Τίτλοι στη βάση Βιβλιονέτ (2009) Ελληνική εποποία 1940-1941, Δημοσιογραφικός Οργανισμός Λαμπράκη (2009) Η πριγκιπέσα Ιζαμπώ, Βιβλιοπωλείον της Εστίας (2008) Η πριγκιπέσα Ιζαμπώ, Βιβλιοπωλείον της Εστίας (2008) Η πριγκιπέσα Ιζαμπώ, Δημοσιογραφικός Οργανισμός Λαμπράκη (2005) Εισαγωγή στην πεζογραφία του Παπαδιαμάντη, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης (2005) Τυφώνας. Φαλκ. Τα νιάτα, Βιβλιοπωλείον της Εστίας, [μετάφραση] (2000) La princesse Isabeau, Kauffmann (2000) Απρίλης, Βιβλιοπωλείον της Εστίας (2000) Ο χαμένος ουρανός, Εκδόσεις των Φίλων (2000) Ταξίδι με τον έσπερο, Βιβλιοπωλείον της Εστίας (1999) Δίχως Θεό, Βιβλιοπωλείον της Εστίας (1999) Η ελληνική εποποιία, Βιβλιοπωλείον της Εστίας (1999) Μνήμη του Ηλία Βενέζη, Ευθύνη (1999) Το μυθιστόρημα των τεσσάρων, Βιβλιοπωλείον της Εστίας (1998) Του έρωτα και του θανάτου, Βιβλιοπωλείον της Εστίας (1998) Τυφώνας. Φάλκ, Ίνδικτος, [μετάφραση] (1997) Η παρακμή των σκληρών, Βιβλιοπωλείον της Εστίας (1996) Εποχή των ερωτημάτων, Εκδόσεις των Φίλων (1996) Προσανατολισμός στον αιώνα, Εκδόσεις των Φίλων (1995) Δεσμώτες, Βιβλιοπωλείον της Εστίας (1995) Η μενεξεδένια πολιτεία, Βιβλιοπωλείον της Εστίας (1995) Σε καμπή της ιστορίας, Εκδόσεις των Φίλων (1994) Καιροί τρικυμισμένοι, Εκδόσεις των Φίλων (1994) Μυστική ζωή, Βιβλιοπωλείον της Εστίας (1993) Οι απόγονοι του Κάιν, Εκδόσεις των Φίλων (1993) Οι επαναστατημένοι, Βιβλιοπωλείον της Εστίας (1993) Πρόσωπο - προσωπείο Κατίνας Παξινού, Αλέξη Μινωτή, Ευθύνη (1993) Ταραγμένες ψυχές, Εκδόσεις των Φίλων (1993) Το Εικοσιένα, Ευθύνη (1992) Η πριγκηπέσσα Ιζαμπώ, Βιβλιοπωλείον της Εστίας (1991) Το πρωτείο του πνεύματος, Εκδόσεις των Φίλων (1990) Ένας μεταβαλλόμενος κόσμος, Εκδόσεις των Φίλων (1990) Επικεφαλής, Εκδόσεις των Φίλων (1989) Αφιέρωμα στην τραγική μούσα, Εκδόσεις των Φίλων (1989) Κρίση και έλεγχος της εποχής μας, Εκδόσεις των Φίλων (1989) Πριν από την αυλαία, Καστανιώτη (1989) Το λυκόφως των ανθρώπων, Βιβλιοπωλείον της Εστίας (1987) Για μια δικαίωση του ανθρώπου, Εκδόσεις των Φίλων (1986) Προσωπικές σημειώσεις, Ευθύνη (1981) Ο άνθρωπος σε αδιέξοδο, Εκδόσεις των Φίλων (1979) Η νεοελληνική κριτική για τον Παντελή Πρεβελάκη, Ευθύνη (1978) Η 28η Οκτωβρίου 1940, Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη (1971) Ορέστης, Εκδόσεις των Φίλων, [μετάφραση] Η στοργή, Βιβλιοπωλείον της Εστίας Θέατρο, Βιβλιοπωλείον της Εστίας Κωνσταντίνος Θεοτόκης, Δαίδαλος Ι. Ζαχαρόπουλος, [επιμέλεια]

Περιγραφή
Με κύριο πρόσωπο την Ισαβέλλα ή Ιζαμπώ των Βιλλαρδουίνων, πρόσωπο ιστορικό, κεντρικό γεγονός την κατάληψη του φραγκικού κάστρου της Καλαμάτας το 1293, από Έλληνες και Σλάβους χωρικούς, και ιστορικό πλαίσιο την πολυτάραχη εποχή της Φραγκοκρατίας, ο ’γγελος Τερζάκης συνθέτει ένα χρονικό ηρωισμού και αγάπης, τον καιρό των τροβαδούρων, των σταυροφόρων, των κουρσάρων και των ιπποτών, στο πρώτο ξύπνημα της ψυχής του νέου ελληνισμού τον 13ο αιώνα.

"Η πριγκιπέσα Ιζαμπώ" είναι το πιο κλασικό στην κατασκευή κείμενο του ’γγελου Τερζάκη, οργανωμένο με εξαιρετική προσοχή και ικανότητα, ζωντανό, πολύχρωμο, με θέρμη στην αφήγηση, εύληπτο και ιδιαίτερα ενδιαφέρον στην ανάγνωση παρά την έκτασή του. Είναι ένα ιστορικό μυθιστόρημα, το οποίο αναπλάθει ζωηρά και πειστικότατα μια τόσο μακρινή και διαφορετική εποχή. [...] Ο συγγραφέας ασχολείται, έστω έμμεσα, με τα διαχρονικά κεντρικά ερωτήματα της ζωής, καταθέτοντας την πάγια πίστη του για την ουσιαστική τραγικότητα της ζωής, και ιδίως για τη μοιραία απόληξη των πιο ευαίσθητων και άξιων ανθρώπων.

(από την εισαγωγή του ’γγελου Αφρουδάκη)

Περιγραφή
"O Παπαδιαμάντης είναι ο πιο μεγάλος πεζογράφος της νέας ελληνικής λογοτεχνίας", έγραφε το 1943 ο Σεφέρης· για να τον συγκαταλέξει λίγα χρόνια αργότερα (1952) ανάμεσα στους μεγάλους Έλληνες ποιητές. Αυτός ο διπλός χαρακτηρισμός είναι ενδεικτικός της παπαδιαμαντικής γραφής. Έργο ποιητικό που τυχαίνει να είναι γραμμένο σε πρόζα, ή πεζογραφικό ποιητικής υφής, το έργο του Σκιαθίτη συγγραφέα αποτέλεσε πρόκληση και γόνιμο πεδίο άσκησης για την κριτική. Γι' αυτό και μια ουσιώδης επιλογή κειμένων για το έργο αυτό ήταν απαραίτητη.
Η παρούσα ανθολογία περιλαμβάνει 45 κείμενα (σε ακέραια ή αποσπασματική μορφή) από την τεράστια βιβλιογραφία για τον Παπαδιαμάντη. Προτάσσεται μια εισαγωγή στην πρόσληψη του έργου του καθώς και ένας σύντομος χρονολογικός δείκτης της ζωής του.
Η ανθολόγηση έγινε με βάση την αντιπροσωπευτικότητα των κειμένων (κριτικές που καλύπτουν όλο το διάνυσμα από το 1899 έως τις μέρες μας, ανήκουν σε όσο το δυνατόν περισσότερα είδη φιλολογικής και κριτικής προσέγγισης, περιλαμβάνουν όσο το δυνατόν περισσότερους τύπους και τίτλους έργων του Παπαδιαμάντη κ.τ.λ.)· την συμπερίληψη θετικών και αρνητικών κρίσεων· την αξία και τη διαλογικότητα (όχι συμπαράθεση αντιμαχόμενων κειμένων, αλλά κειμένων που ευρύτερα διαλέγονται μεταξύ τους, συγκροτούν μια ενδεικτική ιστορία της πρόσληψης και αναδεικνύουν τα ερωτήματα που εγείρει σε διάφορες εποχές το παπαδιαμαντικό κείμενο). Επιτάσσεται ένας σύντομος χρονολογικός κατάλογος των διηγημάτων του Παπαδιαμάντη και μια κατά το δυνατόν αναλυτική βιβλιογραφία των μελετών του παπαδιαμαντικού έργου κατά τα τελευταία εικοσιπέντε χρόνια.

Περιγραφή
Τρεις γενιές, τρεις ήπειροι, μισός αιώνας ζωής. Από την Αμερική και του αγρούς του Κάνσας με το καλαμπόκι, στην επαρχιακή Σουηδία του μεσοπολέμου με τον εκβιομηχανισμό και τη μουσική τζαζ, μέχρι τη Νέα Ζηλανδία, μια οικογένεια πασχίζει να βρει τη θέση της στη ζωή. Σύμμαχό της στην αναζήτηση έχει τη μουσική και τον πόθο για αγάπη.
Ο ’ρον: Χάνει τη γυναίκα του και μαζί το νου του, την ξαναβρίσκει όμως, στην άλλη άκρη της γης. Ο Σίντνερ: Θεωρεί πως δύο πράγματα έχουν αξία στη ζωή: η μουσική και ο έρωτας. Προορισμός του, όμως, γίνεται να πληρώσει ένα χρέος του πατέρα του.
Ο Βίκτωρ: Επιστρέφει στη γενέτειρά του για να κλείσει τον κύκλο, ολοκληρώνοντας ένα μεγαλειώδες έργο που έμεινε ημιτελές.
Το "Ορατόριο των Χριστουγέννων" του Μπαχ, που υπήρξε το ξεκίνημα αυτής της οικογενειακής Οδύσσειας, θα αποτελέσει και το φωτεινό κλείσιμο μιας πλοκής που ξετυλίγεται με την περίτεχνη δομή μιας καντάτας του Μπαχ και το συναισθηματικό πλούτο ενός έργου του Μπέργκμαν.
Πολύ περισσότερο από μια επική γενεαλογία ο Goran Tunstrom έχει δημιουργήσει ένα από τα σπάνια εκείνα έργα που φανερώνουν το ανθρώπινο δράμα σε όλο του το εύρος, με όρους ταυτόχρονα συγκινητικούς, κωμικούς, ερωτικούς, ρεαλιστικούς και μαγικούς. Το μυθιστόρημα αυτό αποδεικνύει ανυπέρβλητο εύρος και λεπτότατες ψυχολογικές αποχρώσεις, και αποτελεί μια συγκλονιστική πρώτη εμφάνιση στα Ελληνικά, του κορυφαίου Σκανδιναβού συγγραφέα της εποχής μας.
[...]

Περιγραφή
Στον "Απρίλη", ο αναγνώστης συναντά μερικές από τις ωραιότερες σελίδες του συγγραφέα της "Πριγκιπέσσας Ιζαμπώ" και του "Δίχως Θεό", αλλά και της "Ελληνικής εποποιίας 1940-41". Παιδικές αναμνήσεις από το Ναύπλιο -γενέτειρα του Τερζάκη- και εντυπώσεις από τον πόλεμο στην Αλβανία μας δίνουν σ' ένα βιβλίο ιδιαιτέρως αισθαντικό, για το οποίο έγραψαν οι κριτικές φωνές του τόπου:

Υπάρχουν στον "Απρίλη" πολλά αποκαλυπτικά μέρη. Ο κ. Τερζάκης δεν παρασύρθηκε στο σφάλμα ξένων λογοτεχνών που στα "απομνημονεύματά" τους συμπεριέλαβαν το καθετί, ακόμα και το πιο αδιάφορο περιστατικό που τους αφορά, κατέγραψαν καθεμιά, ακόμα και την πιο ασήμαντη σκέψη τους. Ο κ. Τερζάκης έκαμε επιλογή. ’λκης Θρύλος

Ο "Απρίλης" παίρνει μέσα στο έργο του κ. Τερζάκη μια θέση που έχει τη σημασία ενός συνόρου. Ο κ. ’γγελος Τερζάκης ανήκει στη γενιά των αυθεντικών συγγραφέων που με την ευρύτατη μάθησή τους και το καλλιεργημένο τους τάλαντο αποτελούν την πρωτοπορία στη μεγάλη προσπάθεια για την ανύψωση του επιπέδου της πνευματικής ζωής. Γιάννης Χατζίνης

Περιγραφή
Tο Δίχως Θεό του Aγγελου Tερζάκη, που η κριτική το χαρακτήρισε από τα λαμπρότερα δείγματα της νεοελληνικής λογοτεχνίας (A. Kαραντώνης), όχι απλώς έργο αλλά μαρτυρία (Γ. Xατζίνης), αφηγείται την ιστορία ενός ανθρώπου σκεπτόμενου, επαναστάτη κάποτε, που επιφορτίζεται με την ανατροφή δυό ορφανών ανιψιών του. O Παραδείσης θα αγωνιστεί να τα μεγαλώσει με τις πλατιές αντιλήψεις του, που δεν χωρούν σε δογματισμούς. Tα δυό παιδιά θ' ακολουθήσουν δρόμο περίεργο, αυτόν που ονομάζαμε άλλοτε κακό. Tο πολυδιαβασμένο αυτό μυθιστόρημα, που ζωντανεύει τη μεσοπολεμική Aθήνα και τον κόσμο της, υφαίνεται -όπως ολόκληρο το έργο του Tερζάκη-πάνω σ' έναν ιστό πλοκής και στοχασμού με άξονα, εδώ, την ανεπίλυτη συνάρτηση ανατροφής και κληρονομικότητας. O Παραδείσης θα πληρώσει με τη ζωή του ένα πείραμα υψηλό

Περιγραφή
Tο βιβλίο αυτό εδώ προβάλλει αξιώσεις στην αυστηρότερη ιστορική αλήθεια, όχι όμως και στην ιστορική πληρότητα. Δεν είναι σύνθεση επιστημονική. Γραμμένο εξ άλλου από άνθρωπο που είχε την τύχη ν' αναπνεύσει τον τραγικό αέρα του μετώπου, αποκρούει με περιφρόνηση κάθε βέβηλη φαντασία, κάθε αδιάκριτη ανάμιξη του μυθιστορηματικού. H εκστρατεία του 1940-41 είναι από μόνη της πολύ πλούσια σε περιεχόμενο για να χρειάζεται τη συμπλήρωση της σκηνοθεσίας. Ωστόσο αυτή η εκστρατεία, που όλοι τη λένε το Έπος", έχει τούτο το παράδοξο: πως είναι ένα έπος άγνωστο. Θέλω να πω άγνωστο στις ζεστές του πτυχές, στην ανθρώπινη ουσία του. Φαινόμενο ψυχολογικό και ιστορικό απροσδόκητο, δημιούργημα μιας στιγμής ανεπανάληπτης, αδικήθηκε από τα μετέπειτα γεγονότα, την πλησμονή των βιωμάτων: H Kατοχή, η Aντίσταση, το Kίνημα του Δεκέμβρη, τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια, το ξύπνημα ενός νέου κόσμου, του κόσμου της πυρηνικής εποχής, ήρθανε να κατακαλύψουν τη στιγμή της Aλβανίας. Tο κεφάλαιο τούτο της Eλληνικής Iστορίας, ένα από τα πιο σημαντικά, κλείστηκε, σφραγίστηκε και τοποθετήθηκε στο Aρχείο προτού μνημειωθεί. Όχι πως δεν υπάρχουν Iστορίες του ελληνοϊταλικού πολέμου: Yπάρχουν, και αξιόλογες. Aλλά εκείνο που λείπει είναι ένα βιβλίο δίχως αξιώσεις, προσιτό στον μέσο αναγνώστη, τον ανειδίκευτο στα στρατιωτικά, στα διπλωματικά, και που να διαβάζεται άνετα. Δεν ξέρω αν μπόρεσα να το δώσω. Πρέπει να πω ότι θέλησα να προλάβω προτού αποχωρήσει από τη ζωή η γενιά των μαχητών και χαθεί έτσι ανεπανόρθωτα η άχνα των ανθρώπων που έκαμαν την Iστορία. Γιατί την Iστορία τη συνθέτουν πάντοτε δύο στοιχεία που ο χρόνος τ' αποχωρίζει, μια σειρά γεγονότα κι ένα άρωμα εποχής. Tο πρώτο, τα γεγονότα, μπορείς να τα' αποκαταστήσεις ακόμα κι ύστερα από αιώνες. Tο δεύτερο όχι. Xάνεται, πετάει μαζί με τη στιγμή. Aκόμα κι εκείνοι που το ένιωσαν -όπως και όσο νιώθει κανένας το παρόν- ακόμα κι αυτοί χάνουν την αίσθησή του όταν το πάρει ο άνεμος του Xρόνου." AΓΓEΛOΣ TEPZAKHΣ

Περιγραφή
"Το μυθιστόρημα των τεσσάρων" γράφτηκε κάτω από ιδιότυπες συνθήκες οι οποίες εξηγούν την όλη δομή του, τον αποσπασματικό του χαρακτήρα, καθώς επίσης το κέφι που το διαπνέει, την επινόηση περίπλοκων καταστάσεων και μυστηρίων - όχι τόσο, υποψιάζεται κανείς, για να κινηθεί το ενδιαφέρον των αναγνωστών, όσο κυρίως για να δούμε πώς θα ξεμπλέξει από τις κακοτοπιές ο φίλος συγγραφέας που ακολουθεί. Με το πνεύμα αυτό, του παιχνιδιού και του πειραματισμού, θα' πρεπε ίσως να πλησιάσουμε κι εμείς "Το μυθιστόρημα των τεσσάρων".

ΚΡΙΤΙΚΗ

Την Κυριακή 16 Φεβρουαρίου 1958 στην πρώτη σελίδα της εφημερίδας «Ακρόπολις», μαζί με τις τεμαχισμένες φωτογραφίες τεσσάρων ανδρών που συνοδεύονταν από ένα ερωτηματικό για την ταυτότητά τους, εμφανίστηκε το εξής κείμενο: «Τέσσαρες Ελληνες, κορυφαίοι εις το είδος των, θα δώσουν από των στηλών της "Ακροπόλεως" κάτι που θα αφήσει εποχήν ­ Από την Κυριακήν 2 Μαρτίου». Σε επόμενο φύλλο της εφημερίδας οι φωτογραφίες δημοσιεύτηκαν ολόκληρες αποκαλύπτοντας τα πρόσωπα τεσσάρων γνωστότατων συγγραφέων ενώ το συνοδευτικό κείμενο διασαφήνιζε το εγχείρημα: «Καθένας από τους τέσσαρες συγγραφείς θα γράφη επί μίαν εβδομάδα "Το μυθιστόρημα των 4" και θα αφήνη να συνεχίζη ο επόμενος. Αλλά μεταξύ των συγγραφέων δεν θα υπάρχη προσυνεννόησις διά την πλοκήν του έργου. Ο καθένας θα το σταματά και θα το συνεχίζη κατά την κρίσιν και την φαντασίαν του. Είνε, λοιπόν, πραγματική λογοτεχνική σκυταλοδρομία».
Ύστερα από κλήρωση, πρώτος πήρε τη σκυτάλη ο Στράτης Μυριβήλης, ο οποίος την Κυριακή 2 Μαρτίου δημοσίευσε το πρώτο μέρος του μυθιστορήματος, που το συνέχισαν οι Μ. Καραγάτσης και Αγγελος Τερζάκης και το ολοκλήρωσε στις 26 Απριλίου ο Ηλίας Βενέζης. Η ιδέα του λογοτεχνικού εκείνου εγχειρήματος ανήκε στον Γιάννη Μαρή: αυτός επέλεξε τους τέσσερις συγγραφείς της λεγόμενης γενιάς του 30 ­αγνοούμε με ποια κριτήρια και αν η πρόταση έγινε και σε άλλους ομοτέχνους τους­ και αυτός τους έπεισε να δεχθούν. Στον πρόλογο του βιβλίου, γραμμένο από τον εκδότη του, διαβάζουμε ότι οι συγκεκριμένοι συγγραφείς «πείστηκαν ύστερα από πολλές αμφιβολίες» να λάβουν μέρος στο πείραμα, επομένως είχαν εκφράσει ενδοιασμούς για τη σκοπιμότητα ή την επιτυχία του. Το τελικό αποτέλεσμα, πάντως, ήταν αρκούντως ικανοποιητικό, δεδομένου ότι το μυθιστόρημα περιείχε όλα εκείνα τα συστατικά που ο Μαρής θεωρούσε απαραίτητο να συνυπάρχουν στις δικές του αστυνομικές ιστορίες: μυστήριο, δράση, αγωνία, έρωτας, εγκλήματα και έρευνες για την εξιχνίασή τους, αναδρομές στο παρελθόν, ιδιαίτερα στην περίοδο της Κατοχής, όταν ετίθεντο αντιμέτωποι ήρωες και προδότες.
Η ιστορία αρχίζει το 1920 στην Αίγινα, σε έναν ανεμόμυλο, και τελειώνει πάλι στην Αίγινα τρεις δεκαετίες αργότερα, το 1953, στον ίδιο ανεμόμυλο. Κύριος όμως χώρος δράσης των ηρώων της είναι η Αθήνα, όπου ύστερα από έναν αιματηρό εμφύλιο πόλεμο οι κάτοικοι προσπαθούν να επουλώσουν τις παντοειδείς πληγές τους. Μολονότι οι πολιτικές αναφορές απουσιάζουν, οι λεπτομέρειες για τα ήθη και τις ασχολίες των ανθρώπων εκείνης της εποχής αφθονούν. Μαθαίνουμε, λοιπόν, ότι οι Αθηναίοι έβλεπαν ιταλικές νεορεαλιστικές ταινίες με την Αννα Μανιάνι, ότι στα νησιά του Αργοσαρωνικού κατέφθαναν ομάδες τουριστών, ότι οι κοσμικοί σύχναζαν στα μπαράκια της πλατείας Συντάγματος πίνοντας ουίσκι μαζί με τους αμερικανούς δημοσιογράφους ­ η αμερικανική παρουσία στην πολιτική ζωή της χώρας ήταν φανερή και απροκάλυπτη.
Στην Αίγινα, παλιά πρωτεύουσα του ελληνικού κράτους, με απομεινάρια παλιάς δόξας και κτίσματα ιστορικού ενδιαφέροντος ­τα αρχοντικά του Τρικούπη, του Καποδίστρια, των Βουλγαραίων, των Ζαΐμηδων­, ο Αντρέας Μανιάτης, ιδιοκτήτης μύλου και σαπουνάδικου, συλλαμβάνει τη νεαρή σύζυγό του σε ερωτικές περιπτύξεις με τον ανιψιό του. Η τιμωρία που επιβάλλει στους μοιχούς είναι τρομερή: ο ανιψιός ρίχνεται στο καζάνι με το σαπούνι και η γυναίκα δένεται γυμνή στη φτερωτή του ανεμόμυλου. Ο απατημένος σύζυγος εξαφανίζεται για πάντα ενώ η μοιχαλίδα σε κατάσταση παράκρουσης πλέον γίνεται σκεύος ηδονής των σεξουαλικά πεινασμένων αντρών της περιοχής. Καρπός του τυχαίου σμιξίματός της με ένα χωρικό είναι ένα κοριτσάκι, το οποίο μετά τον θάνατο της μητέρας του υιοθετείται από μια κυρία της καλής κοινωνίας. Όταν η κοπέλα μεγαλώνει, στέλνεται για σπουδές μουσικής και χορού στη Γερμανία, επιστρέφοντας δε στην Αθήνα αρχίζει επιτυχημένη καριέρα στο κρατικό λυρικό θέατρο ως Νενέλα. Στη διάρκεια της Κατοχής γίνεται μέλος παράνομης οργάνωσης αναλαμβάνοντας τη φροντίδα των φυλακισμένων πατριωτών και τη διενέργεια εράνων για τους αντάρτες του Ζέρβα.
Η γνωριμία της Νενέλας με τον Αμεντέο Μαντσίνι, λοχαγό του δικαστικού τμήματος της ιταλικής διοίκησης, γιο Ελληνίδας και ιταλού σταφιδέμπορου της Πάτρας, αλλάζει δραματικά τη ζωή της. Ο Μαντσίνι, που της δίνει πληροφορίες για καταδιωκόμενους Ελληνες της Αντίστασης, την ενημερώνει για την επικείμενη σύλληψη του ίλαρχου Μυλωνάκου, ήρωα του αλβανικού πολέμου και ηγέτη παράνομης οργάνωσης, αλλά, παρά τα ληφθέντα μέτρα, ο ίλαρχος συλλαμβάνεται, με αποτέλεσμα ο διχασμένος αξιωματικός ­ακροβατεί ανάμεσα στην αγάπη του για την Ελλάδα και στο χρέος του έναντι της Ιταλίας­ να σταλεί στο μέτωπο της Λιβύης.
Τα ερωτήματα για τον αναγνώστη αναδύονται στο δεύτερο κεφάλαιο του βιβλίου, διατυπωμένα από τον Μ. Καραγάτση, συγγραφέα ­ανάμεσα στα άλλα­ του αστυνομικής υφής μυθιστορήματος «Ο κίτρινος φάκελος». Ποιος κατέδωσε τον ίλαρχο Μυλωνάκο; Ποιος έστειλε το ανώνυμο γράμμα-καταγγελία για τον λοχαγό Μαντσίνι; Ποιος γνώριζε τα απόρρητα στοιχεία ενός χαρτοφύλακα που αφορούν τη σχέση του Μυλωνάκου με τον Μαντσίνι; Η Νενέλα, βλέποντας ότι την υποπτεύονται ως ένοχη προδοσίας και ότι την κυκλώνει ένας παράξενος κόσμος με κρυμμένα μυστικά, επιχειρεί να εξιχνιάσει τα αινίγματα και ταυτόχρονα να διαλευκάνει το σκοτεινό της παρελθόν, το οποίο συνδέεται με την Αίγινα. Επιστρέφοντας στο νησί των γονιών της για να ανακαλύψει τις ρίζες της, συνειδητοποιεί τους δεσμούς που ενώνουν τους ανθρώπους με την Ιστορία, η οποία μπολιασμένη συχνά με τη φαντασία θυμίζει πολλές φορές παραμύθι, αλλά τα μυστήρια εξιχνιάζονται από δύο αστυνομικούς συντάκτες ­ καθ ύλην αρμοδιότερους. Το συλλογικό αυτό μυθιστόρημα έδωσε στους τέσσερις συγγραφείς ­όλοι ήταν ενταγμένοι στον κεντροδεξιό πολιτικό χώρο και είχαν συμμετάσχει σε αντιστασιακές δραστηριότητες την περίοδο της Κατοχής­ τη δυνατότητα να εκφράσουν διάφορες σκέψεις τους σχετικές με εθνικά και κοινωνικά θέματα. Ο Μ. Καραγάτσης (1908-1960) μιλάει για τους προδότες: «Ναι, ανάμεσα στους Έλληνες υπήρχαν μερικοί προδότες, το ελάχιστο εκείνο βιολογικό κατακάθι της κάθε φυλής. Όλοι τους όμως ήταν υποκείμενα ιδιοτελή, που πρόδιναν την πατρίδα τους κινημένοι από υλικό συμφέρον». Λέει ο Ηλίας Βενέζης (1904-1973) για τους προλετάριους: «Η ζωή στο λιμάνι, τόσο πρωί, έπαιρνε με τούτο το πλήθος που φώναζε το σκληρό της νόημα, το πρώτο. Ο αγώνας για το ψωμί, τον άρτον τον επιούσιον, ήταν πάνω απ όλα θεότητα που επόπτευε την κίνηση των ανθρώπων». Σημειώνει ο Αγγελος Τερζάκης (1907-1979) για τις φιλόδοξες νεαρές: «Ο κινηματογράφος τής είχε βάλει φωτιά στο αίμα. Εκείνη μια φορά ήταν ζωή, όπως τη βλέπεις στα κοσμικά φιλμ: δεξιώσεις, γουναρικά, διαδήματα, βίλες, καζίνα, κούρσες, κότερα...». Τέλος, ο Στράτης Μυριβήλης (1892-1969) διατυπώνει την εξής άποψη για τις εθνοκτόνες συγκρούσεις: «Ο πόλεμος είναι ένα φριχτό γεγονός έξω από τη θέλησή μας. Και μια φορά που θα γίνει κινείται μέσα σε μια δική του νομοτέλεια, μέσα σε μια δική του λογική που είναι έξω από κάθε λογική, μέσα σε μια δική του δικαιοσύνη που είναι η άρνηση της κάθε δικαιοσύνης».
Η επιτυχία του εγχειρήματος ­4.208 αναγνώστες πήραν μέρος στον διαγωνισμό για τον τίτλο του μυθιστορήματος, το πρώτο βραβείο δόθηκε στο «Μανιάτικο αίμα»­ ενθουσίασε τους εμπνευστές του. Έτσι η «Ακρόπολις» προανήγγειλε τη δημοσίευση ενός παρόμοιου μυθιστορήματος ­το διαφήμιζε επί μέρες ως το «Μυθιστόρημα των 90 ημερών»­ γραμμένου από 30 κορυφαίους πρωταγωνιστές του ελληνικού θεάτρου! Πολλά χρόνια αργότερα, το 1987, το περιοδικό «Το τέταρτο» δημοσίευσε σε συνέχειες την «Αθέατη όψη», μια ιστορία γραμμένη εκ περιτροπής από έξι συγγραφείς: Δ. Νόλλας, Φ. Δρακονταειδής, Α. Κοτζιάς, Χ. Μηλιώνης, Γ. Γιατρομανωλάκης, Τ. Καζαντζής. Παρά το θετικό του πράγματος, το μυθιστόρημα δεν είχε την προσδοκώμενη επιτυχία, με αποτέλεσμα να μην εκδοθεί σε βιβλίο. Έκτοτε το εγχείρημα δεν επαναλήφθηκε ώσπου φθάσαμε στο «Παιχνίδι των τεσσάρων», μυθιστόρημα των Γ. Σκούρτη, Κ. Μουρσελά, Α. Σουρούνη, Π. Τατσόπουλου, που δημοσιεύτηκε στα «Νέα» τον εφετεινό Φεβρουάριο. Η ανταπόκριση του αναγνωστικού κοινού στο ομότιτλο βιβλίο, το εκδοθέν από τον Καστανιώτη, θα προδιαθέσει ασφαλώς κάποιους συγγραφείς για παρόμοια μελλοντικά εγχειρήματα.

Φίλιππος Φιλίππου, «ΤΟ ΒΗΜΑ», 17-05-1998

Περιγραφή
Όσοι από εμάς παρακολουθήσαμε μόλις τελείωσε ο μεγάλος πόλεμος, τον ευρωπαϊκό στοχασμό στα νέα τότε φανερώματά του, θαρρώ πως απομένουμε με τη σφραγίδα του εντυπωμένη στο λογισμό μας, στη συνείδηση που έχουμε του κόσμου. Όμως η πρόταση τούτη βλέπω αμέσως πως χρειάζεται αποσαφήνιση. Πρέπει να διατυπωθεί έτσι: Εμείς όσοι, όχι από συμβατική ή επαγγελματική περιέργεια, όχι από φιλοδοξία για ενημέρωση, αλλά από εσωτερική και ιστορική ανάγκη, παρακολουθήσαμε... Στην επανασύνδεσή μας με την ευρωπαϊκή σκέψη, ύστερα από το τρομερό χάσμα που άνοιξε ο σεισμός, μας έσπρωχνε ο κόμπος από ερωτήματα, αγωνία, δίψα, που είχε πήξει μέσα στο λαιμό μας. Δεν γυρεύαμε απαντήσεις -τώρα μου φαίνεται να το ξεκαθαρίζω αυτό-: γυρεύαμε μιαν ομόλογη με τα σκοτεινά, μέσα μας, αιτήματα, διατύπωση, μιαν έκφραση επάξια, που και μόνη της, με την ευγλωτία της , με την ευστοχία της, να τα δικαιώνει. Απαντήσεις, οι πιο συνειδητοί από εμάς, ξέραμε πως δε υπάρχουν στον κόσμο. Η ζωή του ανθρώπου είναι ερώτημα αναπάντητο. Συμπέρασμα: η βασιλεία των μεγάλων φιλοσοφικών συστημάτων είχε πια περάσει.[...]
(Απόσπασμα από το βιβλίο)

Περιγραφή
Απόψε που ψιλοβρέχει, απόψε που το φθινόπωρο έγειρε πάνω στην πολιτεία με τον υγρό μανδύα του, ας παρατηρήσουμε τους πολυσύχναστους δρόμους, την οχλοβοή της αγοράς, κι ας πάρουμε τα παλιά τα στενά. Είναι ανηφορικά, τρικυμισμένα, το βήμα που ένα καιρό τα δρασκελούσε σβέλτο, τώρα πορεύεται βαρύ. Κάνε καρδιά ωστόσο. Πιο δύσκολος κι' από τον ανήφορο, σου φαίνεται βέβαια ετούτος ο γυρισμός, το προσκύνημα, η αναζήτηση ενός ίσκιου λιανού, που όλο φεύγει. Το ξέρεις καλά πως δεν θα τον προλάβεις. Ακολούθησε τον όμως μ' εγκαρτέρηση, ίσκιος του ίσκιου κι' εσύ.
Το φεγγάρι φεύγει δρομαίο σ' έναν ουρανό μαβή, που τον σαρώνουν αντιπερνώντας ξέμπλεκα τα σύννεφα. Και στα δρομάκια γλυστράνε χαμοπετώντας κάποια ζευγάρια, χάνονται στις γωνίες. Οι άνθρωποι τρέχουν να κρύψουν το λάφυρο της ευτυχίας τους, να το παραχώσουν κάπου, με δάκτυλα που τρέμουν. Τι είναι το λάφυρο? Μια ζεστή ανάσα, η λάμψη μιας ματιάς, ένα χαμόγελο, το μύρο ενός κόρφου, που θα το πιεί ο αέρας. Όμως το κρύβουν, και θα το κρύβουν. Έτσι, για να τους μείνει αργότερα, σε χρόνια στείρα, η θύμηση από τη λαχτάρα των χεριών που έκρυβαν. Ίσκιος του ίσκιου.
Στο καφενεδάκι της γειτονιάς, γύρω � γύρω, ο τόπος έχει γίνει μια έρημος. Σκάψανε να βρούνε αρχαία, ψαχούλεψαν στα σπλάχνα της γης με νύχια σιδερένια, βγάλανε στο φώς, στη βροχή, κάτι μάρμαρα ροκανισμένα από τα δόντια του Χρόνου. Τα βλέπεις τώρα να κείτονται σκόρπια, ναυαγισμένα μέσα στον άγνωστο τους κόσμο μας, να καρτερούν την απόφαση μας. Στο καφενεδάκι μέσα κελαϊδάει ένα πουλί.
«Καφέ � μπαρ». Είναι το κλουβί και το μεγάφωνο, η Μετανοούσα Μαγδαληνή στον τοίχο κι' ο φθορισμός που τη φωτίζει, η πρέφα κι' ο νταβατζής με το αμερικάνικο μπουφάν. Δυο γεροντάκια σε δύο διαφορετικές γωνιές, ξεροσταλιάσανε πάνω στις βραδινές εφημερίδες, έστυψαν όλες τις ειδήσεις, μη τους ξεφύγει καμμιά προτού βάλουνε πλώρη για τον άλλο κόσμο. Το καναρίνι θάπρεπε να κοιμάται από δύο ώρες τώρα, μα το έφαγε η ξεσυνέρια : πλέκει βαριατσιόνες, μελωδικά αραβουργήματα, γύρω στα μπουζούκια του ραδιοφωνικού σταθμού. Έχει μια φαντασία, έναν οίστρο! ’λλωστε είναι μπασταρδεμένο, το βγάλανε από ζευγάρωμα με καρδερίνα. Μπορεί και γι' αυτό να είναι έτσι μεθυσμένο και απαρηγόρητο.
Το τάβλι βροντάει, το μεγάφωνο ρουχαλίζει, οι τρίλιες μέσα στο κλουβί τινάζονται ψηλά, φωτεινό σιντριβάνι, πυροτέχνημα. Βροχή διαττόντων αστέρων. Η γάτα του καταστήματος περνάει μ' ατάραχο βήμα νοικοκυράς, μας κοιτάζει με συγκρατημένη περιφρόνηση. Στοιχηματίζω πως το μάτι της, όπως σε κάθε νοικοκυρά, κρύβει μια ρέμβη : Κάτω από κάθε αξιοπρέπεια παραμονεύει η νοσταλγία των κεραμιδιών.
Είναι αυτά που τώρα σταλάζουν έξω αργά, απολησμονημένα. Τι ήρθαμε να βρούμε εδώ, ή τι να φέρουμε, άλλο από το άφωνο τούτο τραγούδι? Οι νότες του σκόρπισαν στον αέρα, και τώρα πασχίζουμε μάταια να τις ανασυντάξουμε. Τη μικρή του τη ζωή την περνάει κανένας πολεμώντας να ξαναθυμηθεί μια χαμένη μελωδία. Οι τόποι είναι οι ίδιοι � λιγάκι μόνο διαφορετικοί � η θωριά μας η ίδια � λιγάκι μόνο διαφορετική � ο κόσμος ο ίδιος � λιγάκι μόνο πιο παλιός και πιο καινούργιος. Κάτι μας σκούντησε και προσπέρασε. Δεν το προσέξαμε. Ήταν ίσκιος.
Ορίστε τώρα να τον ξαναπλάσετε! Τ' αντικείμενα έχουν στερεότητα, ο άνθρωπος το ίδιο, παντού υπάρχει όγκος, βάρος, ιδιότητες, η καθημερινή πείρα μας λέει πως έτσι ν' απλώσουμε το χέρι κάτι θα συναντήσουμε, κάποιο έρεισμα θα βρούμε, η καθημερινή χρήση μας κάνει να το πιστεύουμε. Ο κόσμος είναι υλικός, πείθει. Και ξάφνου να! Μέσα στον ίδιο τον χώρο, εμείς οι ίδιοι βρισκόμαστε μια μέρα εξόριστοι. Κάτι γλίστρησε, λάκισε, σε μια δύναμη μες' από τα πράγματα, ένα άρωμα που δεν το νιώθεις μέσα στο παρόν, αλλά μόνο σα θύμηση, όταν έχει πετάξει. Και βλέπεις τότε πως το μύρο τούτο της στιγμής ήταν η μοναδική γεύση των πραγμάτων, η άπιαστη κι αληθινή τους υπόσταση. Ότι απομένει γύρω είναι χαλάσματα, σχήματα δίχως νόημα, συλλαβές χωρίς ήχο. Έτσι καθώς τα ροκανισμένα μάρμαρα του χαμένου κόσμου εδώ γύρω στο συνοικιακό καφενεδάκι, έρημα, άναυδα μέσα στο βράδυ και στην βροχή.
Δύο χιλιάρικα (παλαιά) κάτω από το φλιτζάνι του καφέ, κούμπωμα το σακάκι και δρόμο. Αργά, να σώζεται η επίφαση της αξιοπρέπειας. «Καληνύχτα σας!» δεν έχεις φτάσει στην πόρτα κι' ο καφετζής σφουγγίζει ορμητικά το τραπεζάκι που κάθισες, με την πατσαβούρα, να μην μείνουν τ' αχνάρια σου. Ντροπή να τα βρει ο νέος πελάτης.
Έξω ο αέρας είναι υγρός. Η ψιχάλα κόπασε, αλλά τι τ' όφελος! κάτι τέτοιες ώρες είναι που τους αρπάζει κανένας τους ρευματισμούς. Ευτυχώς που ο κατήφορος βοηθάει, και η νύχτα προστατεύει τη φυγή. Μια τελευταία στάση. Δίχως να γυρίσεις πίσω το κεφάλι σου. Σαν ίσκιος.
Μέσα στο μαγαζάκι κελαϊδάει πάντα το πουλί.

’γγελος Τερζάκης (Προσανατολισμός στον Αιώνα) - Δοκίμια

Περιγραφή
Κατά τη Γραφή ο Κάιν, πρωτότοκος του Αδάμ και της Εύας, σκότωσε τον 'Aβελ, το δευτερότοκο αδελφό του. Πολύ αργότερα, κι αφού πια ο Κάιν είχε σπείρει το γένος των ανθρώπων, γεννήθηκε από τον Αδάμ την Εύα ο Σηθ, μακρινός λένε, προπάτορας του Χριστού.
Έτσι, το ανθρώπινο γένος εμφανίζεται με γενάρχη του έναν αδελφοκτόνο. Αν η γενιά του Σηθ, χάρη σην απόληξή της, μπόρεσε στο μάκρος των αιώνων να εξαλείψει το κληρονομικό στίγμα του Κάιν, δεν το ξέρω. Το πιθανότερο είναι πως πασχίζει γι' αυτό, με αβέβαιη ως τώρα έκβαση. Κάτι τέτοιο φαίνονται να δείχνουν η ιστορία και η πείρα της ζωής. Το αίμα του ’βελ βοά ακόμα.
Αφιερώνω τις σελίδες τούτες σ' εκείνους που έχουν μέσα τους την κατάρα -ή την αρετή- να το ακούνε κάποτε να τους ταράζει τους ύπνους. Από εκεί και ο τίτλος του βιβλίου.
Τα κείμενα που ακολουθούν, είναι οι επιφυλλίδες δημοσιευμένες στο "Βήμα". Χρονολογίες έχω βάλει σ' ελάχιστα: σ' εκείνα μόνο που τις χρειάζονται για να τοποθετηθούν από τον αναγνώστη μέσα στα συμφραζόμενα μιας ορισμένης ιστορικής στιγμής.
('Aγγελος Τερζάκης -από την εισαγωγή του βιβλίου)

Περιγραφή
Εκείνος που δεν περιορίζεται να χαίρεται τ' αγαθά -τα πάμπολλα- του πολιτισμού μας, αλλά που έχει την τάση και να τον κρίνει, στέκεται κάτι περισσότερο από ξαφνιασμένος, καθαυτό τρομαγμένος μπροστά στις αντιφάσεις του. Την περασμένη Τετάρτη πήραμε κάποια μικροπεριστατικά της καθημερινής ζωής για πράδειγμα και αφετηρία, όχι τόσο με σκοπό να τα υπογραμμίσουμε όσο για να γίνει αισθητό το πόσο τα συνηθίζουμε, πως πολιτογραφούνται στον κόσμο των συνυθειών μας, περνάνε σ' ένα είδος καθεστώτος, ας πούμε σε μιαν άγραφη νομιμότητα. Το θέμα τώρα είναι τι βαθύτερο φανερώνουν και ποιες οι επιπτώσεις τους. [...]
(Απόσπασμα από το βιβλίο)

Περιγραφή
Φυσιογνωμίες υψηλές-κλειδιά πολύτιμα και πολύσημα για την κατανόηση και ερμηνεία του Νέου Ελληνισμού, εκάλυψαν και κατέλαμψαν με την πολυδύναμη, ασύγκριτης γνησιότητας, σοβαρότητας και βούλησης παρουσία τους το μεγαλύτερο μέρος τον εικοστού μας αιώνα η Κατίνα Παξινού και ο Αλέξης Μινωτής.

Δωρηματοδέκτες καλόμοιροι της αθάνατης Γενιάς τον Τριάντα, και δωρεοδότες προς την ένδοξη αυτή Γενιά, αλλά και προς τις κατοπινές, ως τις ημέρες μας τις ταραγμένες, γενιές, επλαστούργησαν με το θεόδοτο υλικό της ύπαρξής τους δυo μορφές-σύμβολα αναγέννησης, ανανέωσης και γόνιμης προώθησης της αρχαίας ελληνικής θεατρικής παράδοσης και υψώθηκαν σε υποδείγματα αφιέρωσης, αυταπάρνησης και αφοσίωσης στον αείζωο θεατρικό λόγο, τον λόγο που αποκαλύπτει το μυστικό του ανθρώπου μέσα στο μυστήριο του κόσμου.

Τους τιμούμε σήμερα με μνήμη, με καρδιά και με νου συγκινημένο, φωτεινό, σκεπάζοντας τα τίμια ονόματά τους με σμύρτα, ελιόφυλλα και δάφνες της Πατρίδας μας.

Η "Ευθύνη"

Περιγραφή
Σε καιρούς πνευματικού χαλασμού, καθώς οι σημερινοί, είναι δραματικά αναγκαίο και υπαρκτικά τραγικό να αναζητεί, κάθε λαός και κάθε άνθρωπος, τη σωτηρία του σε μια βαθύτερη αυτογνωσία, φροντίζοντας ν' απαλλάξει την αληθινή του ταυτότητα από μύθους και στολίσματα που της πρόσθεσαν τα βιωμένα χρόνια.

Είναι δραματικά αναγκαίο, και νόμιμο, γιατί τέτοιο υψηλό αγώνισμα υποβάλλει η ίδια η εντελέχεια της Ιστορίας· και είναι υπαρκτικά τραγικό, γιατί χωρίς τέτοια συνειδητή κατάχτηση της ταυτότητας, οι άνθρωποι και τα έθνη χάνουν τον εαυτό τους, δεν υπάρχουν κατά τις προδιαγραφές του πνεύματος. Και τότε, δεν μπορούν ούτε να επισημάνουν την αποστολή τους στον κόσμο αυτό.

Το Εικοσιένα είναι ο υψηλός ιστορικός και συνάμα πνευματικός χώρος όπου ο Έλληνας και ο λαός μας σύμπας οφείλει, σε ύψιστη εγρήγορση, να αγωνιστεί για να βρει και να γνωρίσει τον εαυτό του. Αυτό είναι η ιερή κιβωτός του Ελληνισμού με την οποία στην αγκάλη είναι προορισμένο να περνά απείραχτος από την φθορά του χρόνου. Είναι το ταμείο προτύπων μορφών και υποδειγμάτων βίου που εγαλβάνισε με αίμα η Ιστορία και τα ύψωσε εκεί όπου στρέφεται ο άνθρωπος για να ζητήσει εμπνεύσεις βίου. [...]

Η "Ευθύνη"

Περιγραφή
Από δημοσιεύματα του γαλλικού τύπου βλέπω ότι πολλοί εκεί συγκινήθηκαν επειδή πρόκειται να πουληθεί σε δημοπρασία το σπίτι όπου πέθανε ο Ιβάν Τουργκένιεφ στο Μπουζιβάλ. Η τύχη του γίνεται, έτσι αβέβαιη: Αν το γκρεμίσουν; Και ναι μεν ο Τουργκένιεφ, Ρώσος ως τα μύχια της ψυχής του, μόνον φιλοξενήθηκε -όπως τονίζεται- από τη Γαλλία, αυτό όμως δεν είναι λόγος για ν' αδιαφορήσουν οι Γάλλοι. Γίνεται λοιπόν τώρα έκκληση στη σοβιετική πρεσβεία του Παρισιού, ν' αγοράσει το σπίτι, να το διασώσει ως προσκύνημα, που είναι και σήμερα. Στους συμπατριώτες του Τουργκένιεφ -τονίζεται- περιέχεται κανονικά ο λόγος. Οι γαλλικές αρχές σε μπορούν να έχουν την πρωτοβουλία, όσο κι αν συναισθάνονταν τον κίνδυνο να χαθεί ένα με αξία μουσειακή.[...] (Απόσπασμα από το βιβλίο)

Περιγραφή
Τα κείμενα του τόμου αυτού δημοσιεύθηκαν το έτος 1968 στην εφημερίδα "Το Βήμα", δύο την εβδομάδα συνήθως, με την υπογραφή "Ερανιστής" που είχε υιοθετήσει ο ’γγελος Τερζάκης, για ένα διάστημα της περιόδου της δικτατορίας. Χωρίστηκαν και πάλι, σύμφωνα με τη δομή που ο ίδιος είχε επιλέξει στους πρώτους τόμους των "Δοκιμίων" του σε τρείς ενότητες θεμάτων: Της εποχής, του ελληνισμού, του θεάτρου -αφού στην περίοδο αυτή τα θέματα της τέχνης τα χειρίστηκε σε άμεση αναφορά προς την εποχή μας. Τον τίτλο του τόμου αυτού, καθώς και των δύο προγενεστέρων ("Οδοιπόροι μιας εποχής", "Ο άνθρωπος σε αδιέξοδο") επέλεξα γιατί έκρινα πώς μπορούσε άνετα, φυσιολογικά θα έλεγα, να στεγάσει τα κείμενά του. (Κώστας Ε. Τσιρόπουλος)

Περιγραφή
Οι στοχαζόμενοι άνθρωποι του σύγχρονου κόσμου ψάχνουν με πάθος κι αγωνία να βρούνε τα κύρια, βαθύτερα χαρακτηριστικά της περιπλοκής που κρύβεται πίσω από τη λαμπρή πρόσοψη της τεχνοκρατούμενης εποχής μας. Ο μέσος άνθρωπος, μόλο που κι αυτός πληρώνει την κρίση, θαμπώνεται από την πρόσοψη. Όπως γράφει στο τελευταίο, σημαντικό βιβλίο του ο Γάλλος καθηγητής της φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου της Ντιζόν κ.Jean Brun (μερικά ξένα ονόματα κακοπαθαίνουν τόσο στην ελληνική μεταγραφή τους, που προτιμάει κανένας να τ' αφήσει στο πρωτότυπο): "δεν είναι πολύ νωρίς για να θέσει κανένας το πρόβλημα από σήμερα κιόλας και να εγκύψει στη σημασία του". Στο βιβλίο αυτό λοιπόν θ' αφιερώσουμε τη σημερινή μας επιφυλλίδα -και ίσως όχι μόνο τη σημερινή. [...] (Απόσπασμα από το βιβλίο)

Περιγραφή
Το βιβλίο τούτο, που μ' έχει απασχολήσει ως πρώτη ύλη όσο σχεδόν ένα έργο ζωής, ξεκίνησε χωρίς σχέδιο και χωρίς ξεκάθαρο στόχο. Χρόνια και χρόνια μελετώντας το θέατρο ή γράφοντας δραματικά έργα, όπως και στα μαθήματα μου Δραματολογίας στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου, προπάντων όμως όταν τελείωνα την παράδοση κι έβγαινα από την τάξη τύχαινε να ρίξω στο χαρτί σημειώσεις. Κάποτε τις φύλαγα, άλλοτε τις έχανα. Περιττό να πω ότι οι χαμένες μου φαίνονται σήμερα οι πιο καλές -μόνο και μόνο γιατί είναι χαμένες. Πολλές φορές στο μεταξύ, είπα να συγκεντρώσω όσες απόμεναν, να τις βάλω σε τάξη, να συνθέσω ένα σύνολο με κάποιον ειρμό. Το ανέβαλλα. Ένιωθα πως δεν έχω καταγράψει ακόμα ό,τι αναδεύεται μέσα μου κι ό,τι μου υποβάλλει το θέμα τραγωδία. Τέλος, κάποια στιγμή, κατάλαβα πως αυτή η περιπλάνηση δε θα έπαιρνε τέλος παρά μόνο με τη ζωή μου. Τότε βρήκα μια λύση της ανάγκης: Αντί να καθήσω να γράψω ένα βιβλίο συστηματικό, κάτι δηλαδή που έτσι κι αλλιώς δεν μου ταίριαζε, μια πραγματεία περί τραγωδίας να πούμε, είπα να εκθέσω τα διάφορα που στοχαζόμουν περί τραγωδίας. [...] (Από τον πρόλογο του βιβλίου)

Περιγραφή
Το γενεαλογικό μας δέντρο πλουτίζεται: Φαίνεται πως υπάρχουν νεώτερα για την καταγωγή μας. Στο συνέδριο πενήντα παλαιοντολόγων, το οργανωμένο από την Ουνέσκο, ο Δρ. Λούις Λήκυ από τη Ναϊρόμπι. εξέθεσε -διαβάζουμε- τη θεωρία του για την προέλευση του ανθρώπου. Η θεωρία αυτή προβάλλει δύο θέματα: τη σημασία ενός προγόνου μας αγνώστου πριν από το 1963: του "χόμο χαμπίλις" (homo habilis), που τον ανακάλυψε εκείνη τη χρονιά η οικογένεια Λήκυ -πατέρας, μητέρα, δύο γιοί, όλοι τους παλαιοντολόγοι- και το γνώρισμα που ξεχωρίζει, κατά τον δόκτορα Λήκυ, τον άνθρωπο μέσα στο ζωικό βασίλειο: την αφηρημένη σκέψη. [...] (Απόσπασμα από το βιβλίο)

Περιγραφή
Ο άνθρωπος και έρχεται, και φεύγει από τον κόσμο αυτό χωρίς αποσκευές. Τα κτερίσματα που απέθεταν οι πρόγονοί μας πλάι στα νεκρό σώμα, απέμεναν έξω πάντοτε από τον αναπαυμένο άνθρωπο.

Κι όμως· τα κείμενα που αφήνει πίσω του ο συγγραφέας φεύγοντας, μιλούν για πράγματα που εξακολουθούν να βρίσκονται μέσα στον άνθρωπο που τα έγραψε. Ιδίως, όταν τα κείμενα αυτά έχουν εξομολογητικό χαραχτήρα.

'Όταν ο 'Aγγελος Τερζάκης σφάλισε τα ρεμβαστικά, σοβαρά εκείνα μάτια του και με σταυρωμένα τ' αρχοντικά του χέρια πήρε τον δρόμο της ανόδου στα επουράνια, άφησε σ' ένα φάκελο μια δέσμη φύλλα χαρτί με στοχασμούς του προσωπικούς, εξομολογήσεις, κάποιες ιδέες για βιβλία ή και συντομότερα κείμενα, που άλλες απόμειναν άγονες κι άλλες τον έφεραν σ' ευτυχισμένη ολοκλήρωση κειμένων που περήφανα κληρονομήσαμε οι Νεοέλληνες (Παράδειγμα: "Του γερακιού το μάτι"). [...]

(από το προλογικό σημείωμα του Κώστα Ε. Τσιρόπουλος)

Περιγραφή

Περιγραφή
Συγκροτώντας με τα "Τετράδιά" της η "Ευθύνη" την πινακοθήκη των εξαιρετικών μορφών του Νέου Ελληνισμού, θεώρησε καθήκον της να σταθεί και να γιορτάσει πνευματικά τα εβδομηντάχρονα του Παντελή Πρεβελάκη. Γιατί το έργο του υψώνεται σοβαρό και στέρεο, με ιερή προαίρεση αθανασίας, δίδαγμα και μάθημα των Ελλήνων. Στο έργο αυτό έχει εκφραστεί με αξιοζήλευτη γλώσσα η δραματική συνείδηση του Ελληνισμού και η τραγικότητα των καιρών μας, κι αποτελεί αναπαλλοτρίωτη κατάθεση του Έθνους, τιμή του λαού και καύχηση.

Το "Τετράδιο" έπρεπε κανονικά να συγκροτήσουν μελετήματα γραμμένα για το σκοπόν αυτό. Ωστόσο, ο συγγραφέας που φιλοδοξούμε να τιμήσουμε μας απέτρεψε από ένα τέτοιο σχεδιασμό, για λόγους που μας είναι σεβαστοί. Έτσι, με την φιλική συγκατάθεσή του, συντέθηκε ένας τόμος με κριτικά κείμενα για τα συγκεκριμένα του έργα, δημοσιευμένα από την αρχή της λογοτεχνικής του σταδιοδρομίας. [...]

Η "Ευθύνη"

Περιγραφή
Tο Tαξίδι με τόν Έσπερο κατέχει ιδιάζουσα θέση στην πεζογραφική παραγωγή του ’γγελου Tερζάκη. Mυθιστόρημα της εφηβείας, συνδυάζει την τρυφερότητα με την αφηγηματική χάρη, το λυρισμό με τη λιτή και υπαινικτική γραφή - τα στοιχεία εκείνα που κατέταξαν τον Tερζάκη στους μεγάλους Έλληνες συγγραφείς του εικοστού αιώνα.

Περιγραφή
Ένα γνήσιο αθηναϊκό μυθιστόρημα που άφησε εποχή. Ο ύμνος και το δράμα μιας Αθήνας που χάνει την όψη της ειδυλλιακής πόλης, ενόσω τα προβλήματα του σύγχρονου ανθρώπου που αρχίζουν να συνθέτουν το νέο τοπίο. Από την παλαιότερη εκείνη εποχή, η Μενεξεδένια πολιτεία διατήρησε τη γοητεία των περασμένων καιρών, τη νοσταλγία, την αφέλεια, την αρχοντιά τους. Χαρακτηριστικά που προσωποποιούνται στον Μελέτη Μαλβή, παλιό δικηγόρο, που η γυναίκα του τον άφησε λίγο μετά τον γάμο τους για να ακολουθήσει τον τυχοδιώκτη εραστή της. Η ευγενική μορφή της κόρης του Σοφίας, ο υπερευαίσθητος Γιάννης Μαρούκης αλλά και τα δευτερεύοντα πρόσωπα του μυθιστορήματος περιγράφονται όλα με την ιδιαίτερη διεισδυτικότητα του Τερζάκη και μένουν πάντα στη μνήμη του αναγνώστη.

Περιγραφή

Περιγραφή
«Συγκέντρωσα ανθρώπινες μορφές, που ζούνε σε μιαν ιστορικά καθορισμένη εποχή,και παρακολούθησα τη σταδιοδρομία τους, τις σχάσεις τους, τις αντιδράσεις τους απέναντι στα γεγονότα. Eίναι μια εποχή κρίσιμη, που ξέσκισε πολλά πέπλα. Aδιάφορο! O μυθιστοριογράφος έχει χρέος ν'αγαπάει όλα τα πρόσωπα του, αφήνοντας στους άλλους τη φροντίδα, αν θέλουν να τα κρίνουν. ’λλωστε, τις κυρώσεις, τις επιβάλλει η ζωή. Tο μυθιστόρημα ερμηνεύει τους νόμους της. Δεν τους αλλάζει.» AΓΓEΛOΣ TEPZAKHΣ

Περιγραφή

Περιγραφή

Περιγραφή

Περιγραφή

Περιγραφή

Περιγραφή