της Επανάστασης, που είχε οργανώσει με τον Ιωάννη Μακρυγιάννη στις 3 Σεπτεμβρίου 1843, για παροχή Συντάγματος.
    Στη μία μετά τα μεσάνυχτα, η Φρουρά των Αθηνών με δύο συνθηματικούς πυροβολισμούς στον αέρα, ξεκίνησε από τους στρατώνες στο Μοναστηράκι για τα Ανάκτορα, για να απαιτήσει Σύνταγμα. Μπροστά πήγαιναν… οι σαλπιγκτές, ακολουθούσε μια στρατιωτική μπάντα και τέλος η στρατιωτική δύναμη με τις σημαίες της να ανεμίζουν μέσα στη νύχτα. Ο κόσμος, αραιός στην αρχή, όταν πύκνωσε στην οδό Ερμού, άρχισε να φωνάζει «Ζή-τω το Σύν-ταγ-μα», «Ζή-τω το Σύν-ταγ-μα»!!!
    Ο βασιλιάς Όθων, μελετούσε ακόμα στο γραφείο του όταν ένας υπασπιστής του, ανήγγειλε, πως ο Στρατός στασίασε. Ταυτόχρονα ξύπνησε και η βασίλισσα Αμαλία. Ο βασιλιάς τελικά, διέταξε τον υπασπιστή του Γρίβα Γαρδικιώτη να συναντήσει τον επικεφαλής της στρατιωτικής δύναμης και να τον ρωτήσει τι θέλει. Ο Καλλέργης διατάσσει τη σύλληψή του και τελικά ο Όθων αποφασίζει να βγει στο παράθυρο για να μιλήσει ο ίδιος με τους επαναστατημένους. Στο γραφείο του τετάρτου παραθύρου, στεγάζονταν η γραμματεία του βασιλιά Όθωνα. Από εκεί πρόβαλε ο βασιλιάς με τη βασίλισσα πίσω του και ρώτησε τον Καλλέργη, τι θέλει.


    *Ο διάλογος του Καλλέργη με τον Όθωνα, ο οποίος πρόβαλε από το τέταρτο παράθυρο, σε  λιθογραφία εποχής


    Ο Καλλέργης απαντά: «Μεγαλειότατε, ευδοκήσατε να ικανοποιήσετε την αίτησιν του στρατού και του λαού, ομογνωμόνως ζητούντων Σύνταγμα».
    Ο Όθων προσπαθεί να κερδίσει χρόνο και ειδοποιεί το Πυροβολικό να τον προστατεύσει, αλλά ο διοικητής του Σχινάς έρχεται και τοποθετεί τα κανόνια του με τις κάνες στραμμένες προς τα Ανάκτορα.
    Τα υπόλοιπα είναι γνωστά. Η χώρα, από ελέω Θεού Μοναρχία μεταβλήθηκε σε συνταγματική μοναρχία, ψήφισε νέο Σύνταγμα και έθεσε τις βάσεις για ένα γνήσιο κοινοβουλευτικό βίο. Το παράθυρο του ισογείου, έμεινε στην Ιστορία.

    *Φωτογραφία του Πέτρου Πουλίδη, την επαύριο της Μικρασιατικής Καταστροφής, όταν στο μέγαρο
    είχαν εγκατασταθεί υπηρεσίες περίθλαψης προσφύγων. Διακρίνεται το περίφημο
    τρίτο παράθυρο με ανασηκωμένες τις γρίλιες.
    Μέσα, φαίνεται πώς είναι χτισμένο (Οπτικοακουστικό αρχείο ΕΡΤ).

    Εδώ θα πρέπει να αναφερθούμε και στο άλλο παράθυρο με κάποια σημασία. Είναι το «τυφλό» παράθυρο του ισογείου από την πλευρά του Μεγάρου που βλέπει προς το Μνημείο του ’γνωστου Στρατιώτη, δηλαδή τη δυτική πλευρά. Πρόκειται για το τρίτο παράθυρο από την αριστερή πλευρά, όπως βλέπει κανείς το κτίριο απέξω. Έχει κατασκευαστεί μόνο για λόγους οπτικής συμμετρίας. Στην πραγματικότητα δεν ανοίγει ποτέ γιατί ακριβώς πίσω, βρίσκεται η εσωτερική σκάλα του Μεγάρου.

    Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

    *Η Επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου 1843, σε λαϊκή λιθογραφία

    *Μια άλλη άποψη του Μεγάρου σε παλιά καρτ ποστάλ







    Δευτέρα, 01 Μαρτίου 2010

    Οι αργυρώνητοι του Τύπου, έχουν βαρύτατο παρελθόν




    Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

    Η σχέση Τύπου και Πολιτικής, είναι σχέση βαθιά ερωτική... Με τις μεγάλες αγάπες και τους όρκους αιώνιας πίστης χάριν της Δημοκρατίας... Με τα αβυσσαλέα μίση και τις φοβερές συγκρούσεις χάριν της ελευθεροτυπίας... Με τις ζηλοτυπίες και τις αμφιβολίες... Με απέραντο πάθος και απεριόριστο μίσος...
    Σφιχτοί εναγκαλισμοί και σκληρές απωθήσεις... Εναγκαλισμοί, που ίσως στις μέρες μας αποδίδονται μερικές φορές καλύτερα με τον όρο «διαπλοκή», με ό,τι συνεπάγεται ο νεολογισμός αυτός, που εισήχθη στο πολιτικό μας λεξιλόγιο το 1993 από τον Κ. Μητσοτάκη και έκτοτε εγκαταστάθηκε στα πολιτικά μας πράγματα, γιγαντώθηκε ασύμμετρα και υπέρμετρα και αποτελεί πλέον ορατή απειλή, για την ουσία της Δημοκρατίας.
    Η διαπλοκή του Τύπου με την κάθε μορφής εξουσία, ιστορικά πήρε διάφορες μορφές, ανάλογα με τις εξελίξεις κάθε εποχής. Πήρε την μορφή της αμειβόμενης προπαγάνδας, τη μορφή του εκβιασμού της πολιτικής εξουσίας από το μεγάλο κεφάλαιο που διαχειρίζεται και χειραγωγεί τον Τύπο και τα ΜΜΕ, πήρε τη μορφή των «μυστικών κονδυλίων», πήρε... και τι δεν πήρε.
    Γι’ αυτό η σχέση Τύπου και πολιτικής έχει τα χαρακτηριστικά ερωτικής σχέσης με τα συνεπακόλουθα μίση και πάθη. Αυτός ο ιδιότυπος έρωτας, που πότε κρατούσε λουλούδια και πότε κράδαινε στιλέτα, πολλές φορές και σε διαφορετικές εποχές απασχόλησε τη Βουλή, τόπο πολιτικής ζύμωσης, αξιολογικής κριτικής και αποτίμησης των εξελίξεων.
    Τι να πρωτοθυμηθεί κανείς;..
    Έτσι ένα πρόχειρο απάνθισμα από τις…αποθήκες της μνήμης (μνήμης μάλλον τλήμονος…) δίνει μερικές πτυχές αυτού του περίεργου έρωτα.
    Την εποχή που άρχισε να φουντώνει στην πατρίδα μας ο εθνικός διχασμός με τις συγκρούσεις Κωνσταντίνου – Βενιζέλου, είχε καταγγελθεί μια ύπουλη προσπάθεια της γερμανικής πρεσβείας, να εξαγοράσει εφημερίδες στην Ελλάδα, για να ασκηθεί φιλογερμανική προπαγάνδα.
    Ο Ελευθέριος Βενιζέλος, θύμα αυτής της προπαγάνδας, ξιφούλκησε μέσα στη Βουλή το Σεπτέμβριο του 1915 και μίλησε απευθυνόμενος προς τον Τύπο για «αργυρώνητους» προσθέτοντας με υψωμένο τον οξύ τόνο της φωνής του:






    *Ο Ελευθέριος Βενιζέλος

    «Ο χαρακτηρισμός τούτος αφορά όχι πάντα, αλλά μόνον ορισμένα όργανα της δημοσίας γνώμης, τα οποία κατόρθωσαν εις διάστημα βραχύτερον των 24 ωρών, να μεταβάλλωσιν εντελώς πολιτικήν διότι εν τω μεταξύ υπήρξεν εξώθησις ασυνείδητος εκ μέρους ξένης προπαγάνδας».
    Ήταν ιδιοτελής εναγκαλισμός και διαπλοκή Τύπου και ξένης προπαγάνδας, εις βάρος της χώρας. «Αργυρώνητοι» είπε ο Ελευθέριος Βενιζέλος...
    Σήμερα, πολλές φορές μιλάμε για την αδικαιολόγητη διεθνώς, αλλά και στην Ελλάδα, υπερσυγκέντρωση ΜΜΕ στα χέρια ολίγων επιχειρηματιών, οι οποίοι επιβάλλουν τις απόψεις τους στην πολιτική εξουσία. Πρόκειται για το διεθνώς γνωστό φαινόμενο της υπερσυγκέντρωσης μεγάλων δικτύων επιχειρήσεων ΜΜΕ (εφημερίδες, τηλεοράσεις, ραδιόφωνα, περιοδικά κλπ) από μεγάλα επενδυτικά συγκροτήματα, που υποβάλουν αυτά τη «γραμμή» και διαμορφώνουν μέσα από αδιαφανείς διαδικασίες τις πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές εξελίξεις.






    *Ο Αλέξανδρος Παπαναστασίου

    Τον κίνδυνο αυτό είχε διαβλέψει από τον Μάϊο του 1929, ο Αλέξ. Παπαναστασίου ο οποίος σε μια αγόρευσή του στη Βουλή, είχε πει: «Αι δημοσιογραφικαί επιχειρήσεις υπόκεινται πολλάκις εις ένα νόμο γενικώτερον, ισχύοντα εις την βιομηχανικήν οικονομίαν, της συγκεντρώσεως. Και δύνανται ευκόλως να κατακτηθούν από τους εκπροσωπούντας κεφαλαιοκρατικά συμφέροντα. Αποτέλεσμα αυτών των συνθηκών είναι ότι η δημοσία συζήτησις, ο δημόσιος έλεγχος, περιέρχεται εις τας χείρας ολίγων ανθρώπων, μονοπωλείται μπορεί να είπη κανείς από ολίγας επιχειρήσεις».
    Μερικά χρόνια νωρίτερα, τον Ιανουάριο του 1925 ο Ιωσήφ Κούνδουρος, είχε μιλήσει σκληρότερα, τονίζοντας:
    «Η τυραννία ήτις ασκείται υπό μερίδος τινός του Τύπου επί των πολιτικών ανδρών της χώρας, είναι καταφανής…». 
    Αλλά και αργότερα πολλά χρόνια, το Φεβρουάριο του 1959 ο Κ. Μητσοτάκης, έλεγε στη Βουλή περιγράφοντας μια άλλη μορφή διαπλοκλής πολιτικής– Τύπου: «Δεν είναι νοητόν εθνικά μυστικά κονδύλια, να διοχετεύονται προς ελληνικά εφημερίδας ή προς Έλληνας δημοσιογράφους». Επί κυβερνήσεώς του όμως το 1990-1993 είχε καταγγελθεί ότι το υπουργείιο Εξωτερικών (υπουργός Εξωτερικών ο Αντώνης Σαμαράς) είχε δώσει μυστικά κονδύλια σε δημοσιογράφους, όπως ο ίδιος ο κ. Μητσοτάκης είχε καταγγείλει εκ των υστέρων, όταν έχασε την κυβέρνηση.
    Δεν είναι τυχαίο, ότι ο υπουργός Εξωτερικών της γιουγκοσλαβικής κυβέρνησης Γιοβάνοβιτς, όταν μαίνονταν ο πόλεμος εναντίον της γειτονικής χώρας, είχε καταγγείλει, ότι άνθρωπος του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών εξαγόραζε εφημερίδες και δημοσιογράφους στη χώρα του, για να στραφούν εναντίον του Μιλόσεβιτς.






    *Ο Κώστας Καραμανλής

    Είναι επίσης γνωστό ότι ο πρώην πρωθυπουργός Κώστας Καραμανλής μίλησε για «πέντε» νταβατζήδες» που κάνουν κουμάντο στη χώρα και όταν την επομένη ο υπουργός Εμπορικής Ναυτιλίας Μαν. Κεφαλογιάννης προκλήθηκε, κατονόμασε ως νταβατζήδες τρείς μεγάλους επιχειρηματίες, που έχουν ή είχαν άμεση και έμμεση σχέση με επιχειρηματίες Τύπου.






    *Ο Δημήτριος Χριστόφιας

    Επίσης με αφορμή το δημοψήφισμα επί του σχεδίου Ανάν, για λύση του Κυπριακού, στη Λευκωσία έγιναν καταγγελίες για χρήματα προερχόμενα πέραν του Ατλαντικού, που μοιράσθηκαν στο χώρο του Τύπου με αδιαφανείς διαδικασίες για να «διαφημιστεί» το «ναι». Επιπλέον, όταν από την Ουάσιγκτον ο εκπρόσωπος του Στέϊτ Ντιπάρτμεντ Ρ. Μπάουτσερ έκανε κάποιες διευκρινιστικές δηλώσεις, η εντύπωση που σχηματίσθηκε, από τις περιφράσεις του, ήταν πως από τα χρήματα αυτά, ορισμένα δόθηκαν και στην Ελλάδα για τον ίδιο σκοπό.
    Λίγο αργότερα, όταν πραγματοποιούσε επίσημη επίσκεψη στην Αθήνα ο τότε πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων της Κύπρου, Δημ. Χριστόφιας- σήμερα Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας-ρωτήθηκε από τους δημοσιογράφους για την υπόθεση αυτή. Και διευκρίνισε, ότι μέσω μιας οργάνωσης του ΟΗΕ, δίδονταν ανέκαθεν κονδύλια στην Κύπρο για αναπτυξιακούς λόγους. Δηλαδή για έργα προστασίας του περιβάλλοντος κλπ, δικοινοτικής όμως χρησιμότητας και πέραν της γραμμής αντιπαράθεσης. Από ένα σημείο και μετά όμως– κατά τον κ. Χριστόφια– εμφανίσθηκε χρηματοδότηση, που θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί παρέμβαση στα εσωτερικά της Κύπρου για να διαφημιστεί το δημοψήφισμα. Φυσικά διευκρίνισε, ότι δεν έχει ονόματα, ούτε άλλες πληροφορίες.
    Όταν αμέσως μετά ρωτήθηκε αν γνωρίζει όπως προέκυπτε έμμεσα από τις δηλώσεις Μπάουτσερ ότι τέτοια λεφτά διοχετεύτηκαν και στην Ελλάδα, απάντησε ότι δεν έχει γνώση και πληροφόρηση αν ήρθαν τέτοια χρήματα στην Ελλάδα και πώς ήρθαν. Οι δημοσιογράφοι όμως πρόσεξαν, ότι έκλεισε τη φράση του με ένα υπαινικτικό χαμόγελο, που μόνο …ονόματα δεν… κραύγαζε! Αργότερα, όταν εκτός συνεντεύξεως του επισημάνθηκε ότι το χαμόγελό του τα έλεγε όλα, αρκέσθηκε να απαντήσει με ένα επιπλέον πιο «κραυγαλέο» και υπαινικτικό χαμόγελο… Και ο εωρακώς μεμαρτύρηκεν!
    Από τότε που γίναμε ελεύθερο κράτος και αποκτήσαμε ελεύθερο Τύπο, η έννοια της διαπλοκής με διάφορες μορφές, απασχόλησε τη Βουλή κατ’ επανάληψη… Από το αστειάκι και το παμπάλαιο επιθεωρησιακό νούμερο «ή υπούργημα μου δίνεις η εφημερίδα βγάζω» φθάσαμε στα σημερινά, που όλοι τα γνωρίζουμε και όλους μας απασχολούν.
    Το δίλημμα που τίθεται ενώπιον της πολιτικής εξουσίας, αλλά και των δημοσιογράφων, είναι αμείλικτο. Πώς θα επέλθει κάθαρση;
    Οι δημοσιογραφικές ενώσεις, κατ’ επανάληψη έχουν καταδικάσει τέτοια φαινόμενα, αλλά είναι γεγονός, ότι οι ίδιες, ποτέ δεν πήραν άμεσα και αποφασιστικά μέτρα ή δεν φάνηκαν να ερευνούν μόνες τους (αφού οι εξουσίες είναι απρόθυμες) για να αποκαλύψουν φαινόμενα τέτοια.
    Η κυβέρνηση θα πρέπει να κάνει τις έσχατες κινήσεις με τη θέσπιση νέου θεσμικού πλαισίου,  ώστε να σπάσει ο δεσμός, των μεγάλων επιχειρήσεων που δουλεύουν με κρατικές προμήθειες ή δημόσια έργα, ασκώντας αποτελεσματική πίεση στην εξουσία, μέσω των επιχειρήσεων Τύπου που διαθέτουν. Το νέο νομοθετικό πλαίσιο, παραμένει το μεγάλο ερωτηματικό. Θα πετύχει η κυβέρνηση να εξαλείψει το καρκίνωμα αυτό ή έστω κάποια κομμάτια του;
    Η σχέση Τύπου – ΜΜΕ και πολιτικής είναι βαθύτατα ερωτική. Το πάθος και την αγάπη, διαδέχεται το μίσος...
    Τι είχες Γιάννη, τι είχα πάντα;





    Π.Σ. ΑΘΑΝΑΣΙΑΔΗΣ







    Κυριακή, 28 Φεβρουαρίου 2010

    Οι Έξι στου Γουδή και στο βάθος Μακεδονικό!


    Από το ΒΗΜΑ της ΚΥΡΙΑΚΗΣ

    http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&ct=32&artid=316313&dt=21/02/2010


    *Από τη Δίκη των Έξ. Η απολογία του στρατηγού Χατζανέστη

    Από την εποχή της Μικρασιατικής καταστροφής

     η Ιταλία απεργαζόταν την «αυτονόμηση» 

    ελληνικών εδαφών

    Ο χορός των κατασκόπων, 

    το όργιο της προπαγάνδας 

    και τα εγκληματικά σχέδια

    Της κ. ΦΩΤΕΙΝΗΣ ΤΟΜΑΗΗ ΠΡΟΣΦΑΤΗ απόφαση του Αρείου Πάγου για επανάληψη της δίκης των Εξι προκάλεσε το ενδιαφέρον για ανάσυρση των οικείων φακέλων βάσει του συστήματος ηλεκτρονικής διαχείρισης του Διπλωματικού και Ιστορικού Αρχείου ΥΠΕΞ. Δεν μπορούμε να γνωρίζουμε ποια είναι τα νέα στοιχεία που οδήγησαν απογόνους των θυμάτων ναπροσφύγουν στο ανώτατο δικαστήριο της χώρας προκειμένου να κρίνει την αθωότητα των κατηγορουμένων, γιατί αγνοούμε το περιεχόμενο των δικαστικών φακέλων της πολύκροτης εκείνης δίκης. Εκείνο που εντοπίσαμε, πάντως, και έρχεται για πρώτη φορά στο φως είναι ότι σε εκείνη την ιδιαίτερα κρίσιμη από κάθε άποψη περίοδο για τη χώρα μας οικονομικά και γεωστρατηγικά συμφέροντα επεξεργάζονταν από τότε αυτονόμηση της Μακεδονίας. Η δεύτερη έκπληξη οφείλεται στο γεγονός ότι τα σχέδια αυτά προέρχονταν από την εταίρο μας σήμερα στην Ευρωπαϊκή Ενωση Ιταλία... Τα πυκνογραμμένα Δελτία Πληροφοριών του 2ου Γραφείου της Επαναστατικής Επιτροπής (η Κεντρική Υπηρεσία Πληροφοριών ιδρύθηκε 30 χρόνια αργότερα, το 1953) κατά το δίμηνο Σεπτεμβρίου- Οκτωβρίου 1922 που προηγήθηκε της δίκης είναι αποκαλυπτικά του απροκάλυπτου τρόπου με τον οποίο δρούσαν μυστικοί πράκτορες κάθε προέλευσης που είχαν διεισδύσει στη χώρα στοχεύοντας στο φρόνημα λαού και στρατού. Από όλους ιδιαίτερη εντύπωση προκαλούσαν οι Ιταλοί που διέθεταν τεράστια ποσά προσηλυτίζοντας ακόμη και Έλληνες στο δίκτυο πρακτόρων που έστηναν με τόση σπουδή, αδιαφορώντας σε πολλές περιπτώσεις να κρατήσουν κάποια έστω προσχήματα, όπως για παράδειγμα σε επενδύσεις στις οποίες προέβαιναν. «Πληροφορούμαι» έγραφε στις 22 Οκτωβρίου 1922 ο διευθυντής του 2ου Γραφείου, λοχαγός Ματθιός, «ότι η ενταύθα ιταλική προπαγάνδα λόγω των μεγάλων προσπαθειών άς καταβάλλει πρόκειται να εισδύση εις το Σώμα των αγροτών. Προς τούτοις ηγοράσθησαν τα πιεστήρια της “Εσπερινής” αντί 450 χιλιάδων δραχμών και ενοικιάσθη οικία αντί πέντε χιλιάδων δραχμών μηνιαίως. Εις την ως άνω προπαγάνδαν έχουσι ήδη διατεθή 2 εκατομμύριαλιρέττες».
    *Η καταστροφή της Σμύρνης
    «Πράκτωρ ημών μεταδίδει...»

    Από την ελληνική αντικατασκοπία, η οποία, όπως φαίνεται, ενεργούσε με υποδειγματικό ζήλο και υπευθυνότητα, δεν εξαιρούνταν ούτε τα μέλη της κυβέρνησης, ακόμη και η ίδια η βασιλική οικογένεια, κυρίως όμως οι αξιωματικοί του Στρατού, ιδιαίτερα εκείνοι που προσκαλούνταν σε κατ΄ ιδίαν συνομιλίες από τις ξένες πρεσβείες. Σε ένα πολυσέλιδο τέτοιο δελτίο, που άρχιζε όπως όλα ανωνύμως, 
    «Πράκτωρ ημών μεταδίδει...» διαβάζουμε, μεταξύ άλλων, για το περιεχόμενο τηλεφωνικής συνομιλίας Κοτζιά- Μεταξά περί εκλογών, την προσπάθεια τούρκων αιχμαλώτων στον Πειραιά και κεμαλικών πρακτόρων να διεισδύσουν στους εξουθενωμένους πρόσφυγες που έφταναν με τα καράβια για να αντλήσουν χρήσιμες πληροφορίες, το στέκι όπου σύχναζαν γάλλοι και ιταλοί κατάσκοποι και δεν ήταν άλλο από το ζαχαροπλαστείο «Ηνωμένα Βουστάσια» κτλ. Για τους τελευταίους έγραφε χαρακτηριστικά η έκθεση: «Σχεδόν άπαντες οι πράκτορες του Γραφείου παρατηρούσιν εις Πειραιά από τριών ημερών εξαιρετικήν κίνησιν πλήθους πρακτόρων Ιταλών αφικνουμένων εκ Σμύρνης και αναχωρούντων μετά τρεις έως τέσσαρας ημέρας. Μεταφέρουσι χρηματικά ποσά. Υποδεικνύεται ανάγκη παρακολουθήσεως τούτων».Μεγαλύτερη ανησυχία ωστόσο προέδιδε η «Εκθεσις Πληροφοριών της 30ής Σεπτεμβρίου 1922». Αναφέρονται αποσπασματικά: «Μεγίστη κίνησις παρετηρήθη χθες και σήμερον εν τη ενταύθα Ιταλική Πρεσβεία. Διάφοροι πράκτορες έλαβον εντολήν να παρακολουθούν αγρύπνως τας κινήσεις των δρώντων Δωδεκανησίων. Οι εν τη Ιταλική Πρεσβεία φοβούνται έκρηξιν επαναστάσεως εις τα Δωδεκάνησα.Τέσσαρες πράκτορες [...] απεσπάσθησαν εις το εν Πειραιεί Γραφείον Ιταλικής προπαγάνδας με εντολήν να συλλέγουν πληροφορίας διά τας κινήσεις των εν Πειραιεί Δωδεκανησίων και ειδικώς διά την ενεργουμένην λαθραίαν αλληλογραφίαν δρώντων ενταύθα Δωδεκανησίων μετά διαφόρων συμπολιτών των μέσωπληρωμάτων των ελληνικών ατμοπλοίων. Εις την διάθεσιν του Γραφείου Ιταλικής Προπαγάνδας Πειραιώς ετέθησαν 1.000.000 δραχμαί. Επίσης εγκατεστάθη και ειδική υπηρεσία φωτοτυπίας επιστολών. (Πληροφορία απολύτως βεβαία)» . Με την ένδειξη αυτή, που σε άλλες περιπτώσεις παρελείπετο, διαπιστωνόταν από τον υπογράφοντα ο βαθμός αξιοπιστίας.

    * Η Δίκη των Έξ

    Στο ίδιο δελτίο μεταξύ πολλών άλλων αναφέρονταν δύο ακόμη σημαντικές πληροφορίες:
    «Διάδοσις μη εξηκριβωμένη φέρει ότι η Ιταλική Πρεσβεία καταβάλλει προσπαθείας προς εξαγοράν Αθηναϊκών εφημερίδων και συγκεκριμένως την “Νέαν Ημέραν” και “Ελεύθερον Τύπον”. Η Γαλλική Πρεσβεία θεωρεί βεβαίαν την πληροφορίαν της εξαγοράς του“Ελευθέρου Τύπου” υπό της Ιταλικής Πρεσβείας», και: «Η Ιταλική Κυβέρνησις εξακολουθεί θέτουσα εις την διάθεσιν της ενταύθα Ιταλικής Πρεσβείας πάντα τα δυνατά μέσα, χρηματικά και άλλα, προς παρεμπόδισιν της ανασυγκροτήσεως του Ελληνικού Στρατού. Διότι κυρία βάσις εφ΄ ης η Αγγλία και Γαλλία θα στηρίξουν την ενδεχόμενην μεταστροφήν της Ανατολικής Πολιτικής είναι ο Ελληνικός Στρατός»

    Η κυρία Φωτεινή Τομαή είναι ιστορικός, Πρεσβευτής Σύμβουλος Α' στο υπουργείο Εξωτερικών.«Ινα δημιουργηθή σφην μεταξύ Ελλάδος και Σερβίας»
    Τα γεγονότα επιδέχονταν κάθε φορά διαφορετικές ερμηνείες. Ετσι, για παράδειγμα, τη μη καταδίκη των κριθέντων ως ενόχων η Αγγλία επεδίωκε για δικούς της λόγους και κυρίως για τη διάσωση της συγγενικής με το βρετανικό στέμμα ελληνικής βασιλικής οικογένειας, η Γαλλία προκειμένου να αποφευχθούν τα πάθη και ο βαθύτερος διχασμός του ελληνικού στρατεύματος, ενώ η Ιταλία, σύμφωνα με όσα μεγαλοφώνως στους διαδρόμους της πρεσβείας διατύπωνε ο επιτετραμμένος Μοντάνια, για έναν και μοναδικό λόγο: η αθώωσή τους θα λειτουργούσε ανασταλτικά στην επανασυγκρότηση του Στρατού και θα ενθάρρυνε την ανυπακοή και διάλυση συμμόρφωσης στην ιεραρχία. Ο Μοντάνια εξάλλου εμφανιζόταν μέσα στα έγγραφα ως πρωταγωνιστής σε εγκληματικά σχέδια της Ιταλίας περί της Μακεδονίας. Ανέφερε το Δελτίο Πληροφοριών της 28ης Οκτωβρίου 1922: Τηλεγράφημα της ιταλικής πρεσβείας λέγει ότι «η δημιουργία αυτονόμου Μακεδονίας είναι απολύτως αναγκαία διά την Ιταλικήν πολιτικήν ίνα δημιουργηθή σφην μεταξύ Ελλάδος και Σερβίας. Το Κράτος αυτό θα ηνούτο βραδύτερον μετά της Ιταλίας και θα ετέλει υπό Ιταλικήν επιρροήν. Η Ιταλική Κυβέρνησις ζητεί όπως ο κ. Μοντάνια ορίση ποίων μέσων έχει ανάγκην διά την πραγματοποίησιν του σκοπού τούτου. Ηδη συνέστη εις Κορυτσάν παράρτημα του Μακεδονικού κομιτάτου, το οποίον θα κατευθύνη την συμμοριακήν δράσιν διά την αυτονόμησιν. Η Ιταλική Κυβέρνησις διατάσσει όπως ο κ. Μοντάνια αποστείλη διά του Προξενείου Ιωαννίνων εις το κομιτάτον όλας τας πληροφορίας των πρακτόρων του».

    Επιστολή του Γεωργίου Βλάχου, ιδιοκτήτη και διευθυντή της εφημερίδας «Η Καθημερινή», με την οποία γνωστοποιούσε στον έλληνα πρεσβευτή στη Ρώμη Δ. Μεταξά την πρόθεσή του να επιστρέψει στην Αθήνα. «Ανεχώρησα όπως αποφύγω την κατά τας πρώτας ώρας ανεύθυνον βίαν, ης δείγμα υπήρξεν η κατά του οίκου και των γραφείων μου επιδρομή» έγραφε, προσθέτοντας: «Μανθάνω παρά των εδώ εφημερίδων ότι καταζητούμαι υπό της Επιτροπής της αναλαβούσης την τιμωρίαν των ενόχων της εθνικής συμφοράς». Αριστερά, ακόμη και οι εξουθενωμένοι πρόσφυγες έγιναν στόχος δράσης των κάθε λογής πρακτόρων που οργίαζαν στην Ελλάδα μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή.
    «Εκτακτον Δελτίον Πληροφοριών»(24 Οκτωβρίου 1922, ώρα 17.10)
    «ΧΘΕΣ εσπέραν ανεχώρησε διά Θεσσαλονίκην νέα αποστολή οκτώ (8) ατόμων εκ μέρους της Ιταλικής προπαγάνδας. Τα πρόσωπα ταύτα είναι Ελληνες, τα δε ονόματα τούτων θα γνωσθώσιν ημίν ίσως μέχρις αύριον πρωΐας. Εντολή δοθείσα εις αυτούς είναι άμεσος επαφή αυτών μετά των εν Θεσσαλονίκη Κωνσταντινικών Αξιωματικών προς δημιουργίαν φαινομενικώς μεν στρατιωτικού κινήματος αντιεπαναστατικού, πραγματικώς δε ίνα εκρηγνυομένου του κινήματος τούτου δοθή ευκαιρία εις τα Τουρκοβουλγαροαλβανικά στοιχεία ν΄ αναλάβωσιν ενεργητικήν δράσιν καθ΄ άπασαν την Μακεδονίαν προς επίτευξιν της αυτονομίας. Είς εκ των Κωνσταντινικών Αξιωματικών ούς θα συναντήση η άνω προπαγανδιστική αποστολή φέρεται ο Λοχαγός του Πεζικού Αναστασόπουλος. Ετερος γνωστός πράκτωρ εξ άλλης πηγής μάς πληροφορεί σήμερον ότι εντός δεκαημέρου επίκειται εισβολή εις Μακεδονίαν και Δυτικήν Θράκην τριών συμμοριών εκάστη περίπου 100μελής ως εξής: Μία Αλβανοτουρκική εκ Κορυτσάς. Ετέρα Τουρκοβουλγαρική εκ του Τομέως Δεμίρ- Ισσάρ. Τρίτη Τουρκοβουλγαρική διά των συνόρων της Δυτικής Θράκης. Εντολή των συμμοριών: Διανομή όπλων εις τα ανθελληνικά στοιχεία της Μακεδονίας». 




    1935: Η παλινόρθωση της μοναρχίας






    Από την ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ της ΚΥΡΙΑΚΗΣ
    https://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_ell_1_28/02/2010_392392


     75 χρόνια πριν.


    Επειτα από ένα διαβλητό δημοψήφισμα, 
    εν μέσω μακρόχρονης πολιτικής κρίσης,
    ο Γεώργιος Β΄ επανήλθε στην Ελλάδα




    *Ο Γεώργιος Β΄



    Επιμέλεια: Στέφανος Xελιδόνης


    Γιος του Κωνσταντίνου και της Σοφίας, ο Γεώργιος Β΄, στο μεγαλύτερο μέρος της ζωής του, ακολούθησε τον πατέρα του. Υπηρέτησε στον στρατό ως υπασπιστής του, παρέμεινε στο πλευρό του κατά τη διάρκεια της σύγκρουσής του με τον Ελευθέριο Βενιζέλο και τον ακολούθησε το 1917 στην εξορία, αλλά παραμερίστηκε στη σειρά διαδοχής από τον μικρότερο αδελφό του Αλέξανδρο, κατόπιν απαιτήσεως της Αντάντ και του Βενιζέλου. Επέστρεψε από την εξορία το 1920, μετά την ήττα του Βενιζέλου και την επαναφορά του Κωνσταντίνου στον θρόνο. Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, το Κίνημα των Πλαστήρα, Γονατά και Φωκά, και την παραίτηση του Κωνσταντίνου, διαδέχτηκε τον πατέρα του στις 27 Σεπτεμβρίου 1922. Η Επαναστατική Κυβέρνηση εξετέλεσε τους Εξι εν ονόματί του και έπειτα από έναν χρόνο τον ανάγκασε να εγκαταλείψει την Ελλάδα. Λίγους μήνες αργότερα με απόφαση της Εθνοσυνέλευσης κηρύχθηκαν αυτός και η δυναστεία έκπτωτοι. Παρήλθαν 11 περίπου έτη εξορίας για να επανέλθει, μετά το διαβλητό δημοψήφισμα του 1935 και αφού πρώτα με το Κίνημα των Παπάγου, Ρέππα και Οικονόμου, που οργανώθηκε από τον Γ. Κονδύλη, καταργήθηκε η Αβασίλευτη Δημοκρατία και επαναφέρθηκε προσωρινά σε ισχύ το Σύνταγμα του 1911. Με την επιστροφή του στην Ελλάδα, ο Γεώργιος Β΄ στήριξε τον Ιωάννη Μεταξά στην εγκαθίδρυση δικτατορίας. Αργότερα συνέδεσε το όνομά του με το Επος του 1940. Οταν όμως η Ελλάδα απελευθερώθηκε, υποχρεώθηκε να παραμείνει στο εξωτερικό και να δεχθεί την Αντιβασιλεία. Και όταν κλήθηκε ξανά να επανέλθει το 1946, απεβίωσε μετά έξι μήνες, από καρδιακή ανακοπή. Επειδή από τον γάμο του δεν είχε αποκτήσει παιδιά, τον διαδέχτηκε ο αδελφός του Παύλος.



    *Ο Βασιλεύς Γεώργιος Β΄ στον ’γνωστο Στρατιώτη





    Η πολύχρονη ιστορία 
    του Πολιτειακού Ζητήματος

    Του Σωτήρη Pιζά*

    Η παλινόρθωση της μοναρχίας το 1935 αποτελούσε ένα επεισόδιο στη μακρά ιστορία του πολιτειακού ζητήματος αλλά και ένα σύμπτωμα της αδυναμίας της ελληνικής πολιτικής να δημιουργήσει σταθερούς θεσμούς βασισμένους σε ευρεία πολιτική και κοινωνική συναίνεση.
    Η ελληνική πολιτική εξέλιξη δεν οδηγούσε μοιραία προς το αποτέλεσμα αυτό. Η αβασίλευτη δημοκρατία που ανακηρύχθηκε τον Μάρτιο του 1924 είναι γεγονός ότι δεν διέθετε ευρύτατη πολιτική βάση. Στηριζόταν σε μια συμμαχία αδιάλλακτων στρατιωτικών προερχόμενων από τον βενιζελισμό, της σοσιαλδημοκρατικής συνιστώσας της ελληνικής πολιτικής υπό τον Παπαναστασίου του οποίου η απήχηση ήταν μάλλον στενή και μιας μεγαλύτερης μερίδας βενιζελικών οι οποίοι κατανόησαν ότι η πολιτική του Ελευθερίου Βενιζέλου, για συναινετική λύση του πολιτειακού με αλλαγή δυναστείας, δεν ήταν εφαρμόσιμη στις συνθήκες που επικρατούσαν ευθύς μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή και την πλήρη αδυναμία του αντιβενιζελισμού ο οποίος είχε αποβληθεί από τον Στρατό μετά το αποτυχημένο κίνημα του 1923.
    Το Λαϊκό Κόμμα, κύριος φορέας του αντιβενιζελισμού, δεν αναγνώρισε την αβασίλευτη αν και ο Ιωάννης Μεταξάς έσπευσε να την αναγνωρίσει το 1924 ελπίζοντας ότι θα βγάλει τον αντιβενιζελισμό από την απομόνωση και υπό την ηγεσία του. Ενδεικτικό όμως των αντιλήψεων του πολιτικού χώρου που υπηρετούσε ήταν το γεγονός ότι ακριβώς αυτή η εκ μέρους του αναγνώριση της αβασίλευτης δημοκρατίας είχε συνέπεια να διατηρήσει το Λαϊκό Κόμμα την εκλογική πρωτοκαθεδρία του ευρύτερου αντιβενιζελικού ρεύματος στις εκλογές του 1926. Η τάση αυτή εντάθηκε στις εκλογές του 1928 στις οποίες συμμετείχε ο Βενιζέλος. Ενώπιον της πόλωσης ο Μεταξάς συνετρίβη και μόνο το Λαϊκό Κόμμα διατήρησε μια υπολογίσιμη εκπροσώπηση.



    *Ο Γεώργιος Β΄ αναγιγνώσκει τον λόγο του θρόνου, όταν ανέλαβε το 1936 
    η κυβέρνηση Κωνσταντίνου Δεμερτζή




    Ο απολογισμός

    Η αβασίλευτη δεν φάνηκε να κινδυνεύει κατά τη διάρκεια της βενιζελικής τετραετίας. Αν και τείνει να ταυτίζεται με επανειλημμένες στρατιωτικές επεμβάσεις, δηλαδή με την αδυναμία του κοινοβουλευτικού συστήματος να επιβάλει πολιτικό έλεγχο στον Στρατό -πιο σημαντικό παράδειγμα εκτροπής η δικτατορία του Παγκάλου το 1925-26- ο απολογισμός της δημοκρατίας δεν ήταν αμελητέος: Η οικουμενική κυβέρνηση που ακολούθησε τη δικτατορία του Παγκάλου πέτυχε τη νομισματική σταθεροποίηση με τη συνεργασία της Κοινωνίας των Εθνών και χρηματοδότησε ένα πρόγραμμα αποκατάστασης των προσφύγων από τη Μικρά Ασία, ενώ ο Βενιζέλος ομαλοποίησε τις ελληνοτουρκικές σχέσεις το 1930 αφού προηγουμένως είχε αποκαταστήσει ομαλές έως φιλικές σχέσεις με το σύνολο των Μεγάλων Δυνάμεων, αξιοποιώντας την ειρηνική φάση του Μεσοπολέμου από το 1923 έως το 1933, οπότε άρχισε να γίνεται αισθητή η πίεση στο διεθνές σύστημα από την άνοδο των αναθεωρητικών δυνάμεων. Το κοινοβουλευτικό σύστημα λειτουργούσε μετά τη δικτατορία Παγκάλου, είχε μάλιστα αποδειχθεί ικανό για συνεργασίες μάλλον πρωτοφανείς, όπως η οικουμενική κυβέρνηση, αλλά και για σχήματα υπό την ηγεμονία ενός ασυνήθιστα ισχυρού πολιτικού όπως ο Βενιζέλος.



    *Ο Γεώργιος ως Διάδοχος, στην πόλεμο της Μικράς Ασίας



    Πολιτικοί και στρατιωτικοί «ελιγμοί»

    Αυτό που δεν επέλυσε έως το 1932 η αβασίλευτη δημοκρατία ήταν το στρατιωτικό ζήτημα και η αποτυχία αυτή αντανακλούσε με τη σειρά της την έλλειψη μιας θεμελιώδους συμφωνίας για τους κανόνες του πολιτικού παιχνιδιού. Ο Βενιζέλος δεν μπορεί να θεωρηθεί άμοιρος ευθύνης για μια πορεία που άρχισε το 1932 και οδήγησε τελικά στην παλινόρθωση. Ο Κρητικός πολιτικός, διαπιστώνοντας ότι η οικονομική κρίση του 1931 είχε περιορίσει τις εκλογικές προοπτικές του, διεξήγαγε τις εκλογές του 1932 με τρόπο πολωτικό παραπέμποντας στον εθνικό διχασμό του 1915 και επισείοντας τον κίνδυνο παλινόρθωσης. Το αποτέλεσμα των εκλογών, χωρίς να τον δικαιώσει, οπωσδήποτε δεν συνιστούσε πλήρη επικράτηση των αντιβενιζελικών.
    Ο Βενιζέλος αξιοποίησε τον στρατιωτικό παράγοντα κατά τρόπο αντικοινοβουλευτικό και υποχρέωσε το Λαϊκό Κόμμα σε δημόσια αναγνώριση της αβασίλευτης δημοκρατίας ως προϋπόθεση για να επιτραπεί στον αρχηγό του Λαϊκού Κόμματος να σχηματίσει κυβέρνηση. Η κυβέρνηση αυτή ήταν βραχύβια, καθώς ο Βενιζέλος την ανέτρεψε για να προκαλέσει νέες εκλογές τον Μάρτιο του 1933 τις οποίες, παρά τις προσδοκίες του, έχασε και αυτή τη φορά, αλλά σαφώς αφού το πλειοψηφικό σύστημα παρήγαγε σαφή αντιβενιζελική πλειοψηφία με κορμό το Λαϊκό Κόμμα και ελάσσονες εταίρους τον πρώην βενιζελικό στρατηγό Κονδύλη και τον Μεταξά. Ευθύς αμέσως ένας φαύλος κύκλος πολιτικής σύγκρουσης εξουδετέρωσε, σε διάστημα δυόμισι χρόνων, τις μετριοπαθείς δυνάμεις που θα μπορούσαν να στηρίξουν την αβασίλευτη δημοκρατία και τον κοινοβουλευτισμό.



    *Η δίκη των πραξικοπηματιών του 1938. Δεξιά με τα πολιτικά ο Στέφανος Σαράφης



    Πραξικόπημα Πλαστήρα

    Το βράδυ των εκλογών ο απόστρατος στρατηγός Πλαστήρας, χωρίς να παρεμποδιστεί από τον Βενιζέλο, επιχείρησε πραξικόπημα επικαλούμενος κίνδυνο για τη δημοκρατία από τη νίκη του αντιβενιζελισμού. Το πραξικόπημα απέτυχε αλλά τα ερωτήματα για τον Βενιζέλο παρέμειναν. Στις 6 Ιουνίου ο Κρητικός πολιτικός έγινε θύμα δολοφονικής απόπειρας στην οποία βρέθηκαν αναμεμειγμένα στελέχη των υπηρεσιών ασφαλείας προσκείμενα στους αντιβενιζελικούς αλλά όχι στον πρωθυπουργό Παναγή Τσαλδάρη. Εφεξής ο Βενιζέλος θα αναζητούσε βίαιες λύσεις ανατροπής της αντιβενιζελικής κυβέρνησης. Ο Στρατός παρέμενε στη μεγάλη πλειοψηφία του προσκείμενος στον βενιζελισμό αλλά ταυτόχρονα ήταν ανήσυχος από την πιθανότητα ανατροπής της εσωτερικής του ισορροπίας, ιδίως αφού ο Κονδύλης, προερχόμενος από τον βενιζελισμό, ήταν πλέον σύμμαχος των Λαϊκών. Το φθινόπωρο του 1934 ο Βενιζέλος απέτυχε να εκλεγεί Πρόεδρος της Δημοκρατίας και συνειδητοποίησε ότι οι πολιτικές δυνατότητές του ήταν περιορισμένες καθώς ήταν πιθανό να απολέσει και τον έλεγχο του δεύτερου νομοθετικού σώματος, της Γερουσίας, την άνοιξη του 1935.




    *O Κονδύλης, που ανέτρεψε τον Παναγή Τσαλδάρη

    Ο Κονδύλης ανατρέπει τον Παναγή Τσαλδάρη

    Το στρατιωτικό κίνημα που εξερράγη με την έγκριση του Βενιζέλου την 1η Μαρτίου 1935 ισχυριζόταν ότι απέβλεπε στην προστασία της δημοκρατίας από τον κίνδυνο της παλινόρθωσης. Στην πραγματικότητα ο κίνδυνος αυτός ήταν μάλλον ανύπαρκτος. Ο Βενιζέλος επεδίωκε να εγκαταστήσει ένα νέο καθεστώς με ενισχυμένη εκτελεστική εξουσία, το οποίο θα ήταν σε θέση να αντιμετωπίσει την οικονομική και κοινωνική κρίση του Μεσοπολέμου για τη διαχείριση της οποίας πίστευε ότι ήταν ακατάλληλος ο κοινοβουλευτισμός. Επρόκειτο για μια αντίληψη που κέρδιζε έδαφος στο πλαίσιο της ελληνικής πολιτικής εντός της οποίας όμως ανταγωνίζονταν διάφοροι παράγοντες για την επιβολή της. Το κίνημα της 1ης Μαρτίου απέβλεπε επίσης στην προστασία ενός συσχετισμού πολιτικών και στρατιωτικών δυνάμεων που ήταν πλέον παρωχημένος και η αποτυχία έθεσε σε κίνηση τη διαδικασία προς το αποτέλεσμα το οποίο υποτίθεται ότι επεδίωκε να αποτρέψει.
    Ως συνέπεια της αποτυχίας του κινήματος ο βενιζελισμός έχασε τα ερείσματά του στον στρατό με την απόταξη περίπου 1.500 αξιωματικών. Επρόκειτο για την εκκίνηση της ίδιας διαδικασίας που είχε οδηγήσει στην επιβολή της αβασίλευτης δημοκρατίας το 1923. Ακολούθησε η απόφαση των βενιζελικών να απόσχουν από τις εκλογές για συντακτική συνέλευση του Ιουνίου του 1935. Επρόκειτο για προφανές σφάλμα καθώς μια μειοψηφία βενιζελικών θα μπορούσε να συνεργαστεί με μια πλειοψηφία μετριοπαθών αντιβενιζελικών και να αποτρέψουν την πορεία προς την παλινόρθωση. Ο Παναγής Τσαλδάρης και μια ισχυρή μερίδα Λαϊκών δεν έβλεπε πλέον κάποιο πιεστικό λόγο για την παλινόρθωση καθώς το κόμμα είχε και δεν είχε ιδιαίτερη ανάγκη, από θεσμική ή συμβολική άποψη, τη μοναρχία. Τα πενιχρά ποσοστά του Μεταξά, που τώρα υποστήριζε την παλινόρθωση, στις εκλογές έδειξαν επίσης ότι δεν υπήρχε ιδιαίτερο ρεύμα υπέρ της μοναρχίας. Την υποστήριξή της ανέλαβε όμως ο Κονδύλης ο οποίος, αφελώς, όπως έδειξαν οι εξελίξεις, θεωρούσε την παλινόρθωση ως ιδανικό συμβολικό προκάλυμμα για την επιβολή μιας προσωποπαγούς δικτατορίας. Διαθέτοντας ερείσματα στις ένοπλες δυνάμεις αλλά όχι και στη συντακτική συνέλευση ανέτρεψε τελικά με πραξικόπημα τον Τσαλδάρη και με την παρουσία μόλις 82 πληρεξουσίων, σύνολο 300, επανέφερε τη μοναρχία. Ενα προφανώς διαβλητό δημοψήφισμα επρόκειτο να επικυρώσει την παλινόρθωση στις 3 Νοεμβρίου. Ο Γεώργιος Β΄ επανήλθε στην Ελλάδα στις 25 Νοεμβρίου. Αν και αποδεχόμενος την παραίτηση του Κονδύλη και οδηγώντας τη χώρα σε αδιάβλητες εκλογές, έδειξε ότι επεδίωξε τη γεφύρωση του χάσματος και την ομαλή λειτουργία του κοινοβουλευτισμού, η συμφιλιωτική πολιτική του είχε σαφή όρια: Ανήσυχος από την προοπτική επανόδου στον στρατό βενιζελικών αξιωματικών αλλά και από κοινωνικές κινητοποιήσεις, θα αναζητούσε τη σταθεροποίηση της πολιτικής κατάστασης στη δικτατορία, μια φόρμουλα ευρέως χρησιμοποιούμενη στην Ευρώπη του Μεσοπολέμου.


    * Ο κ. Σωτήρης Ριζάς είναι διευθυντής ερευνών του Κέντρου Ερεύνης της Ιστορίας του Νεωτέρου Ελληνισμού της Ακαδημίας Αθηνών.


    *Τα γραμματόσημα που εκδόθηκαν για να γιορτασθεί η Παλινόρθωση της Μοναρχίας





    *Το πραξικόπημα κατά της κυβέρνησης Παναγή Τσαλδάρη






    Κυριακή, 11 Ιουλίου 2010

    1941 Η ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ

    Από την ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ της ΚΥΡΙΑΚΗΣ
    https://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_ell_1_11/07/2010_407397

    Xάρτης της Κρήτης με τα σχεδιάγραμματα της αεροπορικής επίθεσης των Γερμανών




     *Η μεγαλύτερη απόβαση 
    από αέρος στην Ιστορία 
    απεδείχθη «πύρρειος νίκη» 
    για τους Γερμανούς


    Επιμέλεια: Στέφανος Xελιδόνης


    Στις 31 Οκτωβρίου 1940 αποβιβάστηκαν στην Κρήτη τα πρώτα βρετανικά στρατεύματα με αποστολή την προστασία της ναυτικής βάσης στη Σούδα και την άμυνα του νησιού. Με τη γερμανική εισβολή στην Ελλάδα, 57.000 στρατιώτες των Συμμάχων έφυγαν από την ηπειρωτική χώρα, πολλούς από τους οποίους το βρετανικό ναυτικό μετέφερε στην Κρήτη, όπου ενίσχυσαν την υπάρχουσα δύναμη. Με το νησί σε συμμαχικά χέρια, η νοτιοανατολική θέση των δυνάμεων του Αξονα δεν θα ήταν ποτέ ασφαλής. Εντούτοις η Wehrmacht είχε τους ενδοιασμούς της για εμπλοκή στην Κρήτη. Ηταν η Luftwaffe που πίεζε για απόβαση από αέρος στο νησί. Ο Χίτλερ επείσθη και στις 24 Απριλίου 1941 διέταξε την εισβολή στην Κρήτη, περιμένοντας ότι θα ολοκληρωνόταν πριν από την έναρξη της «Επιχείρησης Μπαρμπαρόσα» κατά της Σοβιετικής Ενωσης. Στις 20 Μαΐου άρχισε η «Επιχείρηση Ερμής», η πρώτη σημαντική απόβαση από αέρος στην Ιστορία και η μεγαλύτερη που επιχειρήθηκε ποτέ. Η γερμανική κατασκοπεία είχε δώσει πληροφορίες για ανεπαρκή κάλυψη του νησιού από στρατιώτες της Κοινοπολιτείας. Επίσης, είχε προβλέψει ότι οι Κρητικοί, λόγω των ισχυρών αντιμοναρχικών τους πεποιθήσεων, θα υποδέχονταν τους Γερμανούς σαν απελευθερωτές. Αντ' αυτού, οι Γερμανοί βρέθηκαν αντιμέτωποι με στρατιωτικές δυνάμεις πολλαπλάσιες από αυτές που περίμεναν και έναν ντόπιο πληθυσμό αποφασισμένο να προβάλει σθεναρή αντίσταση. Ακόμη χειρότερα, οι Βρετανοί -μετά το «σπάσιμο» της γερμανικής κρυπτογραφικής μηχανής «Αίνιγμα»- γνώριζαν τον σχεδιασμό της εισβολής. Παρ' όλα αυτά, έως την 1η Ιουνίου οι Γερμανοί είχαν θέσει την Κρήτη πλήρως υπό τον έλεγχό τους. Η κατάληψη της Μεγαλονήσου αποδείχθηκε «πύρρειος νίκη», καθώς οι εισβολείς υπέστησαν απώλειες τόσο σημαντικές, που ο Χίτλερ δεν θα δοκίμαζε ποτέ ξανά επιχειρήσεις με αλεξιπτωτιστές. Επίσης, η Κρήτη ήταν το τέλος της Βαλκανικής Εκστρατείας και όχι το εφαλτήριο για νέες επιθέσεις. Τέλος, η «Επιχείρηση Μπαρμπαρόσα» καθυστέρησε για πολλούς λόγους, ένας μόνο από τους οποίους ήταν η Μάχη της Κρήτης. Στο μεταξύ, οι Κρητικοί συνέχισαν την αντίσταση κατά των κατακτητών, οι οποίοι απάντησαν με αιματηρά αντίποινα. Το 1945 η Κρήτη θα ήταν ένα από τα τελευταία μέρη στην Ελλάδα, αλλά και σε ολόκληρη την Ευρώπη, από τα οποία θα έφευγαν οι Γερμανοί.







    Κρίσιμο λάθος των Συμμάχων στο Μάλεμε

    Του Δημήτρη Λυβάνιου*


    Το πρωί της 20ής Μαΐου 1941, ένας νεαρός Βρετανός αξιωματικός απολάμβανε ένα αξιοπρεπές πρωινό στα Χανιά, προσκεκλημένος ενός Νεοζηλανδού στρατηγού. Καθώς ανασήκωσε το βλέμμα του προς τον ουρανό, παρατήρησε πλήθος αεροπλάνων και αλεξιπτωτιστών. Οταν ο Κ. M. Γούντχαουζ υπέδειξε στον Μπέρναρντ Φρέιμπεργκ, διοικητή των συμμαχικών δυνάμεων της Κρήτης, το αναπάντεχο θέαμα, ο φλεγματικός στρατηγός, αφού συμβουλεύτηκε το ρολόι του, αρκέστηκε να παρατηρήσει: «Ακριβώς στην ώρα τους!». Η ηρεμία του οφειλόταν στο ότι είχε επαρκή, αλλά όχι άριστη, γνώση των γερμανικών κινήσεων. Καθώς η γερμανική κρυπτογραφική μηχανή «Αίνιγμα» είχε ήδη «σπάσει», οι Βρετανοί γνώριζαν πλήρως τον σχεδιασμό της εισβολής. Ωστόσο, η πολύτιμη αυτή πηγή πληροφοριών, με το κωδικό όνομα «Ultra», θα έπρεπε να διαφυλαχθεί με κάθε κόστος και κατά συνέπεια ο Φρέιμπεργκ δεν επρόκειτο να έχει πλήρη πρόσβαση στο υλικό που προερχόταν από αυτήν.
    Οταν ο Χίτλερ εξέδωσε στις 25 Απριλίου τη «Διαταγή Αρ. 28» για την «Επιχείρηση Ερμής» εναντίον της Κρήτης, προσδοκούσε ταχύτατη νίκη, καθώς δεν θα έπρεπε να καθυστερήσει η «Επιχείρηση Μπαρμπαρόσα» εναντίον της Σοβιετικής Ενωσης. Για τις ανάγκες του «Ερμή» συγκεντρώθηκαν 23.000 άνδρες, από τους οποίους περίπου οι μισοί ήταν αλεξιπτωτιστές υπό τη διοίκηση του στρατηγού Κουρτ Στουντέντ. Το μεγαλύτερο μέρος τους θα μεταφερόταν με αεροπλάνα και συρόμενα ανεμοπλάνα, ενώ βαρύς οπλισμός, πυροβολικό και 5.000 άνδρες θα αποβιβάζονταν από τη θάλασσα. Κύριοι στόχοι ήταν τα αεροδρόμια σε Μάλεμε, Ρέθυμνο και Ηράκλειο, η Σούδα και τα Χανιά. Η γερμανική αεροπορία (Luftwaffe), η οποία και διηύθυνε την όλη επιχείρηση, ήταν κυρίαρχη στον αέρα, ενώ οι Βρετανοί στη θάλασσα. Οι υπερασπιστές της Κρήτης ήταν περίπου 42.000, αλλά με ανεπαρκή οπλισμό. Από αυτούς, 10.000 ήταν Ελληνες στρατιώτες και οι υπόλοιποι Αυστραλοί, Βρετανοί και Νεοζηλανδοί. Φυσικά, υπήρχαν και οι Κρητικοί.


    *Βρετανοί στρατιώτες σε ορύγματα στη Μάχη της Κρήτης


    Η επίθεση ξεκίνησε στις 20 Μαΐου με ανηλεή αλλά αναποτελεσματικό βομβαρδισμό, λόγω των καλών τεχνικών απόκρυψης των Συμμάχων. Στη συνέχεια, οι αλεξιπτωτιστές έπεσαν κατά κύματα στους στόχους τους. Η έναρξη των επιχειρήσεων ήταν προβληματική. Πολλές μονάδες αλεξιπτωτιστών προσγειώθηκαν σε συμμαχικές θέσεις με αποτέλεσμα να αφανιστούν πλήρως, ενώ τουλάχιστον εκατό ερρίφθησαν στη θάλασσα και πνίγηκαν. Η θέση των αλεξιπτωτιστών ήταν πραγματικά άκρως δυσχερής. Ηταν ουσιαστικά άοπλοι κατά την κάθοδό τους, αφού ο βαρύτερος οπλισμός τους ήταν συσκευασμένος σε ειδικά κιβώτια που θα έπρεπε να περισυλλεχθούν μέσα στον ορυμαγδό της μάχης. Η μόνη προστασία τους ήταν η μανιώδης ταλάντευσή τους στον αέρα προκειμένου να αποφύγουν τα εχθρικά πυρά. Από τη στιγμή όμως που κατόρθωναν να προσγειωθούν, μετατρέπονταν σε ισχυρή δύναμη. Το σθένος των Συμμάχων και η γενναιότητα των Κρητικών, που επιτίθεντο στους αλεξιπτωτιστές με ελαφρά όπλα αλλά και με γυμνά χέρια, συνιστούν πραγματικό έπος, για το οποίο η Κρήτη πλήρωσε σημαντικό φόρο αίματος.


    *Τα γερμανικά στούκας εφορμούν εναντίον της Κρήτης


    Την πρώτη ημέρα της μάχης, οι Σύμμαχοι αντιστάθηκαν σθεναρά σε Ρέθυμνο και Ηράκλειο, καταφέροντας βαρύτατα πλήγματα στους αλεξιπτωτιστές. Στο Μάλεμε όμως, οι Γερμανοί, παρά τις απώλειές τους, κατάφεραν να σταθεροποιηθούν και να εμπλακούν σε σφοδρές συγκρούσεις με Νεοζηλανδούς. Ωστόσο, ο διοικητής των δυνάμεων που κάλυπτε το αεροδρόμιο, έχοντας ανεπαρκή επικοινωνία με τις μονάδες του, εκτίμησε λανθασμένα την κατάσταση και αποφάσισε το βράδυ να υποχωρήσει, εγκαταλείποντας και το στρατηγικής σημασίας «Υψωμα 107». Ετσι, οι εξουθενωμένοι αλεξιπτωτιστές, παρότι είχαν ελάχιστα πυρομαχικά και αντιμετώπιζαν υπέρτερες δυνάμεις, κατόρθωσαν να ισχυροποιήσουν το προγεφύρωμά τους. Το επόμενο πρωί ερρίφθησαν επιπλέον αλεξιπτωτιστές και το απόγευμα γερμανικά αεροπλάνα κατάφεραν να προσγειωθούν, αν και υπό συνεχή πυρά, μεταφέροντας επίλεκτα στρατεύματα. Η συμμαχική αντεπίθεση στις 22 Μαΐου ήταν ανεπιτυχής και επέτρεψε στους Γερμανούς να καταλάβουν πλήρως το κρίσιμο αεροδρόμιο. Στις 25 Μαΐου, εξαπέλυσαν ισχυρότατη επίθεση, και δύο μέρες αργότερα κατέλαβαν τα Χανιά και τη Σούδα, αναγκάζοντας τον Φρέιμπεργκ να διατάξει την εκκένωση του νησιού. Περίπου 17.000 άνδρες παρελήφθησαν από το βρετανικό ναυτικό σε νυχτερινές επιχειρήσεις, ενώ 12.000 αιχμαλωτίστηκαν.


    *Βαριές οι γερμανικές απώλειες σε νεκρούς





    Βαριές γερμανικές απώλειες 
    χωρίς στρατηγικό αντίκρισμα

    Αν οι αλεξιπτωτιστές είχαν εξουδετερωθεί άμεσα στο Μάλεμε, η πορεία της Μάχης της Κρήτης θα ήταν διαφορετική, γεγονός που υπογραμμίζει τις ατυχείς επιλογές του Φρέιμπεργκ. Ο Νεοζηλανδός υποτίμησε την αποφασιστική σημασία του αεροδρομίου, καθυστέρησε υπέρμετρα την αντεπίθεσή του και υπερεκτίμησε τον κίνδυνο ναυτικής απόβασης. Οι Γερμανοί όντως επιχείρησαν να στείλουν μία νηοπομπή στην Κρήτη το βράδυ της 21ης Μαΐου, αποτελούμενη από μηχανοκίνητα πλοιάρια με συνοδεία ιταλικού πολεμικού. Χωρίς αεροπορική κάλυψη όμως, τα πλοιάρια αυτά δεν είχαν καμία τύχη όταν βρέθηκαν αντιμέτωπα με το βρετανικό ναυτικό. Τα μισά βυθίστηκαν και τα υπόλοιπα επέστρεψαν στη βάση τους. Την επομένη, ένας μεγαλύτερος στολίσκος επέστρεψε και αυτός άπρακτος όταν συνάντησε και πάλι βρετανικά πλοία. H Luftwaffe ανταπέδωσε βυθίζοντας εννέα βρετανικά πολεμικά και προκαλώντας σοβαρές ζημιές σε πολλά άλλα, συμβάλλοντας έτσι σημαντικά στην απόφαση των Βρετανών να αποσυρθούν από την Κρήτη. Συνολικά, οι συμμαχικές απώλειες ήταν περίπου 4.200 στρατιώτες και ναύτες. Οι Γερμανοί είχαν περίπου 6.000 νεκρούς και τραυματίες, ενώ έχασαν πάνω από 400 αεροσκάφη. Οι απώλειες αυτές οφείλονταν στο ότι οι Γερμανοί στερήθηκαν το πλεονέκτημα του αιφνιδιασμού λόγω της «Ultra» και είχαν εντελώς λανθασμένες πληροφορίες σχετικά με τον αριθμό, το ηθικό και τις ακριβείς θέσεις των Συμμάχων.


    *Ο Νεοζηλανδός στρατηγός Φρέομπουργκ


    Η κατάληψη της Κρήτης ήταν αναμφίβολα ένα εντυπωσιακό στρατιωτικό επίτευγμα των Γερμανών, αλλά δεν είχε στρατηγικό αντίκρισμα αντίστοιχο των απωλειών τους, επιτρέποντας έτσι το συμπέρασμα ότι χάθηκαν τόσο πολλοί για να κερδηθούν τόσο λίγα. Κατά τον Τσόρτσιλ, ο Χέρμαν Γκέρινγκ, αρχηγός της Luftwaffe, «ήταν ηλίθιος», καθώς για μια «πύρρειο νίκη» θυσίασε «αναντικατάστατες δυνάμεις», με τις οποίες θα μπορούσε να είχε καταλάβει «την Κύπρο, το Ιράκ, τη Συρία, ίσως ακόμη και την Περσία». Ο ίδιος ο Στουντέντ δήλωσε μετά τον πόλεμο ότι η Κρήτη έγινε «ο τάφος» των Γερμανών αλεξιπτωτιστών. Επιπλέον, η στρατηγική σημασία της Κρήτης, παρότι σημαντική, ήταν μάλλον υπερεκτιμημένη. Οι Γερμανοί σωστά θεώρησαν πως η κατοχή της θα απομάκρυνε τον κίνδυνο βρετανικών βομβαρδισμών των ρουμανικών πετρελαιοπηγών, θα παρεμπόδιζε το βρετανικό ναυτικό στην ανατολική Μεσόγειο και θα προστάτευε την «Επιχείρηση Μπαρμπαρόσα». Η Luftwaffe όμως θα μπορούσε να ελέγξει αποτελεσματικά το Αιγαίο και από τις βάσεις της στην Ελλάδα, ενώ η κατάληψη της Μάλτας αντί της Κρήτης θα προσέφερε περισσότερα οφέλη. Από άποψη τακτικής, μια τόσο εκτεταμένη εναέρια απόβαση ήταν υπερβολικά φιλόδοξο εγχείρημα και οφειλόταν εν μέρει στη νευρωτική ανάγκη της Luftwaffe να εξιλεωθεί από την αποτυχία της Μάχης της Αγγλίας με μια συντριπτική νίκη.


    *Οι Κρητικοί πολέμησαν σώμα με σώμα με τους Ναζί εισβολείς


    Για τους Βρετανούς, εκτός από τις βαρύτατες ναυτικές απώλειες, οι στρατηγικές επιπτώσεις της ήττας ήταν σχετικά περιορισμένες, επιτρέποντας στον Τσόρτσιλ να δηλώσει τον Ιούνιο, αν και όχι χωρίς υπερβολή, ότι η κατάσταση στη Μεσόγειο είχε βελτιωθεί για τη Βρετανία σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Ηταν επίσης σημαντικό ότι η «Ultra» είχε προστατευτεί.
    Ο Τσόρτσιλ είχε αρχικά εξετάσει το ενδεχόμενο να στείλει στον Φρέιμπεργκ το πλήρες σχέδιο της επίθεσης, αλλά σύντομα άλλαξε γνώμη. Με δεδομένη τη σημασία της «Ultra», λίγοι θα διαφωνούσαν με την απόφασή του. Κανείς όμως δεν επρόκειτο να διαφωνήσει με την άποψη του Χίτλερ, ο οποίος τον Ιούλιο τόνισε στον Στουντέντ: «Γνωρίζετε βέβαια, στρατηγέ, ότι δεν θα επιχειρήσουμε ποτέ άλλη μία αερομεταφερόμενη επιχείρηση. Η Κρήτη απέδειξε ότι η εποχή των αλεξιπτωτιστών τελείωσε».


    * Ο κ. Δημήτρης Λυβάνιος είναι επίκουρος καθηγητής Νεότερης Ιστορίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.




    Παρασκευή, 30 Ιουλίου 2010

    Οι Ελληνόφρονες Στενημαχίτες





    *Στενήμαχος, σήμερα Ασσένοβγκραντ.



    Γράφει  ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

              Οι Στενημαχίτες φημίζονταν για την παλικαριά τους και για το Ελληνικό τους φρόνημα. Ένας συνδυασμός εκρηκτικός, αφού τους έκανε παράτολμους μπροστά στον κατακτητή, αλλά και στους Βούλγαρους, που τους υπέβλεπαν.
              Τα χρόνια γύρω στο 1862, αποδείχθηκαν κρίσιμα για τους τολμητίες νέους της Στενημάχου, οι οποίοι σκέφτονταν πάντα διάφορους τρόπους για να δείχνουν τον Ελληνισμό, που είχαν βαθιά μέσα στις καρδιές τους.
              Αποκαλυπτική είναι εν προκειμένω η αναφορά του υποπροξένου της Φιλιππούπολης Γ. Δ. Κανακάρη[1] με ημερομηνία 20 Μαίου 1862. Στην αναφορά αυτή περιγράφει την άμιλλα που είχε γεννηθεί μεταξύ των νέων της Στενημάχου, οι οποίοι την εποχή εκείνη πήγαιναν στην Ελλάδα, αφήνοντας το βόλεμα των σπιτιών τους, έμεναν όσο καιρό χρειαζόταν για να πολιτογραφηθούν Έλληνες υπήκοοι, δούλευαν σκληρά σε γεωργικές εργασίες ή σε άλλα επαγγέλματα ως ημερομίσθιοι και όταν εξασφάλιζαν Ελληνικό διαβατήριο, επέστρεφαν στην τουρκοκρατούμενη πατρίδα τους, καυχώμενοι μάλιστα για την ελληνική υπηκοότητά τους.
              Ορισμένοι μάλιστα επέστρεφαν φορώντας ελληνικές ενδυμασίες. ’λλωστε η Στενήμαχος είχε παράδοση στις ελληνικές φορεσιές, από το 1821. Τότε με την Ελληνική Επανάσταση πολλοί Στενημαχίτες είχαν πάρει μέρος στους αγώνες της Παλιγγενεσίας και αργότερα επέστρεψαν στην πατρίδα τους φορώντας φουστανέλες, ενώ η ανδρική ενδυμασία στη Θράκη ήταν τα πουτούρια. Αυτούς με τις φουστανέλες τότε, οι Στενημαχίτες τους ονόμασαν Μόραληδες, δηλαδή Πελοποννήσιους.
    Αυτή η νέα μόδα, τόσα χρόνια μετά τους Μόραληδες, όχι μόνο δεν καλάρεσε στους Οθωμανούς και τους Βουλγάρους, αλλά κίνησε και τις υποψίες των αρχών. Ακολούθησαν κάποιες εισηγήσεις προς την Υψηλή Πύλη και το Γενικό Διοικητή της Αδριανούπολης, με αποτέλεσμα να διορίσουν στη Στενήμαχο Μουδίρη, έναν πολύ έμπιστο του Μουτασερίφη, κάτοχο μάλιστα της ελληνικής γλώσσας, για να ελέγξει την κατάσταση.

    *Στενήμαχος

              Αυτός αμέσως πήρε πολύ αυστηρά μέτρα απαγόρευσης της αποδημίας των νέων Στενημαχιτών. Αλλά παρά τα αυστηρά μέτρα δεν κατόρθωσε και πολλά πράγματα, γιατί οι ασυγκράτητοι νεαροί Στενημαχίτες, εύρισκαν τρόπους να εφοδιάζονται με οθωμανικά διαβατήρια, που τους επέτρεπαν να μεταβαίνουν στις παράλιες πόλεις και από εκεί με πλοία να διαφεύγουν στην Ελλάδα. Μόνο τον Απρίλιο του 1862 κατά τον υποπρόξενο Κανακάρη έφυγαν 30 Στενημαχίτες.
              Τα πράγματα δυσκόλεψαν πολύ με τον καιρό και το Δεκέμβριο του ίδιου έτους ο Διοικητής της Φιλιππούπολης κάνοντας χρήση Βεζυρικής διαταγής, άρχισε να καλεί όλους τους Έλληνες που είχαν την ελληνική υπηκοότητα από πολιτογράφηση και να τους αναγγέλλει την απόφαση της Υψηλής Πύλης, ότι δηλαδή αν δεν προτιμήσουν να εγκαταλείψουν την ελληνική υπηκοότητα που οι Τούρκοι θεωρούσαν ότι την έχουν καταχρηστικά, και να επανέλθουν στην πατρογονική τους υπηκοότητα , θα πρέπει να τελειώσουν και να κλείσουν γρήγορα τις υποθέσεις τους «ενταύθα ως ρααγιάδες και κατόπιν να αποχωρήσουν δια την Ελλάδα».
              Εκείνη η χρονιά ήταν πολύ δύσκολη για τους Έλληνες υπηκόους που έμεναν στη Θράκη και ειδικά στη Στενήμαχο. Μερικά από τα περιστατικά που έχουν διασωθεί στις προξενικές αναφορές, δείχνουν ανάγλυφα την άγρια καθημερινότητα, που βίωναν οι κάτοικοι της Θράκης, είτε ήταν εκ πολιτογραφήσεως Έλληνες υπήκοοι, είτε ήταν γηγενείς «ραγιάδες».

    *Η Στενήμαχος σήμερα (Ασσένοβγκραντ)

              Τον Αύγουστο του 1862 ο διοικητής Φιλιππούπολης, θέλοντας να κάμψει το φρόνημα των Ελλήνων γενικά, έδωσε διαταγή να προσαγάγουν ενώπιον των αρχών της Στενημάχου τους εκεί Έλληνες υπηκόους. Οι ζαπτιέδες προσήγαγαν όσους βρήκαν αν και είχαν κανονικά διαβατήρια της Νομαρχίας Αττικής, ως Έλληνες υπήκοοι. Η πρώτη ερώτηση που τους υποβλήθηκε στο Διοικητήριο, από τον Μουτασερίφη της Φιλιππούπολης, ήταν πού γεννήθηκαν. Όταν αυτοί απάντησαν ότι γεννήθηκαν στη Στενήμαχο, διατάχθηκε η φυλάκισή τους αφού πρώτα ξυλοκοπήθηκαν και τους ελέχθη με ιταμότητα, ότι: Ή θα γίνουν ραγιάδες ή να αποχωρήσουν από την Τουρκία. Ένας από αυτούς έβαλε εγγυητή τον πατέρα του ότι θα φύγει για την Ελλάδα και αμέσως αφέθηκε ελεύθερος. Χωρίς να σταματήσει ούτε λεπτό, έφυγε τρέχοντας επί τρεις ώρες και κατέφυγε στη Φιλιππούπολη, όπου ειδοποίησε το ελληνικό υποπροξενείο για τα συμβάντα.
              Οι φυλακισθέντες ήταν οι Έλληνες υπήκοοι Αθανάσιος Παπαϊωάννου, Απόστολος Τσιρώνης, Αναστάσιος Τσιώλης, Γεώργιος Αθ. Καντζιαρόνας, Στέφανος Γ. Τουμπούλης, Αναστάσιος Μπατέλας, Δημήτριος Ι. Καπετάνου και Λάμπρος Στ. Σκίναρος. Ο τελευταίος, που είχε επανέλθει πρόσφατα από την Ελλάδα, είναι αυτός που απολύθηκε μόλις εγγυήθηκε ο πατέρας του ότι θα ξαναφύγει στην Ελλάδα. Ο Σκίναρος όπως προκύπτει από τη μαρτυρική κατάθεσή του πατέρα του, είχε μεταβεί στην Ελλάδα, όπου διέμεινε 30 μήνες και μόλις πήρε Ελληνικό διαβατήριο, επέστρεψε στη Στενήμαχο. Υπήρχε και ένας ακόμη μεταξύ των συλληφθέντων, που το όνομά του είναι δυσανάγνωστο.
              Η σύλληψη των πρώτων έγινε στις 17 Αυγούστου, Την επομένη ο υποπρόξενος Κανακάρης έστειλε ένα πρόκριτο της Στενημάχου τον Ιωάννη Τζιάτζο να μάθει τι συμβαίνει και να μεσολαβήσει υπέρ των συλληφθέντων. Σε επιστολή του την ίδια μέρα αφού είδε ότι οι Τούρκοι ήταν εξαγριωμένοι έγραψε στον Κανακάρη: «Εάν δεν γενή διόρθωσις Κύριε Πρόξενε, είναι καλύτερον να φύγωσιν δια την πατρίδα μας, αλλέως δεν είμαστε ασφαλείς οι ίδιοι».
              Οι ίδιοι οι φυλακισμένοι σε επιστολή που έγραψαν στις 19 Αυγούστου και έστειλαν στον υποπρόξενο[2] περιέγραφαν από πρώτο χέρι τις συνθήκες σύλληψης και ανάκρισής τους και ζητούσαν βοήθεια.
              Οι συνθήκες σύλληψης δύο Ελλήνων υπηκόων, στις 18 Αυγούστου, έχουν ενδιαφέρον. Ένας ζαπτιές συνάντησε στην αγορά της Στενημάχου, τους Αθανάσιο Παπαϊωάννου και Λάμπρο Σκίναρο, Έλληνες υπηκόους και τους ζήτησε να μεταβούν στο Διοικητήριο. Ο Παπαϊωάννου ζήτησε προθεσμία μισής ώρας. Δεν πέρασαν όμως λίγα λεπτά και ο ζαπτιές επανήλθε μαζί με 20 άλλους ζαπτιέδες και στρατιώτες, οι οποίοι έριξαν κάτω τους δύο Έλληνες υπηκόους  και τους έδεσαν τα χέρια. Ένας ζαπτιές μάλιστα ονόματι Μουσταφάς, πομάκος Στενημαχίτης, πάτησε με το ένα πόδι το λαιμό του Παπαϊωάννου και με το άλλο τον κλωτσούσε στο πρόσωπο.
              Η ανάκρισή τους στο Διοικητήριο έγινε σε συνθήκες βαναυσότητας.

    *Η Φιλιππούπολη

              Όπως οι ίδιοι έγραφαν, στις ανακρίσεις τους, παρίστατο και ο ’γγλος υποπρόξενος της Φιλιππούπολης Μπλουντ, ο οποίος φορούσε και... φέσι ενώπιον των Οθωμανών!
              Στο Διοικητήριο της Στενημάχου τους έδωσαν 8ήμερη προθεσμία να εγκαταλείψουν την Τουρκία εκτός αν επιθυμούσαν να αποβάλουν την Ελληνική υπηκοότητα και να γίνουν ραγιάδες, όπως περιφρονητικά αποκαλούσαν οι Τούρκοι τους ελληνικής καταγωγής πολίτες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Εκείνοι απάντησαν ότι θα συμβουλευθούν τον Έλληνα πρόξενο.
              -Κόνσουλος τανιμάϊς, απάντησε ο Διοικητής. Ο ’γγλος πρόξενος μετέφραζε στα ελληνικά και ταυτόχρονα τους παρακινούσε να γίνουν ραγιάδες για το δικό τους το συμφέρον. Τους έλεγε:
              -Γιατί δεν παραδίνετε τα διαβατήριά σας και να υπογράψετε ότι είστε ραγιάδες; Πού τάχα βασίζεστε; Νομίζετε ότι έχετε Βασιλέα; (ΣΣ. Βασίλευε ακόμα ο Όθωνας) Ιδού, οι Έλληνες της Σμύρνης και της Αδριανούπολης έγιναν ραγιάδες.
              Ξαφνικά και ενώ γινόταν η συζήτηση, ακούσθηκε η προσταγή:
              -Αρς!
              Περίπου 20 ζαπτιέδες και στρατιώτες, τους άρπαξαν και τους οδήγησαν στο δεσμωτήριο.
              Οι μέρες περνούσαν και τα κλίμα βάραινε. Στις 20 Αυγούστου 14 άλλοι Έλληνες υπήκοοι κάτοικοι της Στενημάχου που δεν είχαν συλληφθεί, με επιστολή τους στον Κανακάρη ζητούσαν την προστασία των ίδιων και των περιουσιών τους.
              Στις 21 Αυγούστου και ενώ όλοι παρέμεναν στη φυλακή, παρόμοια βίαια μέτρα άρχισαν να λαμβάνονται και στο Παζαρτζίκι. Την ίδια μέρα ο Ιωάννης Τζιάτζος πληροφορούσε τον υποπρόξενο της Φιλιππούπολης Κανακάρη ότι τα περιστατικά βιαιοπραγιών εναντίον Ελλήνων υπηκόων συνεχίζονται.
              Τελικά ο υποπρόξενος Γ.Δ. Κανακάρης πέτυχε να τους απελευθερώσει στις 29 Αυγούστου 1862. Μόνο ο Παπαϊωάννου αποφάσισε να αποβάλει την Ελληνική υπηκοότητα και να παραμείνει «ραγιάς». 
    ***
              Των φυλακίσεων αυτών, είχε προηγηθεί ένα άλλο περιστατικό βίας εναντίον Έλληνα υπηκόου.
              Στις 7 Ιουνίου του 1862 ο άγριος ξυλοδαρμός ενός Έλληνα, στη Στενήμαχο που κατέληξε και στο φόνο ενός ζαπτιέ, προκάλεσε μεγάλο πονοκέφαλο στη διπλωματική υπηρεσία. Είναι ακριβώς το περιστατικό, το οποίο μας δίνει σε αδρές γραμμές τη βαριά ατμόσφαιρα που είχε δημιουργηθεί εις βάρος του ελληνικού στοιχείου.
              Σύμφωνα με τις αναφορές και την πλούσια αλληλογραφία του υποπροξένου Γ. Δ. Κανακάρη προς την ελληνική πρεσβεία στην Κωνσταντινούπολη, προς το υπουργείο Εξωτερικών στην Αθήνα, και προς το Διοικητή της Φιλιππούπολης Μουχλίς Εφέντη, ο υποδιοικητής της Στενημάχου ζαμπίτης Τεφίκ Αγάς, ζητούσε φόρους 501 γροσίων από τον Ελληνικής υπηκοότητας Αθανάσιο Μπουτζόλα  Στις 7-6-1862 του έστειλε χωρίς προειδοποίηση ένα Χριστιανό ζαπτιέ, ζητώντας να παρουσιασθεί στο Διοικητήριο. Ο Μπουτζόλας έχοντας δουλειά απάντησε ότι δεν μπορεί να πάει. Ο υποδιοικητής διέταξε αμέσως δυο ζαπτιέδες Χριστιανούς να τον φέρουν δια της βίας. Αυτοί αρνήθηκαν και τότε διέταξε με αυστηρότητα δύο ζαπτιέδες Οθωμανούς να τον φέρουν οπωσδήποτε στο Διοικητήριο.

    *Παλαιά καρτ ποστάλ της Στενημάχου

              Αυτοί πήγαν στο σπίτι του Μπουτζόλα και άρχισαν να χτυπούν με τα γιαταγάνια τους πόρτες και παράθυρα. Τότε ο Μπουτζόλας αναγκάσθηκε να εμφανισθεί. Μόλις άνοιξε την πόρτα επέπεσαν επάνω του οι ζαπτιέδες και άρχισαν να τον μαχαιρώνουν. Εκείνος αμύνθηκε σθεναρά. Πληγώθηκε βαριά στο πρόσωπο, στο αριστερό χέρι και στη δεξιά παλάμη, όταν κατόρθωσε να αρπάξει με γυμνό χέρι του το γιαταγάνι του ενός ζαπτιέ.
              Κάποιοι Χριστιανοί αυτόπτες μάρτυρες θέλησαν να επέμβουν, αλλά οι ζαπτιέδες τους απομάκρυναν. ’λλοι τρεις Οθωμανοί όμως που περνούσαν από εκεί είδαν το περιστατικό εισέβαλαν και αυτοί στο σπίτι του Έλληνα και όλοι μαζί έριξαν καταγής τον άτυχο Μπουτζόλα και τον χτυπούσαν ανελέητα με τα πόδια τους στο στήθος. Εκείνος αιμορραγούσε όταν έφτασε εκεί ο διώκτης του με άλλους ζαπτιέδες. Ο Έλληνας υπήκοος κυλισμένος στα αίματα σχεδόν ημιθανής και ένας ζαπτιές από πάνω του απειλούσε να τον σκοτώσει. Τον έβαλαν μετά σε μια βελέντζα και τον πήγαν στο Διοικητήριο θεωρώντας, ότι τελεί υπό κράτηση. Με πολλούς κόπους το απόγευμα, τον παρέλαβε από τους Τούρκους ένας υπάλληλος του υποπροξενείου και τον μετέφερε στη Φιλιππούπολη. Εκεί τον εξέτασε ο γιατρός Βινθύλος και διαπίστωσε ότι η ζωή του κινδύνευε από την ακατάσχετη αιμορραγία και από τα τραύματα που έφερε.
              Συγκεκριμένα κατά την ιατρική έκθεση, ο Μπουτζόλας είχε τρία σοβαρά τραύματα, από κοφτερό γιαταγάνι. Το πρώτο στη δεξιά παλάμη όταν άρπαξε το γιαταγάνι του ζαπτιέ με γυμνό χέρι. Το δεύτερο στον δεξιό βραχίονα μεταξύ ωλένης και πήχεως και το τρίτο στο δεξιό μάγουλο, κάτω από το μάτι. Η μεγάλη αιμορραγία, του προκάλεσε και αναιμία.
              Εκείνη συμπλοκή όμως, είχε και ένα νεκρό. Όταν ο ψυχωμένος Μπουτζόλας άρπαξε το γιαταγάνι του ενός ζαπτιέ, τον χτύπησε μ’ αυτό και τον τραυμάτισε σοβαρά. Στις 14 Ιουνίου τον εξέτασαν ο Έλληνας γιατρός Ιωάννης Βινθύλος και ο Βούλγαρος Μπακόροφ. Διαπίστωσαν λοιπόν, ότι ο ζαπτιές Ισμαήλ γιος του Ρεσίτ, 24 ετών είχε ένα μεγάλο τραύμα στον αριστερό βραχίονα από γιαταγάνι και ένα άλλο τραύμα στα δεξιά του στέρνου. Ο ζαπτιές Ισμαήλ, τελικά πέθανε στις 18 Ιουνίου.


    [1] ΙΑΥΕ 1862 φάκ. 49, 2γ
    [2] ΙΑΥΕ φάκ. 1862 49, 2β
    ΠΑΝΤΕΛΗΣ  ΣΤΕΦ. ΑΘΑΝΑΣΙΑΔΗΣ






    Κυριακή, 8 Αυγούστου 2010

    Ο Ζαχαριάδης βάζει μια ακόμη φωτιά

    Από το ΒΗΜΑ της ΚΥΡΙΑΚΗΣ

    http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&ct=2&artid=347556&dt=08/08/2010

    *Ο Νίκος Ζαχαριάδης

    4 Απριλίου 1962: Πώς πέρασε 

    από τον ελληνικό Τύπο 

    το αίτημα του ιστορικού ηγέτη του ΚΚΕ 

    να έλθει και να δικαστεί στην Ελλάδα


    Της κ. ΦΩΤΕΙΝΗΣ ΤΟΜΑΗ*
    ΜΕ ανοιχτές ακόμη τις πληγές και νωπή τη μνήμη του Εμφυλίου, η ελληνική κοινωνία και τα κόμματα θα διχαστούν ξανά τη δεκαετία του 1960 με αφορμή την επιστολή Ζαχαριάδη προς την ελληνική πρεσβεία Μόσχας με την οποία απευθυνόμενος στην Εισαγγελία Αθηνών ζητούσε να του επιτραπεί η επιστροφή του στην Ελλάδα προκειμένου να δικαστεί για τα οκτώ κακουργήματα που τον βάραιναν, ανάμεσα στα οποία της ενόπλου ανταρσίας και απόπειρας καταλήψεως της εξουσίας με βίαια μέσα, της εσχάτης προδοσίας και αποσπάσεως μέρους της ελληνικής επικράτειας, αυτοδιαθέσεως δηλαδή της Μακεδονίας. 
    Κυβέρνηση και κόμματα βρέθηκαν αλληλοκατηγορούμενοι, η Αριστερά διχάστηκε ξανά διατυπώνοντας νέες θεωρίες συνωμοσιολογίας και σύσσωμος ο Τύπος επί μία εβδομάδα μεταξύ 5ης και 12ης Απριλίου 1962 αφιέρωνε οκτάστηλα πρωτοσέλιδα. Υπήρχε ξένος δάκτυλος; Τι και ποιος κρυβόταν πίσω από την επιθυμία Ζαχαριάδη; Στον χορό δεν άργησαν να μπουν και οι πρεσβείες των ανατολικών χωρών στην Αθήνα. Η κυβερνητική (της εποχής) εφημερίδα «Απογευματινή» ήταν η πρώτη που έφερε στο φως το θέμα στις 4 Απριλίου 1962. Με δεύτερη, έκτακτη έκδοσή της και αφιέρωμα που καταλάμβανε ολόκληρη την πρώτη σελίδα μαζί με φωτογραφίες, πλην του Ζαχαριάδη, του προϊσταμένου της Εισαγγελίας Αθηνών Μενέλαου Κουτσάκου, του ρώσου πρεσβευτή στην Αθήνα Κοριούκιν και του προέδρου της ΕΔΑ Πασσαλίδη, η εφημερίδα ανακοίνωνε την είδηση αποκαλύπτοντας ταυτόχρονα ότι μόνο τρεις ή τέσσερις σκληροπυρηνικοί γνώριζαν για το θέμα, ανάμεσα στους οποίους και ο βουλευτής της ΕΔΑ Αντώνης Μπριλλάκης, που όμως επιμελώς είχαν φροντίσει να κρατήσουν μυστική την υπόθεση ακόμη και από τον ίδιο τον πρόεδρο του κόμματος της κοινοβουλευτικής Αριστεράς. Στο πρώτο εκείνο δημοσίευμα που ουσιαστικά ξεκινούσε τον χορό που θα ακολουθούσε με δεκάδες άρθρα του ημερήσιου Τύπου, όχι μόνο του αθηναϊκού, η «Απογευματινή» έθετε μία σειρά ερωτήματα για τα οποία χρειάστηκε επί μέρες να χυθεί πολύ μελάνι: Κινδύνευε η ζωή του Ζαχαριάδη στη Σοβιετική Ενωση και γι΄ αυτό ζητούσε να επιστρέψει στην Ελλάδα; Κρυβόταν όντως σοβιετικός δάκτυλος πίσω από αυτή την επιθυμία; Βόλευε τον Χρουστσόφ να ξεφορτωθεί έναν ακόμη σταλινικό ηγέτη ο οποίος αν ομολογούσε στα ελληνικά δικαστήρια ότι, παρά τα όσα είχαν συμφωνηθεί στη Γιάλτα, είχε την ενθάρρυνση του Στάλιν στην εξέλιξη του ελληνικού Εμφυλίου, ενίσχυε την πολιτική δίωξη των αντιπάλων του μέσα στο ΚΚΣΕ που παρέμεναν σκληροπυρηνικοί σταλινικοί;

    *Η επιστροφή του Ζαχαριάδη στην Αθήνα
     από τα γερμανικά στρατόπεδα συγκέντρωσης

    Την επομένη κιόλας ο Τύπος είχε πάρει φωτιά με εκτενή πρωτοσέλιδα άρθρα. Το «Βήμα» με τίτλο « Εκρίθη απαράδεκτος αίτησις του Ζαχαριάδη να επανέλθη εις Αθήνας » και υπότιτλο « Εχαρακτηρίσθη ως ιταμή και υβριστική » εκτιμούσε ότι επρόκειτο για ελιγμό του ιστορικού στελέχους έναντι της ηγεσίας του ΚΚΕ. Η «Ελευθερία» χαρακτήριζε « ανεξήγητον την ενέργειαν του τέως ηγέτου » που ζητούσε να υπερασπίσει « την επαναστατικήν τιμήν του » και προέβλεπε, σύμφωνα με πληροφορίες της, ότι δεν επρόκειτο να του επιτραπεί η είσοδος στη χώρα. Προσέθετε δε ότι «... ο υπουργός της Δικαιοσύνης κ. Παπακωνσταντίνου ερωτηθείς τι θα πράξη η κυβέρνησις εάν ο Ζαχαριάδης ενεφανίζετο εις μεθοριακόν φυλάκιον ζητών να του επιτραπή η είσοδος εις την Ελ λάδα, απέφυγε να απαντήση, μολονότι του ετέθησαν τα ενδεχόμενα:Ή να του απαγορευθή η είσοδος ή να διαταχθή η σύλληψίς του ».
    Στο ίδιο μήκος κύματος εκινείτο και «Η Καθημερινή» επισημαίνοντας υπό τύπον ερωτήματος στον υπότιτλό της τον κίνδυνο «... αναζωπυρώσεως της επαναστατικής δράσεως;» στη χώρα. Ηπιότερη έναντι του Ζαχαριάδη «Η Εστία», με τίτλο « Υποπτα σημεία » κατακεραύνωνε την κυβέρνηση για τον χειρισμό της υποθέσεως και απέδιδε στις μυστικές υπηρεσίες την καθυστέρηση του ενάμιση μήνα έως ότου η υπόθεση έλθει στο φως γράφοντας χαρακτηριστικά ότι «... αποτελούν είδος υπερκυβερνήσεως αφού ημπορούν να γράφουν εις τα παλαιότερα των υποδημάτων των τους υπουργούς και να τοις διαβιβάζουν απλώς τα πορίσματα της μελέτης των επί των διαφόρων κρατικών υποθέσεων εν είδει διαταγών προς εκτέλεσιν! ».
    Η «Αυγή» με τίτλο « Για να τροφοδοτηθούν προκλήσεις κατά του προοδευτικού κινήματος, η Κυβέρνησις καταφεύγει και στον Ζαχαριάδη » απέδιδε το όλο σκηνικό αναταραχής που είχε προκαλέσει η επιστολή στην πολιτική ζωή του τόπου σε πρωτοβουλίες της Δεξιάς που λίγους μήνες πριν είχε σχηματίσει κυβέρνηση και παιχνίδια της ΚΥΠ, κατηγορώντας μάλιστα ανοιχτά την «Απογευματινή» ως όργανο των μυστικών υπηρεσιών!
    Τις επόμενες ημέρες το πολιτικό σκηνικό της χώρας είναι άνω-κάτω! Η «Αυγή» (φύλλο 7 Απριλίου 1962) θα κατηγορήσει ανοιχτά την κυβέρνηση για συγκάλυψη της ΚΥΠ και τον Δημοσιογραφικό Οργανισμό Λαμπράκη για ύποπτο ρόλο όσον αφορά την τηλεφωνική συνέντευξη που είχε ο απεσταλμένος του «Βήματος» στο Βελιγράδι Ορφέας Οικονομίδης με τον Ζαχαριάδη. «Τα Νέα» της ίδιας ημέρας με τίτλο « Η επιστολή Ζαχαριάδη προκαλεί αναταραχήν εις την Αριστεράν » διαπιστώνει πως « ενώ η Αντιπολίτευσις ομιλεί περί παρακυβερνήσεως, η υπόθεσις εξειλίχθη εις πολιτικόν θέμα » και δημοσίευε σχόλιο του ανταποκριτή του «Μοnde» στην Αθήνα Μαρκ Μαρσό που έλεγε ότι « η πρωτοβουλία Ζαχαριάδη προεκάλεσεν οφθαλμοφανή σύγχυσιν εις την άκραν Αριστεράν, μερικοί κύκλοι της οποίας δεν διστάζουν να κατηγορήσουν τον Ζαχαριάδην επί συμπαιγνία με την κυβέρνησιν Καραμανλή ».
    Με την πάροδο των ημερών τα σχόλια όπως και οι τίτλοι των εφημερίδων θα σκληρύνουν. Εγραφε «Το Βήμα»: «Διατί να ηρωοποιηθή ο ελεεινός εγκληματίας;», ενώ η «Ακρόπολις» ζητούσε να δικασθεί «Μόνον ως προδότης» ( τίτλος). Την ίδια ημέρα ο Γεώργιος Παπανδρέου σε οκτάστηλο πρωτοσέλιδο της εφημερίδας «'Εθνος» κατηγορούσε την ΚΥΠ ότι « Είναι Υπερκυβέρνησις » και μαζί τους χειρισμούς Αβέρωφ- Παπακωνσταντίνου. Το ΥΠΕΞ κατηγορήθηκε για καθυστέρηση στην παράδοση της επιστολής. Οι θεωρίες συνωμοσιολογίας που αναπτύχθηκαν με αφορμή τη δίμηνη απόσταση που χώριζε την ημερομηνία σύνταξης της επιστολής από τον Ζαχαριάδη (1η Φεβρουαρίου 1962) ως την επίσκεψή του στον πρέσβη Χριστόπουλο (10 Μαρτίου) και την αποστολή της με τον διπλωματικό φάκελο του Απριλίου (φάκελος έφτανε στην Αθήνα από Μόσχα μία φορά τον μήνα) καταρρίφθηκαν με το άνοιγμα των φακέλων. Το ρηθέν ότι η ιστορία του Εμφυλίου γράφτηκε 60 χρόνια πριν από τους νικητές με λάθη, μετά μισό αιώνα ξαναγράφτηκε από τους ηττημένους πάλι με λάθη, καιρός να τη γράψουν κάποτε οι ψύχραιμοι έχει ίσως πολύ μεγαλύτερη σημασία σήμερα.

    5 λόγοι πίσω από τη θεαματική χειρονομία
    Η εφημερίδα «Απογευματινή»,η οποία δημοσιοποίησε την πρόθεση του Ζαχαριάδη να έλθει και να δικαστεί στην Ελλάδα,πιθανολογούσε πέντε λόγους οι οποίοι οδήγησαν τον ιστορικό ηγέτη του ΚΚΕ στην απόφασή του:

    1) Ο Ζαχαριάδης δεν αισθάνεται εν ασφαλεία εις την Ρωσίαν...

    2) Ο Ζαχαριάδης δηλώνει ότι δέχεται να δικασθή... να προσφέρη ωρισμένας υπηρεσίας και να λάβη εις αντάλλαγμα την μη καταδίκην του εις θάνατον.

    3) Ο Ζαχαριάδης δεν προτίθεται πράγματι να έλθη εις την Ελλάδα,αλλά παίζει παιγνίδια επιδείξεως παλληκαρισμού εκ του ασφαλούς...

    4) Ο Ζαχαριάδης με την επιστολήν του προς τον εισαγγελέα Αθηνών θέλει απλώς να δώση νέα περί του εαυτού του εις τους εν Ελλάδι οπαδούς του...Ο Ζαχαριάδης με την επιστολήν του προς τον εισαγγελέα Αθηνών: α) τους ειδοποιεί ότι ευρίσκεται εν ζωή,β) τους γνωστοποιεί ότι εμμένει εις την πολιτικήν γραμμήν του,γ) τους τονώνει την πίστιν προς αυτόν με την θεαματικήν δήλωσιν ότι τάχα είναι πρόθυμος να λογοδοτήση ενώπιον της δικαιοσύνης υπεραμυνόμενος των πεποιθήσεών του,δ) τους δηλώνει ότι δεν αναγνωρίζει την νέαν ηγεσίαν του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδος και ότι ανεξαρτητοποιείται εντελώς από το ΚΚΕ.

    5) Ο Ζαχαριάδης ενδεχομένως να αποβλέπη εις την δημιουργίαν νέου Κομμουνιστικού Κόμματος,το οποίον θα κινήται μέσα εις τα πλαίσια των ιδεών του Μάο Τσε Τουνγκ και του Εμβέρ Χάτζα,δηλαδή κόμματος σταλινικού.

    *Η κυρία Φωτεινή Τομαή είναι ιστορικός, πρεσβευτής σύμβουλος Α΄ στο υπουργείο Εξωτερικών. 




    Κυριακή, 22 Αυγούστου 2010

    Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΙΩΑΝΝΙΔΗ: Ο «Ελληνας Νάσερ» και η «Αρσακειάς»




    Από την ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ της ΚΥΡΙΑΚΗΣ
    https://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_politics_100012_22/08/2010_412297


    *Από δεξιά ο Δημήτριος Ιωαννίδης, ο Γεώργιος Παπαδόπουλος και ο Φαίδων Γκιζίκης


    «Δάμων και Φιντίας». Eτσι είχε περιγραφεi η σχέση Παπαδόπουλου- Ιωαννίδη από τη σύζυγο του δικτάτορα Δέσποινα Παπαδοπούλου. Οπως όλοι οι μύθοι της επταετίας όμως, ήταν και αυτός κούφιος. 
    Η σχέση τους ξεκίνησε από τη συμμετοχή τους στην οργάνωση ΙΔΕΑ μετά τον πόλεμο και ήταν άνιση. Ο Παπαδόπουλος ήταν αριστούχος στην Ευελπίδων, δημοφιλής, με γρήγορη βαθμολογική ανέλιξη και φήμη εκκολαπτόμενου «Νάσερ της Ελλάδας». Ο Ιωαννίδης ήταν από τους τελευταίους της τάξης του και τον διέκρινε μάλλον αγοραφοβία. Ηταν ιδρυτής της ΕΕΝΑ, που οργάνωσε το πραξικόπημα, παρέδωσε όμως γρήγορα την ηγεσία της στον Γ. Παπαδόπουλο.


    Μέγας συνωμότης ο τελευταίος, προφανώς εκτιμούσε τις «σκοτεινές» του ικανότητες. Τον Ιωαννίδη επέλεξε ως αρχηγό της ΕΣΑ (με αρμοδιότητα στις παρακολουθήσεις των στρατιωτικών). Τον θεωρούσε «μάτι του» και «αυτί του» στο στράτευμα…




    Οι σχέσεις που εξυφαίνονται στη συνωμοτική δράση ψυχραίνονται όταν η συνωμοσία επιτυγχάνει. Στην περίπτωση μας, αυτό εκδηλώθηκε ως οπερετική φάρσα. Ο Ιωαννίδης άρχισε να διαφωνεί με τους χειρισμούς του Παπαδόπουλου από τα ξημερώματα της 21ης Απριλίου 1967.
    Ο Ιωαννίδης ήταν ο μόνος από τους πρωτεργάτες του πραξικοπήματος που παρέμεινε στο στράτευμα, διατηρώντας την επαφή με τη βάση ισχύος της χούντας. Ηγέτης μπορεί να μην ήταν, όμως του άρεσε να εμφανίζεται ως ο «ιδεολόγος της επανάστασης». Ασκεί όλο και πιο έντονη κριτική στον συγχρωτισμό του Παπαδόπουλου με το «μεγάλο κεφάλαιο» (τη διαμονή του στη βίλα Ωνάση στο Λαγονήσι) και τη διαφθορά. Δεν είναι τυχαίο ότι από τις πρώτες ενέργειες του ιωαννιδικού καθεστώτος ήταν η αποκάλυψη των σκανδάλων της περιόδου Παπαδόπουλου (υπόθεση Μπαλόπουλου). Ο Παπαδόπουλος είχε προειδοποιηθεί, δεν πίστευε όμως ότι ο Ιωαννίδης θα τον ανατρέψει: «Ο Μίμης είναι αρσακειάς. Αποκλείεται να κάνει κάτι τέτοιο», έλεγε. Δεν του το συγχώρησε ποτέ, στη φυλακή μάλιστα είχε εξομολογηθεί στον Παττακό πως ήθελε να του επιτεθεί στο προαύλιο. Από το 1974, Παπαδόπουλος και Ιωαννίδης δεν αντάλλαξαν ούτε μια κουβέντα.

    *Ο Δημήτριος Ιωαννίδης απολογούμενος στη δίκη των πρωταιτίων της χούντας

    Ο «αόρατος δικτάτορας» και η εισβολή στην Κύπρο
     Ο Δημ. Ιωαννίδης, ο σύνδεσμος της CIA 
    και το μήνυμα από την Ουάσιγκτον


    Δύο άνθρωποι γνώριζαν τι πραγματικά συνέβη το μοιραίο καλοκαίρι του 1974. Και οι δύο έφυγαν από τη ζωή παίρνοντας μαζί τους πολύτιμα μυστικά και χωρίς ποτέ να αποκαλύψουν την αλήθεια. Ο ένας ήταν ο «αόρατος δικτάτορας», ο ιδιόμορφος Δημήτρης Ιωαννίδης, ο οποίος απεβίωσε προ ολίγων ημερών. Ο άλλος, ο Γκας Αβρακότος, Ελληνοαμερικανός πράκτορας της CIA, ο οποίος χειριζόταν για πολλά χρόνια τη σχέση της αμερικανικής μυστικής υπηρεσίας με τον Ιωαννίδη.
    Ο Αβρακότος ήταν ενας εξαιρετικά φανατικός αντικομμουνιστής που πολλές φορές ξεπερνούσε και τα όρια των εντολών του. Το 1967, λίγους μήνες μετά το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου, ο πρόεδρος Τζόνσον αποφάσισε να στείλει ένα άκρως απόρρητο μήνυμα στον τότε ισχυρό δικτάτορα Γεώργιο Παπαδόπουλο, με το οποίο του ζητούσε να μην εκτελέσει τον Ανδρέα Παπανδρέου. Ο Αβρακότος γνώριζε καλά τον Παπαδόπουλο από τον καιρό που ο συνταγματάρχης ήταν ο σύνδεσμος της ΚΥΠ με την αμερικανική υπηρεσία. Αν και υπηρετούσε στο Βιετνάμ, το Λάνγκλεϊ τον διέταξε να πάει στην Αθήνα ως αγγελιαφόρος για να δώσει το μήνυμα στον Παπαδόπουλο. Εκείνος, σύμφωνα με διήγησή του, τον επεσκέφθη στο γραφείο του στη Βουλή και αφού του ανέπτυξε το επίσημο μήνυμα για τον Ανδρέα, συμπλήρωσε: «αυτό είναι το μήνυμα που φέρνω, αλλά αν θέλεις τη γνώμη μου, καλά θα κάνεις να καθαρίσεις αυτό τον «μπάσταρδο»». Ο Παπαδόπουλος, ο οποίος είχε εν τω μεταξύ αποκτήσει και άλλα δικά του κανάλια επικοινωνίας με την Ουάσιγκτον, ζύγισε τα πράγματα και ακολούθησε τη συμβουλή του Τζόνσον.
    Ο Αβρακότος επανήλθε, όμως, στην Ελλάδα, στον σταθμό της CIA και ανέλαβε το κρίσιμο πόστο του συνδέσμου με τα ΛΟΚ που είχαν εκείνη την εποχή την ευθύνη για τις επιχειρήσεις Stay behind που συνηθίσαμε να αποκαλούμε «Κόκκινη Προβιά». Επρόκειτο στην ουσία για ένα σχέδιο που προέβλεπε την οργάνωση μυστικών ομάδων αντίστασης σε περίπτωση που οι δυνάμεις του Ανατολικού Μπλοκ εισέβαλλαν στην Ελλάδα. Ο Αβρακότος βρισκόταν συχνά στο γραφείο του διοικητη των ΛΟΚ, ταξίαρχου Γιαννακού, στο Πεντάγωνο, ο οποίος ήταν ο στενότερος φίλος του Ιωαννίδη. Οταν η CIA ήθελε να περάσει κάποιο μήνυμα στον Ιωαννίδη ο Αβρακότος ζητούσε να τον δει στο γραφείο του Γιαννακού.
    *Από δεξιά Ιωαννίδης, Παπαδόπουλος, Γκιζίκης



    Διαφορετικές «ατζέντες»

    Σύμφωνα με τις περισσότερες πηγές και μαρτυρίες, οι Αμερικανοί θεωρούσαν πως ο Παπαδόπουλος είχε αποκτήσει δική του «ατζέντα» το φθινόπωρο του 1973, ειδικά μετά τις δυσκολίες που προέβαλλε στη διευκόλυνση των αμερικανικών αποστολών βοήθειας στο Ισραήλ τον Οκτώβριο του ίδιου έτους. Ο Ιωαννίδης είχε και εκείνος τη δική του «ατζέντα», καθώς διαφωνούσε με την «κοσμικότητα» που επεδείκνυε πλέον ο Παπαδόπουλος, αλλά και τα ανοίγματα φιλελευθεροποίησης που είχε ανακοινώσει. Είναι, λοιπόν, λογικό να βρήκε σύμφωνους τους ανθρώπους της CIA στην Αθήνα, μιας και την περίοδο εκείνη ο Κίσινγκερ θεωρούσε πιο σημαντική την πλήρη υποταγή της Ελλάδας στους δικούς του γεωπολιτικούς υπολογισμούς παρά την ομαλή μετάβαση σε ένα φιλοδυτικό δημοκρατικό καθεστώς.
    Από εκεί και πέρα υπάρχουν δύο μυστήρια που περιμένουν ακόμη απαντήσεις. Το ένα είναι αν και ποιος έδωσε στον Ιωαννίδη αυτό που εκείνος εξέλαβε ως «πράσινο φως» να: (α) ανατρέψει τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο και (β) αγνοήσει παντελώς τον κίνδυνο τουρκικής εισβολής. Υπάρχει βεβαίως και ένα τρίτο ερώτημα, το οποίο όμως έχει απαντηθεί, για το πώς οι Αμερικανοί σταμάτησαν τον Ιωαννίδη και την τότε ελληνική κυβέρνηση από τον πόλεμο κατά της Τουρκίας, όταν με εξαιρετικά μεγάλη καθυστέρηση το αποφάσισε ο αόρατος δικτάτορας.
    Ως προς τα πρώτα δύο ερωτήματα έχουμε μαρτυρίες και έγγραφα που δημιουργούν πολλά ερωτήματα. Ο τότε Νο2 της CIA στην Αθήνα Ρον Εστες ισχυρίζεται και αναφέρεται σε συγκεκριμένο τηλεγράφημα, πως επεσκέφθη τον Ιωαννίδη δέκα ημέρες πριν από το πραξικόπημα κατά του Μακαρίου, του επεσήμανε τους κινδύνους ανατροπής του στάτους κβο στην Κύπρο και το μεγάλο ρίσκο μιας τουρκικής εισβολής. Κατά τη διήγηση του Εστες, ο Ιωαννίδης αντέδρασε βίαια, κλώτσησε το τραπέζι με τον καφέ που είχε μπροστά του και δήλωσε πως «αν οι Τούρκοι τολμήσουν θα φτάσω έως την Κωνσταντινούπολη». Αυτό που δεν γνωρίζουμε είναι τι διημείφθη μεταξύ Ιωαννίδη και Αβρακότου, ο οποίος ήταν παρών σε αυτή την κρίσιμη συνάντηση, αλλά είναι βέβαιο πως είχε και αλλες κατ' ίδίαν επαφές με τον Ιωαννίδη. Ο Αβρακότος μισούσε τον Μακάριο, τον αποκαλούσε «Κάστρο της Μεσογείου» και δεν θα πρέπει να αποκλείεται -με βάση και το προηγούμενο με το μήνυμα για τον Ανδρέα- να τον ενθάρρυνε να προχωρήσει στο πραξικοπημα διαβεβαιώνοντάς τον πως οι ΗΠΑ δεν θα άφηναν ποτέ την Τουρκία να εισβάλει στην Κύπρο και να προκαλέσει ελληνοτουρκικό πόλεμο. Υπάρχει βεβαίως και η πιο συνωμοσιολογική θεωρία που θέλει τον Κίσινγκερ εν γνώσει του να στέλνει αυτό το μήνυμα στον Ιωαννίδη μέσω Αβρακότου γνωρίζοντας πως ο «τυφλωμένος» από μένος κατά του Μακαρίου και υπερπατριωτισμό Ιωαννίδης θα έπεφτε στην παγίδα.



    Επιχείρηση παραπλάνησης
    Γεγονός είναι πως ο Ιωαννίδης εξεπλάγη, έμεινε εμβρόντητος όταν έμαθε ότι άρχισε η τουρκική εισβολή και φερόταν σαν να είχε «προδοθεί» από κάποιους. Η αλήθεια πάντως είναι πως από την ώρα που, με τεράστια καθυστέρηση, αποφάσισε να αντιδράσει στρατιωτικά με την αποστολή υποβρυχίων και αεροσκαφών και την απειλή ενός ελληνοτουρκικού πολέμου, οι Αμερικανοί έκαναν τα πάντα για να τον αποτρέψουν. H CIA έφτασε στο σημείο να διαδώσει την παραπλανητική πληροφορία πως οι Βούλγαροι συγκεντρώνουν δυνάμεις στα σύνορά τους με την Ελλάδα, ενώ κατεβλήθη κάθε προσπάθεια να παραγκωνισθεί ο Ιωαννίδης και να περάσει η εξουσία στους τότε αρχηγούς των Ενόπλων Δυνάμεων οι οποίοι διατηρούσαν παραδοσιακά στενές σχέσεις με τους Αμερικανούς. Η Ουάσιγκτον θεώρησε, άλλωστε, τεράστια επιτυχία της, όπως φάνηκε και απο την περίφημη έκθεση της CIA μετά την κρίση, το γεγονός πως σταμάτησε τον ελληνοτουρκικό πόλεμο. Αξίζει όμως να σημειωθεί ότι ποτέ δεν είχε σχεδιάσει την επιστροφή του Κωνσταντίνου Καραμανλή στην εξουσία, γιατι τον θεωρούσε ισχυρογνώμονα, απρόβλεπτο και φιλοευρωπαϊστή.
    Το τι συνέβη εκείνο το περίφημο και μοιραίο καλοκαίρι θα απασχολεί για πολλά ακόμη χρόνια τους ιστορικούς. Ο Αβρακότος πέθανε αφού πάλεψε με τη μανία καταδίωξης, ενώ ο Ιωαννίδης έβαζε συχνά τα κλάματα γιατί δεν άντεχε αντικρίζοντας το αποτέλεσμα του τυφλού του υπερπατριωτισμού. Και οι δύο έχουν ίσως πάρει μαζί στον τάφο δικά μας εθνικά μυστικά που αξίζει όμως τον κόπο να ερευνηθούν περαιτέρω.


    *Η τουρκική απόβαση στη Βόρεια Κύπρο


    Ανάκληση εντολών επέμβασης

    Οι πληροφορίες για επικείμενη τουρκική εισβολή στην Κύπρο είχαν προκαλέσει κινητικότητα στην Αθήνα, όπως προκύπτει από την εντολή που δόθηκε στα υποβρύχια Τρίτων, Γλαύκος, Νηρεύς και Πρωτεύς, στις 19 Ιουλίου, να αποπλεύσουν από τη Σαλαμίνα με προορισμό τη Ρόδο. Επισήμως, σκοπός της μετάβασης ήταν η συμμετοχή τους σε ασκήσεις, ωστόσο οι κυβερνήτες των Γλαύκος και Νηρεύς είχαν ενημερωθεί σε μυστική σύσκεψη για σχέδιο που προέβλεπε αναχαίτιση τουρκικών δυνάμεων στην Κύπρο.
    Σύμφωνα με τα σήματα, που παρουσιάζει η «Κ», στις 20 Ιουλίου και ενώ η απόβαση των τουρκικών δυνάμεων είχε αρχίσει από το πρωί, λίγο μετά τις 3 μ.μ., δόθηκε εντολή στα υποβρύχια Γλαύκος και Νηρεύς να πλεύσουν «εν καταδύσει και υπό πολεμικάς συνθήκας» στην περιοχή ανάμεσα στις ακτές Κύπρου και Τουρκίας, με σκοπό την εμπλοκή με τις τουρκικές δυνάμεις. Στις 21 Ιουλίου, στη 1 μ.μ. και ενώ τα δύο υποβρύχια βρίσκονταν σε απόσταση 85 ν.μ. δυτικά της Κύπρου, εστάλη νέο σήμα που διέτασσε την επιστροφή τους στη Ρόδο. Την επομένη, στις 3 μ.μ. δόθηκε νέα εντολή προς τα δύο υποβρύχια να κατευθυνθούν και πάλι προς την Κύπρο «το ταχύτερο δυνατόν», εντολή που ανακλήθηκε στις 23 Ιουλίου, στις 2 μ.μ.
    Αντίστοιχα, τα πολεμικά αεροσκάφη Phantom, που βρίσκονταν σταθμευμένα στο Καστέλι της Κρήτης, έλαβαν δύο φορές διαταγή επέμβασης στις 22 Ιουλίου, η οποία και τις δύο φορές ανεκλήθη έπειτα από λίγα λεπτά. Ηταν ανεπάρκεια και ανικανότητα; Ηταν φόβος μπροστά στην ανάληψη της τεράστιας ευθύνης; Ηταν αλληλοσυγκρουόμενες αντιλήψεις τακτικής και στρατηγικής; Ηταν προσωπικά παιχνίδια εξουσίας και επικράτησης με το βλέμμα στραμμένο στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού; Απάντηση μέχρι σήμερα απόλυτα πειστική δεν δόθηκε στα ερωτήματα αυτά, που αφορούν τη συμπεριφορά της ηγεσίας των Ενόπλων Δυνάμεων κατά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο. Αποτελεί κοινή εκτίμηση ότι απέναντι στην απόβαση τουρκικών στρατιωτικών δυνάμεων, η Ελλάδα μπορούσε να «απαντήσει» αποτελεσματικά, με τρόπο που πιθανότατα θα άλλαζε το αποτέλεσμα της εισβολής. Η εκτίμηση αυτή απορρέει από την καταγραφή δυνάμεων, την υπεροπλία της χώρας μας στη θάλασσα με τα σύγχρονα γερμανικά υποβρύχια που διέθετε και θα μπορούσαν να ανακόψουν την πορεία των τουρκικών αποβατικών πλοίων και την υπεροπλία στον αέρα, με τα υπερσύγχρονα, τότε, αεροπλάνα τύπου Phantom. Οι αντιφατικές αποφάσεις οδηγούν στο συμπέρασμα ότι δεν υπήρχε εν μέσω κρίσης ένας άνθρωπος, στον οποίο όλοι να αναφέρονται και από τον οποίο να λαμβάνουν κατευθύνσεις. Αυτό που προβλήθηκε ως δικαιολογία από την ηγεσία των Ενόπλων Δυνάμεων για την καθυστερημένη, αρχικά, αντίδραση και για την ανάκληση των αποφάσεων εμπλοκής των υποβρυχίων και των αεροσκαφών ακολούθως, ήταν οι πληροφορίες που υπήρχαν για σχεδιαζόμενη επίθεση από τη Βουλγαρία.







    Σημείωση: Εδώ και κάμποσα χρόνια μαζεύαμε ιστορικά λινκς μέσα από το διαδίκτυο και τα βάζαμε σε αυτήν εδώ τη σελίδα της LAND of GODS, με τον ..βαρύγδουπο τίτλο "Greek History". Δυστυχώς όμως στην πορεία για κάποιους λόγους, πολλές από αυτές τις ιστοσελίδες χάνονταν, με αποτέλεσμα στα δέκα λινκς να μην "δουλεύουν" σχεδόν ούτε δύο τρία.. Για να ..σώσουμε την σελίδα, διαλέξαμε όσα "δούλευαν" και τα παρουσιάζουμε παρακάτω σε αυτήν εδώ τη στήλη. Αλλά όπως καταλαβαίνετε μόνο με αυτά τα λινκς δεν ήταν αρκετό για την σελίδα της ιστορίας.

    Το πρόβλημα μας το έλυσε ο εξαίρετος ιστορικός και δημοσιογράφος κύριος Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης με το να μας επιτρέψει να δημοσιεύομαι εδώ τα τρισεκτίμητα ιστορικά του ντοκουμέντα που μας τα στέλνει κάθε τόσο με το εμαίλ. Τον υπέρ ευχαριστούμε για αυτό. Τα κείμενα του κ. Αθανασιάδη είναι μια καταπληκτική ιστορική δουλειά που δίνει την ευκαιρία σε εμάς, αφενός, να μαθαίνουμε -καινούρια και παλιά-, τρισευλογημένα κομμάτια από την ιστορία μας, και αφετέρου ν' παρακολουθούμε τα βήματα -και από πρώτο χέρι, να ήμαστε οι ίδιοι μάρτυρες- ενός μεγάλου ιστορικού που λίγο - λίγο μας ξετυλίγει το έργο του. Χαρείτε τον λοιπόν και από εδώ. Να είστε καλά!. κδ




    The Glory of Byzantium

    1. Yahoo: Byzantium Links Page
    2. Dumbarton Oaks
    3. Romiosini Homepage
    4. Late Byzantium
    5. Christian Hagiography
    6. Diocletian's Palace at Split
    7. Classics Collections
    8. Women of Byzantium
    9. The Constantinople Project
    10. Catalogi Codicum Montis Athonis
    11. Philtheou Project
    12. Papers & Watermarks in Greek Manuscripts
    13. JEAN ELSEN s.a. numismatic website
    14. Ancient and Byzantine Coins
    15. Byzantine Coins
    16. THE Infimae Aetatis PAGE
    17. Roman Law on the WWW
    18. Monumenta Musicae Byzantinae
    19. Armenian Research Center
    20. The Alexandria Page
    21. Diotima: Materials for the Study of Women & Gender in the Ancient World



      Byzantium: Studies, Books, Icons

    22. Catholic University of America: Medieval and Byzantine Studies
    23. Late Byzantium
    24. UNIVERSITY OF MICHIGAN COLLECTIONS AND EXPEDITIONS
    25. Franciscan Archeological Institute - Jordan
    26. The Monastery of Deccani
    27. Jerusalem: Roman Byzantine Sites
    28. Catholic Encyclopedia: Byzantine Architecture
    29. Catholic Encyclopedia: Byzantine Art
    30. Catholic Encyclopedia: Byzantine Empire,
    31. Internet Medieval Sourcebook
    32. Internet Medieval Sourcebook: Hagiography Page
    33. The Christian Classics Ethereal Library
    34. St. Pachomius Library
    35. St. Pachomius Library; Greek Sources to 1200
    36. St. Pachomius Library; Byzantine Sources, 1200+
    37. St. Pachomius Library; Syriac Fathers
    38. St. Pachomius Library; Lives of Saints
    39. Chroniko Leontiou Machera
    40. Roman Law on the WWW
    41. The Tech Classics Archives
    42. Daniel Ridings on Chrysostom
    43. Camden Books
    44. De Gruyter Publishers: Byzantine Studies / Byzantinistik
    45. SVS Press : Overview
    46. Papyrus Books
    47. Cal-HellasYour Source for ICONS
    48. Russian Icons



      Byzantium: Orthodoxy, Language after 1453

    49. Links to Orthodox Sites A
    50. Orthodox Net
    51. News of the Ecumenical Patriarchate
    52. Orthodox World News
    53. The Saints of the Orthodox Church
    54. Church of Cyprus Page The icon
    55. Orthodox Ministry Access Page
    56. Orthodox Church in America Page
    57. The Orthodox Christian Page in America
    58. The Orthodox Christian Fellowship Homepage
    59. The Orthodox Christian Foundation
    60. The Orthodox Churches
    61. BYZANTINE CATHOLIC CHURCH IN AMERICA
    62. Byzantine Catholic Site
    63. Orthodox Church in America: St. Vladimir's Seminary
    64. St Vladimir's Orthodox Theological Seminary -- HomePage
    65. Russian Orthodox church: early history
    66. Holy Cross Orthodox Mission
    67. The Christian Coptic Orthodox Church of Egypt
    68. The Antiochian Orthodox Christian Page
    69. The Monk Page
    70. The Divine Liturgy of John Chrysostom
    71. Divine Liturgy of St. John Chrysostom in form used by Eastern Catholic churches
    72. Liturgy of The Assyrian Rite
    73. Orthodox Confession of the Faith
    74. Christian Hagiography -
    75. Calculation of the Ecclesiastical Calendar
    76. Orthodox Prayers
    77. Perseus Project Home Page
    78. Hellenistic Greek Linguistics
    79. Greek Fonts and Computing Site
    80. Greek Fonts site in Greece
    81. Using WinGreek in Windows 95
    82. Thesaurus Linguae Graecae
    83. The Greek Connection Modern Greek Links
    84. Historical Museum of Crete
    85. Vryonis Center homepage
    86. Council for Worldwide Hellenism



      Ancient Greece

    87. Ancient Economic History-History of Ancient Economics ECONOMICS OF ALEXANDER THE GREAT
    88. Hellenic Resources
    89. History of Mathematics: Greece
    90. Greek Astronomy
    91. Science: History of Astronomy Working Group of the German Astronomical Society
    92. Greek Mathematics & Its Modern Heirs [US]
    93. Aegean Prehistory Course at Dartmouth
    94. First Palaces of the Aegean Website
    95. Cyprus through the ages
    96. Ancient Greece: City of Athens: the archaeological and architectural
    97. Ancient Greece: Cornell Halai East Lokris Project (CHELP)
    98. Greek Architecture [US]
    99. Web Acropolis
    100. Hellenic Civilization Database
    101. Journal: Didaskalia: Ancient Theatre Today [AU]
    102. Ohio State University Excavations at Isthmia
    103. Pylos Regional Archaeological Project*
    104. Lecture: Exploring Ancient World Cultures: Greece
    105. Περσεύς PROJECT Perseus WWW Home Page
    106. Περσεύς PROJECT
    107. The Iliad by Homer
    108. The History of Herodotus
    109. Plato's Selected Works
    110. Ελληνική Μυθολογία
    111. Greek Mythology
    112. Hellenistic Greek Linguistic pages
    113. The Last Days of Socrates
    114. The Ancient City of Athens
    115. Brief Tours in Greece
    116. Greek Texts of the ww,Tufts University Classics Department (Περσεύς Project).
    117. Ancient Greek Literature
    118. Aesop's Fables, part I
    119. Aesop's Fables, part II
    120. Aesop's Fables, part III
    121. Aesop's Fables, part IV
    122. Ancient Greek Philosophy The philosophy of Aristotle



      Ιστορικά ανέκδοτα του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη (1770-1843)
      Ο θρυλικός «Γέρος του Μωριά» γεννήθηκε στην Παλαιά Μεσσηνία. Να πως τον περιγράφει ο Βλαχογιάννης: 'Οψη «αδύνατη και μαυρειδερή' μάτια βαθουλά, ματιά σκληρή και δυνατή' μεγάλο μουστάκι μαύρο, γερακωτή μεγάλη μύτη' μαλλιά μακρυά κυματιστά. Μικρό κόκινο φέσι στραβοφορεμένο. Τέλος, πρόσωπο που χτυπάει και ξαφνίζει, και που του κάκου θα γύρευε κανείς να βρη σ' έναν Ευρωπαίο το ταίρι του».

      Οι Αρβανίτες έτρεμαν κυριολεκτικά το Κολοκοτρωναίκο σπαθί. Γι' αυτό κι' ο φοβερώτερος όρκος τους ήταν: -Να μη γλυτώσω απ' το σπαθί του Κολοκοτρώνη!.

      -Πόσο μεγάλη είναι η χώρα που γεννήθηκες; τον ρώτησε κάποιος 'Αγγλος περιηγητής. -'Εχει διακόσιους φούρνους! είπε γελώντας ο Κολοκοτρώνης. (Κάθε σπίτι στα χωριά έχει και δικό του φούρνο).

      Μια γυναίκα του ζήτησε κάποια χάρη: -Αφέντη μου, τού'λεγε, κάνε μου αυτό το καλό, και σκλάβα σου να γένω! -Τί λες, μωρή ζουρλή; Εμείς για τη λευτεριά πολεμούμε κι' εσύ θέλεις να γίνης σκλάβα μου;

      Του είπαν κάποτε: -Κολοκοτρώνη, η πατρίδα θα σε ανταμείψη. -Το ξέρω, απάντησε' εμένα θα πρωτοεξορίση.

      Κάποτε φιλοξένησε εν γνώσει του το φωνιά του αδερφού του, ο οποίος νόμιζε ότι δεν τον ξέρει ο «Γέρος». -Παιδί μου! λέει η μάνα του, δίνεις να φάει ψωμί ο φονιάς του παιδιού μου; -Σώπα μάννα' είπε ο στρατηγός. Αυτό είναι το καλύτερο μνημόσυνο του σκοτωμένου.

      Από τη στιγμή, που ο Κολοκοτρώνης ανακατεύτηκε στην πολιτική, έχασε τα νερά του. Πολύ γρήγορα όμως κατάλαβε το σφάλμα του και ξαναγύρισε στ' άρματα.

      Διηγόταν μάλιστα και το ακόλουθο μύθο, για να δείξη πως την έπαθε, όταν πήγε να γίνη πολιτικός: 'Ενας λύκος άρπαξε ένα αρνί από το μαντρί και πήγε παραπέρα να το φάει. -Κυρ λύκο, θα με φας, το ξέρω, είπε το αρνί. Γι' αυτό όμως το καλό, κάνε μου και μένα αυτή τη χάρη: τραγούδα μου λιγάκι, γιατί έχεις πολύ γλυκιά φωνή και μένα μου αρέσουν τα τραγούδια.

      'Αφησε ο λύκος το αρνί κι άρχισε να ουρλιάζη. Τον άκουσαν τότε τα σκυλιά και τον πήραν στο κυνηγητό. Είδε κι έπαθε, ώσπου να γλυτώσει. Τότε στάθηκε ψηλά στη ράχη κι αγναντεύοντας το μαντρί είπε: -Τί ήθελα εγώ να κάμω τον τραγουδιστή; Καλά να πάθω!.

      'Ελεγε κι αυτόν το μύθο: Η κουκουβάγια είχε βρωμίσει πολύ τη φωλιά της κι αποφάσισε να κατοικήση αλλού. Της λέει τότε ο κούκος: -Του κάκου βασανίζεσαι, όσο παίρνεις μαζί σου και τον πισινό σου.

      Οι μεγάλοι καπεταναίοι της Επαναστάσεως είχαν διάφορα παρατσούκλια μεταξύ τους.
      Τον Οδυσσέα Ανδρούτσο τον έλεγαν Γερο-Χουλιάρα για τις πονηριές και τα τερτίπια του' Γέροντα έλεγαν τον Γκούρα για την φρονιμάδα του' Γύφτο έλεγαν τον Κολοκοτρώνη για το χρώμα του' Γύφτο έλεγαν και τον Καραϊσκάκη.

      Καταδιωκόμενος ο Κολοκοτρώνης από τα κυβερνιτικά στρατεύματα στον εμφύλιο πόλεμο του 1825, στάθηκε κάτω από μια καρυδιά να ξεκουραστή. Και μονολογούσε λυπημένος: -Τί έχεις, καρυδιά μου, και παραπονιέσαι; Μη σε πετροβολάνε τα παιδιά; Είναι γιατί έχεις τα καρύδια... * (Γνωστή και η λαϊκή παροιμία: «Το δέντρο πώχει τον καρπό όλο πετροβολιέται».

      Ο Κολοκοτρώνης σχολίασε τη δολοφωνία του Καποδίστρια με τον ακόλουθο μύθο: Κάποτε, λέει, τα γαϊδούρια πήραν την απόφαση να σκοτώσουν το σαμαρά, για ν' απαλλαγούν απ' τα σαμάρια κι απ' το φορτίο, που τους έβαζαν οι άνθρωποι. 'Ετσι κι έγινε. Αμέσως όμως κατόπιν πήραν την πρωτοβουλία τα καλφάδια (οι μαθητευόμενοι) του σαμαρά, μα δεν ήξεραν να κάμουν καλή τη δουλειά, γιατί έχασαν το μαστορά τους. 'Ετσι τα κακοφτιαγμένα σαμάρια άρχισαν να χτυπάνε και να πλυγώνουν τα δυστυχισμένα γαϊδούρια, που δεν άργισαν να καταλάβουν ότι με την ανόητη πράξη τους έπεσαν από το κακό στο χειρότερο...

      Στον 'Οθωνα, ο οποίος τον ρώτησε τι γνώμη είχε για το νέο πανεπιστήμιο, που άρχισε να χτίζεται, απάντησε: -Να σας πω, μεγαλειότατε' μου φαίνεται ότι τούτο εδώ -κι έδειξε το Πανεπιστήμιο- δεν έπρεπε να κτισθή κοντά σε κείνο -κι έδειξε το Παλάτι' διότι φοβούμαι ότι τούτο θα φάει εκείνο..

      'Ελεγε «Οι 'Ελληνες είναι τρελλοί, αλλά έχουν θεόν φρόνιμον».

      Μετά την καταδίκη του τον πληροφόρησαν ότι ο βασιλιάς του χαρίζει τη ζωή και τον αφήνει μόνο... 20 χρόνια φυλακή. -Θα γελάσω το βασιλιά! Δεν θα ζήσω τόσους! Αποκρίθηκε.





    The LAND of GODS Since October 1996
    Oakville / Τοροντο Canada
    τα δικά μου γραψίματα:   Οδοιπορικό στο Καρδαρίτσι: το Καρδαρίτσι / Journey to Kardaritsi (η παλιά σελ.) | τα Δημοτικά / Folk songs (η παλιά σελ.) |
    το Εικοσιένα / the 1821 (η παλιά σελ.) | Τραγούδια της Ξενιτιάς / The songs of foreign land (η παλιά σελ.) | τα Τραγούδια της αγάπης.. / Songs of love... (η παλιά σελ.) | Μιλώντας τότε.. / Speaking then... (η παλιά σελ.) | Είσαι παιδί / You are a child... (η παλιά σελ.) | τα Τραγούδια μου / My Songs... (η παλιά σελ.) | η Εφηβεία / Adolescence (η παλιά σελ.) | η χαμένη μας Hirosima / Our lost Hiroshima.. (η παλιά σελ.) | Καπνόν Αποθρώσκοντα: Γράμμα στον Έλληνα της Διασποράς / A Letter to the Greek in Diaspora|