Στα μέσα του 17 αιώνα ο πρώτος πορτογάλος
θαλασσοπόρος Vasco De gamma άγγιξε τα νότια παράλια της Νότιου Αφρικής κοντά στο
γνωστό μας «Ακρωτήριο καλής ελπίδος» η κοινώς Cape town. Δεν εγκαταστάθηκε όμως
και έτσι απεχώρησε. Αργότερα ένας άλλος Ολλανδός θαλασσοπόρος από τις δυτικές
Ινδίες (τότε αποικία των Ολλανδών) ονομαζόμενος Jan van Riebeck, μαζί με το
πολυμελή πλήρωμα του φθάσανε στο Cape town ψάχνοντας να βρουν τροφές, φρούτα και
λαχανικά για τις αποικίες των στον ινδικό Ωκεανό.(Ινδονησία, Δυτικές Ινδίες,
Νήσοι Παράμερου στα βόρεια της Βραζιλίας κ.τ.λ. Εγκατασταθήκανε πρόθημα στο Cape
town διότι το εδάφους ήταν πάρα πολύ έφορο και σύντομα δημιουργήσανε την πρώτη
Ολλανδική αποικία την γνωστή μας σήμερα Νότιος Αφρική.
Οι πρώτοι 'Ελληνες άρχισαν να καταφθάνουν
σποραδικά κατά το τέλος του 18 αιώνα. Πολύ από αυτούς εργάζονταν ως ναυτικοί σε
ξένα καράβια και ξεμπαρκάρανε για κάποιο καλύτερο μέλλον στην Νότιο Αφρική.
Αργότερα όταν η 'Αγγλοι κατέλαβαν την Νότιο Αφρική από τους Ολλανδούς και έγινε
πια αποικία τους, άρχισαν να καταφθάνουν περισσότεροι 'Ελληνες από τα Επτάνησα η
την Κύπρο που βρισκόταν τότε κάτω από την Βρετανική αυτοκρατορία.
Στις αρχές της δεκαετίας του 60 η Ελλάδα με
τότε πρωθυπουργό τον Κων. Καραμανλή υπέγραψε συμφωνία με την Νότιο Αφρική για
την επίσημη μετανάστεψη Ελλήνων (Εξαγωγή έμψυχου υλικού) προς την Νότιο Αφρική
με την γνωστή τότε «ΔΕΜΕ»(Διακυβερνική Ελληνική Μεταναστευτική Επιτροπή) Περίπου
140.000 'Ελληνες αφίχθησαν στην Νότιο Αφρική όλοι τους σχεδόν ειδικευμένοι ήτοι
ως επιστήμονες ήτοι ως τεχνίτες. Δεν επέτρεπε αυστηρώς η Νότιος Αφρική να
εισέλθουν στην χώρα της εργατο - μετανάστες διότι είχε αρκετούς μαύρους για τις
ανειδίκευτες εργασίες. 'Ετσι ο Ελληνοτιοαφρικανικός Ελληνισμός άρχισε να
διοργανώνετε και να διαπρέπει όχι μόνον στον οικονομικό αλλά και στον
επιστημο-πολιτιστικό τομέα. Με την άφιξη των Ελληνο- αιγυπτίων αργότερα εξ ίσου
τεχνο- ακαδημιακά καταρτισμένοι, δημιουργήσανε μια μικρή Ελλάδα του νότου
ζηλευτή και αντάξια της ιστορία της.
Περίπου το 80% των Ελλήνων σήμερα είναι
εργοδότες όπου απασχολούν πάνω από 1.000.000 ντόπιους υπαλλήλους. Το 18% του
ετησίου Νοτιο-Αφρικανικού προϋπολογισμού προέρχεται από τους 'Ελληνες. Πάνω από
20 Ελληνικές μεγάλες εταιρίες βρίσκονται στο μετοχικό ταμείο του Johannesburg
.Αρκετά μεταλλεία (χρυσός πλατίνας, διαμάντια κ.τ.λ) ανήκουν στα χέρια των
Ελλήνων. Το 70% των supermarket και άλλων καταστημάτων τροφών είναι Ελληνικά.
'Εχουμε γερή αντιπροσώπευση στην Νοτιο Αφρικανική βουλή.
Ο τέως πρόεδρος Μαντέλας είναι μεγάλος
φιλέλληνας καθώς και πολλά άλλα αξιόλογα μέλη της σημερινής κυβέρνησης. Ο
δικηγόρος και προσωπικός φίλος του Μαντέλα ο Γεώργιος Μπίζος είναι Έλληνας.
'Εχουμε 350 κορυφαίους γιατρούς 'Ελληνες μόνον στο Γιοχανεσμπουρχ και Πραιτόρια.
Πάνω από 250 δικηγόρους, και εξ ίσου αριθμό σε όλους τους υπόλοιπους κλάδους.
Δυστυχώς όμως τελευταία φεύγουν αρκετοί 'Ελληνες ιδίως νέοι επιστήμονες για
Αμερική, Καναδά κ.τ.λ για λόγους ασφάλειας. Παραμένουν όμως αρκετοί ακόμη όπου
διατηρούν τον Ελληνισμό ισχυρό και διαπρεπή σε όλους τους τομείς. 'Εχουμε πάνω
από 60 εκκλησίες. 50 και παραπάνω κοινότητες. Τα καλύτερα σχολεία στην διασπορά
από όσο γνωρίζω, μόνο στο γυμνάσιο και λύκειο του Γιοχαννεσμπουρχ φοιτούν πάνω
από 900 μαθητές.
'Εχουμε αρκετούς πολιτιστικούς συλλόγους όπου
διατηρούμε την παράδοση μας αισθητά στην χώρα εδώ. Ακόμη και στον φιλοσοφικό
τομέα είμαστε αισθητοί. Προσωπικά ηγούμαι τον Νεοπλατωνικό σύνδεσμο Νοτίου
Αφρικής όπου ασχολούμαστε όχι μόνον με την Πλατωνική φιλοσοφία και τους
νεοπλατωνικούς ακόλουθους (Πλωτίνο ,Ιαμβλίχο ,Πορφύρα, Πρόκλο κ.τ.λ )του τότε,
άλλα και για την επέκταση μιας νεο-πλατωνικής αντίληψης στο το σήμερα.
Δεν θα υπερβάλω αν θα σας πω ότι και σήμερα
ακόμη όπως και στην αρχαία εποχή η MAGNA GRECIA (Η μεγάλη Ελλάδα) είναι εκτός
Ελληνικών συνόρων. Ίσως η μακρινή απόσταση απ' την μητέρα Πατρίδα μαζί με τον
φλογερό καημό της Ελληνο- επιβίωσης δημιουργήσανε όλα αυτά τα μικρό- θαύματα.
Κατά το πως θα συνεχιστεί αυτή η εξέλεγξη όμως στο μέλλον, παραμένει κάπως
άγνωστο. Η ανακοπή της φρέσκιας μετανάστευσης και η αφομοίωσης της τρίτης γενεάς
μας δημιουργεί μεγάλες ανησυχίες.
Φιλικότατα
Δημήτρης Καραλής
Johannesburg 2001