Μέσα στην πορεία της ζωής μας αντιμετωπίζουμε πολλές φορές χαρούμενες, ευτυχισμένες στιγμές, αλλά και δυσάρεστες και ανελέητες αντίξοες συνθήκες που δεν μας επιτρέπουν να σκεπτόμαστε λογικά και ψύχραιμα για την αντιμετώπιση αυτών των δυσκολιών, μιας εποχής που δυστυχώς βιώνουμε σήμερα. Συνήθως στα δύσκολα, κολλάει το μυαλό μας, όπως εκφραζόμαστε στην καθημερινότητά μας, μας φέρνουν σε αδιέξοδο, σε απόγνωση και απαισιοδοξία.

Όταν στην ψυχή μας επικρατήσει η απαισιοδοξία, μας κυριεύει ο φόβος, η αμφιβολία, η ανασφάλεια, η απελπισία, η αδιαφορία, ο φθόνος, η δυστυχία και τόσα άλλα αρνητικά συναισθήματα, τα οποία αφαιρούν από την προσωπικότητά μας τις αρετές, της πίστης, της ελπίδας και της Αγάπης. Αυτές τις τρείς αρετές να προσπαθούμε να τις διαφυλάττουμε σαν κόρη οφθαλμού στην ζωή μας, διότι η ζωή είναι ωραία και γεμάτη αρμονία εκφραζόμαστε στην καθημερινότητά μας, μας φέρνουν σε αδιέξοδο, σε απόγνωση και απαισιοδοξία.

Όταν στην ψυχή μας επικρατήσει η απαισιοδοξία, μας κυριεύει ο φόβος, η αμφιβολία, η ανασφάλεια, η απελπισία, η αδιαφορία, ο φθόνος, η δυστυχία και τόσα άλλα αρνητικά συναισθήματα, τα οποία αφαιρούν από την προσωπικότητά μας τις αρετές, της πίστης, της ελπίδας και της Αγάπης. Αυτές τις τρείς αρετές να προσπαθούμε να τις διαφυλάττουμε σαν κόρη οφθαλμού στην ζωή μας, διότι η ζωή είναι ωραία και γεμάτη αρμονία, αρκεί να ξέρεις να διαχειρίζεσαι σωστά και ειλικρινά τις συνθήκες διαβίωσης και διαπαιδαγώγησης μέσα στο κοινωνικό γίγνεσθαι.

Μετά από μια σαρωτική καταιγίδα, βροντές και αστραπές, στον ουρανό βγαίνει το ουράνιο τόξο, πολύχρωμο, για να μας δείξει ότι έρχεται η νηνεμία, η ηρεμία της φύσης, τα χρώματα, που συμβολίζουν την διαφορετικότητα του ανθρώπου. Τότε ο ολόλαμπρος ήλιος θα στεγνώσει τα βρεγμένα, θα ζεστάνει το περιβάλλον για να βγούνε οι άνθρωποι έξω, να απολαύσουν την καθαρή ατμόσφαιρα, να αναπνεύσουν το καθαρό οξυγόνο και να νοιώσουν ότι ο Θεός με αυτόν τον τρόπο τούς προσφέρει ό,τι καλύτερο έχει να τούς δώσει, μετά από την κάθαρση του μολυσμένου περιβάλλοντος. Τότε, πράγματι, καταλαβαίνουμε πιο εύκολα και ουσιαστικά την διαφορά μεταξύ μολυσμένου και καθαρού υγιούς περιβάλλοντος. Και όπως λέει ο Ιάσων Ευαγγέλου, λογοτέχνης, γιατρός και φιλόσοφος «Αν ο ήλιος έδυσε μέσα σου, μην τον αναζητείς στον ουρανό».

Έτσι λοιπόν είναι και οι συνθήκες της ζωής μεταξύ καλού και κακού, χαράς και λύπης, ευτυχίας και δυστυχίας, ελπίδας και απελπισίας, αλληλεγγύης και αδιαφορίας, ευωδίας και κακοσμίας, ζεστού και κρύου, πίστης και απιστίας, υγείας και ασθενείας, ημέρας και νύκτας, αισιοδοξίας και απαισιοδοξίας. Αυτές είναι οι αντιθέσεις της ζωής, απαραίτητες, γιατί έτσι μπορούμε να ξεχωρίσουμε και να εκτιμήσουμε τα υπέρ και τα κατά, αρκεί να μπορούμε να αντιμετωπίζουμε όλες αυτές τις αντιθέσεις της ζωής και δη τις αρνητικές, με αισιοδοξία, που είναι και το απαραίτητο στοιχείο για την ψυχική μας γαλήνη, το μοναδικό τονωτικό της καρδιάς. Ο αισιόδοξος άνθρωπος βλέπει πάντα φως εκεί που δεν υπάρχει, γιατί έχει την αυτοπεποίθησή του όχι μόνον σε εγρήγορση, αλλά και σε εφαρμογή.

Η ψυχή μας περιφέρεται πότε στο φως και πότε στο σκοτάδι. Πότε στην αρμονία και άλλοτε στην δυσαρμονία. Άλλες φορές επίσης σε δυσάρεστες σκέψεις και καταστάσεις, με άξονα την μη επίλυση των προβλημάτων, η οποία έχει ως επακόλουθο τον φόβο, τον τρόμο, το χάος και την συντριβή. Ο άνθρωπος βρίσκει την αρμονία στην ζωή και στον κόσμο, όταν κυριαρχεί μέσα του η εσωτερική αρμονία. Όταν πιστεύει ότι θα νικήσει, τότε σίγουρα θα βγει νικητής, γιατί είναι σίγουρος για τον εαυτόν του, για τις ενέργειές του και γιατί «ο κόσμος ανήκει στους αισιόδοξους», όπως έγραψε και ο Γάλλος Ακαδημαϊκός Φρανσουά Γκιζό. Ο άνθρωπος πρέπει να διαπαιδαγωγείται με κύρια χαρακτηριστικά γνωρίσματα την αισιοδοξία, την πίστη, την αγάπη, την αυτοπεποίθηση, την αδελφικότητα, την πραγματική φιλία και την ελπίδα, αυτά για τα οποία πλειστάκις μας δίδαξε η Χριστιανική μας Θρησκεία.

Αισιοδοξία σημαίνει ευτυχία, ενώ απαισιοδοξία σημαίνει δυστυχία. Μεγαλύτερη ευτυχία για τον άνθρωπο δεν είναι μόνον η υγεία, οι φίλοι, η δόξα και ο πλούτος. Η μεγαλύτερη ευτυχία είναι να είναι αισιόδοξος και μέσα σ’ αυτήν την αισιοδοξία του να υφαίνει το υφαντό της ύπαρξής του, της συνέχειάς του, της δημιουργίας ενός υγιούς κοινωνικού συνόλου που αποτελεί και την δημιουργία μιας παγκόσμιας σύνθεσης, ενός παγκόσμιου εργόχειρου υφαντού. Άλλωστε « το μυστικό της αιώνιας νεότητας είναι η αισιοδοξία», όπως έλεγε και ο ΄Αγγλος ποιητής Πέρσι Σέλλευ.

Η αισιοδοξία αποτελεί το φωτοστέφανο της χριστιανικής φιλοσοφίας και της χριστιανικής ιστορίας. Αισιόδοξος ήταν ο Θεμελιωτής του Χριστιανισμού, ο πιο Αισιόδοξος από όλους τους αισιόδοξους στον κόσμο. Παρέμεινε αισιόδοξος και όταν ακόμη εγκαταλελειμμένος από όλους προσευχόταν μόνος στον Θεό, εκείνη την μοιραία νύκτα πριν αρχίσει η ανείπωτη τραγωδία της Σταύρωσής Του. Ας ακολουθήσουμε τα βήματα του Χριστού για να μπορέσουμε και εμείς να θεμελιώσουμε μέσα μας την πίστη, την ελπίδα και την αγάπη, που συναποτελούν την αισιοδοξία. Μόνον η αισιοδοξία μας σώζει. Στο πρόσωπο του αισιόδοξου καθημερινά πέφτουν οι ακτίνες του ήλιου, του ζεσταίνουν και του φωτίζουν την ψυχή, βλέπει τα λουλούδια, ευφραίνεται η ψυχή του, ζει και περιφέρεται σ’ ένα ευωδιαστό ανθοκήπι, ενώ το πρόσωπο του απαισιόδοξου μένει χωρίς τον ήλιο, με αποτέλεσμα η ψυχή του να είναι κρύα, σκοτεινή, σκληρή, ανικανοποίητη και να ζει μέσα σ’ ένα σκουπιδότοπο, χωρίς να μπορεί να υπάρξει καμιά δημιουργία ζωής, εφόσον την ψυχή του την τρέφει μόνον με αρνητικά και ποταπά συναισθήματα. Ο απαισιόδοξος είναι χειρότερος ακόμη και από τον σκλάβο.

Ας είμαστε αισιόδοξοι, ακόμη και όταν ζημιωνόμαστε, γιατί η ζημιά μας δεν είναι ποτέ άστοχη και χωρίς λόγο. Τα βάσανά μας είναι σημαντικός παράγοντας στην συνολική πορεία της ζωής μας, μάς προβληματίζουν, μάς κάνουν καλύτερους ανθρώπους και επομένως μάς ομορφαίνουν την ζωή και μάς κάνουν πιο δυνατούς. Θα πρέπει να ξέρουμε ότι «τα βάρη του ο ψυχή του την τρέφει μόνον με αρνητικά και ποταπά συναισθήματα. Ο απαισιόδοξος είναι χειρότερος ακόμη και από τον σκλάβο.

Ας είμαστε αισιόδοξοι, ακόμη και όταν ζημιωνόμαστε, γιατί η ζημιά μας δεν είναι ποτέ άστοχη και χωρίς λόγο. Τα βάσανά μας είναι σημαντικός παράγοντας στην συνολική πορεία της ζωής μας, μάς προβληματίζουν, μάς κάνουν καλύτερους ανθρώπους και επομένως μάς ομορφαίνουν την ζωή και μάς κάνουν πιο δυνατούς. Θα πρέπει να ξέρουμε ότι «τα βάρη του ο Θεός στους δυνατούς τα δίνει, διότι στους αδύνατους δεν έχει εμπιστοσύνη» ότι θα μπορέσουν να τα βγάλουν πέρα. Ας είμαστε αισιόδοξοι ακόμη και όταν μεγαλώνουμε σε ηλικία, διότι έχουμε την εμπειρία, την λογική, την σύνεση, την κυριαρχία του εαυτού μας, όπως όταν οραματιζόμασταν όταν ήμασταν νέοι. Θα πρέπει να ξέρουμε ακόμη ότι και οι ρυτίδες του προσώπου ξεκινούν από τις ρυτίδες της ψυχής. Γι’ αυτό κάθε ηλικία έχει το μεγαλείο της και την ομορφιά της.

Ας σκεφτόμαστε αισιόδοξα, επειδή μόνον η αισιόδοξη σκέψη φθάνει μέχρι τον Θεό. O Θεός δεν ζητά εξαιρετικούς ανθρώπους για απλό έργο, αλλά απλούς ανθρώπους για εξαιρετικό έργο. Ας είμαστε αισιόδοξοι και με τα συναισθήματά μας, γιατί η αισιοδοξία είναι το φάρμακο της λύπης και η πηγή της αληθινής και αιώνιας χαράς. Ας είμαστε αισιόδοξοι και με τα έργα μας, επειδή τα καλά έργα μας συνυφαίνονται με τα έργα του Θεού και διατηρούνται αιώνια όπως και τα έργα του Θεού. «Λέγε πως είσαι καλά ή πως όλα είναι καλά μαζί σου κι ο Θεός θ’ ακούσει τα λόγια σου και θα τα κάνει αλήθεια», μας διδάσκει ο κλινικός Καθηγητής Μικροβιολογίας Γουίλκοξ. Ας είμαστε αισιόδοξοι γιατί και η ίδια η ζωή είναι αισιόδοξη και εμείς οι άνθρωποι είμαστε η πιο υψηλή έκφραση της ζωής. Ακόμα και όταν ένα πουλί μέσα στο δάσος κελαηδεί, στην σιγή, θα αναρωτηθείς εάν κάποιος το ακούει, εάν κάποιος το επαινεί, και ας μην είναι εκεί κανείς. Όμως πόσο ωραίο και θεσπέσιο είναι το κελάηδημα του μες στην ερημιά. Έχετε δει πως φουσκώνει ο λάρυγγάς του, παθαίνει, μαλλιάζει η γλώσσα του. Πιάνει μια σπηλιά, ένα λαγκάδι και ζει τον Θεό μυστικά. Όλο το μυστικό είναι η αγάπη στον Χριστό. Το δόσιμο στον κόσμο τον πνευματικό. Ούτε μοναξιά νοιώθει κανείς, ούτε τίποτα. Ζει μέσα σ’ έναν άλλο κόσμο. Εκεί που η ψυχή χαίρεται, εκεί που ευφραίνεται και που ποτέ δεν χορταίνει. Πρέπει ο άνθρωπος με την θέλησή του να καλλιεργεί το χωράφι της καρδιάς του, ώστε οι βροχές της Χάριτος να χρησιμοποιούνται για την κάθαρση και την σωτηρία της ψυχής του.

Και όταν ο ήχος από την ανελέητη κακοκαιρία σβήνει σιγά-σιγά, όπως αναφέρθηκα προηγουμένως, το αυτί μας κατακλύζεται από εξαίσιες συναυλίες βιολιών, τιτιβίσματα χελιδονιών, θροίσματα φύλλων, ο άνεμος κοπάζει και η φουρτουνιασμένη θάλασσα σταματά να βολοδέρνει τις μικρές βαρκούλες σαν τα τσόφλια των ξηρών καρπών, τότε εισπράττουμε την ευεργετικότητα της αισιοδοξίας, που μας κάνει να βλέπουμε μπροστά μας ένα θαυμαστό ανθισμένο τοπίο με ανθισμένες μυγδαλιές, νεραντζιές, κυδωνιές και να μας κερνά χιλιάδες δροσερές λέξεις, έτοιμες να γράψουμε ερωτικά ποιήματα, του παρελθόντος, του παρόντος και του μέλλοντος.

Το να είναι κανείς αισιόδοξος και να πιστεύει ότι η αισιοδοξία είναι η αφετηρία κάθε νίκης, σημαίνει ότι ζει και εκτιμά δίκαια το μεγάλο Δώρο της Ζωής!!!

Ζαννέτα Καλύβα - Παπαϊωάννου

Δοκίμιο :

Η 'Aνοιξη, η Εθνική μας παλιγγενεσία και ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου, ιδού τα τρία γεγονότα, τα οποία εορτάζομε κατά την περίοδο αυτήν του Μαρτίου. Τρία γεγονότα, ίσως εκ πρώτης όψεως άσχετα μεταξύ των, ως τόσον όμως - ύστερα από μικρή παρατήρηση -, τόσον στενά συνδεδεμένα , ακριβώς διότι και τα τρία, οφείλουν την ύπαρξή τους εις τον αυτόν σκοπό και την αυτήν αιτία.

Η 'Aνοιξη, μαρτυρεί για την απαλλαγή της φύσης από τα βαριά και καταθλιπτικά δεσμά, του ναρκωτή χειμώνα. Η 25η Μαρτίου του 1821, διαδηλώνει την απόφαση της φυλής για την αποτίναξη του Οθωμανικού ζυγού και την απελευθέρωση του γένους. Ενώ, ο Ευαγγελισμός της Παρθένου, προαναγγέλλει τον ερχομό του Θείου Λόγου, του Λυτρωτή του κόσμου.

Αλλ' ας αφήσουμε όμως τα δύο πρώτα γεγονότα για μια άλλη ώρα και ας στρέψουμε τον νου και την καρδιά μας στο μεγάλο προανάκουσμα της ενσαρκώσεως του Υπερτάτου ΄ Οντος.

" Ευαγγελίζου γη, χαράν μεγάλην ". 'Aγγελος γλυκύς την όψιν, προσφέρει εις την Παρθένον της Ναζαρέτ το σύμβολο της αγάπης, της αποκαλύπτει την προαιώνια Θεία βούληση, της υπενθυμίζει την μεγάλη της αποστολή και την προσκαλεί να προετοιμασθεί- αγάπη αυτή η ίδια -, για να δεχθεί στα σπλάγχνα της, την υπερτάτη του Θεού αγάπη.

" Χαίρε κεχαριτωμένη, ο Κύριος μετά Σου ".
Για μια στιγμή, η Πάναγνος Μαρία, φοβείται, εκπλήσσεται από τα λόγια του Αγγέλου, συνταράσσεται από το επερχόμενο γεγονός, δονείται από την αποκάλυψη του Γαβριήλ, μα πείθεται στο τέλος..

Ιδού εγώ και πάλιν, έτοιμη, Αγγελιαφόρε του Θεού, για να επιτελέσω το Θέλημά Του. ΄ Ω θεία συγκατάβασις ! ΄ Ω θεία μεγαλοσύνη ! ΄ Ω θεία φιλανθρωπία !
Πώς συ αγάπη του Θεού κατέβηκες στη γη;
Πώς συ το φως εισέδυσες, μες στα βαθιά σκοτάδια ;
Πώς συ ο άχρονος, εδέχθηκες τον Χρόνο ;
Πώς συ ο άναρχος υπήχθης μες στον νόμο;
Πώς συ ο άπειρος εκλείστηκες στο σκήνωμα ανθρώπου ;
Πώς συ αχώρητος, εχώρεσες στα σπλάγχνα της Παρθένου ;
Πώς ; Οποία η συγκατάβασις ; Οποία η καλοσύνη ; Οποίον το μέγα μυστήριον ; Συ η απέραντος απειροσύνη, συ το παν, ο ασύλληπτος, ο ακατανόητος, ο αδιανόητος, ο άναρχος, ο αιώνιος, συ το όλον, πώς εχώρεσες εις το απειροελάχιστον μέρος μέσα στη σφαίρα της γης, σ' ένα μικρό- μικρό κομμάτι της ασυλλήπτου δημιουργίας σου;
Πώς ; Γιατί ;

Για μας τους ανθρώπους ; Για μας τους ταπεινούς και καταφρονεμένους ; Για μας τους αγνώμονες ; Για μας τους αποστάτες ;

΄ Ώστε τόσο μεγάλη είναι η αγάπη Σου γλυκέ μας Ναζωραίε ; Ναι, αγαπητοί μου φίλοι, τόσο μεγάλη είναι η αγάπη και η καλοσύνη Του, ώστε κατέβηκε στη γη, για να μας απαλλάξει από το βαρύ φορτίο, που φέρνουμε στις πλάτες. Για να μας βγάλει από τον βούρκο, που κάποτε, κάποια μοίρα κακή βύθισε τον κόσμο. Για να μας απαλλάξει από τον βόρβορο των αδυναμιών και των σφαλμάτων μας. Για να μας δείξει την αγάπη Του. Για να σταθεί κοντά στη χήρα, στο ορφανό και στον καταφρονεμένο. Για να μας απαλλάξει από τα δεσμά και το δέλεαρ της ύλης. Για να μας υποδείξει τον ορθό και φυσικό τρόπο του ζην. Για να μας απαλύνει τον υλικό και ψυχικό μας πόνο. Για να μας διδάξει νέες αρχές και νέες αντιλήψεις. Για να δεχθεί - η προσωποποίηση της αγνότητας ΄Εκείνος - το μύρο της πόρνης και να συγχωρήσει τον ληστή. Για να θερμάνει τα τρίσβαθα της καρδιάς μας με την γλυκιά και απαλή λαλιά Του. Για να συγκινήσει, να ενθαρρύνει, να θέλξει, να εμψυχώσει, να σαγηνεύσει κάθε ευαίσθητη καρδιά και να μας διαβεβαιώσει ότι αν το θελήσουμε, μπορούμε να γίνουμε κι' εμείς πραγματικά παιδιά του Θεού.

Για να επιτύχει εκείνο πού τόσοι άλλοι πριν απ' Αυτόν, φιλάνθρωποι και ανακαινιστές, εντεταλμένοι και απεσταλμένοι, δεν κατόρθωσαν να επιτύχουν. Να ανοίξει τον δρόμο, που οδηγεί κατ' ευθείαν στην πηγή από την οποίαν απέρρευσεν ο άνθρωπος. Να διασπάσει το φράγμα, πού κάποτε, μοίρα κακή τοποθέτησε και να ενώσει τον άνθρωπο με τον Θεό. Να γίνει ο άνθρωπος Θεός και ο Θεός άνθρωπος. Να ισχύσει, ό,τι εις τους ουρανούς και εις την γην, ό,τι εις την χωρείαν των αγγέλων και εις την κοινωνίαν των ανθρώπων. " Γενηθήτω το θέλημά Σου, ως εν ουρανώ και επί της γης ". Και ήλθεν ο Μέγας Αρχιερεύς, ο βασιλεύς των βασιλέων, μορφή δούλου λαβών, απλός και απέριττος όπως απλή και απέριττη είναι η αλήθεια και η αγάπη Του, χωρίς τυμπανοκρουσίες, χωρίς ιαχές και αλαλαγμούς, χωρίς τιμές και ανθρώπινες δόξες και ταπεινός, καταδέχτηκε να φιλοξενηθεί σε κάποιο σπήλαιο της Βηθλεέμ, μέσα στη φάτνη των αλόγων.

Δεν ήσαν μεγιστάνες, δεν ήσαν βασιλείς, δεν ήσαν άρχοντες, δεν ήσαν κραταιοί της γης, εκείνοι που Τον υποδέχθηκαν, αλλά ποιμένες αγραυλούντες. ’νθρωποι του κόπου και του μόχθου, μα άνθρωποι αγνοί, γιατί στην αγνότητα μόνον το αγνό ταιριάζει.

Οι άλλοι, ο κόσμος ο πολύς, είχαν άγνοια του κοσμοιστορικου γεγονότος. Λίγοι το γνώριζαν, όπως οι τρεις μάγοι από την ανατολή, που και αυτοί με την σειρά τους, του προσέφεραν ό,τι αγνό και πολύτιμο, έχει να προσφέρει ο πλανήτης τούτος της γης. Μέσα στους λίγους αυτούς, ήταν και εκείνος, που ύστερα από λίγο καιρό, φόρεσε ένδυμα υφασμένον από τρίχας καμήλου, με ζώνη δερμάτινη γύρω από την μέσην του, ετρέφετο στην έρημο από ακρίδες και άγριο μέλι και άκουγε στο όνομα ΄Ιωάννης.

΄Ηταν οι απόστολοι και λίγοι ακόμη μαθητές Του, ήταν τέλος οι - ας τους ονομά- σουμε γονείς Του - και ο Συμεών, που είχαν φροντίσει και είχαν κατέβει στη γη πριν απ' Αυτόν, για να Τον υποδεχθούν και να Τον υποβοηθήσουν στο μεγάλο Του έργο.

Αυτοί, δεν ήσαν άνθρωποι κοινοί, που εξαγιάσθησαν κατόπιν από τα καλά τους έργα, αλλά εξαγνισμένοι και εξαγιασμένοι από καταβολής κόσμου, ήσαν απόστολοι του Θεού, απεσταλμένοι της δημιουργίας, για να υποδεχθούν τον ίδιο τον Δημιουργό.

Είχε ο ίδιος επιλέξει τους συνεργάτες Του, τους οποίους δεν ανεζήτησε και δεν ευρήκε μέσα σ' αυτόν τον κόσμο. Σ' αυτόν τον κόσμο, δεν ήλθε να δανεισθεί δυνά- μεις, αλλά να του δώσει ό,τι ωραίο και ευγενές, είχε ανάγκη.

Η πηγή της ζωής, δεν ήλθε εδώ να ζωοποιηθεί, αλλά για να ζωοποιήσει. Δεν ήλθε εδώ να διακονηθεί, αλλά για να διακονήσει. Δεν ήλθε εδώ να εξυπηρετηθεί, αλλά να εξυπηρετήσει. Δι' αυτόν ακριβώς τον λόγον, περιεβλήθη το ανθρώπινο σκήνωμα και Θεός αυτός, έγινε άνθρωπος, όμοιος με εκείνους τους οποίους ήλθε να διακονήσει.

Η άπειρος Θεία δύναμις, εδημιούργησεν ένα κόμβο και ενεφανίσθη με την μορφή του ανθρώπου.

Δοκίμιο :

Το κύριον χαρακτηριστικόν της Αληθείας είναι το φως που οδηγεί το πνεύμα, που το φωτίζει, το πληροί εμπιστοσύνης και του αφαιρεί την αμφιβολία περί του μέλλοντος. Το φως αυτό εξουδετερώνει τον δισταγμόν και προετοιμάζει την ανωτερότητα, υπέρτατη ευδαιμονίαν των ενσαρκωμένων όντων.

Εάν διαπιστώσουμε ότι το Κακόν και η Πλάνη δεν υπάρχουν, είμεθα υποχρεωμένοι να παραδεχθούμε ότι η Αλήθεια υπάρχει, όπως το Καλόν. Η Αλήθεια υπάρχει εις το Απόλυτον και εκδηλώνεται εις εμάς εις το σχετικόν. Αύτη απορρέει εκ του Πνεύματος, του οποίου είναι και αρχή.

Ό,τι ανώτερο υπάρχει σ' εμάς, τείνει να γνωρίσει την Αλήθειαν, διότι "είναι το φως που οδηγεί το πνεύμα", ο δε άνθρωπος ωθείται πάντοτε προς αναζήτηση του αληθούς. Το αναζητεί παντού, στις επιστήμες, στις θρησκείες κλπ., θα πρέπει δε να χρησιμοποιεί τις τρείς αρετές του Πνεύματος, την Φαντασία, την Θέληση και την Ισχύ, έχοντας όμως πάντοτε υπόψη ότι οι αρετές αυτές μπορούν να εξυπηρετήσουν την πλάνη, όπως και την αλήθεια. Η αναζήτηση της αλήθειας είναι αίσθημα απρόσωπο και καταπολεμεί τον εγωϊσμό, διότι υπερβαίνει τα όρια του ατόμου μας. Παρ' όλα ταύτα μας είναι και προσωπικώς επωφελής, διότι μας κάμνει να λησμονούμε τις προσωπικές μας αθλιότητες.

Όταν η αναζήτηση της αλήθειας είναι ανιδιοτελής, μας οδηγεί προς την απάρνηση, προς την συγκατάβαση και μας επιτρέπει να αντιτασσώμεθα προς κάθε τι το πεπλανημένο και το άδικο. Όλες αυτές τις αρετές, ο άνθρωπος πρέπει να τις επιζητεί για τον εαυτόν του και να μην τους αφήνει αδιάφορους η αλήθεια που τους παρουσιάζεται πολύ φανερά.

Ένας νους δογματικός, ζητεί βεβαιότητες απολύτους. Οι νέοι και οι αμαθείς είναι συνήθως δογματικοί. Οι φατριάζοντες, οι φανατικοί, πιστεύουν ότι είναι οι μόνοι που κατέχουν την αλήθεια.

Είναι δυνατόν να γίνουμε δογματικοί από υπερβολική εμπιστοσύνη στον εαυτόν μας, ή διότι μιμούμεθα κάποιον άλλον ή ακόμη να ακολουθούμε ένα διδάσκαλο. Εκείνο όμως που θα πρέπει να κάνουμε είναι να καταπολεμούμε τον φανατισμό και τον φατριασμό.

Η γνώση της αλήθειας πρέπει να είναι το αποτέλεσμα προσωπικών ερευνών, η δε αλήθεια δεν έχει τίποτε το μυστηριώδες και ούτε δίδεται προνομιακώς σε μερικούς. Κανείς δεν είναι θεματοφύλακας της αλήθειας. Η αντίληψη αυτή είναι πλάνη των οπαδών διαφόρων σχολών, καθώς επίσης και μερικών διδασκάλων που επιδιώκουν ν' αποκτήσουν μάλλον θαυμαστές παρά οπαδούς με πνεύμα ελεύθερον. Παρ' όλα αυτά δεν πρέπει εντούτοις να υποβάλλουμε τα πάντα σε υπερβολική ανάλυση ούτε και ν' αποφεύγουμε υπερβολικά τους ενθουσιασμούς και τις παρορμήσεις από φόβο μήπως και αδικήσουμε την αλήθεια.

Ένα άλλο σημείο, το οποίον πρέπει να έχουμε υπόψη είναι ότι, εάν η αλήθεια υπάρχει στη σκέψη, εάν υπάρχει στο Λόγο, λείπει συνήθως από την πράξη, τούτο δε διότι η σκέψη δεν συμφωνεί πάντοτε με το φυσικό επίπεδο. Πρέπει να δίνουμε μορφήν στην αλήθειαν ούτως ώστε οι πράξεις μας να συμφωνούν με τις σκέψεις μας.

Η αλήθεια λοιπόν πρέπει να υπάρχει στο πνεύμα μας, στις ψυχικές μας δραστηριότητες και στις πράξεις μας. Προς τούτο πρέπει να είμαστε απλοί. Να μην απελπιζόμαστε και να μην νομίζουμε ότι ουδέποτε θα φθάσουμε στην αλήθεια και ότι ουδέποτε θα την γνωρίσουμε. Να μη την αναζητούμε στην πολυσύνθετη και απόλυτη αυτής μορφή, αλλά να την αναζητούμε στην μελέτη της φύσης και των νόμων της, σε αλήθειες ανεξάρτητες. Μόνον η συχνή αναζήτηση της αναλογίας θα μας πλησιάσει προς το απόλυτον. Η αλήθεια θα μας έρχεται μετά την εργασίαν ως διαίσθηση, θα "εξουδετερώνει την αμφιβολία και θα προετοιμάζει την ανωτερότητα εξασφαλίζουσα την ευδαιμονία".

Η Αλήθεια έχει ως κύριο χαρακτηριστικό το "φως που οδηγεί το πνεύμα". Η πλάνη παρασύρει τον άνθρωπο σε ατραπούς πλήρεις πτυχώσεων, όπου αποπλανάται. Η αλήθεια, αντιθέτως, φέγγει μακράν όπως ένας φάρος, και ή μεν επαναφέρει τον άνθρωπο στην ευθεία ή τον καθοδηγεί, εάν δεν αποπλανήθηκε στο σκοτάδι. Είναι η αλήθεια ένας τόσον φυσικός και φωτεινός οδηγός, ώστε ο άνθρωπος επιζητεί να την γνωρίσει και γι΄ αυτό την αναζητεί. Η Αλήθεια δεν εκδηλώνεται στον άνθρωπο παρά μόνον στα αποτελέσματα τα γήινα ή τα ουράνια, τα οποία δύνανται να υποπέσουν στην αντίληψή του. Στο επίπεδο όμως αυτό η αλήθεια είναι όλως σχετική και το πνεύμα δεν ικανοποιείται δια της απλής διαπίστωσής της. Τότε τρέπεται προς αναζήτησή της, προς αναζήτηση του αιτίου και των αποτελεσμάτων του. Οι επιστήμες εργάζονται από αιώνων γι' αυτόν τον σκοπό, ουδέποτε όμως το πνεύμα παραμένει ικανοποιημένο. Τούτο δε διότι οι επιστήμες δεν φθάνουν στο επίπεδον των αιτίων όπου μόνον η κρίση μπορεί να εισχωρήσει μαζί με την μεταφυσικήν, η οποία ανέρχεται υπεράνω του αισθητού κόσμου.

Οι διάφορες θρησκείες προσπάθησαν επίσης να φθάσουν στην αλήθεια αυτή, δεν το κατόρθωσαν όμως, διότι περικαλύφθηκαν από σκοτάδι. Δογματίζουσες, εγκατέλειψαν την ευθεία και παρέβησαν τον φυσικό νόμο της ελεύθερης και ανεξάρτητης προσωπικότητας. Η αλήθεια αυτή, μέρος της οποίας κατέχουν και οι επιστήμες και οι θρησκείες, περιέχεται ολόκληρη στις διδασκαλίες, τις οποίες μας κληροδότησαν οι διδάσκαλοί μας. Σε εμάς εναπόκειται να πάρουμε ό,τι μας αξίζει και ό,τι δυνάμεθα να κατανοήσουμε χωρίς ζημίαν, διότι η αλήθεια είναι κάτι το προσωπικό για τον καθένα μας. Και όταν την ανακαλύψουμε την αλήθειαν αυτήν, συχνά δε πολύ απλή, από τι θα την αναγνωρίσουμε, από την εμπιστοσύνη που θα πληρώσει το πνεύμα μας. Πράγματι, με την αλήθειαν εξουδετερώνεται και εξαφανίζεται η αμφιβολία του μέλλοντος, διότι η αλήθεια δεν μπορεί ν' αφήσει αμφιβολία όπισθέν της. Οδηγεί τον άνθρωπον ασφαλώς, χωρίς να του αφήνει αμφιβολίαν ή δισταγμό, διότι οι κατάστάσεις αυτές δεν δύνανται να συνυπάρξουν με την αλήθειαν. Διστάζουμε, αμφιβάλλουμε στην αβεβαιότητα. Εφόσον δε θα είμαστε αναποφάσιστοι, διστακτικοί, αβέβαιοι, τούτο θα σημαίνει ότι η Αλήθεια δεν μας έθιξε. Τούτο όμως δεν σημαίνει ότι η Αλήθεια δεν υπάρχει. Σημαίνει μόνον ότι δεν κατορθώσαμε να αναχθούμε μέχρις αυτής.

" Η ανωτερότητα, υπερτάτη δηλαδή ευδαιμονία των ενσαρκωμένων όντων" μας αποκαλύπτει τι μπορούμε να αναμένουμε από την γνώση της αλήθειας. Τούτο σημαίνει μία κατάσταση υπερτάτης ευτυχίας και μακαριότητας, συνδυασμένης με την ανωτερότητα της ευγενούς ισχύος και του αξιοπρεπούς κύρους, που χαρακτηρίζουν εκείνον που γνωρίζει. Στο σημείο αυτό καλόν είναι να υπενθυμίσουμε ότι το γνωρίζειν δεν είναι μανθάνειν. Γνωρίζουμε δια της αξίας της ηθικής μας προσπάθειας, ενώ μαθαίνουμε δια της μελέτης και της προσπάθειας της διανοίας μας, η οποία μας απομακρύνει ενίοτε της Αλήθειας. Η γνώση δεν είναι σκοπός και ας έχουμε πάντοτε υπόψη τους εξής βαθυστόχαστους λόγους.

" Τα πάντα γνωρίζειν συνίσταται εις το τα πάντα αγαπάν. "

Ο ήλιος, εδέσμευσε μια από τις πάμπολλες ακτίνες του και εδημιούργησε πάνω στη γη, μια εστία φωτός.

Ο Δημιουργός των ανθρώπων και της γης και πάντων των επ' αυτής, ο Δημιουρ- γός των ουρανών και των θαλασσών και πάντων των εν αυταίς, ο Δημιουργός πάσης μορφής ζωής, ο Δημιουργός του απροσμέτρου και ασυλλήπτου σύμπαντος, κατά- δέχτηκε να εγκλεισθεί σ' ένα μόριο της ύλης και, χωρίς να αφίσταται του Ουρανίου Πατρός, συναναστρέφεται με τους ανθρώπους.

Τα ουράνια επικοινωνούν με τα επίγεια και τα επίγεια μετά της Θεότητος.

Μέγα σου το έλεος Ουράνιε Πάτερ, δια την τόση φιλευσπλαγχνία και φιλανθρωπία Σου. Μεγάλη η αγάπη Σου, άφατη η καλοσύνη Σου. Μη μας εγκαταλείπεις και νυν, αλλ' όπως κατά το παρελθόν, έτσι και κατά τον παρόντα χρόνο, βοήθησέ μας και πάλι. Συ Θείε Λόγε, συνδεθείς μαζί μας από της ενσαρκώσεώς Σου και ευρισκόμενος πλησίον μας, γίνου συμπαραστάτης των προσπαθειών μας για την ολοκλήρωση του σκοπού, της ενανθρωπίσεώς Σου.

Συ δε, Θ ε ί α Μ ή τ η ρ, περικάλυψόν μας, δια της Απείρου Σου αγάπης, έμπλη- σον τας καρδίας μας ταύτης και μεσίτευσον παρά τω Ανάρχω Πατρί, δια την συγχώ- ρηση των αδυναμιών μας και την ολοκλήρωση του μεγάλου έργου, το οποίον κάπο- τε σε κάποια ΄Ανοιξη ευηγγελίσθεις.

Γ έ ν ο ι τ ο.

Διηγήματα :

Ήταν 22 Ιουλίου του έτους 1962. το τηλέφωνο χτυπούσε δαιμονισμένα και ανυπόμονα. Η Ελένη σηκώνει το ακουστικό και από μέσα ακούει μια φωνή λαχανιασμένη, αγωνιώδη και τρεμάμενη να της λέει ότι την πιάσανε οι πόνοι της γέννας.
"Έρχομαι", είπε κι έκλεισε το τηλέφωνο.
Ντύθηκε, όσο μπορούσε πιο γρήγορα και έτρεξε στο σπίτι της κοπέλας. Ήταν το πρώτο ανίψι και φυσικά το πρώτο εγγόνι των γονιών τους. Η αγωνία μεγάλη, οι κτύποι της καρδιάς ταχείς και ακανόνιστοι. Τους ένιωθε ακόμη και πίσω στην πλάτη της.
Ξαφνικά την έπιασε μια επιθυμία να παραστεί στη γέννηση αυτού του παιδιού. Δεν την κράταγε τίποτα. Ένιωθε ευτυχισμένη και πλημμυρισμένη από διάφορα συναισθήματα, αλλά ήθελε να ζήσει και "από πρώτο χέρι", που λέμε, αυτήν την ανεπανάληπτη στιγμή της μητρότητας και της γέννησης ενός παιδιού.
Το χειρουργείο μοσχοβολούσε ζωή, το άρωμα αυτό την πλημμύρισε και την συγκλόνισε. Διέκρινε σιγά - σιγά, λες και ήτανε γιατρός, τη διαστολή της μήτρας. Πότε σαν ένα τάλιρο, πότε σαν δεκάρικο, σαν αυγό, σαν πορτοκάλι. Οι κραυγές της αδελφής της από τους αφόρητους πόνους, ευτυχώς δεν την επηρέασαν καθόλου. Της έδινε όσο μπορούσε κουράγιο με τα λόγια και τα χάδια της και της έλεγε ότι "θα μας κάνεις ένα ωραιότατο και υγιέστατο παιδάκι". Έτσι ένιωθε και έτσι έγινε. Εκείνα τα χρόνια δεν ξέραμε από πριν το φύλο του παιδιού και υπήρχε κι αυτή η αγωνία στη μέση. Όσο η διαστολή της μήτρας μεγάλωνε, τόσο θέριευε η αγωνία για τη γέννηση ενός γερού παιδιού.
Τα μάτια της Ελένης δεν ξεκολλούσαν από τη μήτρα της αδελφής της. Ήθελε να δει και να ζήσει όλες τις φάσεις της γέννας. Όταν πια η διαστολή έδειξε ότι το μωράκι σιγά -σιγά ξεπροβάλλει την ύπαρξή του σ' αυτόν τον κόσμο και έχει μαύρα μαλλάκια, άρχισε να κλαίει με αναφιλητά. Τότε ήτανε πράγματι που ευωδίασε όλο το χειρουργείο. Κοίταξε γύρω της και ένιωσε ότι βρισκόταν σ' ένα ανθοκήπι του Θεού με χιλιάδες αρωματικά λουλούδια, με λογής - λογής χρώματα, με τις μέλισσες να τριγυρνούν να μαζέψουν την γύρη και τα πουλάκια να κελαηδούν χαρούμενα, μεταφέροντας με το τραγούδι τους το χαρμόσυνο γεγονός της γέννησης του μωρού. Ο γιατρός πήρε το παιδί στα χέρια του, τους είπε ότι είναι κοριτσάκι, το έδωσε στη μαία να το πλύνει και να το φέρει σε λίγο να το δούνε…
Πολλές φορές σκεφτότανε η Ελένη που βρήκε όλο αυτό το κουράγιο και τη δύναμη να παραστεί σ' αυτή τη γέννα. "Θεέ μου" μονολογούσε "τι μοναδική εμπειρία ήταν αυτή που έζησα! Τι συγκλονιστικό και συναρπαστικό συναίσθημα!" Ήταν χαρούμενη που έζησε τον ερχομό μιας καινούργιας ζωής σε όλη της τη μεγαλοπρέπεια, γεμίζοντας την καρδιά και την ψυχή της από άρωμα ζωής.

Όταν ο γιος μας Γιάννης ήταν τριών ετών και άρχισε να καταλαβαίνει πολλά πράγματα, αποφασίσαμε με τον αείμνηστο σύζυγό μου να κάνουμε Χριστούγεννα στον Γέρακα.
Εκεί είχαμε ένα μικρό αλλά πολύ συμπαθητικό εξοχικό, που το κτίσαμε με τα ίδια μας τα χέρια, εγώ κουβαλώντας υλικά και φτιάχνοντας λάσπη με τσιμέντο, χαλίκι και ασβέστη, ακόμη έχω τους κάλους στα χέρια μου, ο άνδρας μου το έκτιζε με πολύ μεράκι και κέφι, γιατί έπιαναν τα χέρια του για τέτοια πράγματα, για να πηγαίνουμε τα Σαββατοκύριακα να ξεκουραζόμαστε, αλλά πού ξεκούραση; Κυρίως όμως θέλαμε να παίζει σε καθαρό περιβάλλον ο Γιάννης. Παιδευτήκαμε πάρα πολύ να το διαμορφώσουμε έτσι ώστε να είναι κατοικίσιμο και λειτουργικό.
Από πολλές ημέρες πριν είχαμε αρχίσει τις Χριστουγεννιάτικες προετοιμασίες. Όταν πήγαμε να αγοράσουμε τα ξύλα για το τζάκι, ο άνδρας μου κοίταξε να βρει το μεγαλύτερο και καλύτερο κούτσουρο για την παραμονή των Χριστουγέννων. Αυτό το έθιμο το είχαν στο χωριό του, τη Νεμέα και ήθελε να το μεταδώσει με όλη την μεγαλοπρέπεια της ημέρας κείνης και στο δικό μας σπιτικό. Αυτό το κούτσουρο το τοποθετούσε στο τζάκι περίπου μια ώρα πριν από τις 12.00 μ.μ., ώστε η γέννηση του Χριστού να βρει ζεστασιά, που θα έκαιγε όλη τη νύχτα, για να μην κρυώσει ο Χριστός και η Παναγιά. Αργότερα, όταν μεγάλωσε ο γιος μας ήθελε όλη η οικογένεια να είναι παρούσα και ενεργούσα στην τοποθέτηση αυτού του κούτσουρου στο τζάκι. Το πιάναμε όλοι μαζί και το βάζαμε στο τζάκι. Κατ' αυτόν τον τρόπο, θεωρούσε, περισσότερο ο πατερ - φαμίλιας, ότι όλοι συμμετείχαμε στην προσμονή της γέννησης του Χριστού μας. Στη συνέχεια πήραμε κι ένα πολύ μεγάλο δένδρο, το στολίσαμε όλοι μαζί, με το Γιάννη να σπάει τις περισσότερες μπάλες, γιατί του έπεφταν από τα χεράκια του και όλοι μας ήμασταν μες στην τρελή χαρά.
Είχαμε καλέσει τους γονείς μου, τις αδελφές μου και τις οικογένειές τους, δυο - τρεις κουμπάρους και μερικούς φίλους μας, αλλά εκεί που θα σταθώ περισσότερο, είχαμε προσκαλέσει για το Χριστουγεννιάτικο τραπέζι μας και όλους τους μοναχικούς ανθρώπους που ξέραμε, ανεξάρτητα από φύλο, κοινωνική και οικονομική κατάσταση, να τους προσφέρουμε λίγη από τη ζεστασιά και τη χαρά μας. Πράγματι, αυτά τα Χριστούγεννα ήταν ένα πραγματικό πανηγύρι. Παρόλη την κούραση, την αγωνία της προετοιμασίας, το πρωινό μας εκκλησίασμα στην Ιερά Μονή του Παντοκράτορα Νταού Πεντέλης, που γυρνώντας έριχνε ψιλό - ψιλό χιονάκι, δεν καταλάβαινα τίποτα. Γυρίσαμε στο σπίτι μας, έβαλα το γιο μου να κοιμηθεί, ήπιαμε τον καφέ μας πλάι στο τζάκι, που ακόμη ήταν αναμμένο από το κούτσουρο της παραμονής, σε μια μοναδική μαγεία και αρχίσαμε το μαγείρεμα.
Μετά τις 12 το μεσημέρι άρχισε ο κόσμος και μαζευότανε. Για όλους χαιρόμουνα που ήρθανε, αλλά περισσότερο όταν έφθασε ο άνδρας μου, που είχε πάει να φέρει κάποιους μοναχικούς ανθρώπους. Ήταν για μένα μια μεγάλη τιμή. Έτσι το ένιωσα και έτσι το νιώθω ακόμη, γιατί μπόρεσα να προσφέρω σ' αυτούς τους ανθρώπους τη ζεστασιά μας, τη συντροφιά μας και να χαρούμε όλοι μαζί τη Γέννηση του Χριστού μας.
Περιττό είναι να σας πω ότι, από τότε και μετά, σ' όλες τις μεγάλες γιορτές είτε θρησκευτικές είτε ακόμη και εθνικές, αυτό το καθιερώσαμε, διότι αισθανθήκαμε μεγάλη ηθική ικανοποίηση και χαρά. Έτσι έβγαλα το συμπέρασμα:
"Όταν παίρνει κανείς
γεμίζουν τα χέρια του,
όταν όμως δίνει,
γεμίζει η καρδιά του."
Αξίζει τον κόπο να νιώθεις την καρδιά σου πλημμυρισμένη από τα χαμόγελα και τα ευχάριστα συναισθήματα των συνανθρώπων σου.

Αφηγήματα από τις "Θύμησες"

Το πρώτο μέλημα των χωρικών το καλοκαίρι ήταν και είναι ακόμη μέχρι σήμερα, να μαζέψουν κούτσουρα για τον χειμώνα. Όταν ήμασταν, λοιπόν, μικρές, εγώ ακόμη δεν είχα πάει στο σχολείο, ξεκινήσαμε να πάμε να φέρουμε ξύλα στο σπίτι. Αρχηγός η Τούλα. Μας φόρτωσε στην πλάτη με αρκετά λιανόξυλα και πήραμε τον δρόμο της επιστροφής. Το βάρος τους μεγάλο. Μικρές οι δυνάμεις μου γι' αυτές τις δουλειές. Στο δρόμο πήγαινα τελευταία και σε κάποιο παραπάτημα του ποδιού μου, βρέθηκα πεσμένη ανάσκελα με το φόρτωμα στην πλάτη. Φώναξα την Τούλα και την Στέλλα να με σηκώσουν μα κι αυτές φορτωμένες η μια με πουρνάρια και η άλλη με σφάκες, το σκεπτόντουσαν να γυρίσουν πίσω. Ευτυχώς βρέθηκε ένας τσοπάνης που γύριζε στο χωριό και με σήκωσε. Αλλιώς μπορεί να ήμουν ακόμη εκεί με τα πουρνάρια συντροφιά. Ξαναπήγα εγώ για ξύλα; Όχι βέβαια!!! Αλλά και τι μούρλια της αδελφής μου να με φορτώσει σαν το γαϊδούρι!!!

Στο δημοτικό, την τελευταία ημέρα των διαγωνισμών είχαμε το έθιμο να πετάμε στον τοίχο του σχολείου τα μελανοδοχεία μας, που ήταν γεμάτα με μπλε μελάνι. Ο τοίχος του σχολείου ήταν κάτασπρος. Αρχίζαμε λοιπόν το πέταγμα των μελανοδοχείων, προσέχοντας να μην λερωθούμε, αλλά εάν ήταν δυνατόν να ζωγραφίσουμε τον τοίχο, πετώντας το μελανοδοχείο στην κατάλληλη θέση. Τότε δεν υπήρχαν τα σημερινά σπρέι που ζωγραφίζουν με όποια χρώματα θέλεις όχι μόνον τους τοίχους των σχολείων, αλλά και ολόκληρη την πόλη. Η στιγμή του σπασίματος των μελανοδοχείων ήταν για μας η λύτρωση από τον μπελά του σχολείου και από το καθημερινό διάβασμα. Έτσι βγάζαμε το άχτι μας. Λερώνοντας μόνον έναν τοίχο του σχολείου μας. Και αυτό ήταν αποδεκτό από τους δασκάλους μας, που μας κοίταζαν από τα παράθυρα του γραφείου τους. Τι ωραία χρόνια!!! Και μια ιστορία από το "ΑΡΩΜΑ ΖΩΗΣ"

"Η γιαγιά η Γυφτολένη στο πεζούλι καθισμένη περιμένει τα εγγονάκια να τους πει παραμυθάκια

Έρχονται τα εγγονάκια, ζωηρά σαν διαβολάκια, πέφτουνε στην αγκαλιά της, της τραβάνε τα μαλλιά της..."

Σ' ένα πανέμορφο χωριό της Αρκαδίας, την Βάχλια, ζούσε η γιαγιά η Γυφτολένη, έτσι την αποκαλούσαν, με την οικογένειά της, τα παιδιά της και τα πολλά εγγόνια. Τα εγγόνια της πάντα πήγαιναν στη γιαγιά τους να την δουν και περίμεναν από εκείνη να τα αγκαλιάσει, να τα φιλήσει, να τα φιλέψει και να τα συμβουλέψει. Αγόρια και κορίτσια γύρω - γύρω καθισμένα, όταν ήταν μικρά, περίμεναν να τους πει παραμύθια. Καθόντουσαν και την άκουγαν με προσοχή και αφοσίωση και προσπαθούσαν να πάνε όσο πιο κοντά της μπορούσαν. Πέρασαν όμως τα χρόνια και τα εγγόνια μεγάλωσαν, άλλα έφυγαν από το χωριό για να σπουδάσουν, άλλα να πάνε να υπηρετήσουν την πατρίδα, φανταράκια δηλαδή, και οι κοπελιές πήραν κι αυτές το δρόμο τους.

Όλα της τα εγγόνια τα συμβούλευε και τους έλεγε να προσέχουν στο δρόμο, στη δουλειά τους και προπαντός τις παρέες τους. Στα κορίτσια, εκτός από αυτές τις ατελείωτες συμβουλές, τους έλεγε να προσέξουν τι είδους άνδρα θα γνωρίσουν, πως θα τον γνωρίσουν, που θα τον γνωρίσουν, τι δουλειά θα κάνει και άλλα πολλά. Όταν έφτανε στο θέμα του γάμου, εκεί, αφού έδινε απλόχερα την ευχή της, έλεγε: - Κοριτσάκι μου, να θυμάσαι πάντοτε ότι ο άνδρας σου πρέπει να σε γνωρίζει από τη μέση και κάτω. Ποτέ πάνω από αυτήν. Πόσο σοφή κουβέντα από μια αγράμματη γιαγιά, μπασμένη όμως μέσα στη ζωή και γνωρίζοντας καλά - καλά τους άντρες.

Όταν τη ρωτούσαν: - Γιατί το λες αυτό, γιαγιά; Αυτή απαντούσε: - Γιατί δεν θέλω ποτέ ο άντρας να εκμεταλλευτεί τα αισθήματά σου, την αγάπη σου, την αφοσίωσή σου σ' αυτόν και την προσφορά σου. "Φύλαγε τα ρούχα σου" έλεγε, "για να έχεις τα μισά." Φύλαξε την καρδιά σου για να μην πληγωθείς, να μην στενοχωρηθείς, να μην απογοητευθείς. Όσο λιγότερα ξέρει για την καρδιά σου, τόσο καλύτερα είναι. Σοφά λόγια από μια αγράμματη γιαγιά, που δεν ήξερε να βάζει την υπογραφή της, ήξερε όμως τη νοοτροπία των ανθρώπων και είχε ζήσει πολλά, ώστε να μπορεί να συμβουλεύει και τα παιδιά της αλλά και τα εγγόνια της.

Αγάπησε παράφορα την μητέρα μου, την οποία και έκλεψε. Η μητέρα μου υπήρξε μία από τις ωραιότερες γυναίκες, όχι μόνον του χωριού αλλά και ολόκληρης της Πελοποννήσου. Πολλοί άνδρες την ερωτεύτηκαν και την αγάπησαν. Όμως πιο τυχερός στάθηκε ο πατέρας μου, ο οποίος την κατέκτησε. Επήρξαν πολύ αγαπημένο ζευγάρι. Δεν θυμάμαι ποτέ τον πατέρα μου να της είπε να πάει παρέκει. Τουναντίον της είχε αδυναμία και καμάρωνε όταν έβγαιναν έξω. Η μεγάλη μου η αδελφή, η Τούλα, πολλές φορές έλεγε στον πατέρα μου να της πει και καμιά άσχημη κουβέντα, γιατί της κακοφαινότανε που τον έκανε ό,τι ήθελε. Οι αδυναμίες όμως των ανθρώπων πρέπει να είναι σεβαστές. Περνώντας τα χρόνια μαθαίνεις πολλά πράγματα.